fbpx
Wikipedia

Varşava Hersoqluğu

Avqust 10, 2021

Böyük Varşava Hersoqluğu (pol. Księstwo Warszawskie) — Reç Pospolitanın ikinci və üçüncü bölüşdürülməsi zamanı Prussiya və Avstriya İmperiyasına verilmiş Polşa ərazilərində 1807-ci il Tilsit sülhündən sonra qurulmuş dövlət. Varşava Hersoqluğu Napoleon Fransasının protektoratında idi və Altıncı Koalisiya qoşunları tərəfindən fəth edildiyi zamana qədər 1813-cü ilədək de-fakto mövcud olmuşdur. Vyana Konqresinin qərarlarına əsasən, hersoqluğun böyük hissəsi Polşa çarlığı adı ilə muxtariyyət statusunda Rusiya İmperiyasının tərkibinə daxil edilmişdir.

Böyük Varşava Hersoqluğu

pol. Księstwo Warszawskie
1807-c il
Bayrağı
Gerbi
Statusu1813-cü ilə qədər Birinci İmperiyanın (Fransa) peyk dövləti
1813-1815-ci illərdə Rusiya İmperiyasının peyk dövləti
Saksoniya krallığı ilə şəxsi uniada
PaytaxtıVarşava
Rəsmi dilləripolyakca
Ümumi dilləripolyak dili
Dini
katolik
İdarəetmə formasıKonstitusiyalı monarxiya
böyük hersoq 
• 22 iyul 1807 — 22 may 1815 (de fakto 1813-cü ilin yanvarına qədər)
I Fridrix Avqust (Saksoniya kralı)
Tarixi 
• Yaranması
1807-c il
• Süqutu
1815-ci il
Ərazisi
• Ümumi
  • 155.000 km²
[convert: invalid number]
Əhalisi
• 
4 300 000 nəfər
(polyaklar, almanlar, yəhudilər, litvalılar, ukraynalılar)
Sələfi
Polşa çarlığı
Böyük Poznan hersoqluğu
Azad Krakov şəhəri
  1. ...

Ərazisi

Hersoqluğun ərazisi (1807) 103 min km², əhalisinin sayı - 2,6 milyon nəfər təşkil edirdi. Varşava Hersoqluğunun Avstriya ilə müharibəsindəki qələbəsindən sonra Reç Pospolitanın üçüncü bölüşdürülməsi zamanı itirilən Polşa əraziləri də ona ilhaq edildi. Bu yeni ərazilərə əzəli Polşa torpaqları olan Krakov, Lublin, Radom, Sandomir daxil idi. Nəticədə hersoqluğun ərazisi 52 min km², əhalisi isə 1,7 milyon nəfər artmışdı. Hersoqluğun paytaxtı Varşava idi.

Dövlət quruluşu

 
Napoleonun Hersoqluğun konstitutsiyasını elan etməsi

Hersoqluğun Konstitusiyası Napoleon tərəfindən 1807-ci il iyulun 22-də Drezdendə təsdiq edilmişdir. Saksoniya kralı I Fridrix Avqust hersoq təyin olunmuşdur. Konstitusiyada həmçinin hökumət, Dövlət Şurası, Deputatlar Palatası və Senatdan olan iki palatalı parlament və əlavə olaraq müstəqil məhkəmələr də təsbit edilmişdi. Polşa və polyak sözlərinin siyasi mənada istifadəsinə icazə verilmirdi.

Hersoqluq hər biri 10 rayondan ibarət 6 departamentə bölünürdü.

1808-ci il mayın 1-dən ölkədə Napoleon Kodeksi tətbiq edildi.

Ordusu

  Əsas məqalə: Varşava Hersoqluğu Ordusu
 
Varşava Hersoqluğunun V piyada alayının əsgərləri

Hersoqluğun ordusu dövlətin özü kimi 1807-1813-cü illərdə mövcud olmuşdur. Dövlət yaradıldıqdan sonra hersoqluğun ordusu da avtomatik olaraq təşkil edilmişdir. Daimi ordunun sayı təqribən 50 min nəfər idi. Ordunun tərkibi 35 min nəfər piyada, 12,5 min nəfər süvari, 3,5 min nəfər artilleriya və 800 mina təmizləyicilərdən ibarət olmuşdur.

