fbpx
Wikipedia

Xudadad xan Dünbili

September 18, 2021

Xudadad xan Nəcəfqulu хаn oğlu Dünbili (1784-1788) — Təbriz hakimi.

Xudadad xan Dünbili
fars. خداداد خان دنبلی
Sələfi Nəcəfqulu xan Dünbili
Şəxsi məlumatlar
Doğum yeri Təbriz,Cənubi Azərbaycan, İran
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Təbriz
Dəfn yeri Kərbəla
Atası Nəcəfqulu xan

Həyatı

Xudadad xan Nəcəfqulu xan oğlu Təbriz şəhərində anadan olmuşdu. Mükəmməl saray təlim-tərbiyəsi almışdı.

Xudadad xan 1784-cü ildə atasından sonra xanlıq taxtına əyləşdi.

Atasının ölümündən sonra taxta çıxan Təbriz hakimi Xudadad xan Dünbili xalqa zülm etməyə başlamışdı. Xalqın narazılığını eşidən Sərab hakimi Sadıq xan Şəqaqi Təbrizə qoşun çəkdi. Xalqın nümayəndəsi Ağa Əliməhəmməd tacirbaşı xeyli sovqatla yardım üçün Məhəmmədqulu xanın yanına yollandı. Məhəmmədqulu xan təbrizlilərə kömək etməyə söz verdi. İbrahim xan Araşlını 2 min nəfərlik qoşunla Təbrizə göndərdi. Təsuc yaxınlığında Əhməd xan Dünbili də ona qoşuldu. Xəbəri eşidən Sadıq xan qorxuya düşüb, Səraba qayıtdı. Xudadad xan gələnlərin pişvazına çıxıb, bir neçə gün qonaq saxladı.

Az keçmədi ki, Sərab hakimi Sadıq xan Şəqaqi yenidən Təbrizə yürüş edib, şəhəri mühasirəyə aldı. Xudadad xan Ağa Əliməhəmməd tacirbaşını 5 min tümənlə yardım üçün Urmiya hakimi Məhəmmədqulu xan Qasımlı-Avşarın yanına yolladı. Məhəmmədqulu xan təbrizlilərə kömək etməyə söz verdi. İbrahim xan Araşlını 3 min nəfərlik qoşunla yenidən Təbrizə göndərdi. Sadıq xan Avşar qoşunun gəldiyini eşidib, bu dəfə də qaçdı. İbrahim xan onu Səraba qədər izlədi. Sadıq xanı tuta bilməsə də, onun qoşununa xeyli zərər vurdu.

Urmiya hakimi Məhəmmədqulu xan Avşar Xoy hakimi Hüseynqulu xan Dünbili ilə bir sıra savaşlar aparmışdı. 1787-ci ildə Abdin bəy Avşar xəbər gətirdi ki, qardaşı Cəfərqulu xanın təhriki ilə Hüseynqulu xan Dünbüli vergi verməkdən imtina edib. Məhəmmədqulu xan bütün Azərbaycan xanlarını Salmas ətrafına topladı. Xudadad xan Dünbili Təbrizdən, Əhməd xan Müqəddəm Marağadan, Sadıq xan Şəqaqi Sərabdan, Kəlbəli xan Kəngərli Naxçıvandan, Məhəmməd xan Qacar İrəvandan qoşunla gəlib, görüş yerinə çatdılar. Avşar qoşunu Xoy ətrafındakı Duzdağında çadır qurdu. Xoy və Salmas əhalisi Hüseynqulu xanın yanına gəlib, şivən qopardı. Bildirdilər ki, bizim avşar qoşununu qarşılamağa gücümüz yetməz. Gəl, sən ona öz tabeçiliyini bildir. Əks təqdirdə biz səni tutub, Məhəmmədqulu xana verəcəyik. Hüseynqulu xan eşikağası İbrahim xanı Məhəmmədqulu xanın yanına göndərib, itaətini izhar etdi. Xudadad xan alınan xəracdan özünə düşəni götürüb, Təbrizə döndü.

