| Ermənistan–Gürcüstan sərhədi | |
|---|---|
| Xüsusiyyətləri | |
| Dövlətlər | |
| Uzunluğu |
|
Gürcüstan–Ermənistan — Gürcüstan və Ermənistan arasında dövlət sərhədi. Ümumi uzunluğu 219 km km-dir. Qərbdən Türkiyə ilə sərhəd qovşağından başlayır və şərqdə Azərbaycanla sərhəd qovşağında bitir.
Təsviri
| ]Sərhəd qərbdən Türkiyə ilə sərhəd qovşağından başlayır və bir sıra düzənsiz xətlər və Tona çayı boyunca şərqdə kiçik bir hissə ilə quru yolu ilə Azərbaycanla sərhəd qovşağına qədər uzanır. Sərhədin qərbində, daha dağlıq hissəsinə yaxın iki göl - (Gürcüstanda) və Arpi (Ermənistanda) var.
Tarix
| ]Birinci Dünya müharibəsi zamanı Rusiya Osmanlı İmperiyasının şərq bölgələrini işğal edir. Rusiyada 1917-ci il inqilabından sonra yeni kommunist hakimiyyət orqanları müharibədəki iştiraklarına son verməyə tələsir. 1918-ci ildə Almaniya və Osmanlı İmperiyası ilə Brest-Litovsk sülh müqaviləsini imzalayır. Bu müqaviləyə əsasən, Rusiya əvvəllər San Stefano və Berlin Müqaviləsi çərçivəsində əldə edilmiş əraziləri geri qaytarır.
1918-ci ildə Cənubi Qafqaz xalqları Rusiya imperiyasından müstəqillik qazanmaq üçün Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasını elan edir və Osmanlı İmperiyası ilə sülh danışıqlarına başlayır. Daxili fikir ayrılıqları Gürcüstanın 1918-ci ilin mayında federasiyadan ayrılmasına, daha sonra isə Ermənistan və Azərbaycan tərəfindən izlənilməsinə səbəb olur. 4 iyun 1918-ci ildə Batum konfransı sonrası Batum müqaviləsi imzalanır. Bununlada 1878-ci ilə qədər mövcud olan sərhədlər tanınır. 1918-ci ilin oktyabrında Osmanlılar müasir Lori vilayətinin ərazisini tərk etdikdə, keçmiş Tiflis vilayətinin Borçal və Axalkalaki mahalları olan bu ərazinin əksəriyyəti Ermənistan ilə Gürcüstan arasında mübahisənin mövzusuna çevrilir. Gürcüstan keçmiş Tiflis vilayətinin cənub sərhədlərindən bir sərhəd yaratması lazım olduğunu, Ermənistan isə sərhədin yerdəki etnik vəziyyətini əks etdirmək üçün dəyişdirilməli olduğunu bildirir. Sərhəd problemini həll etmək üçün baş tutmayan sülh danışıqlarından sonra oktyabr ayında toqquşmalar başlayır, ardından dekabr ayında qısa bir müharibə baş verir. 17 yanvar 1919-cu ildə Uilyam Tomsonnun başçılığı altında ingilislər tərəfindən atəşkəs müzakirə edilir və mübahisəli ərazi sülh danışıqlarına qədər bitərəf bölgə elan edilir.
1920-ci ildə Sovet ordusu, hər iki ölkənin müstəqilliyinə son qoyaraq Azərbaycan və Ermənistanı işğal edir və daha sonra 1921-ci ilin fevral-mart aylarında Gürcüstan ərazisinə daxil olur. Rusiya və Türkiyə 1921-ci ilin martında Sovet-Osmanlı sərhədində dəyişikliklər edilməsini nəzərdə tutan Moskva müqaviləsini imzalayır. Bu müqavilənin müddəaları sonradan, eyni ilin oktyabr ayında Qars müqaviləsi ilə təsdiqlənir. 1922-ci ildə Cənubi Qafqazın üç keçmiş dövləti SSRİ-nin tərkibində olan Zaqafqaziya SFSR-yə birləşdirilir. 1936-cı ildə yenidən bölünür.
Sərhəd 1991-ci ildə Sovet İttifaqının dağılmasından və tərkibindəki respublikaların müstəqilliyindən sonra beynəlxalq bir sərhəd olur. 1994-cü ildə iki ölkə sərhədlərinin delimitasiyası üzərində işə başlanılır. Gürcüstanda xüsusən sərhəddəki Samtsxe-Cavaxetiya vilayətində cəmləşən böyük bir erməni azlığı var. Ancaq nə Ermənistan, nə də Gürcüstan hökuməti aralarındakı köhnə Sovet dövründən qalma sərhədin dəyişdirilməsinə təşəbbüs etmirlər.
