fbpx
Wikipedia

Səfəvi−Moğol müharibəsi (1649-1653)

Dekabr 31, 2022

Səfəvi−Moğol müharibəsi (1649-1653) — müasir Əfqanıstan ərazisində Moğol və Səfəvi imperiyaları arasında baş vermiş müharibədir. Moğol imperiyası Buxara xanlığından olan özbəklərlə müharibə halında ikən, Səfəvi imperiyası hücum edərək Qəndəharı və ətraf ərazilərdəki qalaları ələ keçirərək bölgəyə nəzarəti təmin edir. Moğollar itirdikləri əraziləri geri qaytarmaq üçün cəhdlər etsə də, uğur qazana bilmirlər.

Səfəvi-Moğol müharibəsi (1649-1653)
Tarix 1649-1653
Yeri Qəndəhar
Səbəbi Strateji məntəqəyə malik şəhərə sahiblik üstündə savaş
Nəticəsi Tam Səfəvi qələbəsi
Ərazi dəyişikliyi Qəndəhar şəhəri Səfəvilər imperiyasının tərkibində qaldı.
Münaqişə tərəfləri

Səfəvilər imperiyası
Dəstəkləyənlər: Buxara xanlığı

Böyük Moğol imperiyası
Dəstəkləyənlər: Caypur dövləti

Komandan(lar)

II Abbas
Mehrab xan
Otar bəy
Əbdüləziz

Sultan Şahcahan
Murad Bakş
Övrəngzib
Dara Şükuh
Kılıç xan

Tərəflərin qüvvəsi

40 min piyada
10 min süvari
12 min zəmburak

80 min piyada
18 min süvari
110 top

İtkilər

5 min

17 min

Qəndəharın təslim edilməsi miniatürü. "Padşahnamə" əsərindən olan bu miniatürdə Əli Mərdan xanın şəhərin açarını Kılıç xana təslim etməsi əks etdirilib.

Arxa plan

Səfəvi imperiyasının ikinci hökmdarı I Təhmasibin dövründən Səfəvilərin Qəndəhara iddiaları mövcud idi. Moğol hökmdarı Hümayunun hakimiyyətdən devrilməsindən sonra o, hakimiyyətini bərpa edə bilmək üçün I Təhmasibdən yardım istəmiş və bunun qarşılığında Qəndəharı ona vəd etmişdi. Lakin ondan sonrakı hökmdar Cahangirin dövründə Qəndəhar üstündə münaqişə meydana çıxdı.

1638-cı ildə Səfəvi imperiyasının Qəndəhar hakimi Əli Mərdan xanın şəhəri Sultan Şahcahana təhvil verməsindən sonra Kabul və Qəndəhar moğolların nəzarətinə keçdi. Hindistanın qapısı hesab edilən bu iki şəhərinin moğollar üçün iki əsas əhəmiyyəti var idi. Birincisi, moğollar bu bölgəni özlərinin qədim paytaxtları olan Səmərqənddən özbəklər tərəfindən qovulmasının kiçik də olsa kompensasiyası kimi qəbul edirdilər. Moğollar daxili inzibati gündəmlərdən əlavə, rekonkista hissi ilə imperiyanın qərb sərhədlərini genişləndirməyi həmişə prioritet hesab edirdilər. İkincisi, Orta Asiya ticarəti Moğolları döyüş atları ilə təmin edirdi, bu atlar olmadan nəinki hərbi qüvvələr yararsız olardı, həm də potensial olaraq qəbilə üsyanlarına və xarici işğallara səbəb ola bilərdi. Xüsusilə Qəndəhar Mərkəzi Asiyada bir sıra əsas ticarət yollarının kəsişməsində idi. Beləliklə, bu iki şəhər dərin strateji narahatlıq səbəbi idi.

