fbpx
Wikipedia

Qafqaz rəqsləri

Avqust 07, 2021

Qafqaz rəqsləri — Qafqaz xalqlarının mədəniyyətinin çox mühim bir hissəsini təşkil etməklə özündə qədim və zəngin tarixi daşıyır.

Qafqazda 50-dən çox etnik qrup var. Buna görə Qafqaz mədəniyyəti çox zəngin və çox yönlüdür. Mədəniyyətin ən parlaq təzahürlərindən biri də Qafqaz xalqlarının rəqsidir.

Haqqında

 
V. Vereşaginin Cənubi Dağıstan rəqslərinə həsr etdiyi əsər

Qafqaz xalqlarının rəqsləri ümumiləşdirilmiş bir mövzu olaraq geniş və dərin bir tarixə köklənərək özündə sürətli, qızğın (xüsusilə kişi rəqsləri) rəqs əlamətlərini əks etdirməklə cəsarəti, qəhrəmanlığı xarakterizə edir. Qafqazda yaşayan hər bir xalqın özünəməxsus rəqsləri vardır. Bunlar bir-birilərindən öz səciyyəvi xüsusiyyətləri ilə fərqlənirlər. Hər xalqın milli geyimi, milli musiqisi özünəməxsusdur.

Qafqaz rəqslərinə maraq Avropada 20-ci əsrdə yaranmışdır. Sovet İttifaqı dövründə isə belə rəqslərə festivallarda, müsabiqələrdə və filmlərdə dəfələrlə müraciət olunduğundan hər zaman böyük maraq olmuşdur. Sovet İttifaqının bir çox ərazilərində məişət səviyyəsində elə bir el məclisləri, bayram mərasimləri olmazdı ki qafqaz rəqsləri olmadan keçsin. Lakin Rusiyanın mərkəzi və şərq hissəsində isə qafqaz rəqsi dedikdə yalnız Lezginka rəqsi başa düşülürdü. Hansı ki, Kubanın folklor reallığında onlar bir-birindən tamamilə fərqləndirilir. Kubanın slovyan mühitində daha məşhur olan rəqslərdən “Naurskaya”, “Bazar”, “Lezqinka”, “Şamil Rəqsi”, “Oyra-oyra” rəqsləri hələ də ifa edilməkdədir.

Şimali Qafqaz rəqsləri

 
"Ləzgilər ləzgihəngi rəqsini oynayarkən" fotoşəkli, XX əsrin əvvəli,Axtı kəndi, Dağıstan vilayəti, Rusiya etnoqrafiya Muzeyi. XX əsr

Şimali Qafqaz xalqlarının rəqsləri öz ritmikliyi ilə hər zaman diqqət mərkəzində olmuşlar. Xususilə də, adıgeylərin, qaraçay-çərkəslərin, balkarların, çeçenlərin, inquşların, osetinlərin rəqsləri özünəməxsusluğu ilə diqqət çəkirlər. Şimali Qafqaz xalqlarının rəqsləri arasında andilərin rəqsləri, gerqebil reqsləri daha fərqlidir. Şimali Qafqaz xalqları arasında ən məşhur rəqslərdən biri Lezginka rəqsidir.

Lezginka

  Əsas məqalə: Ləzgihəngi

Ləzgilərin milli rəqsidir. Bütün Qafqaz üzrə geniş yayılmış rəqs növüdür. Hər xalqda rəqs növünün öz variantı vardır. Rəqs yarış xarakteri daşıyır. Hər bir kəs özünün cəldliyini, yorulmazlığını, qətiyyətini nümayiş etdirir. Bir qayda olaraq rəqs musiqi sədaları altında ifa edilir. Melodiyası dinamik, dəqiq, cəldliyə zövq edəndir. Lezginka rəqsinə nisbətən oxşar olan, lakin müxtəlif xalqların mədəniyyətinə aid edilən aşağıdakı rəqslər vardır:

  • çeçen lezginkası,
  • akuş rəqsi,
  • avar rəqsi,
  • lak rəqsi,
  • qumuq rəqsi,
  • dargin rəqsi,
  • acar rəqsi-Parsa,
  • ləzgi rəqsi (Lezginka deyil)

