fbpx
Wikipedia

Türk Şurası

Avqust 03, 2021

Türk Şurası və ya Türk Gənəşi (qaz. Түркі кеңесі, qırğ. Түрк кеңеши, türk. Türk Keneşi, ing. Turkic Council) — 3 oktyabr Naxçıvanda imzalanan Naxçıvan müqaviləsi ilə Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Türkiyə arsında qurulmuş olan beynəlxalq təşkilatdır.

Türk Şurası
TŞ
Türk Şurası (Azərbaycan dili)
Түркі кеңесі (Qazax dili)
Түрк кеңеши (Qırğız dili)
Türk Keneşi (Türk dili)
Turkish Council (İngilis dili)

     Türk Şurasının üzvləri     Müşahidəçi üzv (Macarıstan)     Şimali Kipr Türk Respublikası
Yaranma tarixi 3 oktyabr 2009
Rəsmi dili Azərbaycan dili, Qazax dili, Qırğız dili, Türk dili, İngilis dili
Mərkəzi
Sədr Bağdad Amreyev
Üzvləri Azərbaycan
Türkiyə
Qazaxıstan
Qırğızıstan
Özbəkistan
Turkkon.org
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Özbəkistan 30 aprel 2018-ci ildə qatılma niyyətinin olduğunu açıqlamış və 14 sentyabr 2019-cu ildə də Türk Keneşinə üzv olmuşdur. Bu əməkdaşlıq şurasının qurulması fikri ilk dəfə 2006-cı ildə Qazaxıstan prezidenti Nursultan Nazarbayev tərəfindən təklif edilmişdir. 24 may 2019-cu il tarixində Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın təklifi və şura üzvlərinin razılığı ilə Nursultan Nazarbayev Türk Şurasının ömürlük fəxri rəhbəri ünvanını almışdır. 2018-ci ilin sonlarından bu yana Macarıstan müşahidəçi dövlətdir və yaxın zamanda Türk Şurasına tam üzvlük tələbini etməsi gözlənilir.

Təməlləri 1992-ci ildən bu yana müəyyən fasilələrlə toplanan Türkcə Danışan ölkələr Zirvəsinə dayanna şuranın qurumsal mərkəzləri İstanbul (ümumi katiblik), Bakı (parlamentar assambleyası) və Nur-Sultandır (Türk Akademiyası)

Mənşə (Etimologiya)

Gənəş sözü fikir alışverişində olmaq, məsləhətləşmək, müzakirə etmək manalarında olan Gənəşmək feilindən törəmişdir. Eski Türkcədə feil Keñəşmək, ad isə Keñəş şəklində idi. Gənəş sözünde "qarşılıqlı aqıl alma, məsləhətləşmə, estişarə, müşavərə, konsultasiya, müzakirə, şura, həyət kimi manalar vardır. Azərbaycan dilində Türk Şurasına elavə olaraq Türk Gənəşi də deyiləbilər.

Orqanlar

Türk Şurasının üç mərkəzi vardır. Bunlar İstanbul, Bakı və Nur-Sultandır. İstanbul ümumi katibliyinin, Bakı parlamentar assambleyasının, Nur-Sultan isə Türk Akademiyasının mərkəzidir.

  • Ümumi Katiblik (İstanbul)
    • Dövlət Rəhbərləri Şurası
    • Xarici İşlər Nazirləri Şurası
    • Təcrübəli Məmurlar Şurası
    • Ağsaqqallar Şurası
  • Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı (TÜRKSOY) (Ankara)
  • Türk Parlamenterlər Assambleyası (TÜRKPA) (Bakı)
  • Türk Akademiyası (Nur-Sultan)
  • Türk Kültür və Miras Vəqfi (Bakı)
  • Türk Ticarət və Sənaye Otağı (İstanbul)
  • Türk İş Şurası
  • Köçəri Mədəniyyət Mərkəzi (Bişkek)

Ölkələrin dövlət rəhbərləri ildə bir dəfə rəsmi, bir dəfə də qeyri-rəsmi olaraq müxtəlif şəhərlərdə toplanırlar. Bundan əlavə, üzv ölkələrin xarici işlər nazirləri və bürökratları da il ərzində davamlı olaraq iclaslar keçirirlər. Məclis rəhbərləri və heyətləri də Bakıda toplanır.

Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Türkiyə dövlət rəhbərləri tərəfindən ümumi katib seçilən türkiyəli diplomat Xəlil Akınçı bu vəzifəni sentyabr 2010, sentyabr 2014 tarixləri arasında icra etmişdir. Bundan sonra rəhbərliyi Ramil Həsənov yerinə yetirmiş, onu vəzifədə Bağdad Amreyev əvəzləmişdir.

Bayraq

22 avqust 2012-ci ildə Bişkekdə təşkil olunan Türk Keneşinin II zirvə görüşündə qəbul edilmişdir. 12 oktyabr 2012-ci ildə isə İstanbulda üzv ölkələrin bayraqları ilə birlikdə Qazaxıstanın dövlət rəhbəri Nursultan Nazarbayev və Türkiyə prezidenti Abdullah Gül tərəfindən dalğalandırılmışdır.

Bayrağın dizaynı üzv ölkələrin bayraqlarında olan ünsürlərin bir araya gətirilməsi ilə yaradılmışdır. Azərbaycan bayrağının ulduzu, Qazaxıstan bayrağının rəngi, Qırğızıstan bayrağının günəşi və Türkiyə bayrağının ayparasından istifadə edilmişdir.

Əsas üzvlər

Ölkə Əhali (2018) Sahə (km²) Ümumi Daxili Məhsul (nominal) (2018) Kişi başına GSYİH
(nominal) (2018)		 Kişi başına Ümumi Daxili Məhsul
(nominal) (2019)
  Azərbaycan 9,898,085 86,600 $46,940 milyar $4,721 $11,674
  Qazaxıstan 18,272,400 2,724,900 $170,539 milyar $9,331 $20,609
  Qırğızıstan 6,389,000 199,900 $8,093 milyar $1,281 $1,898
  Özbəkistan 33,254,000 447,400 $50,500 milyar $1,532
  Türkiyə 82,003,882 783,562 $766,509 milyar $9,311 $13,301
  Türk Şurası 149,817,367 4,242,362 $1,042,581 milyar $7,047 $13,718

Müşahidə edən ölkələr

Ölkə Əhali (2018) Sahə (km²) Ümumi daxili məhsul (nominal)
(2018) 		Kişi başına Ümumi daxili məhsul
(nominal) (2018)
  Macarıstan 9,771,000 93,030 $163,541 milyar $16,723
Ümumi 9,771,000 93,030 $163,541 milyard $16,723

Zirvə Toplantıları

Türk Dili Danışan Ölkələr Zirvələri (1992-2010)
Tarix Ev Sahibi Ölkə Ev Sahibi Şəhər Ev Sahibi Lider Qeydlər
1. 30 Oktyabr 1992 Türkiyə  Türkiyə Ankara Turqut Özal
− 12 İyul 1993 Qazaxıstan  Qazaxıstan Almatı Nursultan Nazarbayev Almatı Razılaşması: TÜRKSOY 'un quruluşu
2. 18 Oktyabr 1994 Türkiyə  Türkiyə İstanbul Süleyman Dəmirəl
3. 28 Avqust 1995 Qırğızıstan  Qırğızıstan Bişkek Əsgər Akayev
4. 21 Oktyabr 1996 Özbəkistan  Özbəkistan Daşkənd İslam Kərimov
5. 9 İyun 1998 Qazaxıstan  Qazaxıstan Astana Nursultan Nazarbayev
6. 8 Aprel 2000 Azərbaycan  Azərbaycan Bakı Heydər Əliyev
7. 26 Aprel 2001 Türkiyə  Türkiyə İstanbul Əhməd Necdət Sezər
8. 17 Noyabr 2006 Türkiyə  Türkiyə Antalya Əhməd Necdət Sezər
− 21 Noyabr 2008 Türkiyə  Türkiyə İstanbul Abdullah Gül İstanbul Andlaşması: Türk PA 'nın quruluşu
9. 3 Oktyabr 2009 Azərbaycan  Azərbaycan Naxçıvan İlham Əliyev Naxçıvan Sazişi: Türk Şurasının quruluşu
10. 15 Sentyabr 2010 Türkiyə  Türkiyə İstanbul Abdullah Gül
Türk Şurası Zirvələri (2011-bu gün)
Tarix Ev Sahibi Ölkə Ev Sahibi Şəhər Ev Sahibi Lider Mövzu
1. 20-21 Oktyabr 2011 Qazaxıstan  Qazaxıstan Almatı Nursultan Nazarbayev İqtisadi və Ticarət Əməkdaşlıq
2. 22-23 Avqust 2012 Qırğızıstan  Qırğızıstan Bişkek Almazbek Atambayev Təhsil, Elm və Mədəniyyət Əməkdaşlıq
3. 15-16 Avqust 2013 Azərbaycan  Azərbaycan Qəbələ İlham Əliyev Nəqliyyat Əməkdaşlıq
4. 4-5 İyun 2014 Türkiyə  Türkiyə Bodrum Abdullah Gül Turizm Əməkdaşlıq
5. 10-11 Sentyabr 2015 Qazaxıstan  Qazaxıstan Astana Nursultan Nazarbayev Medya ve Enformasyon İşbirliği