Piyada hissələr üç batalyonun daxil olduğu 17 alaydan, hər batalyon isə 6 rotadan ibarət idi (1-qrenadyor, 1- yeger, 4- fuzilor).

Süvarilər dörd heyətdən ibarət 16 alaydan ibarət olmuşdu (1- kirasir, 2- qusar, 3- atlı-yeger və 10-ulan).

Artileriya 12 rotadan ibarət bir piyada alayından və 2 batareyadan ibarət at alayından təşkil edilmişdi.

Mühəndis qüvvələri 6 rotadan ibarət bir mina təmziləyən batalyondan ibarət idi.

Bu bölmələrə əlavə olaraq, polyaklardan təşkil olunan və yalnız Fransa hökumətinin hesabına saxlanılan Fransa İmperiyası ordusunun qoşunlarını da aid etmək olar. Bu qoşunların sırasına 4 piyada alayından və süvari alaydan ibarət Visla legionu daxil idi. 1811-ci ildə bu qoşunlar daha iki yüngül süvari alayları ilə gücləndirildi. Bundan əlavə Napoleonun köhnə süvari qvardiyasının tərkibində 1807-ci ildə yaradılan Polşa zadəgan gənclərindən ibarət yüngül qrenadyor alayı da döyüşürdü.

Polşa qoşunları Napaleonun İspaniya ilə müharibəsində iştirak etmiş və özlərini ən parlaq tərəfdən göstərmişdilər. Yüngül atlılardan ibarət qvardiyaçıların alayı xüsusilə fərqlənmişdi. Belə ki, 3-cü süvari alayı 1808-ci il noyabrın 30-da Somoseri hücumunda igidlik göstərmişdi.

1809-cu ildə Varşava Hersoqluğunun 65 min əsgəri Avstriya ilə müharibədə iştirak etmişdir.

Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşan Napoleon, 1811-ci ildə polyaklardan hərbi qüvvələrdən ən yüksək döyüş hazırlığı tələb etdi. Daimi qüvvələrdən əlavə 14 min nəfərdən ibarət ehtiyat qoşun yaradıldı (17 batalyon (hər piyada alayına biri), 16 süvari polku (hər süvari alayına biri) və artileriya batalyonu). Sonra 18 min nəfərlik könüllülər dəstəsi yaradıldı və 1812-ci il müharibəsinin başlanğıcında Napoleonun Polşa ordusu 85 min nəfərdən təşkil edilmişdi.

1812-ci ildə hərbi əməliyyatların başlanğıcında Napoleonun Böyük Ordusuna aşağıdakı Polşa qoşunları daxil idi:

 
Varşava Hersoqluğu ordusunun 17-ci ulan alayının generalı və polkovniki
  • Böyük Ordunun V korpusundan ibarət Varşava Hersoqluğunun qoşunları;
  • Fransız korpusunun bir hissəsi olan Varşava Hersoqluğunun qoşunları: M.Radzivilanın (5, 10 və 11-ci piyada alayları) və E.Joltovskinin (4, 7 və 9-cu piyada alayları) iki piyada briqadası və A. Rojnetskinin diviziyasına daxil olan süvari briqadası (2,3 və 16-cı ulan alayları). Radzivilanın briqadaları E.MakDonaldın X korpusunda olan Ş.Qranjanın diviziyasına daxil idi. Joltovskinin briqadası K.Viktorun IX korpusunda olan J.Jirarın diviziyasının, Rojnetskinin süvari briqadası M.Latur-Moburun IV kavaleriya korpusunun tərkibində döyüşürdü. Bundan əlavə, 13-cü piyada alayı Zamos şəhəri qarnizonu kimi saxlanılmışdı.
  • Yalnız polyaklardan ibarət fransız qoşunları (Visla legionu, 1-ci, 2-ci, 3-cü və 4-cü piyada və 7-ci yüngül süvari alayı) qvardiyaçılar korpusunun bir hissəsi olan M.M.Kalparedanın dviziyasına, 8-ci yüngül süvari alayı - II korpusun tərkibindəki J.Karbinonun briqadasına və 9-cu yüngül süvari alayı - J. Bryuqerin 1-ci yüngül süvari diviziyasına daxil idi. Köhnə Qvardiyanın bir hissəsi kimi polyaklardan ibarət yüngül süvarilərdən təşkil edilmiş qvardiya alayı döyüşürdü.

