| islam | |
| Ətiq Validə məscidi | |
|---|---|
| |
| |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
| Şəhər | İstanbul |
| Rayon | Üsküdar |
| Yeri | Toptaşı zirvəsi |
| Memarlıq | |
| İnşa tarixi | 1571 – 1586 |
| Tikdirəni | Nurbanu Sultan |
| Memarı | Memar Sinan |
| Üslubu | Osmanlı memarlığı |
| Minarələrin sayı | 2 |
| Materialı | qranit, mərmər və kafel |
| Hündürlüyü | 12.7 m (42 ft) |

Qədim Validə məscidi və ya külliyəsi (müftiliyin qeydlərinə görə Ətiq Validə məscidi) (türk. Atik Valide Camii, Eski Valide Camii) — İstanbulun Üsküdar mahalının hakim mövqeli ərazisi Toptaşının zirvəsində II Səlimin həyat yoldaşı və III Muradın anası Afifə Nurbanu Validə Sultanın istəyi ilə Memar Sinan tərəfindən inşa edilmişdir. Məscid, mədrəsə, təkkə, xəstəxana, darülhədislər, darülkurra, ibtidai məktəb və aşxanadan ibarət olan obyekt Memar Sinanın tikdirdiyi və bir parçası günümüzə gəlib çatmış külliyə olaraq qəbul edilir. Memar Sinanın tikdirdiyi məscid onun vəfatından sonra tələbəsi Davud Ağa tərəfindən genişləndirilib. Nəhayət, II Mahmudun dövründə köhnə İstanbul evlərinə bənzəyən və ayrıca girişi olan sultanın köşkü və mahfil də əlavə edilmişdi. Tikintinin tarixi 1570-1579-cu illərə təsadüf edir və 1583-cü ildə Memar Sinanın tələbəsi Davud Ağa tərəfindən genişləndirilmişdir.
Tarixi
| ]Ətiq Validə məscidi (adının tərcüməsində Sultan Anasının Qədim məscidi) İstanbulun ən geniş məscid komplekslərindən biri idi. Sultan II Səlimin həyat yoldaşı və varisi III Muradın anası Nurbanu Sultan üçün tikilmişdir. Qadınlar səltənəti kimi tanınan dövrdə Osmanlı imperatorluğunu hərəmxanadan effektiv şəkildə idarə edən ilk etibarlı sultan idi.
Ətiq Validə məscidlərinin tikintisi və təmiri üçün, 1583-cü ildə fond yaradılmışdır. Kilisdən olan kürdlərin və Reşiyanan tayfalarının vergiləri də bu fonda daxil edilirdi.
Məscid imperator memar adlanan Memar Sinan tərəfindən layihələndirilərək, üç mərhələdə tikilib. 1571-ci ildə təməlin qoyulmasından 1574-cü ildə məscidin orijinal variantının tamamlanmasına qədər, Sinan Səlimiyə məscidinin tikintisinə nəzarət edən zaman Ədirnədə olduğu üçün işə başqa bir Osmanlı memarı rəhbərlik etmişdir.
Arxitekturası
| ]Külliyə, məscid, mədrəsə, loja, ibtidai məktəb, karvansaray, hamam, darülkurra və xəstəxanadan ibarətdir. Külliyənin mərkəzini təşkil edən məscid və mədrəsə kompleksin ortasında yerləşir. Əsas girişi Kartal Baba küçəsindən olan mədrəsəyə fəvvarəli həyətin sonunda yerləşən darvazadan daxil olmaq olar. İkinci bölmə, külliyənin əsas strukturunu təşkil edən mədrəsə də Memar Sinanın əsəridir və trapesiya planlı həyəti də vardır. Eyvanlarla bəzədilmiş mədrəsənin on beş hücrəsi tələbələrə, ikisi müidlərə, biri isə bəvvablara ayrılmış cəmi on səkkiz hücrədən ibarətdir.
Məscidin günbəzi altı dayaq üzərindədir. Hər iki tərəfdən iki yarımqübbə ilə əhatə olunmuşdur. Çıxıntılı mehrab tərəfdə beşinci yarımqübbə də vardır. Mehrab tərəfdə İznik kaşıları da vardır. Minarələr, klassik Osmanlı üslubuna zidd olaraq bina tərtibatının daxilində qalmış, ikinci eyvan isə hərimin şimal divarı səviyyəsində kəsilmiş və onun tağlarından biri yeni tikilmiş divarlara hörülmüşdür.
XIX əsrdə hərbi xəstəxana və həbsxanaya çevrilən hospital binalarına yuxarı mərtəbələr də əlavə edilmişdi.
Qalereya
| ]-
Ətiq Validə məscidi kompleksi, cənubdan mədrəsənin xarici görünüşü ilə -
Məscidinin giriş tərəfi -
Məscidinin yandan görünüşü -
Məscidin girişi -
Məscidə yeni baxış -
Məscidn küləfrəngisi -
Məscidin ümumi görünüşü -
Antik Validə məscidi -
Ətiq Validə məscidi mehrabı -
Ətiq Validə məscidi plitələri -
Ətiq Validə məscidi plitələri -
Ətiq Validə məscidi plitələri -
Məscidin həyətyanı sahəsi.