Baş Katibləri

No. Ad Ölkə Vəzifəyə gəlib Vəzifədən gedib
1 Halil Akıncı   3 oktyabr 2009 16 iyul 2014
2 Ramil Həsənov   16 iyul 2014 3 iyul 2018
3 Bağdad Amreyev   3 iyul 2018 -

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Turkkon.org 2012-10-24 at the Wayback Machine  (türk.)
  2. . Turkic Council. 2018-05-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-01.
  3. "Türk Keneşi". qha.com. 28 iyun 2020 tarixində .
  4. ↑ Dünya Bankası
  5. http://www.mfa.gov.tr/the-second-summit-of-turkic-council-was-held-in-bishkek.en.mfa
  6. http://www.mfa.gov.tr/the-third-turkic-council-summit-meeting-was-held-in-gabala.en.mfa
  7. http://www.mfa.gov.tr/declaration-of-the-fourth-summit-of-the-cooperation-council-of-turkic-speaking-states_-5-june-2014_-bodrum_-turkey.en.mfa

Xarici keçidlər

Avqust 03, 2021
türk, şurası, türk, gənəşi, Түркі, кеңесі, qırğ, Түрк, кеңеши, türk, türk, keneşi, turkic, council, oktyabr, naxçıvanda, imzalanan, naxçıvan, müqaviləsi, ilə, azərbaycan, qazaxıstan, qırğızıstan, türkiyə, arsında, qurulmuş, olan, beynəlxalq, təşkilatdır, azərb. Turk Surasi ve ya Turk Genesi qaz Tүrki kenesi qirg Tүrk keneshi turk Turk Kenesi ing Turkic Council 3 oktyabr Naxcivanda imzalanan Naxcivan muqavilesi ile Azerbaycan Qazaxistan Qirgizistan ve Turkiye arsinda qurulmus olan beynelxalq teskilatdir 3 Turk SurasiTSTurk Surasi Azerbaycan dili Tүrki kenesi Qazax dili Tүrk keneshi Qirgiz dili Turk Kenesi Turk dili Turkish Council Ingilis dili Turk Surasinin uzvleri Musahideci uzv Macaristan Simali Kipr Turk RespublikasiYaranma tarixi 3 oktyabr 2009Resmi dili Azerbaycan dili Qazax dili Qirgiz dili Turk dili Ingilis dili 1 Merkezi FatehSedr Bagdad AmreyevUzvleri Azerbaycan Turkiye Qazaxistan Qirgizistan Ozbekistan 2 Turkkon org Vikianbarda elaqeli mediafayllarOzbekistan 30 aprel 2018 ci ilde qatilma niyyetinin oldugunu aciqlamis ve 14 sentyabr 2019 cu ilde de Turk Kenesine uzv olmusdur Bu emekdasliq surasinin qurulmasi fikri ilk defe 2006 ci ilde Qazaxistan prezidenti Nursultan Nazarbayev terefinden teklif edilmisdir 24 may 2019 cu il tarixinde Turkiye prezidenti Receb Tayyib Erdoganin teklifi ve sura uzvlerinin raziligi ile Nursultan Nazarbayev Turk Surasinin omurluk fexri rehberi unvanini almisdir 2018 ci ilin sonlarindan bu yana Macaristan musahideci dovletdir ve yaxin zamanda Turk Surasina tam uzvluk telebini etmesi gozlenilir Temelleri 1992 ci ilden bu yana mueyyen fasilelerle toplanan Turkce Danisan olkeler Zirvesine dayanna suranin qurumsal merkezleri Istanbul umumi katiblik Baki parlamentar assambleyasi ve Nur Sultandir Turk Akademiyasi Mundericat 1 Mense Etimologiya 2 Orqanlar 3 Bayraq 4 Esas uzvler 5 Musahide eden olkeler 6 Zirve Toplantilari 7 Bas Katibleri 8 Hemcinin bax 9 