fbpx
Wikipedia

Türkiyə musiqisi

Türkiyə musiqisi — Orta Asiya xalq musiqisindən tutmuş Avropanın klassik musiqi janrlarına kimi çox musiqi janrlarını əhatə edir.

Türkiyə çalğı alətləri

Türkiyə türklərinin xalq çalğı alətləri 4 qrupa bölünür :

  • Telli çalgılar (bağlama ailəsi çalğıları): cürə, divan, tambura, tar.
  • Vurmalı çalgılar: davul, darbuka, dəf, qaşıq, Balıkesir yapısı oyun qaşığı.
  • Üflemeli çalgılar: kaval, mey, zurna, sipsi, tulum.
  • Yaylı çalgılar: kamança, kabak kəmanə, dırnaq kəmanə

Musiqi janrları

Azərbaycan musiqisi ilə müqaisədə, Türkiyə musiqisində simfonik makam, makam-cazz janrları yoxdur, milli opera və baletləri nisbətən azdır.

Türk xalq musiqisi

  Əsas məqalə: Türkiyə xalq musiqisi

Türk xalq musiqisində 3 cür türkü ayırd edilir :

  • qırıq hava: Bar, Horon, Bengi, Zeybek və s.
    • Azərbaycan türküləri
    • Qara dəniz türküləri
    • Teke zortlatması
    • Rumeli türküleri
    • Zeybek türküleri
  • orta hava qırıq və uzun hava ritmləri qarışığıdır, : Divan, Gazel, Müstezad və s.
  • uzun hava bəlli bir ritmdə olmur və sərbəst söylənilir, buna aiddir: Maya, Hoyrat, Bozlak, Gurbet havası, Divan, Yol havası, Düz maya və.
    • Barak (Barak türkmənlərinə özgüdür)
    • Bozlak (Avşar türkmənlərinin yaşadığı İç və Güney Anadoluda)
    • Yol havaları (Qara dəniz regionu)
    • Hoyratlar (Doğu və Güneydoğu Anadolu, Kərkük)
    • Qürbət havaları (Teke yörəsinə özgü).

Türkiyədə bir neçə Türk xalq musiqisi xorları fəaliyyət göstərir :

  • Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu (1986)
  • İstanbul Devlet Türk Halk Müziği Korosu (2008)
  • Sivas Devlet Türk Halk Müziği Korosu (1990)
  • Şanlıurfa Devlet Türk Halk Müziği Korosu (1990)

Rəqs musiqisi

  Əsas məqalə: Türkiyə türklərinin rəqsləri

Rəqslər bir neçə qrupa bölünür :

  • Mərasim rəqsləri
  • İnancla bağlı rəqslər
  • Qadın rəqsləri
  • Kişi rəqsləri

Ninnilər (laylalar)

Türkiyənin əski çağlardan gəlib çıxan ucsuz-bucaqsız layla zənginliyi var. Maraqlıdır ki, Türkiyənin Qars və Ərzurum, Azərbycanda, eləcə də fars danışıq dilində bu qavramı ifadə etmək üçün "laylay" sözü işlədilir. Türkiyənin digər bölgələrində "ninni", Fars yazılı dilində "nanu", İtalyanca “ninna-nanna”, Yunanca “nannarismata” kəlimələri istifadə olunur .

Aşıq musiqisi

Aşıq şeirləri 2 böyük qrupa ayrılır :

  • hecalı şeirlər: qoşma, səmai, varsağı, dastan.
  • əruzlu şeirlər: divan, səlis, səmai, qələndəri, sətrənc, vəzni ahər

Günümüzə gəlib çıxan oğuz aşıq dastanları bunlardır: Dədə Qorqud, Koroğlu, Aşıq Qərib, Əsli və Kərəm, Tahir və Zöhrə, Fərhad və Şirin və s.

2009-cu ildə Türkiyə aşıq musiqisi UNESCO-nun Bəşəriyyətin Şifahi və Toxunulmaz Mədəniyyəti Listəsinə daxil olub .

