Unicode — istənilən simvol üçün platformadan, proqramdan, dildən asılı olmayan unikal bir koddur.
—UNICODE <yunikod> – bütün milli əlifbaların simvollarını kodlaşdırmaq üçün ISO 10646 standartı. Bu kodda hər bir simvolu göstərmək üçün 16-bitlik (2-baytlıq) bənzərsiz kombinasiyadan istifadə olunur. Standartları təsdiq edilməsi ilə Unicode konsorsiumu məşğul olur. Yunikod’da simvolları kodlaşdırmaq üçün 1 112 064 (= 220 + 216 − 211) yer ayrılıb ki, hazırda onlardan 100 mindən çoxu istifadə olunur. Kod fəzası hər birində 65 536 (= 216) simvol olmaqla 17 "müstəviyə" bölünüb:
• 4 – 13 müstəviləri (40000–DFFFF) istifadə olunmur
• 14 müstəvisi (E0000–EFFFF): Xüsusi təyinatlı əlavə müstəvi (Supplementary Special-purpose Plane, SSP)
• 15 müstəvisi (F0000–FFFFF) Xüsusi istifadəli əlavə A-sahəsi (Supplementary Private Use Area-A, SPUA-A)
• 16 müstəvisi (100000–10FFFF) Xüsusi istifadəli əlavə B-sahəsi (Supplementary Private Use Area-B, SPUA-B)
0 müstəvisində hazırda istifadə olunan bütün əlifbaların simvolları və çoxlu sayda xüsusi simvollar yerləşir. Cədvəlin böyük bir hissəsini Çin-yapon heroqlifləri və Koreya hərfləri tutur. Azərbaycan (Türk) əlifbasının özəl simvollarının Unicode qarşılıqları bunlardır:
ğ U+011f
Ğ U+011e
ı U+0131
İ U+0130
ö U+00f6
Ö U+00d6
ü U+00fc
Ü U+00dc
ş U+015f
Ş U+015e
ç U+00e7
Ç U+00c7
ə U+0259
Ə U+018F
Mahiyyətinə görə kompüterlər yalnız rəqəmlərlə işləyə bilir. Kompüterlərin yaddaşlarında hərfləri saxlamaq üçün hər bir hərfə (və ya simvola) müəyyən bir ədəd qarşı qoyulur. Unicode yaranmamışdan əvvəl dünyada müxtəlif növ simvol kodlaşdırmaları var idi. Lakin onlardan heç biri bütün simvolları əhatə edə bilmirdi. Məsələn, Avropa Birliyi dillərinin əlifbalarına daxil olan hərflərin kodlaşdırılması üçün müxtəlif kodlaşdırmalardan istifadə edilirdi. Hətta ayrıca bir dili təyin etmək üçün də (məs. İngilis dilini) müəyyən bir standart kodlaşdırma sistemi yox idi ki, o adi hərfləri, işarə simvollarını və texniki simvolları özündə cəmləşdirsin. Bundan başqa, çox vaxt da bu kodlaşdırmalar arasında uyğunluq yox idi. Misal üçün, iki müxtəlif kodlaşdırma sistemi bir-birindən fərqli olan iki simvola eyni bir kod və ya eyni bir simvola müxtəlif kodlar verirdi. Belə vəziyyətdə istənilən bir kompüterdə, əsasən də, server kompüterlərdə müxtəlif kodlaşdırma sistemlərini saxlamaq lazım gəlirdi. Lakin bu halda da informasıyanın digər patformaya ötürülməsi və ya digər kodlaşdırmaya çevrilməsi müəyyən risk tələb edirdi.
Unicode-un tətbiqi bütün bu problemləri həll edir. Unicode sistemi dildən, platformadan, proqramdan asılı olamayaraq istənilən simvola unikal bir kod mənimsədir. Unicode Apple, HP, IBM, JustSystem, Microsoft, Oracle, SAP, Sun, Sybase, Unisys kimi böyük kompüter şirkətləri (və digər başqaları) tərəfindən kodlaşdırma standartı kimi qəbul edilmişdir. XML, Java, ECMAScript (JavaScript), LDAP, CORBA 3.0, WML və s. kimi müasir texnologiyalar tərəfindən yalnız Unicode kodlaşdırması istifadə olunur. Unicode ISO/IEC 10646-nın rəsmi realizə sxemidir. Nəhayət ki, bu kodlaşdırma demək olar ki, bütün əməliyyat sistemləri (platformaları), bütün İnternet proqramları və digər proqramlar tərəfindən dəstəklənir. Unicode standartlarının hər yerdə tətbiq edilməsi və onu dəstəkləyən vasitələrin əldə olunmasının mümkünlüyü hal-hazırda proqram təminatlarının inkişafının ən vacib istiqamətlərindən biridir.
Client-Server strukturunda olan çoxtəbəqəli proqram təminatlarında və proqram paketlərində, eyni zamanda İnternet şəbəkəsində informasiyanın təqdim edilməsində Unicode-dan istifadə köhnə kodlaşmalardan fərqli olaraq proqram məhsullarının dəstəklənməsinə çəkilən xərclərin azaldılmasına gətirib çıxarır. Döğrudan da Unicode müxtəlif platformalar üçün vahid proqram təminatı və ya İnternet səhifəsi hazırlamağa imkan verir. Informasiya ötürülməsində Unicode-dan istifadə informasiyanın tam dəqiq və itkisiz ötürülməsinə zəmanət verir.
