fbpx
Wikipedia

Ədəbi tənqid

Avqust 17, 2021

Әdəbi tənqid — әdәbiyyatşünaslığın әsas sahәlәrindәn biri; әdәbi prosesin, bәdii әsәrlәrin izahına, tәhlilinә, qiymәtlәndirilmәsinә, hәmçinin yaradıcılıq prinsiplәrinin müәyyәnlәşdirilmәsinә vә tәsdiqinә hәsr edilәn әdәbi-bәdii yaradıcılıq növü. Ədəbi tənqidin vәzifәsi müasir әdәbi prosesi, yeni yaradılan әsәrlәri, habelә keçmiş irsi müasir ictimai vә әdәbi-estetik tәlәblәr baxımından dәyәrlәndirmәkdir. Şәrq әdәbiyyatşünaslığında bu termin müstәqim anlamında da işlәnmiş, әsasәn, bәdii әsәrin qüsurlarını ortaya çıxaran elm hesab olunmuşdur. Qәrb ölkәlәrindә Ədəbi tənqidin tarixi әdәbiyyatşünaslığın inkişafı ilә sıx bağlı olmuş, әdәbiyyatın tәnqidi müzakirәsi bәdii әsәrin meydana gәlmәsi ilә eyni vaxta tәsadüf etmişdir.

Ümumi məlumat

müasir ədəbi proseslə məşğul olur. Tənqidçi yaranmaqda olan ədəbiyyatın dəyərini müəyyən edir, ayrı-ayrı ədəbi-bədii nümunələrə, yazıçıların yaradıcılığına qiymət verir, ümumiləşdirmələr aparır, müasir ədəbi prosesin dərk edilməsində oxucuya kömək edir. Azərbaycan ədəbi tənqidinin banisi Mirzə Fətəli Axundov sayılır. Әdəbiyyat tarixçisindən və nəzəriyyəçisindən fərqli olaraq, tənqidçi elmlə yaradıcılıq təcrübəsini əlaqələndirir, yazıçı ilə oxucu arasında anlaşma, ünsiyyət yaradır.

Ədəbi tənqid (və ya ədəbi tədqiqatlar) ədəbiyyatın öyrənilməsi, qiymətləndirilməsi və təfsiridir. Müasir ədəbi tənqid tez-tez ədəbi nəzəriyyədən təsirlənir, bu, ədəbiyyatın məqsəd və metodlarının fəlsəfi müzakirəsidir. Bu iki fəaliyyət yaxından əlaqəli olmasına baxmayaraq, ədəbi tənqidçilərin və ədəbi nəzəriyyəçilərin fikri həmişə eyni olmur.

Ədəbi tənqidin ədəbiyyat nəzəriyyəsindən ayrı bir tədqiqat sahəsi hesab edilməsi və ya əksinə, kitablar barəsində rəy bildirməkdən fərqli olması mübahisəli məsələdir. Məsələn, "Ədəbiyyat nəzəriyyəsi və ədəbi tənqid ilə bağlı Cons Hopkins Qaydın Təlimatları" ədəbi tənqid və ədəbiyyat nəzəriyyəsi arasında heç bir fərq qoymur və demək olar ki, eyni anlayışı təsvir etmək üçün eyni termindən istifadə edir. Bəzi tənqidçilər ədəbi tənqidi ədəbi nəzəriyyənin praktik tətbiqi hesab edirlər, çünki tənqid həmişə xüsusi ədəbi əsərlərlə birbaşa məşğul olur, ədəbiyyat nəzəriyyəsi isə daha ümumi və ya abstrakt ola bilər.

Ədəbi tənqid tez-tez inşa və ya kitab şəklində dərc olunur. Akademik ədəbi tənqidçilər ədəbiyyat şöbələrində dərs deyirlər və akademik jurnallarda dərc edirlər və daha çox məşhur tənqidçilər, Times Literary Supplement, New York Times Book Review, New York Review of Books, London Review of Books, Nation, and The New Yorker kimi dövrü mətbuatda əsərlərini yayımlayırlar.

