Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Aişə Səniyəpərvər Sultan (1761, Bolqarıstan – 11 dekabr 1828, Konstantinopol) — 27. Osmanlı sultanı I Əbdülhəmidin üçüncü xanımı.
| Aişə Səniyəpərvər Sultan | |
|---|---|
| عایشه سینہ پرور والدہ سلطان | |
| 29 may 1807 – 28 iyul 1808 | |
| Əvvəlki | Mihrişah Sultan |
| Sonrakı | Nakşidil Sultan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1761 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | qul[d] |
| Həyat yoldaşı | I Əbdülhəmid |
| Uşaqları | Şahzadə Əhməd Əsma Sultan IV Mustafa Fatma Sultan |
| Ailəsi | Osmanlı xanədanı |
| Dini | Sünni, İslam |
Həyatı
Doğum tarixi tam olaraq bilinməsə də, 1680-ci ildə dünyaya gəldiyi düşünülür. Bəzi mənbələrdə bolqar əsilli, bəzi mənbələrdə isə çərkəz əsilli olduğu qeyd olunur. Saraya nə vaxt alındığı məlum olmasa da, 1775-ci ildə Sultan Əbdülhəmidə təqdim edildiyi bilinir. Bu müddət ərzində 4 övladı dünyaya gəlmişdir: Şahzadə Əhməd, Əsma Sultan, Şahzadə Mustafa və Fatma Sultan. Ancaq bir oğlu və bir qızı uşaq yaşlarında vəfat etmişdir.
1789-cu ildə ərinin vəfatı ilə Köhnə saraya göndərildi. Sultan Səlimin səltənəti dönəmində oğlunun taxta çıxarılması uğrunda mübarizə apardı. Nəticədə çıxan Sultan Səlim devrildi və oğlu IV Mustafa taxta çıxarıldı. Cülusun ertəsi günü (30 may 1807) sədarət naibi, şeyxülislam və kaptan-ı dərya tərəfindən Köhnə saraya hədiyyələr göndərildi və bir gün sonra mərasimlə Topqapı sarayına gətirildi.
Validə sultanlıq dönəmi isə olduqca sakit keçmişdir. Belə ki, oğlunu taxta çıxaran üsyançı birliklər dövlət idarəsində söz sahibi olmuş, bu yolda həm sultanı, həm də anasını dövlət məsələlərindən uzaq tutmağa çalışmışdır. Nəticədə Sultan Səlimin intiqamını almaq və yenidən taxta oturtmaq məqsədilə ayaqlanan Ələmdar Mustafa Paşa saraya basqın tərtiblədi. Çevriliş davam etdiyi əsnada Sultan Səlim saxlandığı saray bölümündə qətlə yetirildi. Ancaq bu da hadisələrin önünü ala bilmədi və ölümdən saniyəylə xilas olan Şahzadə Mahmud taxta çıxarıldı.
Sultan Mahmudun cülusu əsnasında IV Mustafa və ətrafındakı insanları təhqir edərək can-fəşanlıq salan anası Səniyəpərvər Sultan saraydakı otaqlardan birinə həbs edildi. 4 ay davam edən həbs həyatı boyunca qızı Əsma Sultanla birlikdə oğlunu yenidən taxta çıxarmaq üçün intriqalar aparsa da, sabiq sultan 17 noyabr 1808-ci ildə belindəki qurşağı ilə boğularaq edam edildi.
Oğlunun ölümündən sonra sarayda qalmaq istəmədi və Sultan Mahmuda ayrı bir evdə yaşamaq istədiyini bildirən məktublar göndərdi. Ancaq onu göz önündə tutmaq istəyən Sultan Mahmud buna razılıq vermədi. Bir müddət qızının köşkündə yaşayan Səniyəpərvər Sultan 11 dekabr 1828-ci ildə İstanbulda vəfat etdi. Cənazəsi Əyyubsultan məscidi həzirəsinə dəfn edildi.
Övladları
- Şahzadə Əhməd (d. 1779 — ö. 1780)
- Əsma Sultan
- IV Mustafa
- Fatma Sultan (d. 12 dekabr 1782 — ö. 11 yanvar 1786)
Mənbə
- Fanny Davis (1986). The Ottoman Lady: A Social History from 1718 to 1918. Greenwood Publishing Group. p. 6
- John Freely (2001). Inside the Seraglio: private lives of the sultans in Istanbul. Penguin.
- Kal'a, Ahmet; Tabakoğlu, Ahmet (2002). Vakıf su defterleri. İstanbul Araştırmaları Merkezi. p. 182.
- M. Çağatay Uluçay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ötüken. p. 159.
İstinadlar
- Leslie P. Peirce (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. 198 Madison Avenue, New York, New York 10016–4314: Oxford University Press. p. 312.
- Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters (1 Jan 2009). Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing. p. 414.
