Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Sərbəst kükürd – α-S — Rombik sinqoniya. Mineralların rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən.
| Sərbəst kükürd | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Mineral |
| Formul (təkrarlanan vahid) | S |
| Xüsusiyyətləri | |
| Kristalloqrafik sinqoniya | rombik[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Növ müxtəliflikləri
Arsenli kükürd, selenli kükürd (volkanit – 5 %-dək Se)
Xassələri
Rəng – qarışıqlardan asılı olaraq müxtəlif çalarlı sarı, qırmızımtıl, qonur, qara, nadir hallarda südlü-ağ və mavi; Mineralın cizgisinin rəngi – samanı-sarı; Parıltı – şüşə parıltısından yağlıyadək; Şəffaflıq – şəffaf, yarımşəffaf; Sıxlıq – 2,05-2,09; S – 1,5-2; Ayrılma – {001}, {110} və {111} üzrə qeyri-mükəmməl; Bölünmə – {111} üzrə; Sınıqlar – qeyri-düzgün, yarımqabıqlı; Başqa xassələr – kövrəkdir; yaxşı istilik izolyatorudur, yarımkeçiricilik xassələri ilə səciyyələnir; Morfologiya – kristallar: tez-tez rast gəlir: kəsik-dipiramidal, piramidal, bəzən pinakoidal, rombotetraedrik; İkiləşmə: {101}, {110}, {011} üzrə; Mineral aqreqatları: sıx dənəvər kütlələr, torpaqvarı yığınlar, druzalar, fırçalar, stalaktitlər, stalaqmitlər, qabıqlar, qaysaqlar, başqa minerallar üzrə psevdomorfozalar.
Mənşəyi və yayılması
Müxtəlif proseslər nəticəsində əmələ gəlir, lakin mineralın sənaye əhəmiyyətli yığınları vulkanik fəaliyyətlə, biogen-çökmə proseslərlə və ilkin sulfidlərin oksidləşməsi ilə əlaqədardır. Vulkanik mənşəli kükürd adətən solfatar və fumarollardan sublimasiya məhsulu kimi çökür. Bəzən vulkan püskürmələri zamanı ərinti halında ayrılır və vulkanın səthində və ya onun yaxınlığında soyuyaraq axın və örtüklər əmələ gətirir. Sulfid yataqlarının oksidləşmə zonalarında sərbəst kükürd ilkin sulfidlərin pozulması zamanı kristallaşır. Mineralın çox vaxt bitumlu çöküntülərdə yerləşən və biogen-çökmə əmələgəlmələrlə təmsil olunan ən böyük yataqlarının formalaşmasında anaerob sulfatreduksiyaedici bakteriyaların və kükürd bakteriyalarının həyat fəaliyyəti böyük rol oynayır. Sərbəst kükürdün tapıntıları neft yataqlarında, duz günbəzlərində, kömürlü daş meteoritlərdə qeyd edilmişdir. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: qips, anhidrit, zəy, halit, selestin, kalsit, araqonit,kvars, xalsedon, realqar, auripiqment, antimonit, hemati və b. Mineralın tapıldığı yerlər: Siciliya ad. (İtaliya); Povoljye, Kamçatka, Kuril ad. (Rusiya); Razdol (Ukrayna); Şorsu (Özbəkistan), Qaurdağ, Qara-Qum səhrası (Türkmənistan); Matsuo, Xorobetsu (Yaponiya); Texas və Luiziana ştatları (ABŞ); Kopiapo vulkanı (Çili) və b. Azərbaycanda Gümür kükürd (Şahbuz r-nu) və Darrıdağ (Culfa) mərgümüş yataqlarında, Keçəldağ, Lökbatan palçıq vulkanlarında, bəzi qızıl filizi və kolçedan obyektlərinin (Tutqunçay hövzəsi, Filizçay yatağı, Çıraqdərə-Toğanalı filiz sahəsi) oksidləşmə zonalarında və bir sıra digər məntəqələrdə qeyd edilmişdir.
Tətbiqi
Kimya (sulfat turşusu almaq üçün), sellüloz-kağız, rezin, dəri emalı, farmakologiya kimi sənaye sahələrində, həmçinin zəhərli kimyəvi preparatların, partlayıcı maddələrin, süni liflərin istehsalında, boyaların, kibritin və fişəngin hazırlanmasında və s. istifadə edilir.