Tarixi

Klassik və orta əsr ədəbi tənqidi

Ədəbi tənqidi ədəbiyyat olduğu müddətcə mövcud olmuşdur. Aristotel e.ə. 4-cü əsrdə müasir sənət əsərlərinin bir çox xüsusi tənqidləri ilə ədəbi formaların tipologiyası və təsviri olan “Poetika” əsərini yazmışdır. Poeziya ilk dəfə ədəbi tədqiqatlarda hələ də vacib olan mimesis və katarsis anlayışlarını inkişaf etdirmişdir. Platonun poeziyaya istiqamətli, ikitərəfli və yalan kimi yanaşmaları da təsirlidir. Eyni zamanda Bharata Muni, Natya Şastra qədim Hind ədəbiyyatı və Sanskrit dramasında ədəbi tənqid yazmışdı.

Daha sonralar klassik və orta əsr tənqidləri tez-tez dini mətnlərə yönəldilmişdir və hermenevtikanın və mətnlərin dini ənənələri dünyəvi mətnlərin öyrənilməsinə böyük təsir göstərmişdir. Bu xüsusilə üç İbrahimi dinlərin ədəbi ənənələri idi: Yəhudi ədəbiyyatı, Xristian ədəbiyyatı və İslam ədəbiyyatı.

İntibah dövrünün ədəbi tənqidi

İntibah dövrünün ədəbi tənqidi şairi və müəllifi uzun bir ədəbi ənənənin qoruyub saxlayaraq və ədəbi tənqidi mədəniyyətin mərkəzi fiqur hesab edərək ədəbi neoklasisizmə forma və məzmun birliyinin klassik ideyalarının inkişaf etdirirdi. İntibah dövrünün ədəbi tənqidinin yaranması 1498-ci ildə klassik mətnlərin bərpası ilə, xüsusən, Aristotelin “Poetika”-sının Giorgio Vallan tərəfindən Latın tərcüməsi ilə başladı. Aristotelin əsərləri, xüsusilə “Poetika” əsəri XVIII əsrin sonlarına qədər ədəbi tənqidlərə ən mühüm təsir göstərmişdir. Lodoviko Kastelvetro 1570-ci ildə Aristotelin “Poetika” əsəri ilə əlaqədar şərh yazan ən nüfuzlu İntibah dövrü tənqidçilərindən biri idi.

Maarifçilik dövrünün ədəbi tənqidi

Maarifçilik dövründə (1700-1800-cü illər) ədəbi tənqid ixtira və çap mətbuatının istifadəsi ilə daha da məşhurlaşdı. Bu dövrdə ictimai səviyyəsində savadlılıq dərəcələri yüksəlməyə başladı, artıq oxumaq sadəcə zəngin təbəqə və ya elmi adamalrı üçün deyildi. İctimai savadlılığın yüksəlməsi və çapın sürətlənməsi ilə ədəbi tənqid də inkişaf elədi. Oxumaq artıq yalnız təhsil məqsədləri və ya müqəddəs bir dini vəzifə kimi nəzərdən keçirilmirdi; o, artıq bir əyləncə növü idi. Ədəbi tənqidlər aydın, əhatəli, dəqiq yazı və ya yazıçıların dini inanclarının mübahisəli meyarları da daxil olmaqla dəyərlər və yazı üslublarından təsirlənmişdir. Bu tənqidi rəylər bir çox jurnallarda, qəzetlərdə və jurnallarda dərc edilmişdir. Conatan Sviftin bir çox əsərləri, xüsusilə, “Qulliverin səyahəti” kitabı tənqid edilmişdir və bir tənqidçi onları “"Yahoo"-ların xəyanətkar hekayəsi” adlandırmışdır.

19-cu əsr Romantizmin ədəbi tənqidi

XIX əsrin əvvəllərində İngilis romantik hərəkatı adət ədəbiyyatına yeni estetik fikirlər gətirmişdir, məsələn, ədəbiyyatın məqsədi həmişə gözəl, nəcib və ya mükəmməl olmur, ancaq ədəbiyyat özü ümumi mövzunu mülayim səviyyəyə qaldıra bilər. Alman klassissizminin gec inkişafından sonra yaxından təqib olunan Alman Romantizmi İngilis ədəbiyyatının oxucularına şüurlu şəkildə görünən parçalanma estetikasını vurğuladı. XIX əsrin sonlarında Metyu Arnold kimi öz ədəbi işlərinə görə ədəbi tənqidləri ilə tanınan müəlliflər daha çox tanınmışdır.