Bu qoşunlardan əlavə olaraq, Napoleon öz şüarı altında Rusiya imperiyasının tabeliyində olan polyakları da səsləmişdi. 1812-ci ilin iyul ayında o, Litvada milli qvardiya, jandarmlar, qvardiya ulan alayının, 4 piyada və 5 süvari alayının yaradılması əmrini vermişdi.

Ümumilikdə Napoleon ordusunda ən az 120 min polyak toplanmışdı.

1812-ci il kampaniyası zamanı Kaminskinin süvari diviziyası V korpusun tərkibindən çıxarılmış və onun 3 alayı Latur-Moburun IV korpusuna, 3 alayı isə İ.Myuratın korpusuna birləşdirilmişdi.

1813-cü ildə Polşa alaylarının qalıqlarından və yeni çağırışçılardan Y. Ponyatovskinin komandanlığı altında 14.5 min nəfərlik VIII Korpus yaradıldı. Qalan Polşa qoşunları yenidən fransız korpusları və qala qarnizonları arasında bölüşdürüldü. Bu zaman Napoleonun ordusundakı polyakların sayı 40 min nəfərdən artıq idi.

Leyptsiq döyüşündə igidlik göstərərək Napoleonun geri çəkilməsini təmin edən VIII korpus, demək olar ki, bütünlüklə məhv edilmişdi.

1814-cü ilin yanvarında bu korpusun və digər polyak alaylarının qalıqları general Yan Dombrovskinin komandanlığı altında Sedanda toplanaraq 1 piyada alayı, 2 ulan alayı və krakus alayları təşkil etmişdilər. Visla Legionunun 3 süvari alayının qalıqları isə 7-ci ulan alayına birləşdirilmişdi. Bütün Polşa artilleriyasından piyada və süvari batareyaları yaradıldı. Əsgərsiz qalan zabitlərdən ibarət fəxri eskadronlar yaradıldı. Qvardiyaçılar da daxil olmaqla, Napoleon ordusunda polyakların ümumi sayı bu dəfə çətinliklə 4 min nəfərə çatırdı.

1814-cü il aprelin 11-də Napoleon taxtdan alındıqdan sonra Polşa qoşunlarına hərbi əmlakları ilə birlikdə vətənlərinə qayıtmağa icazə verildi. Yalnız qvardiyaçılardan ibarət könüllülərdən Napoleonu Elbaya müşayət etmək üçün bir eskadron yaradıldı. Bu eskadron 1815-ci il hadisələrində Napoleonun 100 günlüyündə iştirak etdi və Vaterloo yaxınlığında təmamilə məhv edildi.

Avstriya ilə müharibə

  Əsas məqalə: Varşava Hersoqluğunun Avstriya ilə müharibəsi
  Əsas məqalə: Raşin döyüşü
 
Raşin döyüşü

1809-cu ildə Avstriya ilə müharibədə qələbə qazanıldı. Bu münaqişə Napoleonun beşinci koalisiyaya qarşı apardığı müharibənin bir hissəsi idi. Fransa ilə beşinci koalisiyanın müharibəsi başlayanda Varşava Hersoqluğunda hərbi nazir Yozef Ponyatovskinin tabeliyində yalnız 14 minlik hərbi korpus qalmışdı.

Ershersoq Avstriyalı-Este Ferdinand Karlın komandanlığı ilə 36.000 minlik Avstriya qoşunu Saksoniya və Varşava Hersoqluğuna hücum etdi. Ershersoq bütöv bir dövləti tutmağı planlaşdırırdı. Raşin ətrafında döyüşün nəticəsi olan konvensiyanın imzalanması başa çatmamış ershersoq Ferdinand Karl qəflətən hücum edərək müdafiəsi zəifləmiş Varşavanı ələ keçirdi. Lakin polyaklar əks hücuma keçərək və Pulav, Lublin, Sandomir, Zamoysk qalasını, Lvov, Radom və Krakovu azad etdilər.

