Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Çəmən taxtabitisi (lat. Lygus pratensis L) — Buğumayaqlılar tipinin yarımsərtqanadlılar və ya dəstəsinə aid olan növ.
| Çəmən taxtabitisi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Tipüstü: Ranqsız: Ranqsız: Tip: ???: Çəmən taxtabitisi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Biologiyası
Çəmən taxtabitisi əsas yem otlarına zərər verir. Qorxulu zərərverici hesab olunur. Çəmən taxtabitisinin bədəni uzunsov dairəvi olub, üzəri batıq nöqtələrlə örtülüdür. Bığcıqları bədəndən qısadır. İkinci buğumun sonu bir qədər yoğunlaşmışdır. Bədəninin rəngi çox dəyişkən olub, yaşılımtıl-sarıdan tutqun bozumtul rəngə qədər dəyişməklə üstündə qırmızımtıl və ya qəhvəyi ləkələr olur. Bel qabağı üzərində 4, başın üzərində isə 3 tutqun xətt vardır. Bədəninin uzunluğu 5–7,5 mm-dir. Bu taxtabitilərin yumurtası 1 mm uzunluğunda olub, bardaqşəkillidir. Üst tərəfində qapaqcığı vardır. Yumurtaları bitkinin gövdəsi və ya toxuması içərisində elə qoyurlar ki, qapaqcıq həmişə xaricdə qalır. Bu növ yetkin formada tökülmüş xəzlərin, bitki qalıqlarının və ağac qalıqlarının altında qışlayır. Çəmən taxtabitisi erkən yazda (aprelin əvvəllərində) digər taxtabitilər kimi qışlama yerindən çıxır. Çəmən taxtabitisi müxtəlif növ bitkilərlə qidalanır. O, tarla bitkilərindən xaşıya, qara yoncaya, kartofa, çuğundura, noxuda, bağ bitkilərindən əriyə, almaya, armuda, çiyələyə, bostan bitkilərindən xiyara, gül kələmə və başqalarına zərər verir. Bu taxtabitinin müxtəlif növ bitkilərlə qidalanmasının səbəbi bu bitkilər üzərində bütün vegetasiya dövrü cavan zoğların olmasıdır. Payıza yaxın sahələrdə bu növün miqdarı daha çox olur. Azərbaycan şəraitində bu növ ildə 2-dən çox nəsil verir. Yazda qoyulmuş yumurtadan çıxan sürfələrin inkişafı 30–35 günə başa çatır. Yayda qoyulmuş yumurtaların inkişafı isə 25 gün çəkir. Birinci nəsil sürfələr iyunun birinci yarısında, ikinci nəsil sürfələr iyulun ortalarında və üçüncü nəsil sürfələr isə avqust və sentyabr ayında yetkin formaya keçir. Havalar isti keçdikdə taxtabitilər çox fəal olur. Zədələnmə nəticəsində bitkinin normal inkişafı pozulur.
Yayılması
Çəmən taxtabitisi ən geniş yayılmış növlərdən biridir. Avropa, Asiya, , Yaponiya və hər yerində yayılmışdır. Azərbaycanda ən geniş yayılmış növlərdən biridir. Bu növə respublikamızın bütün düzən, dağətəyi və dağlıq rayonlarında təsadüf edilir.
Ədəbiyyat
- Azərbaycanda Kənd təsərrüfatı bitkilərinə zərər verən Yarımsərtqanadlılar (Taxtabitilər) C. A. Hidayətov, 42
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- Azərbaycanda Kənd təsərrüfatı bitkilərinə zərər verən Yarımsərtqanadlılar (Taxtabitilər) C. A. Hidayətov, 42
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cemen taxtabitisi lat Lygus pratensis L Bugumayaqlilar tipinin yarimsertqanadlilar ve ya destesine aid olan nov Cemen taxtabitisiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Ranqsiz IlkagizlilarTipustu TuleyenlerRanqsiz PanarthropodaRanqsiz Tip Bugumayaqlilar Cemen taxtabitisiBeynelxalq elmi adiLygus pratensis L 1758Sekil axtarisiITIS 104979NCBI 1436830EOL 611966BiologiyasiCemen taxtabitisi esas yem otlarina zerer verir Qorxulu zererverici hesab olunur Cemen taxtabitisinin bedeni uzunsov dairevi olub uzeri batiq noqtelerle ortuludur Bigciqlari bedenden qisadir Ikinci bugumun sonu bir qeder yogunlasmisdir Bedeninin rengi cox deyisken olub yasilimtil saridan tutqun bozumtul renge qeder deyismekle ustunde qirmizimtil ve ya qehveyi lekeler olur Bel qabagi uzerinde 4 basin uzerinde ise 3 tutqun xett vardir Bedeninin uzunlugu 5 7 5 mm dir Bu taxtabitilerin yumurtasi 1 mm uzunlugunda olub bardaqsekillidir Ust terefinde qapaqcigi vardir Yumurtalari bitkinin govdesi ve ya toxumasi icerisinde ele qoyurlar ki qapaqciq hemise xaricde qalir Bu nov yetkin formada tokulmus xezlerin bitki qaliqlarinin ve agac qaliqlarinin altinda qislayir Cemen taxtabitisi erken yazda aprelin evvellerinde diger taxtabitiler kimi qislama yerinden cixir Cemen taxtabitisi muxtelif nov bitkilerle qidalanir O tarla bitkilerinden xasiya qara yoncaya kartofa cugundura noxuda bag bitkilerinden eriye almaya armuda ciyeleye bostan bitkilerinden xiyara gul keleme ve basqalarina zerer verir Bu taxtabitinin muxtelif nov bitkilerle qidalanmasinin sebebi bu bitkiler uzerinde butun vegetasiya dovru cavan zoglarin olmasidir Payiza yaxin sahelerde bu novun miqdari daha cox olur Azerbaycan seraitinde bu nov ilde 2 den cox nesil verir Yazda qoyulmus yumurtadan cixan surfelerin inkisafi 30 35 gune basa catir Yayda qoyulmus yumurtalarin inkisafi ise 25 gun cekir Birinci nesil surfeler iyunun birinci yarisinda ikinci nesil surfeler iyulun ortalarinda ve ucuncu nesil surfeler ise avqust ve sentyabr ayinda yetkin formaya kecir Havalar isti kecdikde taxtabitiler cox feal olur Zedelenme neticesinde bitkinin normal inkisafi pozulur YayilmasiCemen taxtabitisi en genis yayilmis novlerden biridir Avropa Asiya Yaponiya ve her yerinde yayilmisdir Azerbaycanda en genis yayilmis novlerden biridir Bu nove respublikamizin butun duzen dageteyi ve dagliq rayonlarinda tesaduf edilir EdebiyyatAzerbaycanda Kend teserrufati bitkilerine zerer veren Yarimsertqanadlilar Taxtabitiler C A Hidayetov 42IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 Azerbaycanda Kend teserrufati bitkilerine zerer veren Yarimsertqanadlilar Taxtabitiler C A Hidayetov 42