Yeni kritisizm

Lakin bu estetik hərəkatların hamısı eyni dərəcə də vacibdir, ədəbi tənqidlərlə bağlı mövcud fikirlər demək olar ki, tamamilə XX əsrin əvvəllərində götürülmüş yeni istiqamətdən yaranır. Əsrin əvvəllərində Rus formalizmi kimi tanınan tənqidi məktəb və bir qədər sonra İngiltərədə və ABŞ-da Yeni Kritisizm ingilisdilli dünyada ədəbiyyatın öyrənilməsi və müzakirəsinə hakim olmuşdu.

Nəzəriyyəsi

İngilis və Amerika ədəbi yaradıcılığında 1960-cı illərin sonlarına qədər Yeni Kritisizm az və ya çox üstünlük təşkil edirdi. Həmin dövrdə Anqlo-Amerika universitetlərinin ədəbiyyat şöbələri strukturizm, sonra post-strukturizm və digər qitə fəlsəfəsinin təsirindən daha aydın fəlsəfi ədəbi nəzəriyyənin yüksəlməsinə şahidlik etməyə başladılar. 1980-ci illərin ortalarına qədər, "nəzəriyyəyə" marağın artması davam etdi. Bir çox sonra tənqidçilər, şübhəsiz ki, nəzəri işdən təsirlənsə də, onlar üçün sadəcə metodologiya və fəlsəfi fərziyyələr haqqında yazı yazmaq deyil, adət-ənənəni şərh etmək rahat idi.

Kitabın tarixi

Bədii tənqidin digər formaları ilə əlaqəli kitabın tarixi biblioqrafiya, mədəniyyət tarixi, ədəbiyyat tarixi və mediya nəzəriyyəsi metodlarına əsaslanan fənlərarası tədqiqat sahəsidir.Mətnlərin və onların maddi formalarının istehsal, tiraj və qəbulu ilə əlaqədar, kitab tarixləri əsasən metafizik formalarını maddi cəhətdən birləşdirməyə çalışır.

Kitab tarixinin kəsişdiyi ədəbiyyat tarixindəki məsələlər arasında aşağıdakılar da tapıla bilər: müəlliflik peşə kimi inkişaf, oxucu kütləsinin formalaşması, senzura və müəlliflik hüququ məhdudluğu və ədəbi formanın iqtisadiyyatıdır.

Hazırkı vəziyyəti

Bu gün universitet ədəbiyyatı kafedrasında ədəbi nəzəriyyəyə və qitə fəlsəfəsinə olan maraq ədəbi tənqidi yeni tənqidçilərin təsdiqləyə biləcəyi daha mühafizəkar bir ədəbi tənqid ilə birləşdirir. Tədqiqatın "yüksəlməsi" əsnasında tənqidçilər tərəfindən qəbul edilən hər iki tərəfi xarakterizə edən ədəbi tənqidin məqsədi və metodları üzərində fikir ayrılığı azalmışdır. Bir çox tənqidçilər indi seçmək üçün daha çox üsul və yanaşmalara malik olduğunu düşünürlər.

Elmi kritisizmin dəyəri

Geniş ədəbi təhlilin dəyəri bir neçə görkəmli sənətkar tərəfindən müzakirə olunmuşdur. Vladimir Nabokov bir dəfə belə qeyd etmişdi ki, yaxşı oxucular kitabı oxumurlar və xüsusilə də o kitabları ki onlar ədəbi şah əsərlər kimi qəbul olunur, onlar “kitabları akademik məqsədlər üçün ümumiləşdirirlər”.