Dini musiqi

Tasavvufi Halk Müziği

Dini mahnılar da bir neçə cür olur :

  • İlahilər Tanrıya sevgini anlatan mahnılardır, 2 yerə ayrılır:
    • Cami ilahileri
    • Tasavvuf müziği ilahileri - hər hansı təriqətin inanış yolunu, ya da o təriqəti quran adamın adını çəkər.
  • Semahlar Ələvi-Bektaşi topluluqlarının ayin-i cem adlı törənlerində, semaha eşlik edir. Üç aşamadan ibarətdir: Ağırlama, Yeldirme, Şahlanma. Son bölüm "Şah beyit" olaraq adlandırılan saz şairinin ya da bir Ələvi böyüyünün adının keçdiyi dörtlüyün oxunmasıyla oluşur.
  • Qələndəri (Kalenderi) - səba məqamında oxunmuş qəzəllər.

2010-cu ildə Türkiyə semahları UNESCO-nun Bəşəriyyətin Şifahi və Toxunulmaz Mədəniyyəti Listərinə daxil olub .

Türk sənət musiqisi

Azərbaycan muğam musiqisində klassik qədim Şərq muğamlarından (makamlarından) indiki zamanadək 7 əsas muğam gəlib çıxıbsa, çağdaş Türkiyə musiqisində əsas makamların sayı 13-ə çatır

Azərbaycandan fərqli olaraq, Türkiyədə makamlar həm təksəsli, həm də çoxsəsli ifa olunur. Hazırda bir neçə klasik Türk musiqi xorları fəaliyyət göstərir :

  • Cumhurbaşkanlığı Klasik Türk Müziği Korosu (1976)
  • İzmir Devlet Klasik Türk Müziği Korosu (1986)
  • Ankara Devlet Klasik Türk Müziği Korosu (1986)
  • Bursa Devlet Klasik Türk Müziği Korosu (1991)
  • Diyarbakır Devlet Klasik Türk Müziği Korosu (1991)
  • Elazığ Devlet Klasik Türk Müziği Korosu (1990)
  • Samsun Devlet Klasik Türk Müziği Korosu (1990)
  • Mersin Devlet klasik Türk Müziği Korosu (1993)

Osmanlı musiqisi

  Əsas məqalə: Osmanlı musiqisi

Mehter marşları

Opera və balet

Türkiyədə ilk opera və balet truppası 1542-ci ildə İstanbulda yaşayan xarici elçilərin əyləncələri olaraq qeydə alınır. III Səlim vaxtından başlayaraq batılaşma (qərbləşmə) meyilləri hərbi, təhsil və mədəniyyət sahələrində artmışdır.

XIX yüzildə İstanbulda İtalyan operetta truppaları konsert və tamaşalar verirdi. İtalyan bəstəkarı Vittorio Rediglia Türk makamları motivlərin əsasında 1918-ci ildə komik "Şaban" operasını yazır, opera ilk dəfə Vianada oynanılır.

