fbpx
Wikipedia

Qothold Efraim Lessinq

Qothold Efraim Lessinq (alm. Gotthold Ephraim Lessing‎, 20 yanvar 1729 - 15 fevral 1781) - alman şairi, dramaturqu, mütəfəkkiridir. Lessinq yeni alman ədəbiyyatına keçidin möhtəşəm əsasını qoymuşdur. Alman klassik ədəbiyyatının banisidir. O, həmçinin Almaniyada realist estetikanın yaradıcısı sayılır. Onun mübariz ideyalarla dolu dramaturgiyası isə yeni eranın siyasi tribunası olmuşdur.

Qothold Efraim Lessinq
alm. Gotthold Ephraim Lessing
Doğum tarixi
Doğum yeri Kamenç, Almaniya
Vəfat tarixi (52 yaşında)
Vəfat yeri Braunçveynq
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı
Təhsili
Fəaliyyəti söz yazıçısı, filosof, dramaturq, şair, kitabxanaçı, ilahiyyatçı, dramaturq, ədəbiyyat tənqidçisi, jurnalist, yazıçı, tənqidçi
Fəaliyyət illəri 1749-cu ildən
Əsərlərinin dili almanca
Janr dram
Qothold Efraim Lessinq Vikimənbədə
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Qothold Efraim Lessinq 1729-cu ildə Almaniyada, Kamenç şəhərində kasıb pastor ailəsində doğulmuşdur. ailəsi belə hesab edir ki, nəsl ənənəsinə görə o da pastor olacaqdır. Lakin kiçik yaşlarından mütaliyəyə meyl göstərən Lessinq ilk təhsilini Maysendə knyaz məktəbində alır. Bu monastır məktəbində də sxolastik pedantizm hakim idi. Lakin Lessinq bu köhnəliyə sinə gərməyə özündə qüvvə tapır və öz ideyalarının ardınca gedir. Sonra o, Leypsikdə iki il, Vittenberqdə isə bir il ilahiyyət dərsi alır, sonralar isə tibb ixtisasına yiyələnir. Bu dövrdə o, məşhur aktrisa Kakolina Nayberlə tanış olur və bu aktrisa onun dünyagörüşündə xüsusi rol oynayır. 1748-ci ildə o, Berlinə gəlir və jurnalistika ilə məşğul olur. Burada "Ədəbi Məktublar" adı ilə tanınmış "Ən yeni ədəbiyyat haqda yazılar" jurnalını nəşr etdirir. Bu jurnal yeni alman ədəbiyyatının inkişafında mühüm rol oynayır. Almaniyada yeddiillik müharibə ilə əlaqədar Lessinq "Minna fon Barnhelm" yaxud "Əsgər səadəti" komediyasını yazır. 1966-cı ildə isə o, özünün "Laokoon" nəzəri traktatını bitirir. 1767-1769-cu illərdə Lessinq Hamburq milli teatrında çalışır və bu dövr onun yaradıcılığında mühüm rol oynayır. O, bir sıra teatrla bağlı məqalələr yazır və özünün "Hamburq dramaturgiyası" adlı monumental nəzəri əsərini yaradır. 1772-ci ildə Lessinq özünün məşhur "Emiliya Qalotti" faciəsini yazır. yaradıcılığının zirvəsi sayılan bu əsər çox kəskin realist bir dram idi. Ömrünün son illərini o, Volfenbütteldə keçirir. 1777-ci ildə o, Yeva Kenql adlı qadınla evlənir, bir il sonra həyat yoldaşı vəfat edir. Bu mərhumiyyətlərə baxmayaraq o, mübariz ruhlu "Ahti-Qets" pamfletini (1778), "Müdrik Natan" (1779) mənzum dramını, "İnsan nəslinin tərbiyəsi" (1780) traktatını və digər əsərlərini yazır. onun bu fəlsəfi əsərləri əslində XVIII-XIX əsrlərin alman klassik fəlsəfəsinin əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirirdi. O, bundan əvvəl də yazdığı bir pərdəli pyesləri olan "Gənc alim" (1747), "Azad fikirli" (1749), "Zuhudlar" (1749), "Samuel Qenç" pyeslərini də çox kəskin formada ictimai və dini məsələlərə toxunur, insan azadlığı uğrunda mübarızə aparırdı. Lessinq 1759-cu ildə "Filotos" qəhrəmanlıq faciəsini yazır. Bu əsərdə vətən uğrunda həlak olan romantik gənc bir qəhrəman obrazını yaratmışdır. Eyni sözləri "Miss Sara Sampson" əsəri haqqında da demək olar. 1759-cu ildə Lessinqin "Təmsilləri" nəşr olunur. Bu əsər dövrün ictimai münasibətlərini kəskin tənqid edən təmsillərdən ibarətdir.

Haqqında deyilənlər

Nıkolay Çernişevski Q.E.Lessinqi "Yeni alman ədəbiyyatının atası" adlandırmışdır. Q.E.Lessinqi klassik alman ədəbiyyatının banisi sayırlar. Alman ədəbiyyatında Yohan Volfqanq Hötenin "Faust" əsərində sonra ən şöhrətli əsər "Müdrik Natandır."