1646-cı ilin fevralında Sultan Şahcahan öz oğlu Murad Bakşı 60 minlik orduya komandan təyin edərək Kabula, oradan da Bədəxşan və Bəlxə göndərdi. Bu yürüşdə məqsəd Nəzr Məhəmməd və onun oğlu Əbüləzizi Bəlxin Toqay-Teymuri hökmdarına qarşı dəstəkləmək idi. Lakin, Nəzr Məhəmməd və Əbüləziz moğollara xəyanət edərək yürüşün sonlanmasından sonra İsfahana qaçdılar. Onlara qarşı sonrakı 1647-ci ildə baş tutmuş Bəlx yürüşünə Övrəngzib başçılıq etdi. Bu yürüş Moğol imperiyasına 20 milyon rupiyə başa gəlsə də, sonda Bəlx və Bədəxşan ələ keçirildi.

1639-cu ildə Səfəvi hökmdarı I Səfinin orduları Bamyanı ələ keçirdilər və yaranmış mənzərəyə görə növbəti hədəfin Qəndəhar olacağı bəlli idi. 1646-cı ildə Kamran Xanand Malik Mağdudun yardımı ilə Sultan Şahcahan Qəndəhara doğru yürüşə çıxdı və şəhərin hakimi Əmi Mərdan xanın tabe olması üçün danışıqlar apardı. O, Səfəvi ordusunun şəhəri yenidən tabe etmək üçün hücum edəcəyini gözləyirdi və buna görə də, şəhərin müdafiə divarlarının təcili bərpa edilməsini əmr etmişdi. Həmçinin, bölgəni qoruması üçün Kabulda böyük moğol ordusu da saxlanılmışdı. Lakin həmin ildə heç bir Səfəvi hücumu olmadı və bundan sonra moğol hökmdarı oğlu Murad Bakşı özbəklər tərəfindən idarə edilən Bədəxşanı ələ keçirməyə göndərdi. Növbəti ildə bir digər oğlu Övrəngzib, özbək ordusunu Bəlxin kənarında darmadağın edərək şəhəri ələ keçirdi. Döyüşlərdəki bu qələbələrə baxmayaraq, moğollar bu şəhərləri əldə saxlamağı bacarmadılar və Sultan Şahcahan Bədəxşandakı ordusunu geri çağırmağa məcbur oldu.

Müharibə

4 aprel 1648-cı ildə moğolların Bədəxşandan geri çəkilməsindən cəsarətlənən II Abbas 40 minlik ordu ilə birlikdə İsfahandan hərəkətə başladı. Ləşkərgahı ələ keçirdikdən sonra o, 28 dekabrda Qəndəharı mühasirəyə aldı və qısa müddətlik mühasirədən sonra oranı 22 fevral 1649-cu ildə ələ keçirdi. Bəlx yürüşündəki uğusuzluq moğolların cəbhədəki mövqelərinin xeyli zəifləməsi ilə nəticələnmişdi. Bunun sübutu kimi isə, Qəndəharın mühasirəsinin az çəkməsi və qısa müddət ərzində Səfəvi imperiyasının əlinə keçməsini göstərmək olar. 1651-ci ildə moğollar şəhəri ələ keçirmək üçün yenidən hücuma keçsələr də, qışın yaxınlaşmasına görə mühasirəni yarıda saxlamağa məcbur oldular.

Qəndəhar mühasirələri

I mühasirə

Qəndəharın itirilməsi Moğol imperiyası üçün çox ağır strateji itki kimi görünürdü. Şəhərin itirilməsinin imperiyasının nüfuzuna xələl yetirdiyi düşünülürdü və Sultan Şahcahan nə olursa olsun onu geri qaytarmaq istəyirdi. Bunu reallaşdırmaq üçün o, oğlu Övrəngzibi 50 minlik ordu ilə yürüşə göndərdi. Övrəngzibi Sədullah xan (saray müşaviri) və Caypurlu I Cay Sinx müşayət edirdi. Onlar 1649-cu ilin aprelində Qəndəhar qalasına hücum etdilər və bir neçə ayı kənarındakı düzənlik ərazilərdə Səfəvi ordusuna qarşı döyüşməklə keçirdilər. Şəhər kənarındakı döyüşdə Səfəvi ordusu məğlub olsa da, qala döyüşlərində böyük uğur əldə etdilər. Lakin tədricən moğol ordusu maddi-texniki təminat problemləri yaşamağa başladı. Həmçinin Səfəvilərin inadlı müqavimət göstərməsi ilə birlikdə, şəhərin müdafiə tikililərini uçura bilmək üçün moğol ordusunun yetəri qədər odlu silahı da yox idi. Hər bir halda, 5 sentyabr tarixində moğol ordusu 3 min döyüşçü və minlərlə heyvan itirərək geri çəkildi.

