fbpx
Wikipedia

Ulenşpigel və Lamme Qudzak əfsanəsi

September 08, 2021

Ulenşpigel və Lamme Qudzak əfsanəsi (fr. La Légende et les Aventures héroïques, joyeuses et glorieuses d'Ulenspiegel et de Lamme Goedzak au pays de Flandres et ailleurs) — müasir Avropa xalqlarının bir çoxunun folklorunda təsadüf edilən şifahi xalq yaradıclığı materialı və motivləri əsasında yazılmış bir əsərdir. Bu əsər XIX əsr Belçika ədəbiyyatının ən milli və realist nümunələrindən sayılır. Lakin bu əsərin folklor materialı müştərəkdir; həm fransızlarda, həm almanlarda, həm də fələmənglərdə Ulenşpigel haqqında əfsanə və nağıllar hələ orta əsrlərdən başlayaraq yayılmış və müxtəlif variantlarda XIX əsrə qədər yaşamışdır, bu gün də yaşayır.

Ulenşpigel haqqında xalq əfsanəsi kitabının birinci səhifəsi, 1515-ci il.

Ulenşpigel əfsanəsi Belçika folklorunda baş qəhrəman olan Til Ulenşpigel haqqındadır. Bu qəhrəmanın adı müxtəlif yazıçıların əsərlərində xatırlanır. Onlardan biri də Şarl de Kosterdir. O, 1864-cü ildə yazmağa başladığı bu əsəri 1867-ci ildə başa çatdırır. Məşhur fransız yazıçısı Romen Rollan bu əsərə çox yüksək qiymət vermişdir. O, yazırdı:

"Ulenşpigel əfsanəsi"nin tarixi əhəmiyyəti çox böyükdür. Bu əsər belçikalılar üçün yeni vətən yaratdı. Şarl de Kosterin bu poemasından Belçika ədəbiyyatı yarandı".

Yazıçının bir neçə yaxın dostlarından başqa öz dövründə bu əsəri heç kim görmədi və qiymətləndirə bilmədi. Kiçik tirajla çap olunan bu kitab çox ləng satılırdı.

"Ulenşpigel əfsanəsi" romanı Belçikada siyasi mübarizənin gücləndiyi, fəhlə sinfinin oyandığı və xalq hərəkatının vüsət tapdığı bir dövrdə meydana gəlmişdir.Bu roman ilk növbədə xalq ədəbiyyatı ənənələri əsasında yaranmışdır. Belə ki, o dövrdə Belçikada milli yazılı ədəbiyyat elə də inkişaf etməmişdi və xalq ədəbiyyatı ənənələri daha güclü idi. Digər tərəfdən, bu roman xalq kütləsinə ünvanlandığına görə bu ənənələrə söykənməli idi. Nəhayət, bu roman peşəkar ədəbiyyat səviyyəsində qələmə alınmışdı ki, bu da həmin dövrdə Belçikada ümumavropa və xüsusilə roman-fransız ədəbi ənənələrinin çox geniş yayılması ilə bağlı olmuşdur. Həmin dövrdə fransız dilli Belçika mədəniyyəti digər Avropa dilləri ilə yanaşı, həmin dövrə qədər yaranmış çox qiymətli və zəngin fransız dilli ədəbiyyatın ənənələri əsasında formalaşmışdır.

Flamand xalq qəhrəmanı olan azadfikirli, baməzə, hazırcavab Ulenşpigel de Kosterin yaşadığı dövrün bütün tələblərinə uyğun gəlirdi.

Ulenşpigel Almaniyada

Til Ulenşpigel Qərbi Avropada məşhur olmuş və çox sevilmişdir. Təsadüfi deyil ki, İntibah dövrü alman ədəbiyyatında yaranmış ən məşhur xalq romanının qəhrəmanı da məhz bu obraz olmuşdur. Almaniyada Ulenşpigel haqqında roman 1478-ci ildə çap olunmuşdur. Bu romanın bizim dövrümüzə gəlib çatan nüsxəsi isə 1515-ci ildə çap edilmişdir. Alman folklorunun bu məşhur personajı tarixi şəxsiyyət olmuş və XIV əsrdə yaşamışdır. O, Braunşveyqli kəndli idi, çoxlu səyahət edib və hoqqabaz, kələkbaz, zarafatcıl bir adam kimi tanınmışdır. O, Mölnedə dəfn olunub.