İstinadlar
| ]- CIA World Factbook - Georgia, 16 oktyabr 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 9 sentyabr 2020
- The boundary between Turkey and the USSR (PDF), январь 1952, 2020-04-10 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 22 октября 2020
- Richard Hovannisian, The Armenian people from ancient to modern times, 292–293, ISBN , OCLC 312951712
- Ezel Kural Shaw, Reform, revolution and republic : the rise of modern Turkey (1808-1975), History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, 2, Cambridge University Press, 1977, səh. 326, OCLC 78646544
- Charlotte Mathilde Louise Hille, State Building and Conflict Resolution in the Caucasus, BRILL, 2010, səh. 71, ISBN
- Alexander Mikaberidze, Conflict and Conquest in the Islamic World, ABC-CLIO, 2011, səh. 201, ISBN
- King, Francis. "Improbable nationalists? Social democracy and national independence in Georgia 1918-1921" (PDF). UEA Digital Repository. 31 yanvar 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 9 sentyabr 2020.
- Anderson, Andrew; Partskhaladze, George. "Armeno-Georgian War of 1918 and Armeno-Georgian Territorial Issue in the 20th Century". 20 dekabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2020.
- Tsutsiev, Arthur. Atlas of the Ethno-Political History of the Caucasus. Nora Seligman Favorov tərəfindən tərcümə olunub. New Haven: Yale University Press. 2014. səh. 79. ISBN .
- . The Ghost of Freedom: A History of the Caucasus. Oxford: Oxford University Press. 2008. səh. 189. ISBN .
- E. Cornell, Svante. Autonomy and conflict: ethnoterritoriality and separatism in the South Caucasus : cases in Georgia. Dept. of Peace and Conflict Research, Uppsala University. 2002. 137. ISBN . 20 dekabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2020.
- Ionesyan, Karine. "Defending Chakhalyan: Tbilisi accused of "dragging out" appeal hearing in high-profile "Armenian activist" case". ArmeniaNow. 22 sentyabr 2009. 16 noyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 iyun 2013.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya sehifesinden yonlendirilmisdir Ermenistan Gurcustan serhediXususiyyetleriDovletler Ermenistan GurcustanUzunlugu 219 km Vikianbarda elaqeli mediafayllar Gurcustan Ermenistan Gurcustan ve Ermenistan arasinda dovlet serhedi Umumi uzunlugu 219 km km dir Qerbden Turkiye ile serhed qovsagindan baslayir ve serqde Azerbaycanla serhed qovsaginda bitir Tesviri span Serhed qerbden Turkiye ile serhed qovsagindan baslayir ve bir sira duzensiz xetler ve Tona cayi boyunca serqde kicik bir hisse ile quru yolu ile Azerbaycanla serhed qovsagina qeder uzanir Serhedin qerbinde daha dagliq hissesine yaxin iki gol Gurcustanda ve Arpi Ermenistanda var Tarix span Birinci Dunya muharibesi zamani Rusiya Osmanli Imperiyasinin serq bolgelerini isgal edir Rusiyada 1917 ci il inqilabindan sonra yeni kommunist hakimiyyet orqanlari muharibedeki istiraklarina son vermeye telesir 1918 ci ilde Almaniya ve Osmanli Imperiyasi ile Brest Litovsk sulh muqavilesini imzalayir Bu muqavileye esasen Rusiya evveller San Stefano ve Berlin Muqavilesi cercivesinde elde edilmis erazileri geri qaytarir 1918 ci ilde Cenubi Qafqaz xalqlari Rusiya imperiyasindan musteqillik qazanmaq ucun Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasini elan edir ve Osmanli Imperiyasi ile sulh danisiqlarina baslayir Daxili fikir ayriliqlari Gurcustanin 1918 ci ilin mayinda federasiyadan ayrilmasina daha sonra ise Ermenistan ve Azerbaycan terefinden izlenilmesine sebeb olur 4 iyun 1918 ci ilde Batum konfransi sonrasi Batum muqavilesi imzalanir Bununlada 1878 ci ile qeder movcud olan serhedler taninir 1918 ci ilin oktyabrinda Osmanlilar muasir Lori vilayetinin erazisini terk etdikde kecmis Tiflis vilayetinin Borcal ve Axalkalaki