Nəticədə Varşava Hersoqluğunun ərazisi 103 mindən 155 min km2-ə qədər artdı. Yeni ərazilərdə 4 departament - Lublin, Krakov, Radom və Sedlinski yaradıldı. Əhali sayı isə 2,6 milyondan 4,3 milyon nəfərə qədər yüksəldi.

Rusiya ilə müharibə

 
Napoleon ordusunun əsir düşən polyak əsgərlərinin kazak sıralarına daxil edilməsi, 1813-cü il. N.Karazinin rəsmi.

1812-ci il mayın 26-da Varşava Hersoqu öz səlahiyyətini hersoqluğun hökumətinə təhvil verdi. İyunun 28-də Polşa Krallığının Baş Konfederasiyası elan edildi. Knyazlıq Napoleonun müttəfiqlərinin ən sadiqinə çevrildi və müharibənin ilk günündən sonuncu gününə qədər vuruşlarda iştirak etdi. Bu döyüşlərdə hersoqluqdan Napoleon tərəfdə yüz min nəfərdən çox adam xidmət etdi.

Napoleonun Rusiyadakı məğlubiyyətindən sonra rus qoşunları Avropaya yürüşə başladılar. Ruslar artıq 1813-cü ilin yanvarında hersoqluğun ərazisini tamamilə ələ keçirdilər. Knyazlıq Rusiya general qubernatoru Vasili Lanski tərəfindən idarə edilməyə başlandı.

1815-ci il mayın 3-də Vyana konqresi Hersoqluğun bölüşdürülməsini təsdiqlədi. Krakov azad şəhər oldu; Avstriya Vieliçkanı (duz mədənləri daxil) aldı, Poznan Böyük Hersoqluğu adlanan Böyük Polşa Prussiyaya çatdı və keçmiş Varşava Hersoqluğunun böyük ərazisi Rusiyaya verildi və Polşa Muxtar Krallığı elan edildi.

Rusiya imperiyasının tərkibində

 
Polşa çarlığının xəritəsi, 1896-cı il.

Polşa çarlığı, müasir Polşanın mərkəzi hissəsini əhatə etmişdir: Varşava, Lodz, Kaliş, Çenstoxova, Lüblin, Suvalki, müasir Litvanın cənub-qərbi: Alytus, Marijampole, Belarusiyanın Qrodno rayonunun ərazisinin bir hissəsi Sopotskin kəndi və Ukraynanın Lvov vilayətinin Sokalski rayonunun kiçik bir hissəsi Pesoçnoye kəndi ilə. Ərazisi 127 min km² olmuşdur.

Keçmiş sərhədləri daxilində Reç Pospolitanı bərpa etməyi hədəfləyən 1830-1860-cı illərdə Polşa millətçiliyinin böyüməsi səbəbindən "Konqres Polşa" muxtariyyəti XIX əsrdə Rusiya imperatorları tərəfindən tədricən məhdudlaşdırılmışdır. 1867-ci ildən sonra muxtariyyət statusu daha da aşağı salınaraq o qeyri-rəsmi adını Privislinski Diyar adlanmışdır.

Ədəbiyyat

  • Луферчик Е. Г. Конституция Великого герцогства Варшавского // Научные стремления—2010: сб. матер. Респ. науч.-практ. молодеж. конф. с междунар. участием (Минск, 1—3 нояб. 2010 г.) / Нац. акад. наук Беларуси, Совет молодых ученых НАН Беларуси; редкол.: В. В. Казбанов [и др.]. — Минск: Беларус. навука, 2010. — С. 327—330.
  • Martyna Deszczyńska. "'As Poor as Church Mice': Bishops, Finances, Posts, and Civil Duties in the Duchy of Warsaw, 1807-13," Central Europe (2011) 9#1 pp 18–31.
  • E. Fedosova (December 1998), Polish Projects of Napoleon Bonaparte, Journal of the International Napoleonic Society 1(2)
  • Alexander Grab, Napoleon and the Transformation of Europe (2003) pp 176–87
  • Otto Pivka (2012). Napoleon's Polish Troops. Osprey Publishing. pp. 8–10.