Istinadlar 10 Xarici kecidlerMense Etimologiya RedakteGenes sozu fikir alisverisinde olmaq meslehetlesmek muzakire etmek manalarinda olan Genesmek feilinden toremisdir Eski Turkcede feil Kenesmek ad ise Kenes seklinde idi Genes sozunde qarsiliqli aqil alma meslehetlesme estisare musavere konsultasiya muzakire sura heyet kimi manalar vardir Azerbaycan dilinde Turk Surasina elave olaraq Turk Genesi de deyilebiler Orqanlar RedakteTurk Surasinin uc merkezi vardir Bunlar Istanbul Baki ve Nur Sultandir Istanbul umumi katibliyinin Baki parlamentar assambleyasinin Nur Sultan ise Turk Akademiyasinin merkezidir Umumi Katiblik Istanbul Dovlet Rehberleri Surasi Xarici Isler Nazirleri Surasi Tecrubeli Memurlar Surasi Agsaqqallar Surasi Beynelxalq Turk Medeniyyeti Teskilati TURKSOY Ankara Turk Parlamenterler Assambleyasi TURKPA Baki Turk Akademiyasi Nur Sultan Turk Kultur ve Miras Veqfi Baki Turk Ticaret ve Senaye Otagi Istanbul Turk Is Surasi Koceri Medeniyyet Merkezi Biskek Olkelerin dovlet rehberleri ilde bir defe resmi bir defe de qeyri resmi olaraq muxtelif seherlerde toplanirlar Bundan elave uzv olkelerin xarici isler nazirleri ve burokratlari da il erzinde davamli olaraq iclaslar kecirirler Meclis rehberleri ve heyetleri de Bakida toplanir Azerbaycan Qazaxistan Qirgizistan ve Turkiye dovlet rehberleri terefinden umumi katib secilen turkiyeli diplomat Xelil Akinci bu vezifeni sentyabr 2010 sentyabr 2014 tarixleri arasinda icra etmisdir Bundan sonra rehberliyi Ramil Hesenov yerine yetirmis onu vezifede Bagdad Amreyev evezlemisdir Bayraq Redakte22 avqust 2012 ci ilde Biskekde teskil olunan Turk Kenesinin II zirve gorusunde qebul edilmisdir 12 oktyabr 2012 ci ilde ise Istanbulda uzv olkelerin bayraqlari ile birlikde Qazaxistanin dovlet rehberi Nursultan Nazarbayev ve Turkiye prezidenti Abdullah Gul terefinden dalgalandirilmisdir Bayragin dizayni uzv olkelerin bayraqlarinda olan unsurlerin bir araya getirilmesi ile yaradilmisdir Azerbaycan bayraginin ulduzu Qazaxistan bayraginin rengi Qirgizistan bayraginin gunesi ve Turkiye bayraginin ayparasindan istifade edilmisdir Esas uzvler RedakteOlke Ehali 2018 Sahe km Umumi Daxili Mehsul nominal 2018 4 Kisi basina GSYIH nominal 2018 4 Kisi basina Umumi Daxili Mehsul nominal 2019 Azerbaycan 9 898 085 86 600 46 940 milyar 4 721 11 674 Qazaxistan 18 272 400 2 724 900 170 539 milyar 9 331 20 609 Qirgizistan 6 389 000 199 900 8 093 milyar 1 281 1 898 Ozbekistan 33 254 000 447 400 50 500 milyar 1 532 Turkiye 82 003 882 783 562 766 509 milyar 9 311 13 301 Turk Surasi 149 817 367 4 242 362 1 042 581 milyar 7 047 13 718Musahide eden olkeler RedakteOlke Ehali 2018 Sahe km Umumi daxili mehsul nominal 2018 Kisi basina Umumi daxili mehsul nominal 2018 Macaristan 9 771 000 93 030 