Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Xarabalıq kələzi (lat. Trapelus ruderatus) — Düzənlik kələzləri cinsinə aid növ.
| Xarabalıq kələzi | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstəüstü: Dəstə: Klad: Klad: Yarımdəstə: Klad: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: ???: Xarabalıq kələzi | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Xariçi görünüşü
Kələzin quyruğu ilə birlikdə uzunluğu 10 sm təşkil edir. Orta uzunluğa malik olsa da, başı hündür və ensizdir. Boğaz nahiyyəsində kisəçik inkişaf etməmişdir. Bel nahiyəsində pulcuqlar ölçü baxımından bir-birindən fərqlənir. Pulcuqların ölçü fərqləri quyruqda belə görünür. Bütün quruq boyunca pulcuq yayılmışdır. Bədəni boz-mavi, sarı və sarı-qırmızı çalarlar alır. Boğaz nahiyyəsi ağ olsa da, sarı və ya mərmər şəkillərlə örtülür.
Arealı
Əsasən Anadolu, Suriya, Şərqi İordaniya, şimali Ərəbistan ərazisində, İran, İraq, Əfqanıstan və Pakistan ərazisində yayılmışdır. Üstəlik Azərbaycanın Cəbrayıl rayonu və Zəngilan rayonunun Araz çayı sahilləri boyunca, bir də Talış dağları və Zuvand ərazisində yayılmışdır. Cəbrayıl rayonunun Şükürbəyli kəndində 1 km-lik marşrutda 4-5 fərd xarabalıq kələzi saymaq olar
Təsnifatı
Azərbaycanda məhdud arealda yayılan bu növün Trapelus ruderatus ruderatus yarımnövü yayılmışdır. Digər yarımnöv olan Trapelus ruderatus baluchianus (M. Smith, 1935) əsasən Pakistanın şimal-qərbində yayılmışdır.
Yayılma əraziləri
Xarabalıq kələzi yarımsəhra, öndağlıq ərazilərdə və dağ çöllərində yayılmışdır. Azərbaycanın cənub ərazilərində Arazın quraq sahil düzənliklərində 1 ha ərazidə 1-1,2 baş kələzə rast gəlmək olar. Suriyada isə bu növün 2509-3000 metr yüksəklik ərazilərdə belə yayılmışdır. Bu isə çox nadir hadisə hesab edilir.
Çoxalması
Azərbaycanda kələzlər qışlamadan martın əvvəllərində çıxırlar. Cinsi yetkinliyə erkəklər ikinci ilində uzunluğu 58–60 mm olarkən çatırlar. Yumurta qoyma aprelin sonu, mayın əvvəllərinə təsadüf edir. İranda isə arelin sonu baş verir. 5-14 yumurta qoyurlar, bu isə dişinin ölçüsündən asılıdır. Balalar 28–33 mm olmaqla iyunun sonları yumurtadan çıxırlar.
Qidalanmasına gəldikdə xarabalıq kələzi əsasən böçəklər və diğər onurğasızlarla qidalanırlar.
İstinadlar
- Qlobal Biomüxtəliflik Məlumat Mexanizmi (çd.). 2001.
- "Xarabalıq kələzi haqqında məlumat". 2015-03-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-09-08.
- "Xarabalıq kələzi". 2020-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-09-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xarabaliq kelezi lat Trapelus ruderatus Duzenlik kelezleri cinsine aid nov Xarabaliq keleziElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Klad Sinif SurunenlerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Desteustu Deste PulcuqlularKlad Klad Yarimdeste IquankimilerKlad Fesile KelezlerYarimfesile Cins Duzenlik kelezi Xarabaliq keleziBeynelxalq elmi adiTrapelus ruderatus Olivier 1804Sekil axtarisiITIS 1056893NCBI 118237Xarici gorunusuKelezin quyrugu ile birlikde uzunlugu 10 sm teskil edir Orta uzunluga malik olsa da basi hundur ve ensizdir Bogaz nahiyyesinde kisecik inkisaf etmemisdir Bel nahiyesinde pulcuqlar olcu baximindan bir birinden ferqlenir Pulcuqlarin olcu ferqleri quyruqda bele gorunur Butun quruq boyunca pulcuq yayilmisdir Bedeni boz mavi sari ve sari qirmizi calarlar alir Bogaz nahiyyesi ag olsa da sari ve ya mermer sekillerle ortulur ArealiEsasen Anadolu Suriya Serqi Iordaniya simali Erebistan erazisinde Iran Iraq Efqanistan ve Pakistan erazisinde yayilmisdir Ustelik Azerbaycanin Cebrayil rayonu ve Zengilan rayonunun Araz cayi sahilleri boyunca bir de Talis daglari ve Zuvand erazisinde yayilmisdir Cebrayil rayonunun Sukurbeyli kendinde 1 km lik marsrutda 4 5 ferd xarabaliq kelezi saymaq olarTesnifatiAzerbaycanda mehdud arealda yayilan bu novun Trapelus ruderatus ruderatus yarimnovu yayilmisdir Diger yarimnov olan Trapelus ruderatus baluchianus M Smith 1935 esasen Pakistanin simal qerbinde yayilmisdir Yayilma erazileriXarabaliq kelezi yarimsehra ondagliq erazilerde ve dag collerinde yayilmisdir Azerbaycanin cenub erazilerinde Arazin quraq sahil duzenliklerinde 1 ha erazide 1 1 2 bas keleze rast gelmek olar Suriyada ise bu novun 2509 3000 metr yukseklik erazilerde bele yayilmisdir Bu ise cox nadir hadise hesab edilir CoxalmasiAzerbaycanda kelezler qislamadan martin evvellerinde cixirlar Cinsi yetkinliye erkekler ikinci ilinde uzunlugu 58 60 mm olarken catirlar Yumurta qoyma aprelin sonu mayin evvellerine tesaduf edir Iranda ise arelin sonu bas verir 5 14 yumurta qoyurlar bu ise disinin olcusunden asilidir Balalar 28 33 mm olmaqla iyunun sonlari yumurtadan cixirlar Qidalanmasina geldikde xarabaliq kelezi esasen bocekler ve diger onurgasizlarla qidalanirlar IstinadlarQlobal Biomuxteliflik Melumat Mexanizmi cd 2001 Xarabaliq kelezi haqqinda melumat 2015 03 16 tarixinde Istifade tarixi 2015 09 08 Xarabaliq kelezi 2020 09 29 tarixinde Istifade tarixi 2015 09 08