Müsəlman-türk qətliamları, türk qətliamları ya da türk qırğını, Osmanlı İmperiyasının dağılma və Rusiya İmperiyasının Qafqazda hakim olduğu dövrdə müsəlman olmayan etnik qruplar tərəfindən başda türklər olmaqla müsəlman əhaliyə qarşı etnik təmizləmə. Justin Makkarty bu hadisələrdən bəhs edərkən, öldürülənlərin əksəriyyətinin türkcə danışdığını bildirmişdir.
Makkarty, 1821-1822-ci illər arasında təxminən 5.5 milyon türkünAvropadan sürgün edildiyini və 5 milyondan çoxunun öldürüldüyünü ya da qaçarkən xəstəlikdən, aclıqdan öldüyünü təxmin etməkdədir. Etnik təmizləmə 1829-1830-cu illərdə serb və yunanların müstəqilliklərini qazanmalarının, 1877-1878-ci illərdə 93 Hərbinin, 1905-1907 I Rus inqilabı zamanı Qafqazdakı güc boşluğunun yaranmasının, 1912-1913-cü illərdə Balkan müharibələrinin, 1918-1920-ci illərdə Qafqazda yeni respublikalar yaranmasının, I Dünya Müharibəsi və sonrakı dövrdə erməni üsyanları, quldur dəstələri ilə Türkiyə İstiqlaliyyət Müharibəsi zamanı Anadolunun yunanlar tərəfindən işğalı nəticəsində meydana gəldi. Maykl Mann 1914-də, Karnegie Endovment adlı məruzəsində bu hadisələrin Avropada daha əvvəllər görülməmiş ölçüdə etnik təmizləmə olaraq ifadə etmişdi. XX əsrin əvəllərində Balkanların Osmanlı idarəçiliyindəki bölgələrdə 4.4 milyon türk yaşamaqda olduğu təxmin edilir. Mariya Todorovaya görə, XIX əsrin son 30 ilində bir milyondan çox müsəlman Balkanları tərk etmişdir. 1912-1926-cı illər arasında 2.9 milyona yaxın müsəlman ya öldürülmüş ya da Türkiyəyə köç etməyə məcbur edilmişdir. I Dünya müharibəsi və Türk İstiqlaliyyət müharibəsi zamanı Anadoluda 2.5 milyon türkün öldüyünə dair iddialar vardır.
XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində erməni quldur dəstələri tərəfindən Qafqazda edilən qətliamların qurbanlarının sayı bardəə müxtəlif rəqəmlər səsləndirilir. Bu rəqəmlər təxminən 2.5 milyon həndəvərindədir. 1877-1878 Rus-türk müharibəsi zamanı Justin Makkarty 260 min insanın tleyinin naməlum olduğunu yazsa da, Kamal Karpat bu sayı 300 min göstərir.
Yunan müstəqillik hərəkatları
Yunan müstəqillik mübarizəsi dövründə, yunan əsgərlər tərəfindən bölgədə yaşayan türklərə və albanlara qarşı qətliamlar olmuşdur. Yunanıstanın hər yerində baş verən bu cür hücumlar zamanı Uilyam Oqden Nilesin yazdığına görə 3 min nəfərdən çox insan öldürülmüşdür.