İstinadlar

  1. ВЭ/ВТ/Польские войска в русской армии
  2. Военная энциклопедия Сытина
  3. Польша, история // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.|Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона

Avqust 10, 2021
varşava, hersoqluğu, böyük, księstwo, warszawskie, reç, pospolitanın, ikinci, üçüncü, bölüşdürülməsi, zamanı, prussiya, avstriya, imperiyasına, verilmiş, polşa, ərazilərində, 1807, tilsit, sülhündən, sonra, qurulmuş, dövlət, napoleon, fransasının, protektoratı. Boyuk Varsava Hersoqlugu pol Ksiestwo Warszawskie Rec Pospolitanin ikinci ve ucuncu bolusdurulmesi zamani Prussiya ve Avstriya Imperiyasina verilmis Polsa erazilerinde 1807 ci il Tilsit sulhunden sonra qurulmus dovlet Varsava Hersoqlugu Napoleon Fransasinin protektoratinda idi ve Altinci Koalisiya qosunlari terefinden feth edildiyi zamana qeder 1813 cu iledek de fakto movcud olmusdur Vyana Konqresinin qerarlarina esasen hersoqlugun boyuk hissesi Polsa carligi adi ile muxtariyyet statusunda Rusiya Imperiyasinin terkibine daxil edilmisdir Boyuk Varsava Hersoqlugupol Ksiestwo Warszawskie1807 c ilBayragi GerbiStatusu1813 cu ile qeder Birinci Imperiyanin Fransa peyk dovleti 1813 1815 ci illerde Rusiya Imperiyasinin peyk dovleti Saksoniya kralligi ile sexsi uniadaPaytaxtiVarsavaResmi dilleripolyakcaUmumi dilleripolyak diliDinikatolikIdareetme formasiKonstitusiyali monarxiyaboyuk hersoq 22 iyul 1807 22 may 1815 de fakto 1813 cu ilin yanvarina qeder I Fridrix Avqust Saksoniya krali Tarixi Yaranmasi1807 c il Suqutu1815 ci ilErazisi Umumi155 000 km convert invalid number Ehalisi 4 300 000 nefer polyaklar almanlar yehudiler litvalilar ukraynalilar SelefiPolsa carligiBoyuk Poznan hersoqluguAzad Krakov seheri Mundericat 1 Erazisi 2 Dovlet qurulusu 3 Ordusu 4 Avstriya ile muharibe 5 Rusiya ile muharibe 6 Rusiya imperiyasinin terkibinde 7 Edebiyyat 8 IstinadlarErazisi RedakteHersoqlugun erazisi 1807 103 min km ehalisinin sayi 2 6 milyon nefer teskil edirdi Varsava Hersoqlugunun Avstriya ile muharibesindeki qelebesinden sonra Rec Pospolitanin ucuncu bolusdurulmesi zamani itirilen Polsa erazileri de ona ilhaq edildi Bu yeni erazilere ezeli Polsa torpaqlari olan Krakov Lublin Radom Sandomir daxil idi Neticede hersoqlugun erazisi 52 min km ehalisi ise 1 7 milyon nefer artmisdi Hersoqlugun paytaxti Varsava idi Dovlet qurulusu Redakte Napoleonun Hersoqlugun konstitutsiyasini elan etmesi Hersoqlugun Konstitusiyasi Napoleon terefinden 1807 ci il iyulun 22 de Drezdende tesdiq edilmisdir Saksoniya krali I Fridrix Avqust hersoq teyin olunmusdur Konstitusiyada hemcinin hokumet Dovlet Surasi Deputatlar Palatasi ve Senatdan olan iki palatali parlament ve elave olaraq musteqil mehkemeler de tesbit edilmisdi Polsa ve polyak sozlerinin siyasi menada istifadesine icaze verilmirdi Hersoqluq her biri 10 rayondan ibaret 6 departamente bolunurdu 1808 ci il mayin 1 den olkede Napoleon Kodeksi tetbiq edildi Ordusu Redakte Esas meqale Varsava Hersoqlugu Ordusu Varsava Hersoqlugunun V piyada alayinin esgerleri Hersoqlugun ordusu dovletin ozu kimi 