Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Səma dəfni ayini — mərhumun cəsədini havada asmaqla həyata keçirildiyi dəfn edilmənin ən qədim dini ayinlərindən biri. Ayinin dini motivasiyası müxtəlif xalqlar üçün fərqli olmuşdur.
Ümumi məlumat
Səma dəfn mərasimi qədim dövrlərin bir çox xalqı arasında mövcud olmuşdur. Bu gün Cənubi Amerikanın bəzi tayfaları arasında da müşahidə edilir.
Bəzi xalqlar üçün ayin bütün ölülərlə əlaqəli, bəzilərində isə yalnız bu və ya digər səbəbdən "seçilmişlər" lə əlaqəli şəkildə yerinə yetirilmişdir.
Bu ayin haqqında ən qədim istinadlardan biri Nimfodorun mesajıdır (e.ə. III əsr). O, özünün "Barbar qanunları" əsərində yazırdı:
 | Kolxidalıların kişi cəsədləri nə yandırıla bilər, nə də basdırıla bilər; kişilərin cəsədləri təzə dərilərə bükülmüş və ağaclara asılmış, qadınların cəsədləri basdırılmışdır. |  |
Zərdüştlük
Qədim zərdüştlər ölü cəsədini yırtıcı quşlar tərəfindən ziyafət üçün Dahma adlanan bir tikiliyə qoyulmalı olduğuna inanırdılar, çünki cəsədlərin basdırılması və ya yandırılması qədim dində qadağan edilmişdir. Səbəb isə suyun və torpağın çirklənməsinə səbəb olacağını düşünmələridir.
Gürcülər üçün səma dəfni ayini
1814-cü ildə David Baqrationi "Gürcüstan tarixi" kitabında məlumat verdi:
| | Qədim dövrlərdə gürcülər ölənlərin cəsədlərini torpağa basdırmayıb, ağacların üstünə qoyurdular ki, bu da abxazlar arasında hələ də görülür. Bu farslardan götürülmüş kimi qəbul edilir, çünki ibo Gido, bu xalqın qədim adətlərini təsvir edərək, farsların ölülərin cəsədləri ilə eyni şeyi etdiklərindən bəhs edir. | |
Şimali Amerikalılar arasında səma dəfni
Hava dəfn mərasiminin Şimali Amerikadakı hinduların bəzi qəbilələri arasında mövcud olduğu da bilinir. Mərhumun cəsədi ya bir ağacın içində olan və ya üç metr yüksəklikdə dirəklərə qaldırılan xüsusi bir platformaya qoyulurdu. Ölünün yanına o biri dünyaya aparılması üçün silahlar və qidalar qoyulur.
Mokşanlarda səma dəfni
"Mokşan koy" adlanan ənənəvi mokşan dininə uyğun olaraq, qədim dövrlərdə ölülər cəsədin bükülərək ağacdan asıldığı bir ker içində dəfn edilirdi. Belə bir dəfn urlya və ya urksprya adlanırdı. Daha sonra onları meşə qəbiristanlığında basdırmağa başladılar (Kalmakuja). Yaxınlıqda böyüyən dörd ağacdan bir blok evi düzəldilir və nəş əmələ gələn hündür kötüklərin üzərinə qoyulurdu. Çərçivədə bir dam düzəldilir, mərhumun cəsədi kerin içərisinə qoyulurdu. Vəftiz dövründə Kalmakujalar yandırıldı. Bundan sonra dəfn yeraltı hala gəlirdi.
Yaponlarda səma dəfni
Yaponiyada və Okinavada qədim dövrlərdən bəri iki mərhələli dəfn mərasimi tətbiq olunur və birinci mərhələ "hava dəfni" olur. Səma dəfni sonradan Buddizm ayinləri ilə əvəz edilmişdir.
Atla dəfn
Saxa ərazisində ata pərəstiş mövcud olduğundan səma dəfni ayini zamanı insanın yanında atın başı və dırnağı ağacdan asılır.
İstinadlar
- Нимфодор // Археология и этнография Кавказа
- Давид Багратиони.История Грузии. 2012-05-02 at the Wayback Machine Тб.: Мецниереба, 1971
- "Я.Нересов. Индейцы Северной Америки". 2011-07-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-03.
- Бакшеев, Евгений Сергеевич. Двустадийная погребальная обрядность Японии и Окинавы как культурная модель 2019-05-01 at the Wayback Machine: автореф. дис. … канд. культурологии : 24.00.01 / Рос. ин-т культурологии. — Москва, 2005. — 32 с.