II mühasirə

I mühasirənin uğursuzluqla bitməsindən etibarən moğollar ikinci hücuma hazırlaşmağa başladılar. İkinci mühasirəyə hazırlıq mərhələsində mğollar böyük toplar sifariş edərək özlərinin artilleriya qüvvələrini gücləndirməyə çalışdılar. İkinci mühasirəyə daha yaxşı hazırlaşan moğollar qoşqu heyvanları yerinə bu dəfə dəvələrdən yararlanmağı planlayırdılar. Birinci mühasirədə olduğu kimi şahzadə Övrəngzib, Caypurlu I Cay Sinx və Sədulla xan yürüşdə iştirak edirdi.

Səfəvi imperiyası da Qəndəhardakı qüvvələrinə yardım göndərmiş, qalanın ziyan görmüş yerləri bərpa edilmişdi.

İkinci müharisəyə yollanan moğol ordusu 2 may 1652-ci ildə şəhərə çatdı və qala divarlarının altından lağımlar qazmağa başladı. Lakin Səfəvi ordusu moğollarla müqayisə də daha dəqiq tüfənglərə sahib idilər. Şahcahanın qala divarları dağıdılmadan döyüşçülərin hücum etməməsini əmr etməsindən sonra Səfəvi ordusunun şəhəri müdafiə etməsi daha asanlaşdı. Bundan başqa, moğollar özbəklərlə də bağlı problemlər yaşamağa başladılar. Beləki, II Abbas özbək Əbdüləziz xanla da ittifaq imzalamışdı. Bundan sonra Əbdüləziz Kabula 10 minlik qoşun göndərərək, moğolların təminat yollarını kəsdi. Moğolları mühasirəni ləğv etməyə məcbur edəcək qədər güclü olmasalar da, özbəklər önəmli zərbələr vura bilirdilər. Belə zərbələrin birində onlar mühasirəyə alan orduya gedən və 2500 döyüşçü tərəfindən qoruna 1.5 milyon gümüş sikkəni ələ keçirə bilmişdilər.

Səfəvi ordusunun yaxşı müdafiə olunduğunu, özbəklərin fəaliyyətini və öz ordusunun uğursuzluğunu görən Şahcahan oğlu Övrəngzibə ordusunu Kabula aparmağı əmr etdi. Beləliklə, 9 iyul 1652-ci ildə ikinci mühasirəni də Səfəvi ordusu uğurla başa vura bildi.

III mühasirə

Moğolların Qəndəharı ələ keçirmək üçün olan III cəhdi 1653-cü ilin yazında baş verdi. İki dəfə uğursuz olduqdan sonra şahzadə Övrəngzib ordunun komandanlığından alındı, yerinə qardaşı və vəliəhd şahzadə Dara Şükuh gətirildi. Dara 70 minlik ordu ilə yürüşə başladı. Onun qərərgahına moğolların ən əşhur generalları və əvvəlki iki mühasirə zamanı yaxşı mənada seçilən Caypurlu I Cay Sinx də daxil idi. Lakin şahzadə özünün etməli olduğu şeylərdə belə tez-tez müşavirləri ilə məsləhətləşirdi. Bu məsləhətləşmələr vəliəhd şahzadənin gözünə girməyə çalışan müşavirlərinin qarşılıqlı davaları ilə müşayət olunurdu. Həmçinin təcrübəli moğol generalları hərbi məsələlərdə onların yerinə şahzadənin öz şəxsi müşavirləri ilə məsləhətləşməsindən də narahat idilər.