Bir müddət keçməyinə baxmayaraq Məhəmmədqulu xan əhdinə vəfa etmədi. Əsgər xan Əbdülməliki-Avşarın qardaşı Mirzə Əbülhəsən bəyi buraxmadı. Onu qurtaracağına söz verən Xoy hakimi Hüseynqulu xan Dünbili təkrar qoşun yığıb, qardaşı Cəfərqulu xanın sərkərdəliyi ilə Salmas yolu ilə Urmiyaya göndərdi. Əsgər xan da onlara qoşuldu. Məhəmmədqulu xan onların hərəkətini eşidib, qoşunla qarşılamağa yollandı. Ənzəl mahalının Qarabağ məntəqəsində oturaq etdi. Qoşununun sayı az olduğundan irəli getməyə cəsarət etmədi. Müttəfiqi Təbriz hakimi Xudadad xandan yardım istədi. Xudadad xan ona məktubla bildirdi ki, savaşın baisi Mirzə Əbülhəsən bəyi öldürsən, bu iş öz-özünə əncam tapacaq. Məhəmmədqulu xan məktubu alan kimi cəlladı Saleh Xələc-Baranduzu Mirzə Əbülhəsən bəyi öldürməyə göndərdi. Saleh Baranduz mahalının Sarıbəyli adlı yurdunda Mirzə Əbülhəsən bəyi boğub, öldürdü. Öldürəndən sonra aparıb, qapılarına atdı.

Avşar elinin ağsaqqaları yığılıb, Əsgər xana məktub yazdılar ki, Məhəmmədqulu xan ləyaqət hissini itirdiyindən, onları eşitmir. Biz sənin haqq olduğunu bilirik. Sən savaşa başla, biz sənə yardım edəcəyik. Əsgər xan məktubu Hüseynqulu xana göstərib, hərəkətə gəlməyi xahiş etdi.

Təbriz hakimi Xudadad xan Mirzə Əbülhəsən bəyin öldürülməsini eşidib, şadlandı. Qoşun yığıb, Urmiyaya tərəf yürüşə başladı. Salmasın Xandam karvansarasına yetişəndə Cəfərqulu xanın qoşununun ora cəmləşdiyi gördü. Ordan Məhəmmədqulu xana qasid göndərib, bildirdi ki, Cəfərqulu xanla Əsgər xan yolu bağlayıb. Məhəmmədqulu xan başqa yolla onu qarşılamağa 1000 atlı göndərdi. Atlıların başında Xanəmir bəy Xələc, Məhəmməd bəy və Hüseyn bəy Qarahəsənlilər, Mirzə xan Xələc, Hümmət bəy Xələc, Məhəmmədhəsən bəy Mahmudlu, Baba bəy Ərəbli və Sam bəy Qırxlı dururdu. Onlar yola düşəndən sonra özü də Ağziyarət ətrafınadək onları izlədi. Ağziyarət ətrafında Cəfərqulu xan Dünbilinin qoşunu onların önünü kəsdi. Məhzəmmədqulu xan onların gəlişinə çaşdı. Savaş etməyə tam gücü yox idi. Əlacsız qalıb, savaş əmrini verdi. Qoşunun qarovul hissəsində dayanan Ağacan bəy Kuhgiluyəli özünü Dünbili dəstəsinə vurdu. Qəflətən atının ayağı sürüşdü. Yerə yıxıldı. Heydəranlı tayfasının döyüşçüləri o dəqiqə onu yaralalayıb, heydən saldılar. Sonra başını kəsdilər.

Avşar elinin başçıları Əsgər xanla öncədən razılığa gəldiyindən bayraqları endirib, geri çəkilməyə başladılar. Məhəmmədqulu xan işin dolaşıq getdiyini görüb, Urmiya gölünün kənarı ilə Ənzəl mahalına qaçdı. Bir gün orda dincəldikdən sonra Xudadad xanla birləşib, Urmiyaya getdi. Urmiyanın girəcəyində Rüstəm bəy Qasımlını məmur etdi ki, Xudadad xanı qonaq saxlasın. Sonra ona gizlincə əmr verdi ki, Xudadad xanı öldürsün. O, Cəfərqulu xanın qohumu idi. Bu fikri başa düşən Əfrasiyab sultan Zərza Kəlbəli sultan Avşar vasitəsilə onu duyuq saldı. Bildirdi ki, qalaya girməsin. Qonaqlıqda iştirak etməyəcəyinin üzrünü istəyib, sərvaxt olsun. Xudadad xanın adamları 5 gün «Nəzər» bağında dincəldikdən sonra Təbrizə döndülər. Məhəmmədqulu xan oğlu Xudaqulu xanı, Rəhim xan Qasımlını onlara qoşub, ötürməyi tapşırdı. Onlar Təbriz qoşunununa qoşulub, Sulduz-Qoşaçay yolu ilə Təbrizə yol aldılar.