Peloponnes
Peloponnesdə yaşayan türk və alban kökənli əhali, xüsusilə də yunan əsgərlərin üstün olduğu bölgələrdə qətliamlara məruz qaldı. Peloponnesdəki türk və alban topluluqları yox oldu. Tarixçilər bu müddətdə yarımadada ümumilikdə keşişlərin təşviqi ilə 20 mindən çox müsəlman-türkün öldürüldüyünü bildirir. Bəzi tarixçilər isə bu sayını 15 min olaraq göstərməkdədir. Lakin təkcə Tripoliçe qətliamında 35 min türkün öldürüldüyünə dair də məlumatlar vardır. Rus hərbiçiləri və yunanlar, 1770-ci ildə Mistras kəndində 400 türkü öldürmüşdür. Türk uşaqlar minarələrdən aşağı atılmışdır. Uilyam Oqden Nilesin bu üsyanlar zamanı tutduğu qeydlərə görə Patras kəndinin türk əhalisi də tamamən öldürülmüşdür. 1821, avqustda Monemvasia qəsəbəsinin türk sakinləri uzun müdət davam edən mühasirə nəticəsində aclıqla üzləşdilər. Hətta ac əhali meyidləri belə yeməyə çalışdı. Yunanların təslim olacaqları halda onları Anadoluya aparacağı vədinə qarşılıq şəhər təslim edildi. Türklərin bir çoxu öldürüldü. Bir qrupu insan yaşamayan adaya buraxıldı və sonda fransız bir tacir tərəfindən xilas edildilər. Uilyam St. Kleirə görə, "Peloponnesdəki soyqırım ancaq öldürəcək başqa türk qalmadığında sona çatdı."
Navarin qətliamı
Yunanlar tərəfindən mühasirəyə alınan Navarin şəhərinin türk əhalisi aclıq yaşayırdı. Sonda türklərin etibarlı şəkildə Misirə göndərilmələrinə qərar verildi. Bu şərtlə şəhər qapıları yunanlar üçün açıldı. Yunanlar qaça bilən 160 nəfər şəxsdən başqa yerdə qalan 3 min nəfər öldürüldü.
Tripoliçe qətliamı
Tripoliçe qətliamı Moreya üsyanı zamanı bölgədə türklərə qarşı edilən qətliamların ən böyüyüdür. Şəhərin yunanların əlinə keçməsindən bir necə gün sonra şəhərə gələn Britaniyalı Tomas Qordon, 8 min şəxsin öldürüldüyünü bildirmişdir. Qətliamdan bəzi qul kimi saxlanılan qadınlar və pulla dəyişdirilmək üçün öldürülməmiş bəzi tanınmış türklər sax qurtula bildi. Justin Makkarty isə qətliamda ölənlərin sayının 35 min nəfər olduğunu bildirir. Teodor Kolokotronis qətliamdan bu sözlərlə bəhs etmişdir:
Cümə günündən bazara qədər yunan əsgərləri qadın, uşaq və kişiləri qətl etdi. Tripoliçe və ətrafında ümumilikdə 32 min nəfər öldürüldü. Sonda bir nümayəndə gəldi və qətliam dayandı.
Orta Yunanıstan
Afinada sadəcə 190-ı hərbi xidmətə uyğun olan 1190 türk həyatlarına toxunulmayacağı barədə yunan tərəfinin söz verməsinən sonra təslim oldu. V. Alison Flippsə görə bu qorxunc savaşda çox vaxtı olduğu kimi bu dəfə də təslim olan əhali öldürüldü. Agrinio qəsəbəsində yaşayan 500 türk ailəsi və 200 yəhudi ailəsinin hamısı öldürüldü.
Egey adaları
Yunanıstanın müstəqilliyini qazandığı dövrdə Egey adalarında da türklər öldürülmüşdür. 1821-ci ilin mart ayında, yunanlar tərəfindən Sakız adasına bir hücum təşkil edildi və türklər öldürüldü. Egey adaları Osmanlıya qarşı üsyan edən yunanlar, bölgədən keçən türk ticarət gəmilərinə və digər mülki gəmilərə belə hücumlar etdilər. Teodoros kolokotronis Hydra adasında 90-dan çox müsəlmanın öldürüldüyünü bildirir. Hydrada adanın müsəlman sakinlərinə edilən qətliamın xaricində bir gəmidəki bütün müsəlmanlar da öldürüldü.
Phillips, Alison W. The War of Greek Independence, 1821 to 1833. Londra, 1897, sf. 56-71
Olnay, Jesse, The family book of history; comprising a concise view of the most interesting and important events in the history of all the civilized nations of the earth, (G.N. Loomis, 1839, s. 430.) (ing.)