Üçüncü mühasirəni edəcək olan ordu Qəndəhara aprel ayında çatdı. Lakin ənənəvi xətti müharibə üçün olan silahlarla təmin edilmiş moğol ordusu mühasirə döyüşü apara bilmək üçün zəif təchiz edilmişdi. Ordunun döyüş qabiliyyətini zəiflədən bir digər məsələ isə Daranın hərbi səriştəsizliyi, həmçinin uğursuz əmrlər verdikdən sonra buna görə başqalarını ittiham etməsi oldu. İyun ayında qalanın bir hissəsinin zəbt edilməsi şahzadənin müdaxiləsi ilə baş tutmadı. Yayın sonlarında ordunun daxilində narazılıqlar baş qaldırmağa başladı. Nəhayət, 29 sentyabr 1653-cü ildə mühasirə qaldırıldı.

Bu mühasirənin də Səfəvi ordusunun qələbəsi ilə sonlanması müharibənin faktiki sonlanması və Səfəvi ordusunun qələbə çalması demək idi.

Ətraf mühitin və iqlimin rolu

Hinduquş bölgəsindəki tayfalar çox üsyankar idilər, buna görə də onlar daim sakitləşdirilməli, nizam-intizama dəvət edilməli və ya məhv edilməli idilər. Onların Moğol təchizat xətlərinə və irəliləmə dəstələrinə basqınları ordu üçün fəlakətli oldu. Bu döyüşçü dəstələri bəzən müstəqil, bəzən də özbəklərlə koordinasiyada işləyirdilər. Moğol Hindistanı və Əfqanıstan arasındakı maliyyə sistemləri fərqinə görə ordu üçün nağd pul əldə etmək olduqca çətin idi, buna görə də ordu Hinduquş dağlarının sıldırım keçidləri və dar yolları ilə külçə, nağd pul daşımağa məcbur oldu.

Bundan əlavə, Hinduquşun və onun hüdudlarından kənarın ərazisi və iqlimi çox pisdir. Nə ərazilərə basqın etmək, nə də fəth edilmiş ərazilərdən torpaq gəlirləri əldə etmək döyüşçülər üçün mühüm hərbi mükafat hesab edilmirdi. Hindistanın yerli taxıl daşıyıcıları olan Bancaraların burada analoqu yox idi. Özbək qoşunlarının və yerli qəbilə qruplarının daimi basqınları nəticəsində yemək tapmaq üçün çox az imkan var idi. Əfqan qışının şiddəti bu bəlaları daha da artırdı.Hinduquş dağlarının qışı ordunun təminat yollarının kəsilməsi demək idi. Bu amil də moğol ordusunun məğlubiyyətində mühüm rol oynamışdır.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. "SAFAVID DYNASTY – Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org. 2022-09-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-02. Aside from the conflict with the Mughals in 1648-50, during which the shah seized Kandahar from Shah Jahān, no major external wars were fought
  2. Kinra 2015, s.157
  3. ↑ "Z-Library single sign on". 2017-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-21.
  4. Chandra 2005, s. 226
  5. Cambridge 1986, p. 299
  6. Noelle-Karimi, Christine. The Pearl in Its Midst: Herat and the Mapping of Khurasan (15th-19th Centuries). Austrian Academy of Sciences. 2014. 68. ISBN 978-3700172024.
  7. ↑ Iranica
  8. ↑ Kinra, Rajeev. Secretarial Arts and Mughal Governance // A Mirror for Munshīs: Secretarial Arts and Mughal Governance. Writing Self, Writing Empire: Chandar Bhan Brahman and the Cultural World of the Indo-Persian State Secretary. University of California Press. 2015. 60–94. JSTOR 10.1525/j.ctt1ffjn5h.6.
  9. Chandra 2005, s. 228
  10. ↑ Kohn 2007, s. 338
  11. Noelle-Karimi, Christine. The Pearl in Its Midst: Herat and the Mapping of Khurasan (15th-19th Centuries). Austrian Academy of Sciences. 2014. 80. ISBN 3700172028.
  12. ↑ Burton 1997, s. 266