Əsgər xan onların Təbrizə döndüyünü eşidib, Sadıq xan Şəqaqiyə məktub yolladı ki, Xudadad xanı Tufarqan yolunda qarşılayıb, darmadağın etsin. Sadıq xan məktubu alan kimi pusquya dayandı. Gələnlərin önündə Xudaqulu xanı, Rəhim xanı gördüyündən qolları boşaldı. Avşarlara basqın etməyib, qonaq apardı. Qonaqlıqdan sonra Təbrizə yola düşdülər. Yolda Xudadad xanla qardaşları İbrahim xan, Cahangir xan, Məhəmməd xan və Əli xanla mübahisə etdi. Aralarında küdurət düşüb, ədavətə başladılar. Qardaşlar yığışıb, Sadıq xan Şəqaqiyə məktub yazdılar ki, əgər sən Təbrizə gəlmək istəsən, biz səni qarşılayıb, yardım edərik. Sadıq xan Təbrizə hücum edir. 1788-ci ildə Səidabad ətrafında Dünbili və Şəqaqi qoşunları üzləşdilər. Xudadad xanın qardaşları Sadıq xanın tərəfinə keçdirlər. Dünbili qoşunu pərişan olub, qaçmağa üz qoydu. Xəlil bəy Şəqaqi Xudadad xana yetirib, öldürdü. Sadıq xan Təbrizə daxil olub, hökuməti ələ aldı. Məhəmmədqulu xanın oğlu Xudaqulu xana, sərkərdələri Rəhim xana, Məhəmmədhəsən bəyə hörmətlə yanaşdı. Xudaqulu xan Məhəmmədhəsən bəyi gecəylə Urmiyaya göndərdi ki, atasına xəbər çatdırsın. Məhəmmədhəsən bəy bu xəbəri öncə qohumu Əsgər xana çatdırdı. Sonra Urmiyaya gedib, Məhəmmədqulu xana məruzə etdi. Məhəmmədqulu xan bu xəbərə sevindi.

Xudadad xan 1788-ci ildə döyüşdə öldürüldü.


Ailəsi

Xudadad xanın Nəcəfqulu xan adlı oğlu vardı.

