Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Gürcü ağcaqayını (lat. Acer monspessulanum subsp. ibericum) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sabunağacıkimilər fəsiləsinin ağcaqayın cinsinin monpeliya ağcaqayını növünə aid bitki yarımnövü.
| Gürcü ağcaqayını | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Yarımnöv: Gürcü ağcaqayını | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
| ||||
Arealı
Rusiya (Dağıstan) və İranda (Elbrus dağı) təbii halda yayıldığı qeyd edilir.
Azərbaycanda yayılması
Böyük və Kiçik Qafqazda, Bozqır yaylasında, Naxçıvan MR-ın dağlarında və Lerikdə (Zuvand) kolluqların tərkibində yayılmışdır.
Statusu
Azərbaycanın nadir bitkisidir. DD.
Bitdiyi yer
Aşağı dağ qurşağından yuxarı dağ qurşağına qədər daşlı quru yamaclarda, qayalıq yerlərdə seyrək meşəliklərdə dağınıq və ya qrup halında bitir.
Təbii ehtiyatı
Təbiətdə arealı geniş deyildir.
Botaniki xarakteristikası
Hündürlüyü 7 m-ə qədər olan ağac və ya koldur. Cavan budaqları açıqqəhvəyi rəngdə olub, çoxlu miqdarda ağımtıl mərcilərlə örtülmüşdür. Yarpaqları 3 dilimli olub, 7 sm uzunluqda və 9 sm enindədir, qaidəsi dairəvi və ya ürəkvarı, tamkənarlı və ya dərin kəsilmiş dişlidir. Üstdən açıqyaşıl rəngli, cavan vaxtı sıx tükcüklərlə örtülü olur, sonradan isə tükcüklər yarpağın damarları üstündə tək-tək qalır. Dilimləri eyni uzunluqda yumurtavari və ya üçbucaq şəklində olub, ucları iti və ya kütdür. Saplağı çılpaq və yarpaqdan bir qədər uzundur. Çiçəkləri sarımtıl rənglidir. Çiçək qrupu nisbətən azçiçəkli olub, oturaqdır. Sallaq sadə və ya mürəkkəb başlıqlarda toplanmışdır. Kasa yarpaqları və ləçəkləri 4-dür. Erkəkcikləri 8-dir. Meyvəsi ikiqanadlı olub, 3,5–4 sm uzunluqdadır. Qanadların şaquli və ya iri budaq altında yerləşmişdir. Fındıqcıqlar odunlaşmış, çılpaq, ortadan tükcüklərlə örtülüdür. Aprel-may aylarında yarpaqlanması ilə eyni bir vaxtda çiçəkləyir; iyul-avqust aylarında meyvəsi yetişir. Ağcaqayının bu növü son 50 ildə öz təbii arealını çox daraltmışdır.
Çoxalması
Təbiətdə toxumları ilə çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.
Becərilməsi
Azərbaycanda yaşıllaşdırma işlərində və meşə zolaqlarının salınmasında istifadə olunur.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
Qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur.
Zəruri qoruma tədbirləri
Azərbaycanın "Qırmızı kitab"ına salınmalıdır.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Acer ibericum M.Bieb.
- Acer monspessulanum f. ibericum (M.Bieb.) Schwer.
- Acer monspessulanum var. ibericum (M.Bieb.) K.Koch
- Acer obtusatum var. ibericum (M.Bieb.) Loudon
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gurcu agcaqayini lat Acer monspessulanum subsp ibericum bitkiler aleminin sabunagacicicekliler destesinin sabunagacikimiler fesilesinin agcaqayin cinsinin monpeliya agcaqayini novune aid bitki yarimnovu Gurcu agcaqayiniElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperrozidlerKlad RozidlerKlad MalvidlerDeste SabunagaciciceklilerFesile SabunagacikimilerYarimfesile Cins AgcaqayinNov Monpeliya agcaqayiniYarimnov Gurcu agcaqayiniBeynelxalq elmi adiAcer monspessulanum subsp ibericumSekil axtarisiArealiRusiya Dagistan ve Iranda Elbrus dagi tebii halda yayildigi qeyd edilir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk ve Kicik Qafqazda Bozqir yaylasinda Naxcivan MR in daglarinda ve Lerikde Zuvand kolluqlarin terkibinde yayilmisdir StatusuAzerbaycanin nadir bitkisidir DD Bitdiyi yerAsagi dag qursagindan yuxari dag qursagina qeder dasli quru yamaclarda qayaliq yerlerde seyrek meseliklerde daginiq ve ya qrup halinda bitir Tebii ehtiyatiTebietde areali genis deyildir Botaniki xarakteristikasiHundurluyu 7 m e qeder olan agac ve ya koldur Cavan budaqlari aciqqehveyi rengde olub coxlu miqdarda agimtil mercilerle ortulmusdur Yarpaqlari 3 dilimli olub 7 sm uzunluqda ve 9 sm enindedir qaidesi dairevi ve ya urekvari tamkenarli ve ya derin kesilmis dislidir Ustden aciqyasil rengli cavan vaxti six tukcuklerle ortulu olur sonradan ise tukcukler yarpagin damarlari ustunde tek tek qalir Dilimleri eyni uzunluqda yumurtavari ve ya ucbucaq seklinde olub uclari iti ve ya kutdur Saplagi cilpaq ve yarpaqdan bir qeder uzundur Cicekleri sarimtil renglidir Cicek qrupu nisbeten azcicekli olub oturaqdir Sallaq sade ve ya murekkeb basliqlarda toplanmisdir Kasa yarpaqlari ve lecekleri 4 dur Erkekcikleri 8 dir Meyvesi ikiqanadli olub 3 5 4 sm uzunluqdadir Qanadlarin saquli ve ya iri budaq altinda yerlesmisdir Findiqciqlar odunlasmis cilpaq ortadan tukcuklerle ortuludur Aprel may aylarinda yarpaqlanmasi ile eyni bir vaxtda cicekleyir iyul avqust aylarinda meyvesi yetisir Agcaqayinin bu novu son 50 ilde oz tebii arealini cox daraltmisdir CoxalmasiTebietde toxumlari ile coxalir Tebii ehtiyatinin deyisilmesi sebebleriBaslica olaraq insan fealiyyetidir BecerilmesiAzerbaycanda yasillasdirma islerinde ve mese zolaqlarinin salinmasinda istifade olunur Qebul edilmis qoruma tedbirleriQebul edilmis qoruma tedbiri yoxdur Zeruri qoruma tedbirleriAzerbaycanin Qirmizi kitab ina salinmalidir SinonimleriHomotipik sinonimleri Acer ibericum M Bieb Acer monspessulanum f ibericum M Bieb Schwer Acer monspessulanum var ibericum M Bieb K Koch Acer obtusatum var ibericum M Bieb LoudonIstinadlarHemcinin bax