Həmçinin bax
| ]İstinadlar
| ]- https://islamansiklopedisi.org.tr/atik-valide-sultan-kulliyesi.
- "Üsküdar Sırtlarında Bir Sinan İncisi: Vâlide-i Atîk Külliyesi". http://www.marmarailahiyat.com/. 4 Ekim 2019 tarixində arxivləşdirilib.
- "ATİK VÂLİDE SULTAN KÜLLİYESİ". 15 Mayıs 2020 tarixində arxivləşdirilib.
- Necipoğlu, 2005. səh. 283—284
- Necipoğlu, 2005. səh. 280—283
- Winter, Stefan. "The Reşwan Kurds and Ottoman Tribal Settlement in Syria, 1683-1741". Oriente Moderno. 97 (2). 2017: 259. ISSN 0030-5472. 20 sentyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 sentyabr 2023.
- "Üsküdar Sırtlarında Bir Sinan İncisi: Vâlide-i Atîk Külliyesi". 4 Ekim 2019 tarixində arxivləşdirilib.
- Necipoğlu, 2005. səh. 290
Mənbə
| ]- Necipoğlu, Gülru. The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. London: Reaktion Books. 2005. ISBN .
- Governorship of Istanbul. "General information on Atik Valide Mosque". 19 yanvar 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 mart 2009.
Ədəbiyyat
| ]- Palerne, Jean. Peregrinations du S. Jean Palerne Foresien, Secretaire de François de Valois Duc d'Anjou (fransız). Lyon: Iean Pillehotte. 1606. səh. 431.
Xarici keçidlər
| ]- Ətiq Validə Külliyəsi, ArchNet. (türk.)
- Dik Ossemanın Ətiq Validə məscidinin fotoşəkilləri (ing.)
- Flickr.com - Ətiq Validə məscidinin şəkilləri
Vikianbarda Ətiq Validə məscidi ilə əlaqəli mediafayllar var.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya islamEtiq Valide mescidiYerlesmesiOlke TurkiyeSeher IstanbulRayon UskudarYeri Toptasi zirvesiMemarliqInsa tarixi 1571 1586Tikdireni Nurbanu SultanMemari Memar SinanUslubu Osmanli memarligiMinarelerin sayi 2Materiali qranit mermer ve kafelHundurluyu 12 7 m 42 ft Vikianbarda elaqeli mediafayllarMescidin gunbezi Qedim Valide mescidi ve ya kulliyesi muftiliyin qeydlerine gore Etiq Valide mescidi turk Atik Valide Camii Eski Valide Camii Istanbulun Uskudar mahalinin hakim movqeli erazisi Toptasinin zirvesinde II Selimin heyat yoldasi ve III Muradin anasi Afife Nurbanu Valide Sultanin isteyi ile Memar Sinan terefinden insa edilmisdir Mescid medrese tekke xestexana darulhedisler darulkurra ibtidai mekteb ve asxanadan ibaret olan obyekt Memar Sinanin tikdirdiyi ve bir parcasi gunumuze gelib catmis kulliye olaraq qebul edilir Memar Sinanin tikdirdiyi mescid onun vefatindan sonra telebesi Davud Aga terefinden genislendirilib Nehayet II Mahmudun dovrunde kohne Istanbul evlerine benzeyen ve ayrica girisi olan sultanin kosku ve mahfil de elave edilmisdi Tikintinin tarixi 1570 1579 cu illere tesaduf edir ve 1583 cu ilde Memar Sinanin telebesi Davud Aga terefinden genislendirilmisdir Tarixi span Etiq Valide mescidi adinin tercumesinde Sultan Anasinin Qedim mescidi Istanbulun en genis mescid komplekslerinden biri idi Sultan II Selimin heyat yoldasi ve varisi III Muradin anasi Nurbanu Sultan ucun tikilmisdir Qadinlar selteneti kimi taninan dovrde Osmanli imperatorlugunu heremxanadan effektiv sekilde idare eden ilk etibarli sultan idi Etiq Valide mescidlerinin tikintisi ve temiri ucun 1583 cu ilde fond yaradilmisdir Kilisden olan kurdlerin ve Resiyanan tayfalarinin vergileri de bu fonda daxil edilirdi Mescid imperator memar adlanan Memar Sinan terefinden layihelendirilerek uc merhelede tikilib 1571 ci ilde temelin qoyulmasindan 1574 cu ilde mescidin orijinal variantinin tamamlanmasina qeder Sinan Selimiye mescidinin tikintisine nezaret eden zaman Edirnede oldugu ucun ise basqa bir Osmanli memari rehberlik etmisdir Arxitekturasi span Kulliye mescid medrese loja ibtidai mekteb karvansaray hamam darulkurra ve xestexanadan ibaretdir Kulliyenin merkezini teskil eden mescid ve medrese kompleksin ortasinda yerlesir Esas girisi Kartal Baba kucesinden olan medreseye fevvareli heyetin sonunda yerlesen darvazadan daxil olmaq olar