Yakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası (Yakutiya MSSR, YMSSR, saxaСаха автономнай сэбиэскэй социалистическэй республиката, saxaСаха АССР) — RSFSR tərkibində muxtar respublika. 1922-ci il aprelin 27-də təşkil olunmuşdur. 1922-1992-ci illərdə mövcud olmuşdur. Sahəsi 3103,2 min km², əhalisi 842 min nəfər olmuşdur (1978). 32 rayon, 10 şəhəri, 59 şəhərtipli qəsəbəsi olan Muxtar Respublikanın paytaxtı Yakutsk şəhəri olmuşdur. Lena, Anabar, Olenok, Yana, İndigirka çaylarının hövzəsində, şimalda Laptevlər və Şərqi Sibir dənizi, Yeni Sibir adalarının sahillərində yerləşirdi. Muxtar respublikanın ərazisinin 40% -dən çoxu Şimal Qütb dairəsi daxilində yerləşirdi.
Yakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası 27 aprel 1922-ci ildə Yakutsk vilayətinə daxil olan Aşağı Tunquska istisna olmaqla (İrkutsk vilayətinin Kirenski qəzasının tərkibinə daxil olmuşdur) bütün vilayət ərazisini, Yenisey vilayətinin Xatanqq-Anabar rayponu, İrkutsk vilayətinin Kirenski rayonunun Olenok-Suntarski volostu və 84 ° ilə 140½ ° şərq uzunluğu meridianları arasında yerləşən Şimal Buzlu okeanının bütün adaları daxil idi. Respublika RSFSR-in bir hissəsi olaraq meydana gəlmişdi. Yakutiya Muxtar Respublikasının yaranmasında əsas rolu Maksim Ammosov, Plato Oyunski və İsid Baraxov mühüm oynadılar. Böyük Vətən müharibəsi illərində 50 mindən çox Yakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası sakini cəbhələrdə vuruşdu və 13 nəfər Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görüldü. Əsasən respublika sakinləri tərəfindən hazırlanan bölmələr mövcud idi. Məsələn: Staraya Russa şəhərində küçələrdən biri belə bir bölmənin - Yakutsk atıcılarının xatirəsinə adlandırılmışdır.
27 sentyabr 1990-cı ildə Yakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Ali Şurası muxtariyyətin RSFSR-in tərkib hissəsi olaraq Yakut-Saxa Sovet Sosialist Respublikasına çevrildiyini elan etdi. 24 may 1991-ci ildə RSFSR Xalq Deputatları Soveti 1978-ci il RSFSR Konstitusiyasının 71 maddəsinə dəyişiklik edərək bu adı təsdiqlədi.
27 dekabr 1991-ci ildə Yakutsk-Saxa SSR Ali Şurası respublikanın Saxa Respublikası (Yakutiya) adlandırılması haqqında qətnamə qəbul etdi. 21 aprel 1992-ci il tarixli bir qanunla Rusiya Federasiyası Xalq Deputatları Soveti respublikanın yeni adını Rusiya Konstitusiyasına daxil etdi.
1920-ci illərdən etibarən YMSSR ərazisində qızıl yataqlarının işlənməsi başlandı və Aldan qızıl mədən rayonu meydana gəldi. 1930-cu illərdə Şimal dəniz yolunun istismarı başlandı. Lena çayının deltasında Tiksi dəniz limanı inşa edildi. 1950-ci illərin ortalarına qədər Dalstroy əmək düşərgələri respublika ərazisində fəaliyyət göstərirdi. 1950-ci illərdə respublikanın qərbindəki almaz yataqlarının kəşfi ilə güclü bir almaz mədən sənayesi infrastrukturu yaradıldı. 1960-cı illərdə respublikanın cənubunda Elkon qrupu uran filiz yataqları kəşf edildi. 1970-ci illərdə Baykal-Amur magistralı respublikanın Berkakit (Neryunqrinskoye kömür yatağı və Cənubi Yakutsk kömür hövzəsinin Elqinskoye kömür yatağı istiqamətində) qəsəbəsinə qədər gəldi. 1974-1987-ci illərdə respublikada aparılan geoloji işlər zamanı 12 dinc məqsədli yeraltı nüvə partlayışı həyata keçirilmişdir. SSRİ-nin iqtisadi rayonlaşmasına görə respublika Uzaq Şərq İqtisadi Bölgəsinə daxil idi.