Cənubi Qafqaz rəqsləri

Azərbaycan xalq rəqsləri

  Əsas məqalə: Azərbaycan rəqsləri
 
“Naz eləmə” rəqsi

Xalq rəqs musiqisi Azərbaycan instrumental musiqisinin böyük bir hissəsini təşkil edir. Tarixi məlumata əsaslanaraq, qeyd edə bilərik ki, hələ eramızdan neçə minilliklər əvvəl, tunc dövründə Azərbaycan ərazisində rəqs sənəti insanların məişətində müəyyən yer tutmuşdur. Qobustan qayaları üzərində müasir Yallı rəqsinə bənzəyən mərasim rəqsi və s. həkk olunmuşdur. Qobustanın Böyükdaş qayası üzərindəki rəsmlər Azərbaycan ərazisində qədim zamanlarda xalq rəqs sənətinin müəyyən məzmuna və böyük həyatiliyə malik olduğunu göstərən çox qiymətli tarixi-arxeoloji sənəd hesab olunur. Sadə və ibtidai xalq musiqi alətləri meydana gəlməzdən çox-çox əvvəl rəqs, oynayanların və tamaşaçıların çəpik çalmaları ilə əldə edilən ritmik zərbələrinin müşayiəti altında ifa edilmişdir.

Azərbaycan instrumental xalq rəqs musiqisi üçün melodiya zənginliyi, quruluşunun simmetrikliyi, diapazon müxtəlifliyi, tədrici inkişaf, təkrar, variasiya və sekvensiya metodu səciyyəvidir. Rəqslər özünəməxsus lad əsası, metro-ritmik xüsusiyyətləri və rəngarəng formaları ilə seçilir. Xalq mahnılarında olduğu kimi, rəqslərdə də xalqın hissləri, duyğuları, temperamenti əks olunmuşdu. Rəqslər tarixi mənbə olmaqla yanaşı, xalqın musiqi təfəkkürünün ən xarakterik xüsusiyyətlərini üzə çıxarır. Bu musiqi nümunələrinin qorunub saxlanması müasir folklorşünaslığın əsas məsələsidir. Rəqslər ifa tərzinə görə iki yerə ayrılır. "İnnabı", "Mirzeyi","Cəngi" kimi rəqs nümunələri kişilər üçün nəzərdə tutulmuşdu. Qadınlar arasında isə daha məşhur olan rəqslər "Haxışta", "Halay", “Vağzalı” sayılır.

Yallı

  Əsas məqalə: Yallı

Azərbaycan milli rəqsidir. Ən qədim rəqs növlərindən biridir. 2018-ci ilin 26 noyabr – 1 dekabr tarixlərində Mavriki Respublikasının paytaxtı Port Luis şəhərində YUNESKO-nun Qeyri-maddi mədəni irsin qorunması üzrə Hökumətlərarası Komitəsinin növbəti 13-cü sessiyasında qəbul edilmiş qərarla “Yallı (Köçəri, Tənzərə), Naxçıvanın ənənəvi qrup rəqsləri” YUNESKO-nun Təcili Qorunma Siyahısına daxil edilmişdir .

Gürcü xalq rəqsləri

 
Gürcü xalq rəqsi-“Kartuli”

Gürcü xalq rəqsləri-gürcü xalqının rəqs sənətidir. Gürcü xalq rəqsləri qədim tarixə malikdir. Bu çoxsaylı tarixi mənbələr və arxeoloji tapıntılarla təsdiqlənir. Araşdırmalar həmçinin rəqslərin əmək prosesinə və gündəlik həyatın digər aspektlərinə olan əlaqəsini göstərir. Gürcü rəqsləri zaman keçdikcə tədricən inkişaf edərək, forma və məzmununu dəyişdirir. Beləliklə, qəhrəmanlıq, toy, sevgi, əyləncə, idman və rəqabət rəqsləri yaranır. Xor oxuma və mahnı ifası Gürcüstanda rəqslə bağlı olmuşdur.

Gürcü xalq rəqslərinə “Kartuli”, “Mtiuluri”, “Perxuli”, “Xorumi”, “Mtskemsuri”, “Mxedruli”, “Moxeuri”, “Saxumaro”, “Doluri”, “Salxino”, “Şuşpari”, “Saarşiko” və s. rəqsləri aid etmək olar.

Mənbələr

  • Борзов А. А. Танцы разных народов СССР. — М.: ГИТИС, 1988.

İstinadlar

  1. kakie-narody-zhivut-na-severnom-kavkaze
  2. КАВКАЗСКИЕ ТАНЦЫ В ТРАДИЦИОННОЙ КУЛЬТУРЕ КУБАНИ
  3. Г. В.Келдыш.Российская энциклопедия Языкознание: Большой энциклопедический словарь— 1998. — С. 299. — 671 с
  4. Muğam ensiklopediyasında - Yallı
  5. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Xarici İşlər Nazirliklərinin birgə bəyanatı
  6. ich.unesco.orgYalli (Kochari, Tenzere), traditional group dances of Nakhchivan
  7. Джавришвили Д. Л. Грузинские народные танцы. — Тбилиси: Государственное издательство «Сабчота Сакартвело», 1958.