mahallari olan bu erazinin ekseriyyeti Ermenistan ile Gurcustan arasinda mubahisenin movzusuna cevrilir Gurcustan kecmis Tiflis vilayetinin cenub serhedlerinden bir serhed yaratmasi lazim oldugunu Ermenistan ise serhedin yerdeki etnik veziyyetini eks etdirmek ucun deyisdirilmeli oldugunu bildirir Serhed problemini hell etmek ucun bas tutmayan sulh danisiqlarindan sonra oktyabr ayinda toqqusmalar baslayir ardindan dekabr ayinda qisa bir muharibe bas verir 17 yanvar 1919 cu ilde Uilyam Tomsonnun basciligi altinda ingilisler terefinden ateskes muzakire edilir ve mubahiseli erazi sulh danisiqlarina qeder biteref bolge elan edilir 1920 ci ilde Sovet ordusu her iki olkenin musteqilliyine son qoyaraq Azerbaycan ve Ermenistani isgal edir ve daha sonra 1921 ci ilin fevral mart aylarinda Gurcustan erazisine daxil olur Rusiya ve Turkiye 1921 ci ilin martinda Sovet Osmanli serhedinde deyisiklikler edilmesini nezerde tutan Moskva muqavilesini imzalayir Bu muqavilenin muddealari sonradan eyni ilin oktyabr ayinda Qars muqavilesi ile tesdiqlenir 1922 ci ilde Cenubi Qafqazin uc kecmis dovleti SSRI nin terkibinde olan Zaqafqaziya SFSR ye birlesdirilir 1936 ci ilde yeniden bolunur Serhed 1991 ci ilde Sovet Ittifaqinin dagilmasindan ve terkibindeki respublikalarin musteqilliyinden sonra beynelxalq bir serhed olur 1994 cu ilde iki olke serhedlerinin delimitasiyasi uzerinde ise baslanilir Gurcustanda xususen serheddeki Samtsxe Cavaxetiya vilayetinde cemlesen boyuk bir ermeni azligi var Ancaq ne Ermenistan ne de Gurcustan hokumeti aralarindaki kohne Sovet dovrunden qalma serhedin deyisdirilmesine tesebbus etmirler Istinadlar span CIA World Factbook Georgia 16 oktyabr 2015 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 sentyabr 2020 The boundary between Turkey and the USSR PDF yanvar 1952 2020 04 10 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 oktyabrya 2020 Richard Hovannisian The Armenian people from ancient to modern times 292 293 ISBN 978 0 333 61974 2 OCLC 312951712 Ezel Kural Shaw Reform revolution and republic the rise of modern Turkey 1808 1975 History of the Ottoman Empire and Modern Turkey 2 Cambridge University Press 1977 seh 326 OCLC 78646544 Charlotte Mathilde Louise Hille State Building and Conflict Resolution in the Caucasus BRILL 2010 seh 71 ISBN 978 9 004 17901 1 Alexander Mikaberidze Conflict and Conquest in the Islamic World ABC CLIO 2011 seh 201 ISBN 978 1 598 84337 8 King Francis Improbable nationalists Social democracy and national independence in Georgia 1918 1921 PDF UEA Digital Repository 31 yanvar 2022 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 9 sentyabr 2020 Anderson Andrew Partskhaladze George Armeno Georgian War of 1918 and Armeno Georgian Territorial Issue in the 20th Century 20 dekabr 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 26 sentyabr 2020 Tsutsiev Arthur Atlas of the Ethno Political History of the Caucasus Nora Seligman Favorov terefinden tercume olunub New Haven Yale University Press 2014 seh 79 ISBN 978 0300153088 The Ghost of Freedom A History of the Caucasus Oxford Oxford University Press 2008 seh 189 ISBN 978 0195177756 E Cornell Svante Autonomy and conflict ethnoterritoriality and separatism in the South Caucasus cases in Georgia Dept of Peace and Conflict Research Uppsala University 2002 137 ISBN 9789150616002 20 dekabr 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 noyabr 2020 Ionesyan Karine Defending Chakhalyan Tbilisi accused of dragging out appeal hearing in high profile Armenian activist case ArmeniaNow 22 sentyabr 2009 16 noyabr 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 iyun 2013 Azerbaycan Ermenistan Rusiya Turkiye Kateqoriyalar Ermenistan Gurcustan munasibetleriGurcustan serhedleriErmenistan serhedleri