163 541 milyar 16 723Umumi 9 771 000 93 030 163 541 milyard 16 723Zirve Toplantilari RedakteTurk Dili Danisan Olkeler Zirveleri 1992 2010 Tarix Ev Sahibi Olke Ev Sahibi Seher Ev Sahibi Lider Qeydler1 30 Oktyabr 1992 Turkiye Turkiye Ankara Turqut Ozal 12 Iyul 1993 Qazaxistan Qazaxistan Almati Nursultan Nazarbayev Almati Razilasmasi TURKSOY un qurulusu2 18 Oktyabr 1994 Turkiye Turkiye Istanbul Suleyman Demirel3 28 Avqust 1995 Qirgizistan Qirgizistan Biskek Esger Akayev4 21 Oktyabr 1996 Ozbekistan Ozbekistan Daskend Islam Kerimov5 9 Iyun 1998 Qazaxistan Qazaxistan Astana Nursultan Nazarbayev6 8 Aprel 2000 Azerbaycan Azerbaycan Baki Heyder Eliyev7 26 Aprel 2001 Turkiye Turkiye Istanbul Ehmed Necdet Sezer8 17 Noyabr 2006 Turkiye Turkiye Antalya Ehmed Necdet Sezer 21 Noyabr 2008 Turkiye Turkiye Istanbul Abdullah Gul Istanbul Andlasmasi Turk PA nin qurulusu9 3 Oktyabr 2009 Azerbaycan Azerbaycan Naxcivan Ilham Eliyev Naxcivan Sazisi Turk Surasinin qurulusu10 15 Sentyabr 2010 Turkiye Turkiye Istanbul Abdullah GulTurk Surasi Zirveleri 2011 bu gun Tarix Ev Sahibi Olke Ev Sahibi Seher Ev Sahibi Lider Movzu1 20 21 Oktyabr 2011 Qazaxistan Qazaxistan Almati Nursultan Nazarbayev Iqtisadi ve Ticaret Emekdasliq2 22 23 Avqust 2012 Qirgizistan Qirgizistan Biskek Almazbek Atambayev Tehsil Elm ve Medeniyyet Emekdasliq 5 3 15 16 Avqust 2013 Azerbaycan Azerbaycan Qebele Ilham Eliyev Neqliyyat Emekdasliq 6 4 4 5 Iyun 2014 Turkiye Turkiye Bodrum Abdullah Gul Turizm Emekdasliq 7 5 10 11 Sentyabr 2015 Qazaxistan Qazaxistan Astana Nursultan Nazarbayev Medya ve Enformasyon IsbirligiBas Katibleri RedakteNo Ad Olke Vezifeye gelib Vezifeden gedib1 Halil Akinci 3 oktyabr 2009 16 iyul 20142 Ramil Hesenov 16 iyul 2014 3 iyul 20183 Bagdad Amreyev 3 iyul 2018 Hemcinin bax RedakteTurk Surasinin bayragi Bagdad AmreyevIstinadlar Redakte Turkkon org Arxivlesdirilib 2012 10 24 at the Wayback Machine turk Congratulatory Message of the Secretary General of the Turkic Council Ambassador Ramil Hasanov for the statement of the President of the Republic of Uzbekistan H E Shavkat Mirziyoyev regarding Uzbekistan s accession to the Turkic Council Turkic Council 2018 05 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 05 01 Turk Kenesi qha com 28 iyun 2020 tarixinde arxivlesdirilib 1 2 Dunya Bankasi http www mfa gov tr the second summit of turkic council was held in bishkek en mfa http www mfa gov tr the third turkic council summit meeting was held in gabala en mfa http www mfa gov tr declaration of the fourth summit of the cooperation council of turkic speaking states 5 june 2014 bodrum turkey en mfaXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Turk Surasi amp oldid 6037451, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.