Avqust 07, 2021
qafqaz, rəqsləri, qafqaz, xalqlarının, mədəniyyətinin, çox, mühim, hissəsini, təşkil, etməklə, özündə, qədim, zəngin, tarixi, daşıyır, qafqazda, dən, çox, etnik, qrup, buna, görə, qafqaz, mədəniyyəti, çox, zəngin, çox, yönlüdür, mədəniyyətin, parlaq, təzahürlə. Qafqaz reqsleri Qafqaz xalqlarinin medeniyyetinin cox muhim bir hissesini teskil etmekle ozunde qedim ve zengin tarixi dasiyir Qafqazda 50 den cox etnik qrup var 1 Buna gore Qafqaz medeniyyeti cox zengin ve cox yonludur Medeniyyetin en parlaq tezahurlerinden biri de Qafqaz xalqlarinin reqsidir Mundericat 1 Haqqinda 2 Simali Qafqaz reqsleri 2 1 Lezginka 3 Cenubi Qafqaz reqsleri 3 1 Azerbaycan xalq reqsleri 3 1 1 Yalli 3 2 Gurcu xalq reqsleri 4 Menbeler 5 IstinadlarHaqqinda Redakte V Veresaginin Cenubi Dagistan reqslerine hesr etdiyi eser Qafqaz xalqlarinin reqsleri umumilesdirilmis bir movzu olaraq genis ve derin bir tarixe koklenerek ozunde suretli qizgin xususile kisi reqsleri reqs elametlerini eks etdirmekle cesareti qehremanligi xarakterize edir Qafqazda yasayan her bir xalqin ozunemexsus reqsleri vardir Bunlar bir birilerinden oz seciyyevi xususiyyetleri ile ferqlenirler Her xalqin milli geyimi milli musiqisi ozunemexsusdur Qafqaz reqslerine maraq Avropada 20 ci esrde yaranmisdir Sovet Ittifaqi dovrunde ise bele reqslere festivallarda musabiqelerde ve filmlerde defelerle muraciet olundugundan her zaman boyuk maraq olmusdur Sovet Ittifaqinin bir cox erazilerinde meiset seviyyesinde ele bir el meclisleri bayram merasimleri olmazdi ki qafqaz reqsleri olmadan kecsin Lakin Rusiyanin merkezi ve serq hissesinde ise qafqaz reqsi dedikde yalniz Lezginka reqsi basa dusulurdu Hansi ki Kubanin folklor realliginda onlar bir birinden tamamile ferqlendirilir Kubanin slovyan muhitinde daha meshur olan reqslerden Naurskaya Bazar Lezqinka Samil Reqsi Oyra oyra reqsleri hele de ifa edilmekdedir 2 Simali Qafqaz reqsleri Redakte Lezgiler lezgihengi reqsini oynayarken fotosekli XX esrin evveli Axti kendi Dagistan vilayeti Rusiya etnoqrafiya Muzeyi XX esr Simali Qafqaz xalqlarinin reqsleri oz ritmikliyi ile her zaman diqqet merkezinde olmuslar Xususile de adigeylerin qaracay cerkeslerin balkarlarin cecenlerin inquslarin osetinlerin reqsleri ozunemexsuslugu ile diqqet cekirler Simali Qafqaz xalqlarinin reqsleri arasinda andilerin reqsleri gerqebil reqsleri daha ferqlidir Simali Qafqaz xalqlari arasinda en meshur reqslerden biri Lezginka reqsidir Lezginka Redakte Esas meqale LezgihengiLezgilerin milli reqsidir Butun Qafqaz uzre genis yayilmis reqs novudur Her xalqda reqs novunun oz varianti vardir 3 Reqs yaris xarakteri dasiyir Her bir kes ozunun celdliyini yorulmazligini qetiyyetini numayis etdirir Bir qayda olaraq reqs musiqi sedalari altinda ifa edilir Melodiyasi dinamik deqiq celdliye zovq edendir Lezginka reqsine nisbeten oxsar olan lakin muxtelif xalqlarin medeniyyetine aid edilen asagidaki reqsler vardir cecen lezginkasi akus reqsi avar reqsi lak reqsi qumuq reqsi dargin reqsi acar reqsi Parsa lezgi reqsi Lezginka deyil Cenubi Qafqaz reqsleri RedakteAzerbaycan xalq reqsleri Redakte Esas meqale Azerbaycan reqsleri Naz eleme reqsi Xalq reqs musiqisi Azerbaycan instrumental musiqisinin boyuk bir hissesini teskil edir Tarixi melumata