Əsərləri

 
Lessinqin kitabları
  • "Gənc alim" -pyes (1747)
  • "Azad fikirli" -pyes (1749)
  • "Zuhudlar" -pyes (1749)
  • "Samuel Qenç" -pyes (1749)
  • "Filotos" -faciə (1759)
  • "Miss Sara Sampson" -faciə (1759)
  • "Təmsillər" (1759)
  • "Minna fon Barnhelm" -komediyası (1766)
  • "Laokoon" -nəzəri traktat (1766)
  • "Hamburq dramaturqiyası" -nəzəri əsər (1769)
  • "Emiliya Qalotti" -faciə (1772)
  • "Anti-Qets" -pamflet (1778)
  • "Müdrik Natan" -mənzum dram (1779)
  • "İnsan nəslinin tərbiyəsi" -traktat (1780)

Azərbaycan dilinə tərcümə edilmiş əsərləri

  • "Minna fon Barnhelm" -komediyası.Teatr repertuarındadır. Tərcümə edən Həmid Arzulu.
  • "Emiliya Qalotti" -faciə pyes. //"Alman ədəbiyyatı antologiyası".[https://web.archive.org/web/20130112032200/http://www.translit.az/ELEKTRON%20KATALOQ/AZDILINETERCUME/Alman.htm Arxivləşdirilib 2013-01-12 at the Wayback Machine] Bakı. Yazıçı nəş. səh 157-233. Tərcümə edən Həmid Arzulu.
  • "Müdrik Natan" -mənzum dram. Bakı. "Naksuana" nəşr. 2004. 197 səh. Tərcümə edən Həmid Arzulu.
 
Müdrük Natan

Müdrik Natan

Bu ölməz sənət incisi dini ayrıseçkiliyə, millətlər arası ədavətə qarşı yazılmışdır. Onun qəhrəmanları qədim dövrlərdə Fələstində bir-biri ilə düşmənçilik edən xalqların və dinlərin nümayəndələridir. Millətlər arasında humanistlik, bərəbərlik, qardaşliq ideyalarını təbliğ edən bu əsər faşizm dövründə yandırılmış və qadağan edilmişdir. Humanizm və dini etiqadlara ehtiram hissi ilə yazılmış "Müdrik Natan" mənzum dram Lessinqin ən mürəkkəb süjetli fəlsəfi əsərlərindəndir. Oriqinaldan Azərbaycan dilinə Həmid Arzulu tərəfindən tərcümə edilmiş əsər Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında 2010-cu ilin repertuarına salınaraq tamaşaya qoyulmuşdur.