Til adının mənşəyi yuxarı alman dialektindən götürülüb. Bu söz aşağı alman dialektində Thyle kimi səslənir və ingilis-sakson dilindəki tiad sözü ilə eyni mənşəlidir, mənası isə xalq deməkdir. "Deatsch" (azərb. alman‎) sözü də bu kəlmədən yaranmışdır. Bu qəhrəmanın soyadının və yaxud ləqəbinin eulen şəklində olan birinci hissəsi — aşağı alman dialektində təmizləmək, silmək, ikinci hissəsi Spiegel isə — heyvanın dalı, gəminin arxa hissəsi mənalarını ifadə edir. Müəyyən vaxtdan sonra bu sözün etimologiyası dəyişmiş və Ule (bayquş) və Spiegel (güzgü) mənalarını daşımağa başlamışdır. "Bayquş güzgüsü" anlayışı insan səfehliyinin ən müdrik lağ-lağa formasının ifadəsidir. Sonralar Ulenşpigel sözü flamand dilində Ik ben ilen spiegel — "Mən sizin güzgünüzəm" mənasını ifadə etmişdir.

Roman və Til haqqında

Bu romanda Til Ulenşpigelin həyat tarixçəsinə 95 yumoristik və satirik novella (şvank) həsr olunmuşdur. Bu novellalarda deyilir ki, bu qəhrəman dünyanı gəzir, müxtəlif təbəqəyə və sinfə məxsus olan adamları ələ salır, barmağına dolayır. Hətta, deyilənə görə, Ştrikerin tərtib etdiyi (1250) şvankların qəhrəmanı keşiş Amis bu surətin prototipi olmuşdur.

Bu şvanklarda deyilir ki, baməzəliyə meyl, zarafatcıllılıq və kələkbazlıq hələ uşaqlıq illərindən başlayaraq Til Ulenşpigelin başlıca xasiyyəti olmuşdur. O, hələ lap balaca olanda atın belində atasının arxasında oturan zaman öz dalını astaca adamlara göstərirmiş. Onun zarafatları və kəskin tənqidləri çox vaxt söz oyunu şəklində ifadə olunurdu. O, yepsikopu qınayaraq deyir ki, "Böyük rütbəli cənablar, papalar, krallar, knyazlar, müşavirlər, dövlət rəhbərləri, bütün şəhərlərdə və mizan-tərəzi başında olan hakimlər (Allah onlardan qorusun) hal-hazırda qanunu və qeyri-qanuni məsələlərə barmaq arası baxdıqlarına görə onun hazırladığı eynəklərə ehtiyac qalmır".

De Koster Ulenşpigelin mənşəcə flamand olduğunu israr etmiş və bu qəhrəmanı yaşadığı XIV əsrdən XVI əsrə — flamand inqilabı dövrünə köçürmüşdür.

"Ulenşpigel əfsanəsi"nin əksər epizodları bilavasitə xalq kitabından götürülmüşdür. Bu kitabın baş qəhrəmanı hər şeyə yaradıcı yanaşan, təlxək xislətli, azad düşüncəli bir adamdır. Sootkinin və kömürçü Klaasın oğlu olan Ulenşpigel sadə insanlar arasından çıxmış əsl xalq adamıdır. R.Rollan xalq kitabından gələn bu qəhrəmanın qeyir-adi xasiyyətlərini təhlil edərək deyir ki, Ulenşpigel "elə sərgərdan qəhrəmanlardandır ki, …onları yaradan istismar olunan xalq bütün dövrlərdə yalnız gülüşə olan ehtiyacını təmin etməklə kifayətlənmir, eyni zamanda müstəqilliyə möhtəşəm şəkildə can atmanı ifadə edir". De Koster "xalqın bayrağı olan" Ulenşpigeli və qaniçən, qəddar, mənfəətpərəst II Filipp obrazlarının həyatını paralel şəkildə təsvir edir. Məlum olur ki,imperatorun və kömürçünün uşaqları eyni gündə dünyaya gəlib. Ulenşpigel, "şən və qayğısız", II Filipp isə "kədər və qüssə" içində böyüyür. İmperatorun oğlu əylənmək üçün meymunu tonqalda yandırır, Ulenşpigel — yaralı küçüyə qayğı göstərir, onu sağaltmağa çalışır. Qayğının nə olduğunu bilməyən şən, hazırcavab və həm də acıdil Ulenşpigel dünya-aləmi gəzərək "bütün yaxşı əməlləri vəsf edir və bütün səfehliklərə yıxılana qədər qəh-qəhə çəkib gülür".