Декрет ВЦИК "Об автономной Якутской Социалистической Советской Республике" 2017-04-27 at the Wayback Machine // Собрание узаконений и распоряжений Рабочего и Крестьянского правительства. Отдел I. №30. Ст. 370
. 2019-11-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-04.
Закон РСФСР от 24 мая 1991 г. «Об изменениях и дополнениях Конституции (Основного Закона) РСФСР»
"Постановление Верховного Совета Якутской-Саха ССР от 27 декабря 1991 года № 767-XII «О переименовании Якутской-Саха ССР»". 2016-01-12 tarixində arxivləşdirilib.
Avqust 11, 2021
yakutiya, muxtar, sovet, sosialist, respublikası, yakutiya, mssr, ymssr, saxa, Саха, автономнай, сэбиэскэй, социалистическэй, республиката, saxa, Саха, АССР, rsfsr, tərkibində, muxtar, respublika, 1922, aprelin, təşkil, olunmuşdur, 1922, 1992, illərdə, mövcud,. Yakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi Yakutiya MSSR YMSSR saxa Saha avtonomnaj sebieskej socialisticheskej respublikata saxa Saha ASSR RSFSR terkibinde muxtar respublika 1922 ci il aprelin 27 de teskil olunmusdur 1922 1992 ci illerde movcud olmusdur Sahesi 3103 2 min km ehalisi 842 min nefer olmusdur 1978 32 rayon 10 seheri 59 sehertipli qesebesi olan Muxtar Respublikanin paytaxti Yakutsk seheri olmusdur Lena Anabar Olenok Yana Indigirka caylarinin hovzesinde simalda Laptevler ve Serqi Sibir denizi Yeni Sibir adalarinin sahillerinde yerlesirdi Muxtar respublikanin erazisinin 40 den coxu Simal Qutb dairesi daxilinde yerlesirdi saxa Saha avtonomnaj sebieskej socialisticheskej respublikata Yakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi27 aprel 1922 26 sentyabr 1990Bayragi GerbiStatusumuxtar respublikaPaytaxtiYakutskResmi dillerisaxarusIdareetme formasiRespublikaTarixi Yaranmasi27 aprel 1922 Suqutu26 sentyabr 1990Erazisi Umumi3103 2 min km Ehalisi Texmini842 000 nef 1978 ValyutasiSSRI rubluSelefi XelefiRusiya imperiyasi Saxa Mundericat 1 Tarixi 2 Ehali 3 Iqtisadiyyat 4 Mukafatlari 5 IstinadlarTarixi RedakteYakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi 27 aprel 1922 ci ilde Yakutsk vilayetine daxil olan Asagi Tunquska istisna olmaqla Irkutsk vilayetinin Kirenski qezasinin terkibine daxil olmusdur butun vilayet erazisini Yenisey vilayetinin Xatanqq Anabar rayponu Irkutsk vilayetinin Kirenski rayonunun Olenok Suntarski volostu ve 84 ile 140 serq uzunlugu meridianlari arasinda yerlesen Simal Buzlu okeaninin butun adalari daxil idi Respublika RSFSR in bir hissesi olaraq meydana gelmisdi 1 Yakutiya Muxtar Respublikasinin yaranmasinda esas rolu Maksim Ammosov Plato Oyunski ve Isid Baraxov muhum oynadilar Boyuk Veten muharibesi illerinde 50 minden cox Yakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi sakini cebhelerde vurusdu ve 13 nefer Sovet Ittifaqi Qehremani adina layiq goruldu Esasen respublika sakinleri terefinden hazirlanan bolmeler movcud idi Meselen Staraya Russa seherinde kucelerden biri bele bir bolmenin