İstinadlar

  1. Johns Hopkins Guide to Literary Theory and Criticism(2nd ed.). Baltimore: Johns Hopkins University Press. 2005. ISBN 0801880106. OCLC 54374476.
  2. Murray, Stuart (2009). The Library: An Illustrated History. New York: Skyhorse. pp. 132-133. ISBN 9781616084530. OCLC 277203534.
  3. ↑ Regan, Shaun; Dawson, Books (2013). Reading 1759: Literary Culture in Mid-Eighteenth-Century Britain and France. Lewisburg [Pa.]: Bucknell University Press. pp. 125-130. ISBN 9781611484786.
  4. Vladimir Nabokov Lectures on Literature, chap. L'Envoi p. 381

Avqust 17, 2021
ədəbi, tənqid, Әdəbi, tənqid, әdәbiyyatşünaslığın, әsas, sahәlәrindәn, biri, әdәbi, prosesin, bәdii, әsәrlәrin, izahına, tәhlilinә, qiymәtlәndirilmәsinә, hәmçinin, yaradıcılıq, prinsiplәrinin, müәyyәnlәşdirilmәsinә, tәsdiqinә, hәsr, edilәn, әdәbi, bәdii, yarad. Әdebi tenqid әdәbiyyatsunasligin әsas sahәlәrindәn biri әdәbi prosesin bәdii әsәrlәrin izahina tәhlilinә qiymәtlәndirilmәsinә hәmcinin yaradiciliq prinsiplәrinin muәyyәnlәsdirilmәsinә vә tәsdiqinә hәsr edilәn әdәbi bәdii yaradiciliq novu Edebi tenqidin vәzifәsi muasir әdәbi prosesi yeni yaradilan әsәrlәri habelә kecmis irsi muasir ictimai vә әdәbi estetik tәlәblәr baximindan dәyәrlәndirmәkdir Sәrq әdәbiyyatsunasliginda bu termin mustәqim anlaminda da islәnmis әsasәn bәdii әsәrin qusurlarini ortaya cixaran elm hesab olunmusdur Qәrb olkәlәrindә Edebi tenqidin tarixi әdәbiyyatsunasligin inkisafi ilә six bagli olmus әdәbiyyatin tәnqidi muzakirәsi bәdii әsәrin meydana gәlmәsi ilә eyni vaxta tәsaduf etmisdir Mundericat 1 Umumi melumat 2 Tarixi 2 1 Klassik ve orta esr edebi tenqidi 2 2 Intibah dovrunun edebi tenqidi 2 3 Maarifcilik dovrunun edebi tenqidi 2 4 19 cu esr Romantizmin edebi tenqidi 2 5 Yeni kritisizm 2 6 Nezeriyyesi 2 7 Kitabin tarixi 2 8 Hazirki veziyyeti 3 Elmi kritisizmin deyeri 4 IstinadlarUmumi melumat Redaktemuasir edebi prosesle mesgul olur Tenqidci yaranmaqda olan edebiyyatin deyerini mueyyen edir ayri ayri edebi bedii numunelere yazicilarin yaradiciligina qiymet verir umumilesdirmeler aparir muasir edebi prosesin derk edilmesinde oxucuya komek edir Azerbaycan edebi tenqidinin banisi Mirze Feteli Axundov sayilir Әdebiyyat tarixcisinden ve nezeriyyecisinden ferqli olaraq tenqidci elmle yaradiciliq tecrubesini elaqelendirir yazici ile oxucu arasinda anlasma unsiyyet yaradir Edebi tenqid ve ya edebi tedqiqatlar edebiyyatin oyrenilmesi qiymetlendirilmesi ve tefsiridir Muasir edebi tenqid tez tez edebi nezeriyyeden tesirlenir bu edebiyyatin meqsed ve metodlarinin felsefi muzakiresidir Bu iki fealiyyet yaxindan elaqeli olmasina baxmayaraq edebi tenqidcilerin ve edebi nezeriyyecilerin fikri hemise eyni olmur Edebi tenqidin edebiyyat nezeriyyesinden ayri bir tedqiqat sahesi hesab edilmesi ve ya eksine kitablar baresinde rey bildirmekden ferqli olmasi mubahiseli meseledir Meselen Edebiyyat nezeriyyesi ve edebi tenqid ile bagli Cons Hopkins Qaydin Telimatlari 1 edebi tenqid ve edebiyyat nezeriyyesi arasinda hec bir ferq qoymur ve demek olar ki eyni anlayisi tesvir etmek ucun eyni terminden istifade edir Bezi tenqidciler edebi tenqidi edebi nezeriyyenin praktik tetbiqi hesab edirler cunki tenqid hemise xususi edebi eserlerle birbasa mesgul olur edebiyyat nezeriyyesi ise