1807 1813 cu illerde movcud olmusdur Dovlet yaradildiqdan sonra hersoqlugun ordusu da avtomatik olaraq teskil edilmisdir Daimi ordunun sayi teqriben 50 min nefer idi Ordunun terkibi 35 min nefer piyada 12 5 min nefer suvari 3 5 min nefer artilleriya ve 800 mina temizleyicilerden ibaret olmusdur Piyada hisseler uc batalyonun daxil oldugu 17 alaydan her batalyon ise 6 rotadan ibaret idi 1 qrenadyor 1 yeger 4 fuzilor Suvariler dord heyetden ibaret 16 alaydan ibaret olmusdu 1 kirasir 2 qusar 3 atli yeger ve 10 ulan Artileriya 12 rotadan ibaret bir piyada alayindan ve 2 batareyadan ibaret at alayindan teskil edilmisdi Muhendis quvveleri 6 rotadan ibaret bir mina temzileyen batalyondan ibaret idi Bu bolmelere elave olaraq polyaklardan teskil olunan ve yalniz Fransa hokumetinin hesabina saxlanilan Fransa Imperiyasi ordusunun qosunlarini da aid etmek olar Bu qosunlarin sirasina 4 piyada alayindan ve suvari alaydan ibaret Visla legionu daxil idi 1811 ci ilde bu qosunlar daha iki yungul suvari alaylari ile guclendirildi Bundan elave Napoleonun kohne suvari qvardiyasinin terkibinde 1807 ci ilde yaradilan Polsa zadegan genclerinden ibaret yungul qrenadyor alayi da doyusurdu Polsa qosunlari Napaleonun Ispaniya ile muharibesinde istirak etmis ve ozlerini en parlaq terefden gostermisdiler Yungul atlilardan ibaret qvardiyacilarin alayi xususile ferqlenmisdi Bele ki 3 cu suvari alayi 1808 ci il noyabrin 30 da Somoseri hucumunda igidlik gostermisdi 1809 cu ilde Varsava Hersoqlugunun 65 min esgeri Avstriya ile muharibede istirak etmisdir 1 Rusiya ile muharibeye hazirlasan Napoleon 1811 ci ilde polyaklardan herbi quvvelerden en yuksek doyus hazirligi teleb etdi Daimi quvvelerden elave 14 min neferden ibaret ehtiyat qosun yaradildi 17 batalyon her piyada alayina biri 16 suvari polku her suvari alayina biri ve artileriya batalyonu Sonra 18 min neferlik konulluler destesi yaradildi ve 1812 ci il muharibesinin baslangicinda Napoleonun Polsa ordusu 85 min neferden teskil edilmisdi 1812 ci ilde herbi emeliyyatlarin baslangicinda Napoleonun Boyuk Ordusuna asagidaki Polsa qosunlari daxil idi Varsava Hersoqlugu ordusunun 17 ci ulan alayinin generali ve polkovniki Boyuk Ordunun V korpusundan ibaret Varsava Hersoqlugunun qosunlari Fransiz korpusunun bir hissesi olan Varsava Hersoqlugunun qosunlari M Radzivilanin 5 10 ve 11 ci piyada alaylari ve E Joltovskinin 4 7 ve 9 cu piyada alaylari iki piyada briqadasi ve A Rojnetskinin diviziyasina daxil olan suvari briqadasi 2 3 ve 16 ci ulan alaylari Radzivilanin briqadalari E MakDonaldin X korpusunda olan S Qranjanin diviziyasina daxil idi Joltovskinin briqadasi K Viktorun IX korpusunda olan J Jirarin diviziyasinin Rojnetskinin suvari briqadasi M Latur Moburun IV kavaleriya korpusunun terkibinde doyusurdu Bundan elave 13 cu piyada alayi Zamos seheri qarnizonu kimi saxlanilmisdi Yalniz polyaklardan ibaret fransiz qosunlari Visla legionu 1 ci 2 ci 3 cu ve 4 cu piyada ve 7 ci yungul suvari alayi qvardiyacilar korpusunun bir hissesi olan M M Kalparedanin dviziyasina 8 ci yungul suvari alayi