Yakutsk aticilarinin xatiresine adlandirilmisdir 27 sentyabr 1990 ci ilde Yakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi Ali Surasi muxtariyyetin RSFSR in terkib hissesi olaraq Yakut Saxa Sovet Sosialist Respublikasina cevrildiyini elan etdi 2 24 may 1991 ci ilde RSFSR Xalq Deputatlari Soveti 1978 ci il RSFSR Konstitusiyasinin 71 maddesine deyisiklik ederek bu adi tesdiqledi 3 27 dekabr 1991 ci ilde Yakutsk Saxa SSR Ali Surasi respublikanin Saxa Respublikasi Yakutiya adlandirilmasi haqqinda qetname qebul etdi 4 21 aprel 1992 ci il tarixli bir qanunla Rusiya Federasiyasi Xalq Deputatlari Soveti respublikanin yeni adini Rusiya Konstitusiyasina daxil etdi 1954 1978 ci il bayragi 1978 1982 ci il bayragiEhali Redakte1979 ci ile olan mili terkib nef ruslar 430 min yakutlar 314 min ukraynalilar 46 min evenkler 11 6 min evenler 5 8 min digerleri Ehalinin sayi Il nef 1926 289 min 1931 308 4 min 1959 488 min 1978 842 min 1988 963 min 1989 1 094 065Iqtisadiyyat Redakte1920 ci illerden etibaren YMSSR erazisinde qizil yataqlarinin islenmesi baslandi ve Aldan qizil meden rayonu meydana geldi 1930 cu illerde Simal deniz yolunun istismari baslandi Lena cayinin deltasinda Tiksi deniz limani insa edildi 1950 ci illerin ortalarina qeder Dalstroy emek dusergeleri respublika erazisinde fealiyyet gosterirdi 1950 ci illerde respublikanin qerbindeki almaz yataqlarinin kesfi ile guclu bir almaz meden senayesi infrastrukturu yaradildi 1960 ci illerde respublikanin cenubunda Elkon qrupu uran filiz yataqlari kesf edildi 1970 ci illerde Baykal Amur magistrali respublikanin Berkakit Neryunqrinskoye komur yatagi ve Cenubi Yakutsk komur hovzesinin Elqinskoye komur yatagi istiqametinde qesebesine qeder geldi 1974 1987 ci illerde respublikada aparilan geoloji isler zamani 12 dinc meqsedli yeralti nuve partlayisi heyata kecirilmisdir SSRI nin iqtisadi rayonlasmasina gore respublika Uzaq Serq Iqtisadi Bolgesine daxil idi Mukafatlari Redakte1957 Lenin ordeni 1972 Oktyabr Inqilabi ordeni 1972 Xalqlar Dostlugu ordeniIstinadlar Redakte Dekret VCIK Ob avtonomnoj Yakutskoj Socialisticheskoj Sovetskoj Respublike Arxivlesdirilib 2017 04 27 at the Wayback Machine Sobranie uzakonenij i rasporyazhenij Rabochego i Krestyanskogo pravitelstva Otdel I 30 St 370 Deklaraciya o gosudarstvennom suverenitete Yakutskoj Saha Sovetskoj Socialisticheskoj Respubliki 2019 11 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 11 04 Zakon RSFSR ot 24 maya 1991 g Ob izmeneniyah i dopolneniyah Konstitucii Osnovnogo Zakona RSFSR Postanovlenie Verhovnogo Soveta Yakutskoj Saha SSR ot 27 dekabrya 1991 goda 767 XII O pereimenovanii Yakutskoj Saha SSR 2016 01 12 tarixinde arxivlesdirilib Menbe https az wikipedia org w index php title Yakutiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi amp oldid 6056362, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}
.svg.html){kind=link}
.svg.html){kind=link}