daha umumi ve ya abstrakt ola biler Edebi tenqid tez tez insa ve ya kitab seklinde derc olunur Akademik edebi tenqidciler edebiyyat sobelerinde ders deyirler ve akademik jurnallarda derc edirler ve daha cox meshur tenqidciler Times Literary Supplement New York Times Book Review New York Review of Books London Review of Books Nation and The New Yorker kimi dovru metbuatda eserlerini yayimlayirlar Tarixi RedakteKlassik ve orta esr edebi tenqidi Redakte Edebi tenqidi edebiyyat oldugu muddetce movcud olmusdur Aristotel e e 4 cu esrde muasir senet eserlerinin bir cox xususi tenqidleri ile edebi formalarin tipologiyasi ve tesviri olan Poetika eserini yazmisdir Poeziya ilk defe edebi tedqiqatlarda hele de vacib olan mimesis ve katarsis anlayislarini inkisaf etdirmisdir Platonun poeziyaya istiqametli ikiterefli ve yalan kimi yanasmalari da tesirlidir Eyni zamanda Bharata Muni Natya Sastra qedim Hind edebiyyati ve Sanskrit dramasinda edebi tenqid yazmisdi Daha sonralar klassik ve orta esr tenqidleri tez tez dini metnlere yoneldilmisdir ve hermenevtikanin ve metnlerin dini eneneleri dunyevi metnlerin oyrenilmesine boyuk tesir gostermisdir Bu xususile uc Ibrahimi dinlerin edebi eneneleri idi Yehudi edebiyyati Xristian edebiyyati ve Islam edebiyyati Intibah dovrunun edebi tenqidi Redakte Intibah dovrunun edebi tenqidi sairi ve muellifi uzun bir edebi enenenin qoruyub saxlayaraq ve edebi tenqidi medeniyyetin merkezi fiqur hesab ederek edebi neoklasisizme forma ve mezmun birliyinin klassik ideyalarinin inkisaf etdirirdi Intibah dovrunun edebi tenqidinin yaranmasi 1498 ci ilde klassik metnlerin berpasi ile xususen Aristotelin Poetika sinin Giorgio Vallan terefinden Latin tercumesi ile basladi Aristotelin eserleri xususile Poetika eseri XVIII esrin sonlarina qeder edebi tenqidlere en muhum tesir gostermisdir Lodoviko Kastelvetro 1570 ci ilde Aristotelin Poetika eseri ile elaqedar serh yazan en nufuzlu Intibah dovru tenqidcilerinden biri idi Maarifcilik dovrunun edebi tenqidi Redakte Maarifcilik dovrunde 1700 1800 cu iller edebi tenqid ixtira ve cap metbuatinin istifadesi ile daha da meshurlasdi Bu dovrde ictimai seviyyesinde savadliliq dereceleri yukselmeye basladi artiq oxumaq sadece zengin tebeqe ve ya elmi adamalri ucun deyildi Ictimai savadliligin yukselmesi ve capin suretlenmesi ile edebi tenqid de inkisaf eledi Oxumaq artiq yalniz tehsil meqsedleri ve ya muqeddes bir dini vezife kimi nezerden kecirilmirdi o artiq bir eylence novu idi 2 Edebi tenqidler aydin ehateli deqiq yazi ve ya yazicilarin dini inanclarinin mubahiseli meyarlari da daxil olmaqla deyerler ve yazi uslublarindan tesirlenmisdir 3 Bu tenqidi reyler bir cox jurnallarda qezetlerde ve jurnallarda derc edilmisdir Conatan Sviftin bir cox eserleri xususile Qulliverin seyaheti kitabi tenqid edilmisdir ve bir tenqidci onlari Yahoo larin xeyanetkar hekayesi adlandirmisdir 3 19 cu esr Romantizmin edebi tenqidi Redakte XIX esrin evvellerinde Ingilis romantik herekati adet edebiyyatina yeni estetik fikirler getirmisdir meselen edebiyyatin meqsedi hemise gozel necib ve ya mukemmel olmur ancaq edebiyyat ozu umumi movzunu mulayim seviyyeye qaldira biler Alman klassissizminin gec inkisafindan sonra yaxindan teqib olunan Alman Romantizmi Ingilis edebiyyatinin