Pop musiqisi

Türk roku

Anadolu roku

Türk Hip-hop musiqisi

Türk musiqisinin digər mədəniyyətlərə təsiri

Musiqi sənayesi

Musiqi təhsili

Qaynaqlar

  1. T. C. Kültür ve Turizm bakanlığı. Araştırma ve Eğitim genel müdürlüğü. Halk Çalgıları
  2. [1]
  3. Meyser Kaya - Anadolu türk halk musikisinin özelliklerine bir bakış. "Musiqi dünyası" jurnalı.
  4. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı. Araştırma ve Eğitim genel müdürlüğü. Halk Müziği.
  5. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı. Güzel Sanatlar müdürlüğü. Türk Halk Müziği Koroları
  6. Gültekin Şener. Anadolu və Azərbaycanın toy və inanca bağlı xalq rəqslərinin məqam-makam baxımından müqayisəli təhlili
  7. Adnan Tönel. Turkiye’de Laylalar (Ninniler). "Musiqi dünyası" jurnalı.
  8. Cengiz Daimi. Anadolu ve Trakya alanlarında alan kutlamalarında Nevruz. "Musiqi dünyası" jurnalı.
  9. T. C. Kültür ve Turizm bakanlığı. Araştırma ve Eğitim genel müdürlüğü. Aşık Edebiyatı.
  10. T. C. Kültür ve Turizm bakanlığı - Türk Kültürü
  11. UNESCO Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity - Âşıklık (minstrelsy) tradition
  12. Haluk Yüsel (Almaniya, Düsseldorf). Klasik türk musıkisinde dini beste formları. "Musiqi dünyası" jurnalı.
  13. Tuncay Dağlı. Məvləvilikdə və digər təriqətlərdə musiqi. "Musiqi dünyası" jurnalı.
  14. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı. Araştırma ve Eğitim genel müdürlüğü. Tasavvufi Halk Müziği.
  15. UNESCO Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity - Semah, Alevi-Bektaşi ritual
  16. Nuri Mahmut. Uyğur-Azərbaycan-Türk makam sənətində ümumi və özünəməxsus xüsusiyyətlər. "Musiqi dünyası" jurnalı.
  17. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı. Güzel Sanatlar müdürlüğü. Klasik Türk Müziği Koroları
  18. Şevki Faruk Kanca (Türkiye, Samsun). Mehter ve musıki. Mehter enstrümanları. "Musiqi dünyası" jurnalı.
  19. Şevki Faruk Kanca (Türkiye, Samsun). Mehter müziği. "Musiqi dünyası" jurnalı.
  20. Osman Aydın Öğüt. Askeri bandolar tarihi. "Musiqi dünyası" jurnalı.
  21. Emel Şenoçak. Operet sanatı ve türk operetleri. "Musiqi dünyası" jurnalı.
  22. Surayə Ağayeva. Niyazi və Türkiyə musiqi mədəniyyəti. "Musiqi dünyası" jurnalı.
  23. Dərya Ağca. Avropa musiqi mədəniyyətində "alla turka" üslubu". "Musiqi dünyası" jurnalı.
  24. Самир Мирзоев. О проблемах музыкального образования в Турецкой республике. Журнал HARMONY