Mənbə

İstinadlar

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

September 18, 2021
xudadad, dünbili, xudadad, nəcəfqulu, хаn, oğlu, dünbili, 1784, 1788, təbriz, hakimi, fars, خداداد, خان, دنبلیtəbriz, xanı1784, 1788sələfi, nəcəfqulu, dünbilişəxsi, məlumatlardoğum, yeri, təbriz, cənubi, azərbaycan, iranvəfat, tarixi, 1788vəfat, yeri, təbrizdə. Xudadad xan Necefqulu han oglu Dunbili 1784 1788 Tebriz hakimi Xudadad xan Dunbilifars خداداد خان دنبلیTebriz xani1784 1788Selefi Necefqulu xan DunbiliSexsi melumatlarDogum yeri Tebriz Cenubi Azerbaycan IranVefat tarixi 1788Vefat yeri TebrizDefn yeri KerbelaAtasi Necefqulu xan Mundericat 1 Heyati 2 Ailesi 3 Menbe 4 Istinadlar 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidlerHeyati RedakteXudadad xan Necefqulu xan oglu Tebriz seherinde anadan olmusdu Mukemmel saray telim terbiyesi almisdi Xudadad xan 1784 cu ilde atasindan sonra xanliq taxtina eylesdi Atasinin olumunden sonra taxta cixan Tebriz hakimi Xudadad xan Dunbili xalqa zulm etmeye baslamisdi Xalqin naraziligini esiden Serab hakimi Sadiq xan Seqaqi Tebrize qosun cekdi Xalqin numayendesi Aga Elimehemmed tacirbasi xeyli sovqatla yardim ucun Mehemmedqulu xanin yanina yollandi Mehemmedqulu xan tebrizlilere komek etmeye soz verdi Ibrahim xan Araslini 2 min neferlik qosunla Tebrize gonderdi Tesuc yaxinliginda Ehmed xan Dunbili de ona qosuldu Xeberi esiden Sadiq xan qorxuya dusub Seraba qayitdi Xudadad xan gelenlerin pisvazina cixib bir nece gun qonaq saxladi Az kecmedi ki Serab hakimi Sadiq xan Seqaqi yeniden Tebrize yurus edib seheri muhasireye aldi Xudadad xan Aga Elimehemmed tacirbasini 5 min tumenle yardim ucun Urmiya hakimi Mehemmedqulu xan Qasimli Avsarin yanina yolladi Mehemmedqulu xan tebrizlilere komek etmeye soz verdi Ibrahim xan Araslini 3 min neferlik qosunla yeniden Tebrize gonderdi Sadiq xan Avsar qosunun geldiyini esidib bu defe de qacdi Ibrahim xan onu Seraba qeder izledi Sadiq xani tuta bilmese de onun qosununa xeyli zerer vurdu Urmiya hakimi Mehemmedqulu xan Avsar Xoy hakimi Huseynqulu xan Dunbili ile bir sira savaslar aparmisdi 1787 ci ilde Abdin bey Avsar xeber getirdi ki qardasi Ceferqulu xanin tehriki ile Huseynqulu xan Dunbuli vergi vermekden imtina edib Mehemmedqulu xan butun Azerbaycan xanlarini Salmas etrafina topladi Xudadad xan Dunbili Tebrizden Ehmed xan Muqeddem Maragadan Sadiq xan Seqaqi Serabdan Kelbeli xan Kengerli Naxcivandan Mehemmed xan Qacar Irevandan qosunla gelib gorus yerine catdilar Avsar qosunu Xoy etrafindaki Duzdaginda cadir qurdu Xoy ve Salmas ehalisi Huseynqulu xanin yanina gelib siven qopardi Bildirdiler ki bizim avsar qosununu qarsilamaga gucumuz yetmez Gel sen ona oz tabeciliyini bildir Eks teqdirde biz seni tutub Mehemmedqulu xana vereceyik Huseynqulu xan esikagasi Ibrahim xani Mehemmedqulu xanin yanina gonderib itaetini izhar etdi Xudadad xan alinan xeracdan ozune duseni goturub Tebrize dondu Bir muddet kecmeyine baxmayaraq Mehemmedqulu xan ehdine vefa etmedi Esger xan Ebdulmeliki Avsarin qardasi Mirze Ebulhesen beyi buraxmadi Onu qurtaracagina soz veren Xoy hakimi Huseynqulu xan Dunbili tekrar qosun yigib qardasi Ceferqulu xanin serkerdeliyi ile Salmas yolu ile Urmiyaya gonderdi Esger xan da onlara qosuldu Mehemmedqulu xan onlarin hereketini esidib qosunla qarsilamaga yollandi Enzel mahalinin Qarabag menteqesinde oturaq etdi Qosununun sayi az oldugundan ireli getmeye cesaret etmedi Muttefiqi Tebriz hakimi Xudadad xandan yardim istedi Xudadad xan ona mektubla bildirdi ki savasin baisi Mirze Ebulhesen beyi oldursen bu is oz ozune encam tapacaq Mehemmedqulu xan mektubu alan kimi celladi Saleh Xelec Baranduzu Mirze Ebulhesen beyi oldurmeye gonderdi Saleh Baranduz mahalinin Saribeyli adli yurdunda Mirze Ebulhesen beyi bogub oldurdu Oldurenden sonra aparib qapilarina atdi Avsar elinin agsaqqalari