- Васильев В. Е. "К генезису обычая погребения с конем у народа саха в свете культурного «Пограничья» тюркского мира". Известия Лаборатории древних технологий. История. Исторические науки (rus). 2014. 2018-09-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-21.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sema defni ayini merhumun cesedini havada asmaqla heyata kecirildiyi defn edilmenin en qedim dini ayinlerinden biri Ayinin dini motivasiyasi muxtelif xalqlar ucun ferqli olmusdur Viktor Vasiliyev yakut sema defni ayini ile heyata kecirilmis mezarin qarsisinda Yenisey vilayeti 1905 Umumi melumatSema defn merasimi qedim dovrlerin bir cox xalqi arasinda movcud olmusdur Bu gun Cenubi Amerikanin bezi tayfalari arasinda da musahide edilir Bezi xalqlar ucun ayin butun olulerle elaqeli bezilerinde ise yalniz bu ve ya diger sebebden secilmisler le elaqeli sekilde yerine yetirilmisdir Bu ayin haqqinda en qedim istinadlardan biri Nimfodorun mesajidir e e III esr O ozunun Barbar qanunlari eserinde yazirdi Kolxidalilarin kisi cesedleri ne yandirila biler ne de basdirila biler kisilerin cesedleri teze derilere bukulmus ve agaclara asilmis qadinlarin cesedleri basdirilmisdir ZerdustlukSkelet qaliqlari ile qidalanan kerkesler Qedim zerdustler olu cesedini yirtici quslar terefinden ziyafet ucun Dahma adlanan bir tikiliye qoyulmali olduguna inanirdilar cunki cesedlerin basdirilmasi ve ya yandirilmasi qedim dinde qadagan edilmisdir Sebeb ise suyun ve torpagin cirklenmesine sebeb olacagini dusunmeleridir Gurculer ucun sema defni ayini1814 cu ilde David Baqrationi Gurcustan tarixi kitabinda melumat verdi Qedim dovrlerde gurculer olenlerin cesedlerini torpaga basdirmayib agaclarin ustune qoyurdular ki bu da abxazlar arasinda hele de gorulur Bu farslardan goturulmus kimi qebul edilir cunki ibo Gido bu xalqin qedim adetlerini tesvir ederek farslarin olulerin cesedleri ile eyni seyi etdiklerinden behs edir Simali Amerikalilar arasinda sema defniHava defn merasiminin Simali Amerikadaki hindularin bezi qebileleri arasinda movcud oldugu da bilinir Merhumun cesedi ya bir agacin icinde olan ve ya uc metr yukseklikde direklere qaldirilan xususi bir platformaya qoyulurdu Olunun yanina o biri dunyaya aparilmasi ucun silahlar ve qidalar qoyulur Moksanlarda sema defni Moksan koy adlanan enenevi moksan dinine uygun olaraq qedim dovrlerde oluler cesedin bukulerek agacdan asildigi bir ker icinde defn edilirdi Bele bir defn urlya ve ya urksprya adlanirdi Daha sonra onlari mese qebiristanliginda basdirmaga basladilar Kalmakuja Yaxinliqda boyuyen dord agacdan bir blok evi duzeldilir ve nes emele gelen hundur kotuklerin uzerine qoyulurdu Cercivede bir dam duzeldilir merhumun cesedi kerin icerisine qoyulurdu Veftiz dovrunde Kalmakujalar yandirildi Bundan sonra defn yeralti hala gelirdi Yaponlarda sema defniYaponiyada ve Okinavada qedim dovrlerden beri iki merheleli defn merasimi tetbiq olunur ve birinci merhele hava defni olur Sema defni sonradan Buddizm ayinleri ile evez edilmisdir Atla defnSaxa erazisinde ata perestis movcud oldugundan sema defni ayini zamani insanin yaninda atin basi ve dirnagi agacdan asilir IstinadlarNimfodor Arheologiya i etnografiya Kavkaza David Bagrationi Istoriya Gruzii 2012 05 02 at the Wayback Machine Tb Mecniereba 1971 Ya Neresov Indejcy Severnoj Ameriki 2011 07 06 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 03 Baksheev Evgenij Sergeevich Dvustadijnaya pogrebalnaya obryadnost Yaponii i Okinavy kak kulturnaya model 2019 05 01 at the Wayback Machine avtoref dis kand kulturologii 24 00 01 Ros in t kulturologii Moskva 2005 32 s Vasilev V E K genezisu obychaya pogrebeniya s konem u naroda saha v svete kulturnogo Pogranichya tyurkskogo mira Izvestiya Laboratorii drevnih tehnologij Istoriya Istoricheskie nauki rus 2014 2018 09 30 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 21