Vahan dəhlizi (fars. واخان) — Əfqanıstanın şimal-şərqindəki, uzun, ensiz ərazi. Dəhliz ölkəni Çinlə həmsərhəd, Pakistanı isə Tacikistandan ayırır. Vahan dəhlizinin şimal hissəsi Pamir dağlarına, cənub -qərb hissəsi Hinduquş dağlarına aiddir. Ərazi Əfqanıstanın Bədəxşan vilayətinin tərkibinə daxildir
Vahan dəhlizinin ölkə ərazisindəki mövqeyi
Ümumi məlumat
Vahan dəhlizi qışda.
Bu dəhlizin uzunluğu 220 km, eni isə 16–64 km arasında dəyişir. Bu ərazi ölkənin ən hüdür bölgəsi hesab olunur. Orta hündürlük 1700 m-dir. Dəhliz şərqdən Çinin Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonu, şimaldan Tacikistanın Dağlıq Bədaxşan Muxtar Vilayəti, cənubdan isə Pakistanın Hayber-Paxtunxva və Hilgit-Baltistan əyaləti ilə həmsərhəddir. Dəhlizin şərqində, Çinlə sərhəddə Cənub Vahcirdavan aşırımı var (4923 m). Bu aşırım dünyanın ən hündür sərhəd keçid məntəqələrindən biri hesab olunur. Bu ərazidə həm də, ən böyük vaxt fərqi müşahidə olunur ( UTC+04:30 Əfqanıstan və UTC+08:00 Çin arasında). Vahan dəhlizi ərazisindən Vahan-Dərya, Pamir çayları öz başlanğıcını götürür və sonda Pənc çayına birləşirlər. Qərbi Vahan dəhlizində, Pənc çayı boyu Əfqan-tacik sərhədi keçir. Məhz vadinin qərbində, əyalətin mərkəzi şəhəri olan İşkasım yerləşir. Vahan dəhlizi vasitəsilə vaxtilə məşhur səyyah Marko Polo keçmişdi. Bölgə əhalisinin sayı (2010) 12 min nəfərdir. Böıgə əhalisinin əksəriyyəti vahanlardan və pamir qırğızlarından ibarətdir.
Tarixi
Dünya xəritəsində bu ərazi Britaniya İmperiyası ilə Rusiya İmperiyası arasında baş verən "Böyük oyun" nəticəsində meydana gəlmişdir. Böyük oyun bu iki güc arasında, Cənubi və Mərkəzi Asiya uğurunda gedən geosiyasi mübarizə idi. 1895-ci ildə Britaniya Hindistanı ilə rus Orta Asiyası arasında bufer zona yaratmaq məqsədi ilə Vahan dəhlizi ərazisi Əfqanıstana verildi
vahan, dəhlizi, fars, واخان, əfqanıstanın, şimal, şərqindəki, uzun, ensiz, ərazi, dəhliz, ölkəni, çinlə, həmsərhəd, pakistanı, isə, tacikistandan, ayırır, şimal, hissəsi, pamir, dağlarına, cənub, qərb, hissəsi, hinduquş, dağlarına, aiddir, ərazi, əfqanıstanın,. Vahan dehlizi fars واخان Efqanistanin simal serqindeki uzun ensiz erazi Dehliz olkeni Cinle hemserhed Pakistani ise Tacikistandan ayirir Vahan dehlizinin simal hissesi Pamir daglarina cenub qerb hissesi Hinduqus daglarina aiddir 1 Erazi Efqanistanin Bedexsan vilayetinin terkibine daxildir 2 Vahan dehlizinin olke erazisindeki movqeyi Mundericat 1 Umumi melumat 2 Tarixi 3 Hemcinin bax 4 Istinadlar 5 Xarici kecidlerUmumi melumat Redakte Vahan dehlizi qisda Bu dehlizin uzunlugu 220 km eni ise 16 64 km arasinda deyisir 3 Bu erazi olkenin en hudur bolgesi hesab olunur Orta hundurluk 1700 m dir Dehliz serqden Cinin Sintszyan Uygur Muxtar Rayonu simaldan Tacikistanin Dagliq Bedaxsan Muxtar Vilayeti cenubdan ise Pakistanin Hayber Paxtunxva ve Hilgit Baltistan eyaleti ile hemserheddir Dehlizin serqinde Cinle serhedde Cenub Vahcirdavan asirimi var 4923 m Bu asirim dunyanin en hundur serhed kecid menteqelerinden biri hesab olunur Bu erazide hem de en boyuk vaxt ferqi musahide olunur UTC 04 30 Efqanistan ve UTC 08 00 Cin arasinda 4 Vahan dehlizi erazisinden Vahan Derya Pamir caylari oz baslangicini goturur ve sonda Penc cayina birlesirler Qerbi Vahan dehlizinde Penc cayi boyu Efqan tacik serhedi kecir Mehz vadinin qerbinde eyaletin merkezi seheri olan Iskasim yerlesir Vahan dehlizi vasitesile vaxtile meshur seyyah Marko Polo kecmisdi 5 Bolge ehalisinin sayi 2010 12 min neferdir 6 Boige ehalisinin ekseriyyeti vahanlardan ve pamir qirgizlarindan ibaretdir Tarixi RedakteDunya xeritesinde bu erazi Britaniya Imperiyasi ile Rusiya Imperiyasi arasinda bas veren Boyuk oyun neticesinde meydana gelmisdir Boyuk oyun bu iki guc arasinda Cenubi ve Merkezi Asiya ugurunda geden geosiyasi mubarize idi 1895 ci ilde Britaniya Hindistani ile rus Orta Asiyasi arasinda bufer zona yaratmaq meqsedi ile Vahan dehlizi erazisi Efqanistana verildi 7 Hemcinin bax RedakteEfqanistanIstinadlar Redakte Aga Khan Development Network 2010 Wakhan and the Afghan Pamir PDF 2011 01 23 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 25 Avtor Linsdej Giffin UK Perevod Elena Smirnova Yalta Krym Afganistan Vahanskij koridor World Fri Jun 12 2009 6 54am EDT FACTBOX Key facts about the Wakhan Corridor Arxivlesdirilib 2015 11 06 at the Wayback Machine 10 interesnyh faktov o chasovyh poyasah Vahanskij koridor Vahanskij rajon Dostoprimechatelnosti Pamira WAKHAN CORRIDOR JOURNAL International Boundary Study of the Afghanistan USSR Boundary 1983 PDF 2016 03 09 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 25 Xarici kecidler RedakteERIDAN Vahanskij koridor Arxivlesdirilib 2016 03 06 at the Wayback MachineMenbe https az wikipedia org w index php title Vahan dehlizi amp oldid 5954194, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