Ikinci bolme kulliyenin esas strukturunu teskil eden medrese de Memar Sinanin eseridir ve trapesiya planli heyeti de vardir Eyvanlarla bezedilmis medresenin on bes hucresi telebelere ikisi muidlere biri ise bevvablara ayrilmis cemi on sekkiz hucreden ibaretdir Mescidin gunbezi alti dayaq uzerindedir Her iki terefden iki yarimqubbe ile ehate olunmusdur Cixintili mehrab terefde besinci yarimqubbe de vardir Mehrab terefde Iznik kasilari da vardir Minareler klassik Osmanli uslubuna zidd olaraq bina tertibatinin daxilinde qalmis ikinci eyvan ise herimin simal divari seviyyesinde kesilmis ve onun taglarindan biri yeni tikilmis divarlara horulmusdur XIX esrde herbi xestexana ve hebsxanaya cevrilen hospital binalarina yuxari mertebeler de elave edilmisdi Qalereya span Etiq Valide mescidi kompleksi cenubdan medresenin xarici gorunusu ile Mescidinin giris terefi Mescidinin yandan gorunusu Mescidin girisi Mescide yeni baxis Mescidn kulefrengisi Mescidin umumi gorunusu Antik Valide mescidi Etiq Valide mescidi mehrabi Etiq Valide mescidi pliteleri Etiq Valide mescidi pliteleri Etiq Valide mescidi pliteleri Mescidin heyetyani sahesi Hemcinin bax span Memar Sinan terefinden tikilmis cume mescidlerinin siyahisiIstinadlar span https islamansiklopedisi org tr atik valide sultan kulliyesi Uskudar Sirtlarinda Bir Sinan Incisi Valide i Atik Kulliyesi http www marmarailahiyat com 4 Ekim 2019 tarixinde arxivlesdirilib ATIK VALIDE SULTAN KULLIYESI 15 Mayis 2020 tarixinde arxivlesdirilib Necipoglu 2005 seh 283 284 Necipoglu 2005 seh 280 283 Winter Stefan The Reswan Kurds and Ottoman Tribal Settlement in Syria 1683 1741 Oriente Moderno 97 2 2017 259 ISSN 0030 5472 20 sentyabr 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 sentyabr 2023 Uskudar Sirtlarinda Bir Sinan Incisi Valide i Atik Kulliyesi 4 Ekim 2019 tarixinde arxivlesdirilib Necipoglu 2005 seh 290 Menbe span Necipoglu Gulru The Age of Sinan Architectural Culture in the Ottoman Empire London Reaktion Books 2005 ISBN 978 1 86189 253 9 Governorship of Istanbul General information on Atik Valide Mosque 19 yanvar 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 mart 2009 Edebiyyat span Palerne Jean Peregrinations du S Jean Palerne Foresien Secretaire de Francois de Valois Duc d Anjou fransiz Lyon Iean Pillehotte 1606 seh 431 Xarici kecidler span Etiq Valide Kulliyesi ArchNet turk Dik Ossemanin Etiq Valide mescidinin fotosekilleri ing Flickr com Etiq Valide mescidinin sekilleri Vikianbarda Etiq Valide mescidi ile elaqeli mediafayllar var Turkiye mescidleriAdanaAdana Ulu mescidi Adana Yeni mescidi Xosqedem mescidi Sabanci merkez mescidi AnkaraArslanhane mescidi Qocatepe mescidi Diyarbekir Seyx Mettar mescidiIstanbul Etiq Valide mescidi Bodrum mescidi Eyyub Sultan mescidi Fateh mescidi Istanbul Gul mescidi Aya Sofya Hirami Ehmed Pasa mescidi Imrahor mescidi Qara Ehmed Pasa mescidi Kilic Eli Pasa mescidi Kicik Mecidiye mescidi Laleli mescidi Mehrimah mescidi Edirneqapi Mehrimah mescidi Uskudar Yeni mescid Istanbul Nuruosmaniye mescidi Nusretiye mescidi Boyuk Mecidiye mescidi Pertevniyal Valide Sultan mescidi Rustem Pasa mescidi Sakirin mescidi Sahzade mescidi Sokollu Mehmed Pasa mescidi Sultan Ehmed mescidi Yavuz Selim mescidi Ulduz Hemidiyye mescidi Zal Mahmud pasa mescidi Zeyneb Sultan mescidi Izmir Hisar mescidi Konak mescidi Isa bey mescidiBasqa vilayetlerde Bursa Ulu mescidi Divrigi boyuk mescidi Harran Ulu mescidi Emir Sultan mescidi Fateh mescidi Tirilye Selimiyye mescidi Yaniq mescid Menucohr camisiKateqoriya Olkelerine gore mescidler Kateqoriyalar Elifba sirasina gore dini abideler1586 ci ilde tamamlanmis dini tikililerMescid qaralamalariMemar Sinanin eserleriUskudarGizli kateqoriyalar Vikipediya Vikidatada menbeleri olan meqalelerKartographer uzantisindan istifade eden sehifeler