September 02, 2022
yunan, üsyanı, zamanı, türk, qətliamları, müsəlman, türk, qətliamları, türk, qətliamları, türk, qırğını, osmanlı, imperiyasının, dağılma, rusiya, imperiyasının, qafqazda, hakim, olduğu, dövrdə, müsəlman, olmayan, etnik, qruplar, tərəfindən, başda, türklər, olm. Muselman turk qetliamlari turk qetliamlari ya da turk qirgini Osmanli Imperiyasinin dagilma ve Rusiya Imperiyasinin Qafqazda hakim oldugu dovrde muselman olmayan etnik qruplar terefinden basda turkler olmaqla muselman ehaliye qarsi etnik temizleme Justin Makkarty bu hadiselerden behs ederken oldurulenlerin ekseriyyetinin turkce danisdigini bildirmisdir Makkarty 1821 1822 ci iller arasinda texminen 5 5 milyon turkun Avropadan surgun edildiyini ve 5 milyondan coxunun oldurulduyunu ya da qacarken xestelikden acliqdan olduyunu texmin etmekdedir Etnik temizleme 1829 1830 cu illerde serb ve yunanlarin musteqilliklerini qazanmalarinin 1877 1878 ci illerde 93 Herbinin 1905 1907 I Rus inqilabi zamani Qafqazdaki guc boslugunun yaranmasinin 1912 1913 cu illerde Balkan muharibelerinin 1918 1920 ci illerde Qafqazda yeni respublikalar yaranmasinin I Dunya Muharibesi ve sonraki dovrde ermeni usyanlari quldur desteleri ile Turkiye Istiqlaliyyet Muharibesi zamani Anadolunun yunanlar terefinden isgali neticesinde meydana geldi Maykl Mann 1914 de Karnegie Endovment adli meruzesinde bu hadiselerin Avropada daha evveller gorulmemis olcude etnik temizleme olaraq ifade etmisdi XX esrin evellerinde Balkanlarin Osmanli idareciliyindeki bolgelerde 4 4 milyon turk yasamaqda oldugu texmin edilir Mariya Todorovaya gore XIX esrin son 30 ilinde bir milyondan cox muselman Balkanlari terk etmisdir 1912 1926 ci iller arasinda 2 9 milyona yaxin muselman ya oldurulmus ya da Turkiyeye koc etmeye mecbur edilmisdir I Dunya muharibesi ve Turk Istiqlaliyyet muharibesi zamani Anadoluda 2 5 milyon turkun olduyune dair iddialar vardir XIX esrin sonu ve XX esrin evvellerinde ermeni quldur desteleri terefinden Qafqazda edilen qetliamlarin qurbanlarinin sayi bardee muxtelif reqemler seslendirilir Bu reqemler texminen 2 5 milyon hendeverindedir 1877 1878 Rus turk muharibesi zamani Justin Makkarty 260 min insanin tleyinin namelum oldugunu yazsa da Kamal Karpat bu sayi 300 min gosterir Mundericat 1 Yunan musteqillik herekatlari 1 1 Peloponnes 1 1 1 Navarin qetliami 1 1 2 Tripolice qetliami 1 2 Orta Yunanistan 1 3 Egey adalari 2 IstinadlarYunan musteqillik herekatlari RedakteYunan musteqillik mubarizesi dovrunde yunan esgerler terefinden bolgede yasayan turklere ve albanlara qarsi qetliamlar olmusdur Yunanistanin her yerinde bas veren bu cur hucumlar zamani Uilyam Oqden Nilesin yazdigina gore 3 min neferden cox insan oldurulmusdur Peloponnes Redakte Peloponnesde yasayan turk ve alban kokenli ehali xususile de yunan esgerlerin ustun oldugu bolgelerde qetliamlara meruz qaldi Peloponnesdeki turk ve alban topluluqlari yox oldu 1 2 Tarixciler bu muddetde yarimadada umumilikde kesislerin tesviqi ile 20 minden cox muselman turkun oldurulduyunu bildirir Bezi tarixciler ise bu sayini 15 min olaraq gostermekdedir Lakin tekce Tripolice qetliaminda 35 min turkun oldurulduyune dair de melumatlar vardir Rus herbicileri