Bununla belə, bu şən, güləyən qəhrəman da kədərlə, faciələrlə qarşılaşır. İnkvizisiya (katolik din məhkəməsi) onun atasını tonqalda yandırır, anası işgəncə və qəm-qüssədən vəfat edir. Ulenşpigel başına gələn bu faciələrdən sonra inkvizisiyanın və istismarçı ispan hakimiyyətinin düşməni olur. Müəllif bu şən qəhrəmanı azadlıq uğrunda mübarizə aparan gözə — hərəkat qəhrəmanına çevirir, onu qəhrəmanlıq epopeyasının qəhrəmanı edir. Vətəni və millətinin azadlığı uğrunda mübarizə edən Ulenşpigel tez-tez "Klaasın külü mənim sinəmə dəyir, mən Flandriya torpağını xilas etmək istəyirəm" sözlərini təkrar edir.

Ulenşpigel vətənpərvərlik və azadsevərlik rəmzi olmasına baxmayaraq, daha çox öz şən xasiyyəti, hazırcavablılığı, fikirlərinin kəsərliliyi və acıdilliyi ilə yadda qalır və bu cəhətlərinə görə də hamı tərəfindən sevilir.

Romanda Lamme Qudzak obrazı

Romanın ikinci əsas qəhrəmanı Ulenşpigelin sadiq dostu və yol yoldaşı Lamme Qudzakdır. Lamme sözü flamand dilində "quzu" deməkdir ki, bu da hələ uşaq yaşlarından başlayaraq bu qəhrəmanın xasiyyətini ifadə etmişdir. Belə ki, o, heç vaxt heç kimə heç nə ilə əlaqədar etiraz etmir, elə ona görə də Qudzak ləqəbini qazanır. Goedzak sözünün flamand dilində mənası isə "bir kisə xeyirxahlıq" deməkdir. Ona görə Lammeyə bu ləqəbi verirlər ki, o, nəinki bilə-bilə kiməsə pislik etmir, hətta sadədilliyi üzündən mübahisələr zamanı özünü heç müdafiə də etmir. Romanın əvvəlində deyilir ki, bacısı Lammeni yaxşıca kötəkləyir, uşaq isə ona əl qaldırmasınlar deyə evdən qaçır.

Lamme ilə Ulenşpigel xasiyyətcə çox fərqli olsalar da, bir-birindən ayrılmırlar. Zarafatcıl Lamme nikbin ovqatlı bir qarınquludur. O, inanır ki, insanın ruhu onun mədəsindədir. "Flandriyanın mədəsi" olan bu qəhrəman qisas cəngavəri Ulenşpigeldən ayrılmır hər zaman ona yol yoldaşı olur.

Lamme qarşısına milləti xilas etmək kimi böyük məqsəd qoymayıb, onun ən böyük arzusu ailə həyatından imtina edən və ona görə də yoxa çıxan ürəkdən sevdiyi arvadını axtarıb tapmaqdır. Amma bunula belə o, inanır ki, Ulenşpigel xeyirxah bir iş görür, o, dostunun haqq işinə inanır və hətta onun yolunda ölümə getməyə hazırdır. Lamme Qudzak səmimiyyət, əsl dostluq, qarşılıqlı inam, fədakarlıq rəmzidir.Dünyanı isə məhz bu tipli insanlar xilas edə bilər.

De Koster və onun romanı

Göründüyü kimi, bu əsərdə həm F.Rablenin "Qarqantua və Pantaqruel", həm də M.Servantesin "Don Kixot" romanlarının güclü təsiri var. Belə ki, de Koster həm ideal hökmdar olmaq uğrunda çalışan, böyük insanpərvər nəhəng Qarqantua və şən Panurq, həm də yer üzündən şərin kökünü kəsmək istəyən Don Kixot və onun qarınqulu silahdaşıyanı Sanço Pansa obrazlarından qidalanaraq Til Ulenşpigel və Lamme Qudzak obrazlarını yaratmışdır. "Ulenşpigel əfsanəsi" də dünya ədəbiyyatının bir sıra böyük romanları ilə bir sırada dayanır və böyük bədii əhəmiyyət kəsb edir.