- Sarıcaoğlu, Fikret (2001). Kendi kaleminden bir Padişahın portresi Sultan I. Abdülhamid (1774–1789). Tatav, Tarih ve Tabiat Vakfı. p. 17.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aise Seniyeperver Sultan 1761 Bolqaristan 11 dekabr 1828 Konstantinopol 27 Osmanli sultani I Ebdulhemidin ucuncu xanimi Aise Seniyeperver Sultanعایشه سینہ پرور والدہ سلطانValide sultan29 may 1807 28 iyul 1808EvvelkiMihrisah SultanSonrakiNaksidil SultanSexsi melumatlarDogum tarixi 1761Dogum yeri BolqaristanVefat tarixi 11 dekabr 1828Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeri Eyyub Sultan mescidiFealiyyeti qul d Heyat yoldasi I EbdulhemidUsaqlari Sahzade Ehmed Esma Sultan IV Mustafa Fatma SultanAilesi Osmanli xanedaniDini Sunni IslamHeyatiDogum tarixi tam olaraq bilinmese de 1680 ci ilde dunyaya geldiyi dusunulur Bezi menbelerde bolqar esilli bezi menbelerde ise cerkez esilli oldugu qeyd olunur Saraya ne vaxt alindigi melum olmasa da 1775 ci ilde Sultan Ebdulhemide teqdim edildiyi bilinir Bu muddet erzinde 4 ovladi dunyaya gelmisdir Sahzade Ehmed Esma Sultan Sahzade Mustafa ve Fatma Sultan Ancaq bir oglu ve bir qizi usaq yaslarinda vefat etmisdir 1789 cu ilde erinin vefati ile Kohne saraya gonderildi Sultan Selimin selteneti doneminde oglunun taxta cixarilmasi ugrunda mubarize apardi Neticede cixan Sultan Selim devrildi ve oglu IV Mustafa taxta cixarildi Culusun ertesi gunu 30 may 1807 sedaret naibi seyxulislam ve kaptan i derya terefinden Kohne saraya hediyyeler gonderildi ve bir gun sonra merasimle Topqapi sarayina getirildi Valide sultanliq donemi ise olduqca sakit kecmisdir Bele ki oglunu taxta cixaran usyanci birlikler dovlet idaresinde soz sahibi olmus bu yolda hem sultani hem de anasini dovlet meselelerinden uzaq tutmaga calismisdir Neticede Sultan Selimin intiqamini almaq ve yeniden taxta oturtmaq meqsedile ayaqlanan Elemdar Mustafa Pasa saraya basqin tertibledi Cevrilis davam etdiyi esnada Sultan Selim saxlandigi saray bolumunde qetle yetirildi Ancaq bu da hadiselerin onunu ala bilmedi ve olumden saniyeyle xilas olan Sahzade Mahmud taxta cixarildi Sultan Mahmudun culusu esnasinda IV Mustafa ve etrafindaki insanlari tehqir ederek can fesanliq salan anasi Seniyeperver Sultan saraydaki otaqlardan birine hebs edildi 4 ay davam eden hebs heyati boyunca qizi Esma Sultanla birlikde oglunu yeniden taxta cixarmaq ucun intriqalar aparsa da sabiq sultan 17 noyabr 1808 ci ilde belindeki qursagi ile bogularaq edam edildi Oglunun olumunden sonra sarayda qalmaq istemedi ve Sultan Mahmuda ayri bir evde yasamaq istediyini bildiren mektublar gonderdi Ancaq onu goz onunde tutmaq isteyen Sultan Mahmud buna raziliq vermedi Bir muddet qizinin koskunde yasayan Seniyeperver Sultan 11 dekabr 1828 ci ilde Istanbulda vefat etdi Cenazesi Eyyubsultan mescidi heziresine defn edildi OvladlariSahzade Ehmed d 1779 o 1780 Esma Sultan IV Mustafa Fatma Sultan d 12 dekabr 1782 o 11 yanvar 1786 MenbeFanny Davis 1986 The Ottoman Lady A Social History from 1718 to 1918 Greenwood Publishing Group p 6 John Freely 2001 Inside the Seraglio private lives of the sultans in Istanbul Penguin Kal a Ahmet Tabakoglu Ahmet 2002 Vakif su defterleri Istanbul Arastirmalari Merkezi p 182 M Cagatay Ulucay 2011 Padisahlarin kadinlari ve kizlari Otuken p 159 IstinadlarLeslie P Peirce 1993 The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire 198 Madison Avenue New York New York 10016 4314 Oxford University Press p 312 Gabor Agoston Bruce Alan Masters 1 Jan 2009 Encyclopedia of the Ottoman Empire Infobase Publishing p 414 Saricaoglu Fikret 2001 Kendi kaleminden bir Padisahin portresi Sultan I Abdulhamid 1774 1789 Tatav Tarih ve Tabiat Vakfi p 17 Hemcinin baxValide sultanlar