ve yunanlar 1770 ci ilde Mistras kendinde 400 turku oldurmusdur Turk usaqlar minarelerden asagi atilmisdir Uilyam Oqden Nilesin bu usyanlar zamani tutdugu qeydlere gore Patras kendinin turk ehalisi de tamamen oldurulmusdur 1821 avqustda Monemvasia qesebesinin turk sakinleri uzun mudet davam eden muhasire neticesinde acliqla uzlesdiler Hetta ac ehali meyidleri bele yemeye calisdi Yunanlarin teslim olacaqlari halda onlari Anadoluya aparacagi vedine qarsiliq seher teslim edildi Turklerin bir coxu olduruldu Bir qrupu insan yasamayan adaya buraxildi ve sonda fransiz bir tacir terefinden xilas edildiler Uilyam St Kleire gore Peloponnesdeki soyqirim ancaq oldurecek basqa turk qalmadiginda sona catdi Navarin qetliami Redakte Yunanlar terefinden muhasireye alinan Navarin seherinin turk ehalisi acliq yasayirdi Sonda turklerin etibarli sekilde Misire gonderilmelerine qerar verildi Bu sertle seher qapilari yunanlar ucun acildi Yunanlar qaca bilen 160 nefer sexsden basqa yerde qalan 3 min nefer olduruldu Tripolice qetliami Redakte Tripolice qetliami Moreya usyani zamani bolgede turklere qarsi edilen qetliamlarin en boyuyudur 3 4 5 Seherin yunanlarin eline kecmesinden bir nece gun sonra sehere gelen Britaniyali Tomas Qordon 8 min sexsin oldurulduyunu bildirmisdir Qetliamdan bezi qul kimi saxlanilan qadinlar ve pulla deyisdirilmek ucun oldurulmemis bezi taninmis turkler sax qurtula bildi Justin Makkarty ise qetliamda olenlerin sayinin 35 min nefer oldugunu bildirir Teodor Kolokotronis qetliamdan bu sozlerle behs etmisdir Cume gununden bazara qeder yunan esgerleri qadin usaq ve kisileri qetl etdi Tripolice ve etrafinda umumilikde 32 min nefer olduruldu Sonda bir numayende geldi ve qetliam dayandi Orta Yunanistan Redakte Afinada sadece 190 i herbi xidmete uygun olan 1190 turk heyatlarina toxunulmayacagi barede yunan terefinin soz vermesinen sonra teslim oldu V Alison Flippse gore bu qorxunc savasda cox vaxti oldugu kimi bu defe de teslim olan ehali olduruldu Agrinio qesebesinde yasayan 500 turk ailesi ve 200 yehudi ailesinin hamisi olduruldu Egey adalari Redakte Yunanistanin musteqilliyini qazandigi dovrde Egey adalarinda da turkler oldurulmusdur 6 1821 ci ilin mart ayinda yunanlar terefinden Sakiz adasina bir hucum teskil edildi ve turkler olduruldu Egey adalari Osmanliya qarsi usyan eden yunanlar bolgeden kecen turk ticaret gemilerine ve diger mulki gemilere bele hucumlar etdiler Teodoros kolokotronis Hydra adasinda 90 dan cox muselmanin oldurulduyunu bildirir Hydrada adanin muselman sakinlerine edilen qetliamin xaricinde bir gemideki butun muselmanlar da olduruldu Istinadlar Redakte St Clair 1972 2 Fisher H A L A History of Europe Edward Arnold London 1936 amp 1965 s 881 882 ing St Clair 1972 12 2008 baskisi Finlay 1877 172 Phillips Alison W The War of Greek Independence 1821 to 1833 Londra 1897 sf 56 71 Olnay Jesse The family book of history comprising a concise view of the most interesting and important events in the history of all the civilized nations of the earth G N Loomis 1839 s 430 ing Menbe https az wikipedia org w index php title Yunan usyani zamani turk qetliamlari amp oldid 6275415, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