Ədəbiyyat

  • Bollenbeck G. Till Eulenspiegel. Der dauerhafte Schwankheld. Zum Verhältnis von Produktions- und Rezeptionsgeschichte. — Stuttgart: 1985. ISBN 978-3-476-00570-0

September 08, 2021
ulenşpigel, lamme, qudzak, əfsanəsi, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, sent. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz sentyabr 2021 Ulenspigel ve Lamme Qudzak efsanesi fr La Legende et les Aventures heroiques joyeuses et glorieuses d Ulenspiegel et de Lamme Goedzak au pays de Flandres et ailleurs muasir Avropa xalqlarinin bir coxunun folklorunda tesaduf edilen sifahi xalq yaradicligi materiali ve motivleri esasinda yazilmis bir eserdir Bu eser XIX esr Belcika edebiyyatinin en milli ve realist numunelerinden sayilir Lakin bu eserin folklor materiali musterekdir hem fransizlarda hem almanlarda hem de felemenglerde Ulenspigel haqqinda efsane ve nagillar hele orta esrlerden baslayaraq yayilmis ve muxtelif variantlarda XIX esre qeder yasamisdir bu gun de yasayir Ulenspigel haqqinda xalq efsanesi kitabinin birinci sehifesi 1515 ci il Ulenspigel efsanesi Belcika folklorunda bas qehreman olan Til Ulenspigel haqqindadir Bu qehremanin adi muxtelif yazicilarin eserlerinde xatirlanir Onlardan biri de Sarl de Kosterdir O 1864 cu ilde yazmaga basladigi bu eseri 1867 ci ilde basa catdirir Meshur fransiz yazicisi Romen Rollan bu esere cox yuksek qiymet vermisdir O yazirdi Ulenspigel efsanesi nin tarixi ehemiyyeti cox boyukdur Bu eser belcikalilar ucun yeni veten yaratdi Sarl de Kosterin bu poemasindan Belcika edebiyyati yarandi Yazicinin bir nece yaxin dostlarindan basqa oz dovrunde bu eseri hec kim gormedi ve qiymetlendire bilmedi Kicik tirajla cap olunan bu kitab cox leng satilirdi Ulenspigel efsanesi romani Belcikada siyasi mubarizenin guclendiyi fehle sinfinin oyandigi ve xalq herekatinin vuset tapdigi bir dovrde meydana gelmisdir Bu roman ilk novbede xalq edebiyyati eneneleri esasinda yaranmisdir Bele ki o dovrde Belcikada milli yazili edebiyyat ele de inkisaf etmemisdi ve xalq edebiyyati eneneleri daha guclu idi Diger terefden bu roman xalq kutlesine unvanlandigina gore bu enenelere soykenmeli idi Nehayet bu roman pesekar edebiyyat seviyyesinde qeleme alinmisdi ki bu da hemin dovrde Belcikada umumavropa ve xususile roman fransiz edebi enenelerinin cox genis yayilmasi ile bagli olmusdur Hemin dovrde fransiz dilli Belcika medeniyyeti diger Avropa dilleri ile yanasi hemin dovre qeder yaranmis cox qiymetli ve zengin fransiz dilli edebiyyatin eneneleri esasinda formalasmisdir Flamand xalq qehremani olan azadfikirli bameze hazircavab Ulenspigel de Kosterin yasadigi dovrun butun teleblerine uygun gelirdi Mundericat 1 Ulenspigel Almaniyada 2 Roman ve Til haqqinda 3 Romanda Lamme Qudzak obrazi 4 De Koster ve onun romani 5 EdebiyyatUlenspigel Almaniyada RedakteTil Ulenspigel Qerbi Avropada meshur olmus ve cox sevilmisdir Tesadufi deyil ki Intibah dovru alman edebiyyatinda yaranmis en meshur xalq romaninin qehremani da mehz bu obraz olmusdur Almaniyada Ulenspigel haqqinda roman 1478 ci ilde cap olunmusdur Bu romanin bizim dovrumuze gelib catan nusxesi ise 1515 ci ilde cap edilmisdir Alman folklorunun bu meshur personaji