türkiyə, musiqisi, orta, asiya, xalq, musiqisindən, tutmuş, avropanın, klassik, musiqi, janrlarına, kimi, çox, musiqi, janrlarını, əhatə, edir, mündəricat, türkiyə, çalğı, alətləri, musiqi, janrları, türk, xalq, musiqisi, rəqs, musiqisi, ninnilər, laylalar, aş. Turkiye musiqisi Orta Asiya xalq musiqisinden tutmus Avropanin klassik musiqi janrlarina kimi cox musiqi janrlarini ehate edir Mundericat 1 Turkiye calgi aletleri 2 Musiqi janrlari 2 1 Turk xalq musiqisi 2 1 1 Reqs musiqisi 2 1 2 Ninniler laylalar 2 2 Asiq musiqisi 2 3 Dini musiqi 2 3 1 Tasavvufi Halk Muzigi 2 4 Turk senet musiqisi 2 5 Osmanli musiqisi 2 6 Mehter marslari 2 7 Opera ve balet 2 8 Pop musiqisi 2 9 Turk roku 2 9 1 Anadolu roku 2 10 Turk Hip hop musiqisi 3 Turk musiqisinin diger medeniyyetlere tesiri 4 Musiqi senayesi 5 Musiqi tehsili 6 QaynaqlarTurkiye calgi aletleri RedakteTurkiye turklerinin xalq calgi aletleri 4 qrupa bolunur 1 2 Telli calgilar baglama ailesi calgilari cure divan tambura tar Vurmali calgilar davul darbuka def qasiq Balikesir yapisi oyun qasigi Uflemeli calgilar kaval mey zurna sipsi tulum Yayli calgilar kamanca kabak kemane dirnaq kemaneMusiqi janrlari RedakteAzerbaycan musiqisi ile muqaisede Turkiye musiqisinde simfonik makam makam cazz janrlari yoxdur milli opera ve baletleri nisbeten azdir Turk xalq musiqisi Redakte Esas meqale Turkiye xalq musiqisiTurk xalq musiqisinde 3 cur turku ayird edilir 3 4 qiriq hava Bar Horon Bengi Zeybek ve s Azerbaycan turkuleri Qara deniz turkuleri Teke zortlatmasi Rumeli turkuleri Zeybek turkuleri orta hava qiriq ve uzun hava ritmleri qarisigidir Divan Gazel Mustezad ve s uzun hava belli bir ritmde olmur ve serbest soylenilir buna aiddir Maya Hoyrat Bozlak Gurbet havasi Divan Yol havasi Duz maya ve Barak Barak turkmenlerine ozgudur Bozlak Avsar turkmenlerinin yasadigi Ic ve Guney Anadoluda Yol havalari Qara deniz regionu Hoyratlar Dogu ve Guneydogu Anadolu Kerkuk Qurbet havalari Teke yoresine ozgu Turkiyede bir nece Turk xalq musiqisi xorlari fealiyyet gosterir 5 Ankara Devlet Turk Halk Muzigi Korosu 1986 Istanbul Devlet Turk Halk Muzigi Korosu 2008 Sivas Devlet Turk Halk Muzigi Korosu 1990 Sanliurfa Devlet Turk Halk Muzigi Korosu 1990 Reqs musiqisi Redakte Esas meqale Turkiye turklerinin reqsleriReqsler bir nece qrupa bolunur 6 Merasim reqsleri Inancla bagli reqsler Qadin reqsleri Kisi reqsleriNinniler laylalar Redakte Turkiyenin eski caglardan gelib cixan ucsuz bucaqsiz layla zenginliyi var Maraqlidir ki Turkiyenin Qars ve Erzurum Azerbycanda elece de fars danisiq dilinde bu qavrami ifade etmek ucun laylay sozu isledilir Turkiyenin diger bolgelerinde ninni Fars yazili dilinde nanu Italyanca ninna nanna Yunanca nannarismata kelimeleri istifade olunur 7 8 Asiq musiqisi Redakte Asiq seirleri 2 boyuk qrupa ayrilir 9 hecali seirler qosma semai varsagi dastan eruzlu seirler divan selis semai qelenderi setrenc vezni aherGunumuze gelib cixan oguz asiq dastanlari bunlardir Dede Qorqud Koroglu Asiq Qerib Esli ve Kerem Tahir ve Zohre Ferhad ve Sirin ve s 10 2009 cu ilde Turkiye asiq musiqisi UNESCO nun Beseriyyetin Sifahi ve Toxunulmaz Medeniyyeti Listesine daxil olub 11 Dini musiqi Redakte 12 13 Tasavvufi Halk Muzigi Redakte Dini mahnilar da bir nece cur olur 14 Ilahiler Tanriya sevgini anlatan mahnilardir 2 yere ayrilir Cami ilahileri Tasavvuf muzigi ilahileri her hansi teriqetin inanis yolunu ya da o teriqeti quran adamin adini ceker Semahlar Elevi Bektasi topluluqlarinin ayin i cem adli torenlerinde semaha eslik edir Uc asamadan ibaretdir Agirlama Yeldirme Sahlanma Son bolum Sah beyit olaraq adlandirilan saz sairinin ya da bir Elevi boyuyunun adinin kecdiyi dortluyun oxunmasiyla olusur Qelenderi Kalenderi seba