II korpusun terkibindeki J Karbinonun briqadasina ve 9 cu yungul suvari alayi J Bryuqerin 1 ci yungul suvari diviziyasina daxil idi Kohne Qvardiyanin bir hissesi kimi polyaklardan ibaret yungul suvarilerden teskil edilmis qvardiya alayi doyusurdu Bu qosunlardan elave olaraq Napoleon oz suari altinda Rusiya imperiyasinin tabeliyinde olan polyaklari da seslemisdi 1812 ci ilin iyul ayinda o Litvada milli qvardiya jandarmlar qvardiya ulan alayinin 4 piyada ve 5 suvari alayinin yaradilmasi emrini vermisdi Umumilikde Napoleon ordusunda en az 120 min polyak toplanmisdi 1812 ci il kampaniyasi zamani Kaminskinin suvari diviziyasi V korpusun terkibinden cixarilmis ve onun 3 alayi Latur Moburun IV korpusuna 3 alayi ise I Myuratin korpusuna birlesdirilmisdi 1813 cu ilde Polsa alaylarinin qaliqlarindan ve yeni cagiriscilardan Y Ponyatovskinin komandanligi altinda 14 5 min neferlik VIII Korpus yaradildi Qalan Polsa qosunlari yeniden fransiz korpuslari ve qala qarnizonlari arasinda bolusduruldu Bu zaman Napoleonun ordusundaki polyaklarin sayi 40 min neferden artiq idi Leyptsiq doyusunde igidlik gostererek Napoleonun geri cekilmesini temin eden VIII korpus demek olar ki butunlukle mehv edilmisdi 2 1814 cu ilin yanvarinda bu korpusun ve diger polyak alaylarinin qaliqlari general Yan Dombrovskinin komandanligi altinda Sedanda toplanaraq 1 piyada alayi 2 ulan alayi ve krakus alaylari teskil etmisdiler Visla Legionunun 3 suvari alayinin qaliqlari ise 7 ci ulan alayina birlesdirilmisdi Butun Polsa artilleriyasindan piyada ve suvari batareyalari yaradildi Esgersiz qalan zabitlerden ibaret fexri eskadronlar yaradildi Qvardiyacilar da daxil olmaqla Napoleon ordusunda polyaklarin umumi sayi bu defe cetinlikle 4 min nefere catirdi 1814 cu il aprelin 11 de Napoleon taxtdan alindiqdan sonra Polsa qosunlarina herbi emlaklari ile birlikde vetenlerine qayitmaga icaze verildi Yalniz qvardiyacilardan ibaret konullulerden Napoleonu Elbaya musayet etmek ucun bir eskadron yaradildi Bu eskadron 1815 ci il hadiselerinde Napoleonun 100 gunluyunde istirak etdi ve Vaterloo yaxinliginda temamile mehv edildi Avstriya ile muharibe Redakte Esas meqale Varsava Hersoqlugunun Avstriya ile muharibesi Esas meqale Rasin doyusu Rasin doyusu 1809 cu ilde Avstriya ile muharibede qelebe qazanildi Bu munaqise Napoleonun besinci koalisiyaya qarsi apardigi muharibenin bir hissesi idi Fransa ile besinci koalisiyanin muharibesi baslayanda Varsava Hersoqlugunda herbi nazir Yozef Ponyatovskinin tabeliyinde yalniz 14 minlik herbi korpus qalmisdi Ershersoq Avstriyali Este Ferdinand Karlin komandanligi ile 36 000 minlik Avstriya qosunu Saksoniya ve Varsava Hersoqluguna hucum etdi Ershersoq butov bir dovleti tutmagi planlasdirirdi Rasin etrafinda doyusun neticesi olan konvensiyanin imzalanmasi basa catmamis ershersoq Ferdinand Karl qefleten hucum ederek mudafiesi zeiflemis Varsavani ele kecirdi Lakin polyaklar eks hucuma kecerek ve Pulav Lublin Sandomir Zamoysk qalasini Lvov Radom ve Krakovu azad etdiler Neticede Varsava Hersoqlugunun erazisi 103 minden 155 min