tarixi sexsiyyet olmus ve XIV esrde yasamisdir O Braunsveyqli kendli idi coxlu seyahet edib ve hoqqabaz kelekbaz zarafatcil bir adam kimi taninmisdir O Molnede defn olunub Til adinin menseyi yuxari alman dialektinden goturulub Bu soz asagi alman dialektinde Thyle kimi seslenir ve ingilis sakson dilindeki tiad sozu ile eyni menselidir menasi ise xalq demekdir Deatsch azerb alman sozu de bu kelmeden yaranmisdir Bu qehremanin soyadinin ve yaxud leqebinin eulen seklinde olan birinci hissesi asagi alman dialektinde temizlemek silmek ikinci hissesi Spiegel ise heyvanin dali geminin arxa hissesi menalarini ifade edir Mueyyen vaxtdan sonra bu sozun etimologiyasi deyismis ve Ule bayqus ve Spiegel guzgu menalarini dasimaga baslamisdir Bayqus guzgusu anlayisi insan sefehliyinin en mudrik lag laga formasinin ifadesidir Sonralar Ulenspigel sozu flamand dilinde Ik ben ilen spiegel Men sizin guzgunuzem menasini ifade etmisdir Roman ve Til haqqinda RedakteBu romanda Til Ulenspigelin heyat tarixcesine 95 yumoristik ve satirik novella svank hesr olunmusdur Bu novellalarda deyilir ki bu qehreman dunyani gezir muxtelif tebeqeye ve sinfe mexsus olan adamlari ele salir barmagina dolayir Hetta deyilene gore Strikerin tertib etdiyi 1250 svanklarin qehremani kesis Amis bu suretin prototipi olmusdur Bu svanklarda deyilir ki bamezeliye meyl zarafatcilliliq ve kelekbazliq hele usaqliq illerinden baslayaraq Til Ulenspigelin baslica xasiyyeti olmusdur O hele lap balaca olanda atin belinde atasinin arxasinda oturan zaman oz dalini astaca adamlara gosterirmis Onun zarafatlari ve keskin tenqidleri cox vaxt soz oyunu seklinde ifade olunurdu O yepsikopu qinayaraq deyir ki Boyuk rutbeli cenablar papalar krallar knyazlar musavirler dovlet rehberleri butun seherlerde ve mizan terezi basinda olan hakimler Allah onlardan qorusun hal hazirda qanunu ve qeyri qanuni meselelere barmaq arasi baxdiqlarina gore onun hazirladigi eyneklere ehtiyac qalmir De Koster Ulenspigelin mensece flamand oldugunu israr etmis ve bu qehremani yasadigi XIV esrden XVI esre flamand inqilabi dovrune kocurmusdur Ulenspigel efsanesi nin ekser epizodlari bilavasite xalq kitabindan goturulmusdur Bu kitabin bas qehremani her seye yaradici yanasan telxek xisletli azad dusunceli bir adamdir Sootkinin ve komurcu Klaasin oglu olan Ulenspigel sade insanlar arasindan cixmis esl xalq adamidir R Rollan xalq kitabindan gelen bu qehremanin qeyir adi xasiyyetlerini tehlil ederek deyir ki Ulenspigel ele sergerdan qehremanlardandir ki onlari yaradan istismar olunan xalq butun dovrlerde yalniz guluse olan ehtiyacini temin etmekle kifayetlenmir eyni zamanda musteqilliye mohtesem sekilde can atmani ifade edir De Koster xalqin bayragi olan Ulenspigeli ve qanicen qeddar menfeetperest II Filipp obrazlarinin heyatini paralel sekilde tesvir edir Melum olur ki imperatorun ve komurcunun usaqlari eyni gunde dunyaya gelib Ulenspigel sen ve qaygisiz II Filipp ise keder ve qusse icinde boyuyur Imperatorun oglu eylenmek ucun meymunu tonqalda yandirir Ulenspigel yarali kucuye qaygi gosterir onu sagaltmaga calisir Qayginin ne oldugunu bilmeyen sen hazircavab ve hem de acidil Ulenspigel dunya alemi gezerek butun yaxsi