oxucularina suurlu sekilde gorunen parcalanma estetikasini vurguladi XIX esrin sonlarinda Metyu Arnold kimi oz edebi islerine gore edebi tenqidleri ile taninan muellifler daha cox taninmisdir Yeni kritisizm Redakte Lakin bu estetik herekatlarin hamisi eyni derece de vacibdir edebi tenqidlerle bagli movcud fikirler demek olar ki tamamile XX esrin evvellerinde goturulmus yeni istiqametden yaranir Esrin evvellerinde Rus formalizmi kimi taninan tenqidi mekteb ve bir qeder sonra Ingilterede ve ABS da Yeni Kritisizm ingilisdilli dunyada edebiyyatin oyrenilmesi ve muzakiresine hakim olmusdu Nezeriyyesi Redakte Ingilis ve Amerika edebi yaradiciliginda 1960 ci illerin sonlarina qeder Yeni Kritisizm az ve ya cox ustunluk teskil edirdi Hemin dovrde Anqlo Amerika universitetlerinin edebiyyat sobeleri strukturizm sonra post strukturizm ve diger qite felsefesinin tesirinden daha aydin felsefi edebi nezeriyyenin yukselmesine sahidlik etmeye basladilar 1980 ci illerin ortalarina qeder nezeriyyeye maragin artmasi davam etdi Bir cox sonra tenqidciler subhesiz ki nezeri isden tesirlense de onlar ucun sadece metodologiya ve felsefi ferziyyeler haqqinda yazi yazmaq deyil adet eneneni serh etmek rahat idi Kitabin tarixi Redakte Bedii tenqidin diger formalari ile elaqeli kitabin tarixi biblioqrafiya medeniyyet tarixi edebiyyat tarixi ve mediya nezeriyyesi metodlarina esaslanan fenlerarasi tedqiqat sahesidir Metnlerin ve onlarin maddi formalarinin istehsal tiraj ve qebulu ile elaqedar kitab tarixleri esasen metafizik formalarini maddi cehetden birlesdirmeye calisir Kitab tarixinin kesisdiyi edebiyyat tarixindeki meseleler arasinda asagidakilar da tapila biler muelliflik pese kimi inkisaf oxucu kutlesinin formalasmasi senzura ve muelliflik huququ mehdudlugu ve edebi formanin iqtisadiyyatidir Hazirki veziyyeti Redakte Bu gun universitet edebiyyati kafedrasinda edebi nezeriyyeye ve qite felsefesine olan maraq edebi tenqidi yeni tenqidcilerin tesdiqleye bileceyi daha muhafizekar bir edebi tenqid ile birlesdirir Tedqiqatin yukselmesi esnasinda tenqidciler terefinden qebul edilen her iki terefi xarakterize eden edebi tenqidin meqsedi ve metodlari uzerinde fikir ayriligi azalmisdir Bir cox tenqidciler indi secmek ucun daha cox usul ve yanasmalara malik oldugunu dusunurler Elmi kritisizmin deyeri RedakteGenis edebi tehlilin deyeri bir nece gorkemli senetkar terefinden muzakire olunmusdur Vladimir Nabokov bir defe bele qeyd etmisdi ki yaxsi oxucular kitabi oxumurlar ve xususile de o kitablari ki onlar edebi sah eserler kimi qebul olunur onlar kitablari akademik meqsedler ucun umumilesdirirler 4 Istinadlar Redakte Johns Hopkins Guide to Literary Theory and Criticism 2nd ed Baltimore Johns Hopkins University Press 2005 ISBN 0801880106 OCLC 54374476 Murray Stuart 2009 The Library An Illustrated History New York Skyhorse pp 132 133 ISBN 9781616084530 OCLC 277203534 1 2 Regan Shaun Dawson Books 2013 Reading 1759 Literary Culture in Mid Eighteenth Century Britain and France Lewisburg Pa Bucknell University Press pp 125 130 ISBN 9781611484786 Vladimir Nabokov Lectures on Literature chap L Envoi p 381Menbe https az wikipedia org w index php title Edebi tenqid amp oldid 5188899, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.