yigilib Esger xana mektub yazdilar ki Mehemmedqulu xan leyaqet hissini itirdiyinden onlari esitmir Biz senin haqq oldugunu bilirik Sen savasa basla biz sene yardim edeceyik Esger xan mektubu Huseynqulu xana gosterib herekete gelmeyi xahis etdi Tebriz hakimi Xudadad xan Mirze Ebulhesen beyin oldurulmesini esidib sadlandi Qosun yigib Urmiyaya teref yuruse basladi Salmasin Xandam karvansarasina yetisende Ceferqulu xanin qosununun ora cemlesdiyi gordu Ordan Mehemmedqulu xana qasid gonderib bildirdi ki Ceferqulu xanla Esger xan yolu baglayib Mehemmedqulu xan basqa yolla onu qarsilamaga 1000 atli gonderdi Atlilarin basinda Xanemir bey Xelec Mehemmed bey ve Huseyn bey Qarahesenliler Mirze xan Xelec Hummet bey Xelec Mehemmedhesen bey Mahmudlu Baba bey Erebli ve Sam bey Qirxli dururdu Onlar yola dusenden sonra ozu de Agziyaret etrafinadek onlari izledi Agziyaret etrafinda Ceferqulu xan Dunbilinin qosunu onlarin onunu kesdi Mehzemmedqulu xan onlarin gelisine casdi Savas etmeye tam gucu yox idi Elacsiz qalib savas emrini verdi Qosunun qarovul hissesinde dayanan Agacan bey Kuhgiluyeli ozunu Dunbili destesine vurdu Qefleten atinin ayagi surusdu Yere yixildi Heyderanli tayfasinin doyusculeri o deqiqe onu yaralalayib heyden saldilar Sonra basini kesdiler Avsar elinin bascilari Esger xanla onceden raziliga geldiyinden bayraqlari endirib geri cekilmeye basladilar Mehemmedqulu xan isin dolasiq getdiyini gorub Urmiya golunun kenari ile Enzel mahalina qacdi Bir gun orda dinceldikden sonra Xudadad xanla birlesib Urmiyaya getdi Urmiyanin gireceyinde Rustem bey Qasimlini memur etdi ki Xudadad xani qonaq saxlasin Sonra ona gizlince emr verdi ki Xudadad xani oldursun O Ceferqulu xanin qohumu idi Bu fikri basa dusen Efrasiyab sultan Zerza Kelbeli sultan Avsar vasitesile onu duyuq saldi Bildirdi ki qalaya girmesin Qonaqliqda istirak etmeyeceyinin uzrunu isteyib servaxt olsun Xudadad xanin adamlari 5 gun Nezer baginda dinceldikden sonra Tebrize donduler Mehemmedqulu xan oglu Xudaqulu xani Rehim xan Qasimlini onlara qosub oturmeyi tapsirdi Onlar Tebriz qosunununa qosulub Sulduz Qosacay yolu ile Tebrize yol aldilar Esger xan onlarin Tebrize donduyunu esidib Sadiq xan Seqaqiye mektub yolladi ki Xudadad xani Tufarqan yolunda qarsilayib darmadagin etsin Sadiq xan mektubu alan kimi pusquya dayandi Gelenlerin onunde Xudaqulu xani Rehim xani gorduyunden qollari bosaldi Avsarlara basqin etmeyib qonaq apardi Qonaqliqdan sonra Tebrize yola dusduler Yolda Xudadad xanla qardaslari Ibrahim xan Cahangir xan Mehemmed xan ve Eli xanla mubahise etdi Aralarinda kuduret dusub edavete basladilar Qardaslar yigisib Sadiq xan Seqaqiye mektub yazdilar ki eger sen Tebrize gelmek istesen biz seni qarsilayib yardim ederik Sadiq xan Tebrize hucum edir 1788 ci ilde Seidabad etrafinda Dunbili ve Seqaqi qosunlari uzlesdiler Xudadad xanin qardaslari Sadiq xanin terefine kecdirler Dunbili qosunu perisan olub qacmaga uz qoydu Xelil bey Seqaqi Xudadad xana yetirib oldurdu Sadiq xan Tebrize daxil olub hokumeti ele aldi Mehemmedqulu xanin oglu Xudaqulu xana serkerdeleri Rehim xana Mehemmedhesen beye hormetle yanasdi Xudaqulu xan Mehemmedhesen beyi geceyle Urmiyaya gonderdi ki atasina xeber catdirsin Mehemmedhesen bey bu xeberi once qohumu Esger xana catdirdi Sonra Urmiyaya gedib Mehemmedqulu xana meruze etdi Mehemmedqulu xan bu xebere sevindi Xudadad xan 1788 ci ilde doyusde olduruldu Ailesi RedakteXudadad xanin Necefqulu xan adli oglu vardi Menbe RedakteEnver Cingizoglu Tebriz xanligi Baki Mutercim 2015 Enver Cingizoglu Avsarlardan qacarlaradek bolge xanlari Baki Mutercim 2015 288 seh ISBN 978 9952 28 223 8Istinadlar RedakteHemcinin bax RedakteDunbililer Tebriz xanligiXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Xudadad xan Dunbili amp oldid 5515569, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.