emelleri vesf edir ve butun sefehliklere yixilana qeder qeh qehe cekib gulur Bununla bele bu sen guleyen qehreman da kederle facielerle qarsilasir Inkvizisiya katolik din mehkemesi onun atasini tonqalda yandirir anasi isgence ve qem qusseden vefat edir Ulenspigel basina gelen bu facielerden sonra inkvizisiyanin ve istismarci ispan hakimiyyetinin dusmeni olur Muellif bu sen qehremani azadliq ugrunda mubarize aparan goze herekat qehremanina cevirir onu qehremanliq epopeyasinin qehremani edir Veteni ve milletinin azadligi ugrunda mubarize eden Ulenspigel tez tez Klaasin kulu menim sineme deyir men Flandriya torpagini xilas etmek isteyirem sozlerini tekrar edir Ulenspigel vetenperverlik ve azadseverlik remzi olmasina baxmayaraq daha cox oz sen xasiyyeti hazircavabliligi fikirlerinin keserliliyi ve acidilliyi ile yadda qalir ve bu cehetlerine gore de hami terefinden sevilir Romanda Lamme Qudzak obrazi RedakteRomanin ikinci esas qehremani Ulenspigelin sadiq dostu ve yol yoldasi Lamme Qudzakdir Lamme sozu flamand dilinde quzu demekdir ki bu da hele usaq yaslarindan baslayaraq bu qehremanin xasiyyetini ifade etmisdir Bele ki o hec vaxt hec kime hec ne ile elaqedar etiraz etmir ele ona gore de Qudzak leqebini qazanir Goedzak sozunun flamand dilinde menasi ise bir kise xeyirxahliq demekdir Ona gore Lammeye bu leqebi verirler ki o neinki bile bile kimese pislik etmir hetta sadedilliyi uzunden mubahiseler zamani ozunu hec mudafie de etmir Romanin evvelinde deyilir ki bacisi Lammeni yaxsica kotekleyir usaq ise ona el qaldirmasinlar deye evden qacir Lamme ile Ulenspigel xasiyyetce cox ferqli olsalar da bir birinden ayrilmirlar Zarafatcil Lamme nikbin ovqatli bir qarinquludur O inanir ki insanin ruhu onun medesindedir Flandriyanin medesi olan bu qehreman qisas cengaveri Ulenspigelden ayrilmir her zaman ona yol yoldasi olur Lamme qarsisina milleti xilas etmek kimi boyuk meqsed qoymayib onun en boyuk arzusu aile heyatindan imtina eden ve ona gore de yoxa cixan urekden sevdiyi arvadini axtarib tapmaqdir Amma bunula bele o inanir ki Ulenspigel xeyirxah bir is gorur o dostunun haqq isine inanir ve hetta onun yolunda olume getmeye hazirdir Lamme Qudzak semimiyyet esl dostluq qarsiliqli inam fedakarliq remzidir Dunyani ise mehz bu tipli insanlar xilas ede biler De Koster ve onun romani RedakteGorunduyu kimi bu eserde hem F Rablenin Qarqantua ve Pantaqruel hem de M Servantesin Don Kixot romanlarinin guclu tesiri var Bele ki de Koster hem ideal hokmdar olmaq ugrunda calisan boyuk insanperver neheng Qarqantua ve sen Panurq hem de yer uzunden serin kokunu kesmek isteyen Don Kixot ve onun qarinqulu silahdasiyani Sanco Pansa obrazlarindan qidalanaraq Til Ulenspigel ve Lamme Qudzak obrazlarini yaratmisdir Ulenspigel efsanesi de dunya edebiyyatinin bir sira boyuk romanlari ile bir sirada dayanir ve boyuk bedii ehemiyyet kesb edir Edebiyyat RedakteBollenbeck G Till Eulenspiegel Der dauerhafte Schwankheld Zum Verhaltnis von Produktions und Rezeptionsgeschichte Stuttgart 1985 ISBN 978 3 476 00570 0Menbe https az wikipedia org w index php title Ulenspigel ve Lamme Qudzak efsanesi amp oldid 6105649, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.