Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Yaqellon sülaləsi (pol. Dynastia jagiellońska; lit. Jogailaičių dinastija) — XIV əsrdən XVI əsrin sonuna qədər Mərkəzi və Şərqi Avropanın siyasi taleyini formalaşdıran güclü bir xanədan olmuşdur. Sülalənin əsası Litvada qoyulub. Böyük Litva knyazı Yaqaylo Polşa kraliçası Yadviqa ilə evlənərək xristianlığı qəbul etmiş və 1386-cı ildə Polşa taxtına çıxmışdır. Bu evlilik həm də Polşa-Litva birliyinin təməlini qoymuşdur.
| Yaqellon sülaləsi | |
|---|---|
 | |
| Hissəsidir | Gediminidlər |
| Banisi | |
| Sonuncu hökmdar | |
| Əsası qoyulub | 15 fevral 1386 |
| Soyun kəsilməsi | 9 sentyabr 1596 |
| Titullar | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yaqellonlar yalnız Polşa və Litvada deyil, həmçinin Macarıstan və Bohemiya (indiki Çexiya) kimi ölkələrin də taxtlarında oturmuş, beləliklə, nüfuzlarını geniş bir coğrafiyada yaymağı bacarmışlar. Bu sülalə müxtəlif mədəniyyətlərə və dinlərə malik əraziləri idarə etməklə çoxtərəfli bir dövlət modeli yaratmışdı. Onların hakimiyyəti həm katolik, həm də pravoslav və keçmiş paqan bölgələrini əhatə edirdi.
Sülalənin ən parlaq dövrlərindən biri, 1410-cu ildəki Qrunvald döyüşü ilə başlamışdır. Bu döyüşdə Polşa-Litva ittifaqı, Avropanın ən güclü hərbi qurumlarından biri olan Tevton cəngavərlərini ağır məğlubiyyətə uğratmışdır. Bu qələbə Yaqellonların nüfuzunu artırmaqla yanaşı, regionda siyasi tarazlığı da dəyişdirmişdir. Eyni zamanda bu dövrdə Polşada İntibah dövrünün təsiri artmağa başlamış, elm, təhsil və incəsənət sahələrində tərəqqi yaşanmışdır.
Yaqellonlar dövründə Polşa-Litva münasibətləri daha da dərinləşmişdir. Nəhayət, 1569-cu ildə imzalanmış Lyublin İttifaqı nəticəsində bu birlik rəsmi bir federativ dövlətə çevrilmişdir. Bu isə Yaqellonları sadəcə bir sülalə deyil, həm də çoxmillətli dövlət quruculuğunun öncüllərindən biri kimi tarixə yazmışdır.
Lakin yüksəlişləri kimi çöküşləri də diqqətəlayiqdir. 1572-ci ildə uşağı olmadan vəfat etdikdən sonra sülalənin kişi şəcərəsi kəsildi. Bu hadisə Polşada seçkili monarxiya sisteminə keçidə səbəb oldu və Yaqellonlar dövrü sona çatdı. Onların mirası isə güclü hərbi qələbələr, diplomatik uğurlar və çoxmədəniyyətli bir imperiya arzusu oldu.
Mənbə
Ədəbiyyat
- Gierowski, Józef Andrzej (1986). Historia Polski 1505–1764 (History of Poland 1505–1764). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (Polish Scientific Publishers PWN).
- Stone, Daniel (2001). The Polish-Lithuanian State, 1386–1795. University of Washington Press. pp. 4, 52.
- Wyrozumski, Jerzy (1986). Historia Polski do roku 1505 (History of Poland until 1505). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (Polish Scientific Publishers PWN).
İstinadlar
- Ягеллоны (rus.). // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков 2 Советская энциклопедия, 1936.
- Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku (pol.). / red. J. Wolff Warszawa: 1895. S. 338.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yaqellon sulalesi pol Dynastia jagiellonska lit Jogailaiciu dinastija XIV esrden XVI esrin sonuna qeder Merkezi ve Serqi Avropanin siyasi taleyini formalasdiran guclu bir xanedan olmusdur Sulalenin esasi Litvada qoyulub Boyuk Litva knyazi Yaqaylo Polsa kralicasi Yadviqa ile evlenerek xristianligi qebul etmis ve 1386 ci ilde Polsa taxtina cixmisdir Bu evlilik hem de Polsa Litva birliyinin temelini qoymusdur Yaqellon sulalesiHissesidir GediminidlerBanisi YaqayloSonuncu hokmdarEsasi qoyulub 15 fevral 1386Soyun kesilmesi 9 sentyabr 1596TitullarPolsa krali Boyuk Litva knyazi Bohemiya krali Xorvatiya krali Dalmatiya krali Macaristan Xorvatiya krali Vikianbarda elaqeli mediafayllar Yaqellonlar yalniz Polsa ve Litvada deyil hemcinin Macaristan ve Bohemiya indiki Cexiya kimi olkelerin de taxtlarinda oturmus belelikle nufuzlarini genis bir cografiyada yaymagi bacarmislar Bu sulale muxtelif medeniyyetlere ve dinlere malik erazileri idare etmekle coxterefli bir dovlet modeli yaratmisdi Onlarin hakimiyyeti hem katolik hem de pravoslav ve kecmis paqan bolgelerini ehate edirdi Sulalenin en parlaq dovrlerinden biri 1410 cu ildeki Qrunvald doyusu ile baslamisdir Bu doyusde Polsa Litva ittifaqi Avropanin en guclu herbi qurumlarindan biri olan Tevton cengaverlerini agir meglubiyyete ugratmisdir Bu qelebe Yaqellonlarin nufuzunu artirmaqla yanasi regionda siyasi tarazligi da deyisdirmisdir Eyni zamanda bu dovrde Polsada Intibah dovrunun tesiri artmaga baslamis elm tehsil ve incesenet sahelerinde tereqqi yasanmisdir Yaqellonlar dovrunde Polsa Litva munasibetleri daha da derinlesmisdir Nehayet 1569 cu ilde imzalanmis Lyublin Ittifaqi neticesinde bu birlik resmi bir federativ dovlete cevrilmisdir Bu ise Yaqellonlari sadece bir sulale deyil hem de coxmilletli dovlet quruculugunun oncullerinden biri kimi tarixe yazmisdir Lakin yukselisleri kimi cokusleri de diqqetelayiqdir 1572 ci ilde usagi olmadan vefat etdikden sonra sulalenin kisi seceresi kesildi Bu hadise Polsada seckili monarxiya sistemine kecide sebeb oldu ve Yaqellonlar dovru sona catdi Onlarin mirasi ise guclu herbi qelebeler diplomatik ugurlar ve coxmedeniyyetli bir imperiya arzusu oldu MenbeEdebiyyat Gierowski Jozef Andrzej 1986 Historia Polski 1505 1764 History of Poland 1505 1764 Warszawa Panstwowe Wydawnictwo Naukowe Polish Scientific Publishers PWN ISBN 83 01 03732 6 Stone Daniel 2001 The Polish Lithuanian State 1386 1795 University of Washington Press pp 4 52 ISBN 978 0 295 98093 5 Wyrozumski Jerzy 1986 Historia Polski do roku 1505 History of Poland until 1505 Warszawa Panstwowe Wydawnictwo Naukowe Polish Scientific Publishers PWN ISBN 83 01 03732 6Istinadlar Yagellony rus Malaya sovetskaya enciklopediya pod red N L Mesheryakov 2 Sovetskaya enciklopediya 1936 Kniaziowie litewsko ruscy od konca czternastego wieku pol red J Wolff Warszawa 1895 S 338