km2 e qeder artdi Yeni erazilerde 4 departament Lublin Krakov Radom ve Sedlinski yaradildi Ehali sayi ise 2 6 milyondan 4 3 milyon nefere qeder yukseldi 3 Rusiya ile muharibe Redakte Napoleon ordusunun esir dusen polyak esgerlerinin kazak siralarina daxil edilmesi 1813 cu il N Karazinin resmi 1812 ci il mayin 26 da Varsava Hersoqu oz selahiyyetini hersoqlugun hokumetine tehvil verdi Iyunun 28 de Polsa Kralliginin Bas Konfederasiyasi elan edildi Knyazliq Napoleonun muttefiqlerinin en sadiqine cevrildi ve muharibenin ilk gununden sonuncu gunune qeder vuruslarda istirak etdi Bu doyuslerde hersoqluqdan Napoleon terefde yuz min neferden cox adam xidmet etdi Napoleonun Rusiyadaki meglubiyyetinden sonra rus qosunlari Avropaya yuruse basladilar Ruslar artiq 1813 cu ilin yanvarinda hersoqlugun erazisini tamamile ele kecirdiler Knyazliq Rusiya general qubernatoru Vasili Lanski terefinden idare edilmeye baslandi 1815 ci il mayin 3 de Vyana konqresi Hersoqlugun bolusdurulmesini tesdiqledi Krakov azad seher oldu Avstriya Vielickani duz medenleri daxil aldi Poznan Boyuk Hersoqlugu adlanan Boyuk Polsa Prussiyaya catdi ve kecmis Varsava Hersoqlugunun boyuk erazisi Rusiyaya verildi ve Polsa Muxtar Kralligi elan edildi Rusiya imperiyasinin terkibinde Redakte Polsa carliginin xeritesi 1896 ci il Polsa carligi muasir Polsanin merkezi hissesini ehate etmisdir Varsava Lodz Kalis Censtoxova Lublin Suvalki muasir Litvanin cenub qerbi Alytus Marijampole Belarusiyanin Qrodno rayonunun erazisinin bir hissesi Sopotskin kendi ve Ukraynanin Lvov vilayetinin Sokalski rayonunun kicik bir hissesi Pesocnoye kendi ile Erazisi 127 min km olmusdur Kecmis serhedleri daxilinde Rec Pospolitani berpa etmeyi hedefleyen 1830 1860 ci illerde Polsa milletciliyinin boyumesi sebebinden Konqres Polsa muxtariyyeti XIX esrde Rusiya imperatorlari terefinden tedricen mehdudlasdirilmisdir 1867 ci ilden sonra muxtariyyet statusu daha da asagi salinaraq o qeyri resmi adini Privislinski Diyar adlanmisdir Edebiyyat RedakteLuferchik E G Konstituciya Velikogo gercogstva Varshavskogo Nauchnye stremleniya 2010 sb mater Resp nauch prakt molodezh konf s mezhdunar uchastiem Minsk 1 3 noyab 2010 g Nac akad nauk Belarusi Sovet molodyh uchenyh NAN Belarusi redkol V V Kazbanov i dr Minsk Belarus navuka 2010 S 327 330 Martyna Deszczynska As Poor as Church Mice Bishops Finances Posts and Civil Duties in the Duchy of Warsaw 1807 13 Central Europe 2011 9 1 pp 18 31 E Fedosova December 1998 Polish Projects of Napoleon Bonaparte Journal of the International Napoleonic Society 1 2 Alexander Grab Napoleon and the Transformation of Europe 2003 pp 176 87 Otto Pivka 2012 Napoleon s Polish Troops Osprey Publishing pp 8 10 Istinadlar Redakte VE VT Polskie vojska v russkoj armii Voennaya enciklopediya Sytina Polsha istoriya Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona v 86 t 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i EfronaMenbe https az wikipedia org w index php title Varsava Hersoqlugu amp oldid 5092064, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.