Ədəbiyyat
İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
Web site: www.unicode.az
Avqust 12, 2021
unicode, istənilən, simvol, üçün, platformadan, proqramdan, dildən, asılı, olmayan, unikal, koddur, unicode, yunikod, bütün, milli, əlifbaların, simvollarını, kodlaşdırmaq, üçün, 10646, standartı, kodda, hər, simvolu, göstərmək, üçün, bitlik, baytlıq, bənzərsi. Unicode istenilen simvol ucun platformadan proqramdan dilden asili olmayan unikal bir koddur UNICODE lt yunikod gt butun milli elifbalarin simvollarini kodlasdirmaq ucun ISO 10646 standarti Bu kodda her bir simvolu gostermek ucun 16 bitlik 2 baytliq benzersiz kombinasiyadan istifade olunur Standartlari tesdiq edilmesi ile Unicode konsorsiumu mesgul olur Yunikod da simvollari kodlasdirmaq ucun 1 112 064 220 216 211 yer ayrilib ki hazirda onlardan 100 minden coxu istifade olunur Kod fezasi her birinde 65 536 216 simvol olmaqla 17 musteviye bolunub 0 mustevisi 0000 FFFF Temel coxdilli mustevi Basic Multilingual Plane BMP 1 mustevisi 10000 1FFFF Elave coxdilli mustevi Supplementary Multilingual Plane SMP 2 mustevisi 20000 2FFFF Elave heroqlif mustevisi Supplementary Ideographic Plane SIP 3 mustevisi 30000 3FFFF Ucuncu heroqlif mustevisi Tertiary Ideographic Plane TIP 4 13 mustevileri 40000 DFFFF istifade olunmur 14 mustevisi E0000 EFFFF Xususi teyinatli elave mustevi Supplementary Special purpose Plane SSP 15 mustevisi F0000 FFFFF Xususi istifadeli elave A sahesi Supplementary Private Use Area A SPUA A 16 mustevisi 100000 10FFFF Xususi istifadeli elave B sahesi Supplementary Private Use Area B SPUA B 0 mustevisinde hazirda istifade olunan butun elifbalarin simvollari ve coxlu sayda xususi simvollar yerlesir Cedvelin boyuk bir hissesini Cin yapon heroqlifleri ve Koreya herfleri tutur Azerbaycan Turk elifbasinin ozel simvollarinin Unicode qarsiliqlari bunlardir g U 011fG U 011ei U 0131I U 0130o U 00f6O U 00d6u U 00fcU U 00dcs U 015fS U 015ec U 00e7C U 00c7e U 0259E U 018FMahiyyetine gore komputerler yalniz reqemlerle isleye bilir Komputerlerin yaddaslarinda herfleri saxlamaq ucun her bir herfe ve ya simvola mueyyen bir eded qarsi qoyulur Unicode yaranmamisdan evvel dunyada muxtelif nov simvol kodlasdirmalari var idi Lakin onlardan hec biri butun simvollari ehate ede bilmirdi Meselen Avropa Birliyi dillerinin elifbalarina daxil olan herflerin kodlasdirilmasi ucun muxtelif kodlasdirmalardan istifade edilirdi Hetta ayrica bir dili teyin etmek ucun de mes Ingilis dilini mueyyen bir standart kodlasdirma sistemi yox idi ki o adi herfleri isare simvollarini ve texniki simvollari ozunde cemlesdirsin Bundan basqa cox vaxt da bu kodlasdirmalar arasinda uygunluq yox idi Misal ucun iki muxtelif kodlasdirma sistemi bir birinden ferqli olan iki simvola eyni bir kod ve ya eyni bir simvola muxtelif kodlar verirdi Bele veziyyetde istenilen bir komputerde esasen de server komputerlerde muxtelif kodlasdirma sistemlerini saxlamaq lazim gelirdi Lakin bu halda da informasiyanin diger patformaya oturulmesi ve ya diger kodlasdirmaya cevrilmesi mueyyen risk teleb edirdi Unicode un tetbiqi butun bu problemleri hell edir Unicode sistemi dilden platformadan proqramdan asili olamayaraq istenilen simvola unikal bir kod menimsedir Unicode Apple HP IBM JustSystem Microsoft Oracle SAP Sun Sybase Unisys kimi boyuk komputer sirketleri ve diger basqalari terefinden kodlasdirma standarti kimi qebul edilmisdir XML Java ECMAScript JavaScript LDAP CORBA 3 0 WML ve s kimi muasir texnologiyalar terefinden yalniz Unicode kodlasdirmasi istifade olunur Unicode ISO IEC 10646 nin resmi realize sxemidir Nehayet ki bu kodlasdirma demek olar ki butun emeliyyat sistemleri platformalari butun Internet proqramlari ve diger proqramlar terefinden desteklenir Unicode standartlarinin her yerde tetbiq edilmesi ve onu destekleyen vasitelerin elde olunmasinin mumkunluyu hal hazirda proqram teminatlarinin inkisafinin en vacib istiqametlerinden biridir Client Server strukturunda olan coxtebeqeli proqram teminatlarinda ve proqram paketlerinde eyni zamanda Internet sebekesinde informasiyanin teqdim edilmesinde Unicode dan istifade kohne kodlasmalardan ferqli olaraq proqram mehsullarinin desteklenmesine cekilen xerclerin azaldilmasina getirib cixarir Dogrudan da Unicode muxtelif platformalar ucun vahid proqram teminati ve ya Internet sehifesi hazirlamaga imkan verir Informasiya oturulmesinde Unicode dan istifade informasiyanin tam deqiq ve itkisiz oturulmesine zemanet verir Edebiyyat RedakteIsmayil Calalli Sadiqov Informatika terminlerinin izahli lugeti 2017 Baki nesriyyati 996 s Web site www unicode azMenbe https az wikipedia org w index php title Unicode amp oldid 5864564, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