esaslanaraq qeyd ede bilerik ki hele eramizdan nece minillikler evvel tunc dovrunde Azerbaycan erazisinde reqs seneti insanlarin meisetinde mueyyen yer tutmusdur Qobustan qayalari uzerinde muasir Yalli reqsine benzeyen merasim reqsi ve s hekk olunmusdur Qobustanin Boyukdas qayasi uzerindeki resmler Azerbaycan erazisinde qedim zamanlarda xalq reqs senetinin mueyyen mezmuna ve boyuk heyatiliye malik oldugunu gosteren cox qiymetli tarixi arxeoloji sened hesab olunur Sade ve ibtidai xalq musiqi aletleri meydana gelmezden cox cox evvel reqs oynayanlarin ve tamasacilarin cepik calmalari ile elde edilen ritmik zerbelerinin musayieti altinda ifa edilmisdir Azerbaycan instrumental xalq reqs musiqisi ucun melodiya zenginliyi qurulusunun simmetrikliyi diapazon muxtelifliyi tedrici inkisaf tekrar variasiya ve sekvensiya metodu seciyyevidir Reqsler ozunemexsus lad esasi metro ritmik xususiyyetleri ve rengareng formalari ile secilir Xalq mahnilarinda oldugu kimi reqslerde de xalqin hissleri duygulari temperamenti eks olunmusdu Reqsler tarixi menbe olmaqla yanasi xalqin musiqi tefekkurunun en xarakterik xususiyyetlerini uze cixarir Bu musiqi numunelerinin qorunub saxlanmasi muasir folklorsunasligin esas meselesidir Reqsler ifa terzine gore iki yere ayrilir Innabi Mirzeyi Cengi kimi reqs numuneleri kisiler ucun nezerde tutulmusdu Qadinlar arasinda ise daha meshur olan reqsler Haxista Halay Vagzali sayilir Yalli Redakte Esas meqale YalliAzerbaycan milli reqsidir En qedim reqs novlerinden biridir 4 2018 ci ilin 26 noyabr 1 dekabr tarixlerinde Mavriki Respublikasinin paytaxti Port Luis seherinde YUNESKO nun Qeyri maddi medeni irsin qorunmasi uzre Hokumetlerarasi Komitesinin novbeti 13 cu sessiyasinda qebul edilmis qerarla Yalli Koceri Tenzere Naxcivanin enenevi qrup reqsleri YUNESKO nun Tecili Qorunma Siyahisina daxil edilmisdir 5 6 Gurcu xalq reqsleri Redakte Gurcu xalq reqsi Kartuli Gurcu xalq reqsleri gurcu xalqinin reqs senetidir Gurcu xalq reqsleri qedim tarixe malikdir Bu coxsayli tarixi menbeler ve arxeoloji tapintilarla tesdiqlenir 7 Arasdirmalar hemcinin reqslerin emek prosesine ve gundelik heyatin diger aspektlerine olan elaqesini gosterir Gurcu reqsleri zaman kecdikce tedricen inkisaf ederek forma ve mezmununu deyisdirir Belelikle qehremanliq toy sevgi eylence idman ve reqabet reqsleri yaranir Xor oxuma ve mahni ifasi Gurcustanda reqsle bagli olmusdur Gurcu xalq reqslerine Kartuli Mtiuluri Perxuli Xorumi Mtskemsuri Mxedruli Moxeuri Saxumaro Doluri Salxino Suspari Saarsiko ve s reqsleri aid etmek olar Menbeler RedakteBorzov A A Tancy raznyh narodov SSSR M GITIS 1988 Istinadlar Redakte kakie narody zhivut na severnom kavkaze KAVKAZSKIE TANCY V TRADICIONNOJ KULTURE KUBANI G V Keldysh Rossijskaya enciklopediya Yazykoznanie Bolshoj enciklopedicheskij slovar 1998 S 299 671 s Mugam ensiklopediyasinda Yalli Azerbaycan Respublikasinin Medeniyyet ve Xarici Isler Nazirliklerinin birge beyanati ich unesco orgYalli Kochari Tenzere traditional group dances of Nakhchivan Dzhavrishvili D L Gruzinskie narodnye tancy Tbilisi Gosudarstvennoe izdatelstvo Sabchota Sakartvelo 1958 Menbe https az wikipedia org w index php title Qafqaz reqsleri amp oldid 4669113, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.