İstinadlar

Xarici keçidlər

  1. Alman ədəbiyyatı antalogiyası:[1] 2013-01-12 at the Wayback Machine

qothold, efraim, lessinq, gotthold, ephraim, lessing, yanvar, 1729, fevral, 1781, alman, şairi, dramaturqu, mütəfəkkiridir, lessinq, yeni, alman, ədəbiyyatına, keçidin, möhtəşəm, əsasını, qoymuşdur, alman, klassik, ədəbiyyatının, banisidir, həmçinin, almaniyad. Qothold Efraim Lessinq alm Gotthold Ephraim Lessing 20 yanvar 1729 15 fevral 1781 alman sairi dramaturqu mutefekkiridir Lessinq yeni alman edebiyyatina kecidin mohtesem esasini qoymusdur Alman klassik edebiyyatinin banisidir O hemcinin Almaniyada realist estetikanin yaradicisi sayilir Onun mubariz ideyalarla dolu dramaturgiyasi ise yeni eranin siyasi tribunasi olmusdur Qothold Efraim Lessinqalm Gotthold Ephraim Lessing Dogum tarixi 20 yanvar 1729Dogum yeri Kamenc AlmaniyaVefat tarixi 15 fevral 1781 52 yasinda Vefat yeri BrauncveynqDefn yeri BraunsveyqVetendasligi AlmaniyaTehsili Leypsiq UniversitetiFealiyyeti soz yazicisi filosof dramaturq sair kitabxanaci ilahiyyatci dramaturq edebiyyat tenqidcisi jurnalist yazici tenqidciFealiyyet illeri 1749 cu ildenEserlerinin dili almancaJanr dramQothold Efraim Lessinq Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Haqqinda deyilenler 3 Eserleri 4 Azerbaycan diline tercume edilmis eserleri 4 1 Mudrik Natan 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerHeyati RedakteQothold Efraim Lessinq 1729 cu ilde Almaniyada Kamenc seherinde kasib pastor ailesinde dogulmusdur ailesi bele hesab edir ki nesl enenesine gore o da pastor olacaqdir Lakin kicik yaslarindan mutaliyeye meyl gosteren Lessinq ilk tehsilini Maysende knyaz mektebinde alir Bu monastir mektebinde de sxolastik pedantizm hakim idi Lakin Lessinq bu kohneliye sine germeye ozunde quvve tapir ve oz ideyalarinin ardinca gedir Sonra o Leypsikde iki il Vittenberqde ise bir il ilahiyyet dersi alir sonralar ise tibb ixtisasina yiyelenir Bu dovrde o meshur aktrisa Kakolina Nayberle tanis olur ve bu aktrisa onun dunyagorusunde xususi rol oynayir 1748 ci ilde o Berline gelir ve jurnalistika ile mesgul olur Burada Edebi Mektublar adi ile taninmis En yeni edebiyyat haqda yazilar jurnalini nesr etdirir Bu jurnal yeni alman edebiyyatinin inkisafinda muhum rol oynayir Almaniyada yeddiillik muharibe ile elaqedar Lessinq Minna fon Barnhelm yaxud Esger seadeti komediyasini yazir 1966 ci ilde ise o ozunun Laokoon nezeri traktatini bitirir 1767 1769 cu illerde Lessinq Hamburq milli teatrinda calisir ve bu dovr onun yaradiciliginda muhum rol oynayir O bir sira teatrla bagli meqaleler yazir ve ozunun Hamburq dramaturgiyasi adli monumental nezeri eserini yaradir 1772 ci ilde Lessinq ozunun meshur Emiliya Qalotti faciesini yazir yaradiciliginin zirvesi sayilan bu eser cox keskin realist bir dram idi Omrunun son illerini o Volfenbuttelde kecirir 1777 ci ilde o Yeva Kenql adli qadinla evlenir bir il sonra heyat yoldasi vefat edir Bu merhumiyyetlere baxmayaraq o mubariz ruhlu Ahti Qets pamfletini 1778 Mudrik Natan 1779 menzum dramini Insan neslinin terbiyesi 1780 traktatini ve diger eserlerini yazir onun bu felsefi eserleri eslinde XVIII XIX esrlerin alman klassik felsefesinin esas istiqametlerini mueyyenlesdirirdi O bundan evvel de yazdigi bir perdeli pyesleri olan Genc alim 1747 Azad fikirli 1749 Zuhudlar 1749 Samuel Qenc pyeslerini de cox keskin formada ictimai ve dini meselelere toxunur insan azadligi ugrunda mubarize aparirdi Lessinq 1759 cu ilde Filotos qehremanliq faciesini yazir Bu eserde veten ugrunda helak olan romantik genc bir qehreman obrazini yaratmisdir Eyni sozleri Miss Sara Sampson eseri haqqinda da demek olar 1759 cu ilde Lessinqin Temsilleri nesr olunur Bu eser dovrun ictimai munasibetlerini keskin tenqid eden temsillerden ibaretdir Haqqinda deyilenler RedakteNikolay Cernisevski Q E Lessinqi Yeni alman edebiyyatinin atasi adlandirmisdir Q E Lessinqi klassik alman edebiyyatinin banisi sayirlar Alman edebiyyatinda Yohan Volfqanq Hotenin Faust eserinde sonra en sohretli eser Mudrik Natandir Eserleri Redakte Lessinqin kitablari Genc alim pyes 1747 Azad fikirli pyes 1749 Zuhudlar pyes 1749 Samuel Qenc pyes 1749 Filotos facie 1759 Miss Sara Sampson facie 1759 Temsiller 1759 Minna fon Barnhelm komediyasi 1766 Laokoon nezeri traktat 1766 Hamburq dramaturqiyasi nezeri eser 1769 Emiliya Qalotti facie 1772 Anti Qets pamflet 1778 Mudrik Natan menzum dram 1779 Insan neslinin terbiyesi traktat 1780 Azerbaycan diline tercume edilmis eserleri Redakte Minna fon Barnhelm komediyasi Teatr repertuarindadir Tercume eden Hemid Arzulu Emiliya Qalotti facie pyes Alman edebiyyati antologiyasi https web archive org web 20130112032200 http www translit az ELEKTRON 20KATALOQ AZDILINETERCUME Alman htm Arxivlesdirilib 2013 01 12 at the Wayback Machine Baki Yazici nes seh 157 233 Tercume eden Hemid Arzulu Mudrik Natan menzum dram Baki Naksuana nesr 2004 197 seh Tercume eden Hemid Arzulu Mudruk Natan Mudrik Natan Redakte Bu olmez senet incisi dini ayriseckiliye milletler arasi edavete qarsi yazilmisdir Onun qehremanlari qedim dovrlerde Felestinde bir biri ile dusmencilik eden xalqlarin ve dinlerin numayendeleridir Milletler arasinda humanistlik bereberlik qardasliq ideyalarini teblig eden bu eser fasizm dovrunde yandirilmis ve qadagan edilmisdir Humanizm ve dini etiqadlara ehtiram hissi ile yazilmis Mudrik Natan menzum dram Lessinqin en murekkeb sujetli felsefi eserlerindendir Oriqinaldan Azerbaycan diline Hemid Arzulu terefinden tercume edilmis eser Naxcivan Dovlet Musiqili Dram Teatrinda 2010 cu ilin repertuarina salinaraq tamasaya qoyulmusdur Istinadlar RedakteXarici kecidler RedakteAlman edebiyyati antalogiyasi 1 Arxivlesdirilib 2013 01 12 at the Wayback MachineMenbe https az wikipedia org w index php title Qothold Efraim Lessinq amp oldid 6013612, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.