İstinadlar
- International Mineralogical Association - Commission on new minerals, nomenclature and classification The IMA List of Minerals (December 2014). 2014.
- mineralienatlas.de (ing.).
Mənbə
- Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.
Xarici keçidlər
- THE MINERAL SULFUR
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Serbest kukurd a S Rombik sinqoniya Minerallarin rast gelme tezliyi skalasi cox da tez tez rast gelmeyen Serbest kukurdUmumi melumatlarKateqoriya MineralFormul tekrarlanan vahid SXususiyyetleriKristalloqrafik sinqoniya rombik d Vikianbarda elaqeli mediafayllarNov muxteliflikleriArsenli kukurd selenli kukurd volkanit 5 dek Se XasseleriReng qarisiqlardan asili olaraq muxtelif calarli sari qirmizimtil qonur qara nadir hallarda sudlu ag ve mavi Mineralin cizgisinin rengi samani sari Parilti suse pariltisindan yagliyadek Seffafliq seffaf yarimseffaf Sixliq 2 05 2 09 S 1 5 2 Ayrilma 001 110 ve 111 uzre qeyri mukemmel Bolunme 111 uzre Siniqlar qeyri duzgun yarimqabiqli Basqa xasseler kovrekdir yaxsi istilik izolyatorudur yarimkeciricilik xasseleri ile seciyyelenir Morfologiya kristallar tez tez rast gelir kesik dipiramidal piramidal bezen pinakoidal rombotetraedrik Ikilesme 101 110 011 uzre Mineral aqreqatlari six denever kutleler torpaqvari yiginlar druzalar fircalar stalaktitler stalaqmitler qabiqlar qaysaqlar basqa minerallar uzre psevdomorfozalar Menseyi ve yayilmasiMuxtelif prosesler neticesinde emele gelir lakin mineralin senaye ehemiyyetli yiginlari vulkanik fealiyyetle biogen cokme proseslerle ve ilkin sulfidlerin oksidlesmesi ile elaqedardir Vulkanik menseli kukurd adeten solfatar ve fumarollardan sublimasiya mehsulu kimi cokur Bezen vulkan puskurmeleri zamani erinti halinda ayrilir ve vulkanin sethinde ve ya onun yaxinliginda soyuyaraq axin ve ortukler emele getirir Sulfid yataqlarinin oksidlesme zonalarinda serbest kukurd ilkin sulfidlerin pozulmasi zamani kristallasir Mineralin cox vaxt bitumlu cokuntulerde yerlesen ve biogen cokme emelegelmelerle temsil olunan en boyuk yataqlarinin formalasmasinda anaerob sulfatreduksiyaedici bakteriyalarin ve kukurd bakteriyalarinin heyat fealiyyeti boyuk rol oynayir Serbest kukurdun tapintilari neft yataqlarinda duz gunbezlerinde komurlu das meteoritlerde qeyd edilmisdir Birlikde rast geldiyi minerallar qips anhidrit zey halit selestin kalsit araqonit kvars xalsedon realqar auripiqment antimonit hemati ve b Mineralin tapildigi yerler Siciliya ad Italiya Povoljye Kamcatka Kuril ad Rusiya Razdol Ukrayna Sorsu Ozbekistan Qaurdag Qara Qum sehrasi Turkmenistan Matsuo Xorobetsu Yaponiya Texas ve Luiziana statlari ABS Kopiapo vulkani Cili ve b Azerbaycanda Gumur kukurd Sahbuz r nu ve Darridag Culfa mergumus yataqlarinda Keceldag Lokbatan palciq vulkanlarinda bezi qizil filizi ve kolcedan obyektlerinin Tutquncay hovzesi Filizcay yatagi Ciraqdere Toganali filiz sahesi oksidlesme zonalarinda ve bir sira diger menteqelerde qeyd edilmisdir TetbiqiKimya sulfat tursusu almaq ucun selluloz kagiz rezin deri emali farmakologiya kimi senaye sahelerinde hemcinin zeherli kimyevi preparatlarin partlayici maddelerin suni liflerin istehsalinda boyalarin kibritin ve fisengin hazirlanmasinda ve s istifade edilir IstinadlarInternational Mineralogical Association Commission on new minerals nomenclature and classification The IMA List of Minerals December 2014 2014 mineralienatlas de ing MenbeAzerbaycan minerallari Baki Nafta Press 2004 Xarici kecidlerTHE MINERAL SULFUR