meqaminda oxunmus qezeller 2010 cu ilde Turkiye semahlari UNESCO nun Beseriyyetin Sifahi ve Toxunulmaz Medeniyyeti Listerine daxil olub 15 Turk senet musiqisi Redakte Azerbaycan mugam musiqisinde klassik qedim Serq mugamlarindan makamlarindan indiki zamanadek 7 esas mugam gelib cixibsa cagdas Turkiye musiqisinde esas makamlarin sayi 13 e catir 16 Azerbaycandan ferqli olaraq Turkiyede makamlar hem teksesli hem de coxsesli ifa olunur Hazirda bir nece klasik Turk musiqi xorlari fealiyyet gosterir 17 Cumhurbaskanligi Klasik Turk Muzigi Korosu 1976 Izmir Devlet Klasik Turk Muzigi Korosu 1986 Ankara Devlet Klasik Turk Muzigi Korosu 1986 Bursa Devlet Klasik Turk Muzigi Korosu 1991 Diyarbakir Devlet Klasik Turk Muzigi Korosu 1991 Elazig Devlet Klasik Turk Muzigi Korosu 1990 Samsun Devlet Klasik Turk Muzigi Korosu 1990 Mersin Devlet klasik Turk Muzigi Korosu 1993 Osmanli musiqisi Redakte Esas meqale Osmanli musiqisiMehter marslari Redakte 18 19 20 Opera ve balet Redakte Turkiyede ilk opera ve balet truppasi 1542 ci ilde Istanbulda yasayan xarici elcilerin eylenceleri olaraq qeyde alinir III Selim vaxtindan baslayaraq batilasma qerblesme meyilleri herbi tehsil ve medeniyyet sahelerinde artmisdir 21 XIX yuzilde Istanbulda Italyan operetta truppalari konsert ve tamasalar verirdi Italyan bestekari Vittorio Rediglia Turk makamlari motivlerin esasinda 1918 ci ilde komik Saban operasini yazir opera ilk defe Vianada oynanilir 22 Pop musiqisi Redakte Turk roku Redakte Anadolu roku Redakte Turk Hip hop musiqisi RedakteTurk musiqisinin diger medeniyyetlere tesiri Redakte 23 Musiqi senayesi RedakteMusiqi tehsili Redakte 24 Qaynaqlar Redakte T C Kultur ve Turizm bakanligi Arastirma ve Egitim genel mudurlugu Halk Calgilari 1 Meyser Kaya Anadolu turk halk musikisinin ozelliklerine bir bakis Musiqi dunyasi jurnali TC Kultur ve Turizm Bakanligi Arastirma ve Egitim genel mudurlugu Halk Muzigi TC Kultur ve Turizm Bakanligi Guzel Sanatlar mudurlugu Turk Halk Muzigi Korolari Gultekin Sener Anadolu ve Azerbaycanin toy ve inanca bagli xalq reqslerinin meqam makam baximindan muqayiseli tehlili Adnan Tonel Turkiye de Laylalar Ninniler Musiqi dunyasi jurnali Cengiz Daimi Anadolu ve Trakya alanlarinda alan kutlamalarinda Nevruz Musiqi dunyasi jurnali T C Kultur ve Turizm bakanligi Arastirma ve Egitim genel mudurlugu Asik Edebiyati T C Kultur ve Turizm bakanligi Turk Kulturu UNESCO Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Asiklik minstrelsy tradition Haluk Yusel Almaniya Dusseldorf Klasik turk musikisinde dini beste formlari Musiqi dunyasi jurnali Tuncay Dagli Mevlevilikde ve diger teriqetlerde musiqi Musiqi dunyasi jurnali TC Kultur ve Turizm Bakanligi Arastirma ve Egitim genel mudurlugu Tasavvufi Halk Muzigi UNESCO Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Semah Alevi Bektasi ritual Nuri Mahmut Uygur Azerbaycan Turk makam senetinde umumi ve ozunemexsus xususiyyetler Musiqi dunyasi jurnali TC Kultur ve Turizm Bakanligi Guzel Sanatlar mudurlugu Klasik Turk Muzigi Korolari Sevki Faruk Kanca Turkiye Samsun Mehter ve musiki Mehter enstrumanlari Musiqi dunyasi jurnali Sevki Faruk Kanca Turkiye Samsun Mehter muzigi Musiqi dunyasi jurnali Osman Aydin Ogut Askeri bandolar tarihi Musiqi dunyasi jurnali Emel Senocak Operet sanati ve turk operetleri Musiqi dunyasi jurnali Suraye Agayeva Niyazi ve Turkiye musiqi medeniyyeti Musiqi dunyasi jurnali Derya Agca Avropa musiqi medeniyyetinde alla turka uslubu Musiqi dunyasi jurnali Samir Mirzoev O problemah muzykalnogo obrazovaniya v Tureckoj respublike Zhurnal HARMONY Musiqi ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Turkiye musiqisi amp oldid 5073211, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.