Dekabr 31, 2022
səfəvi, moğol, müharibəsi, 1649, 1653, müasir, əfqanıstan, ərazisində, moğol, səfəvi, imperiyaları, arasında, baş, vermiş, müharibədir, moğol, imperiyası, buxara, xanlığından, olan, özbəklərlə, müharibə, halında, ikən, səfəvi, imperiyası, hücum, edərək, qəndəh. Sefevi Mogol muharibesi 1649 1653 muasir Efqanistan erazisinde Mogol ve Sefevi imperiyalari arasinda bas vermis muharibedir Mogol imperiyasi Buxara xanligindan olan ozbeklerle muharibe halinda iken Sefevi imperiyasi hucum ederek Qendehari ve etraf erazilerdeki qalalari ele kecirerek bolgeye nezareti temin edir Mogollar itirdikleri erazileri geri qaytarmaq ucun cehdler etse de ugur qazana bilmirler Sefevi Mogol muharibesi 1649 1653 Tarix 1649 1653Yeri QendeharSebebi Strateji menteqeye malik sehere sahiblik ustunde savasNeticesi Tam Sefevi qelebesiErazi deyisikliyi Qendehar seheri Sefeviler imperiyasinin terkibinde qaldi 1 Munaqise terefleriSefeviler imperiyasi Destekleyenler Buxara xanligi Boyuk Mogol imperiyasiDestekleyenler Caypur dovletiKomandan lar II Abbas Mehrab xan Otar bey Ebduleziz Sultan Sahcahan Murad BaksOvrengzib Dara Sukuh Kilic xanTereflerin quvvesi40 min piyada 10 min suvari 12 min zemburak 80 min piyada18 min suvari110 topItkiler5 min 17 minQendeharin teslim edilmesi miniaturu Padsahname eserinden olan bu miniaturde Eli Merdan xanin seherin acarini Kilic xana teslim etmesi eks etdirilib Mundericat 1 Arxa plan 2 Muharibe 2 1 Qendehar muhasireleri 2 1 1 I muhasire 2 1 2 II muhasire 2 1 3 III muhasire 3 Etraf muhitin ve iqlimin rolu 4 Hemcinin bax 5 IstinadlarArxa plan RedakteSefevi imperiyasinin ikinci hokmdari I Tehmasibin dovrunden Sefevilerin Qendehara iddialari movcud idi Mogol hokmdari Humayunun hakimiyyetden devrilmesinden sonra o hakimiyyetini berpa ede bilmek ucun I Tehmasibden yardim istemis ve bunun qarsiliginda Qendehari ona ved etmisdi Lakin ondan sonraki hokmdar Cahangirin dovrunde Qendehar ustunde munaqise meydana cixdi 1638 ci ilde Sefevi imperiyasinin Qendehar hakimi Eli Merdan xanin seheri Sultan Sahcahana tehvil vermesinden sonra Kabul ve Qendehar mogollarin nezaretine kecdi Hindistanin qapisi hesab edilen bu iki seherinin mogollar ucun iki esas ehemiyyeti var idi Birincisi mogollar bu bolgeni ozlerinin qedim paytaxtlari olan Semerqendden ozbekler terefinden qovulmasinin kicik de olsa kompensasiyasi kimi qebul edirdiler Mogollar daxili inzibati gundemlerden elave rekonkista hissi ile imperiyanin qerb serhedlerini genislendirmeyi hemise prioritet hesab edirdiler Ikincisi Orta Asiya ticareti Mogollari doyus atlari ile temin edirdi bu atlar olmadan neinki herbi quvveler yararsiz olardi hem de potensial olaraq qebile usyanlarina ve xarici isgallara sebeb ola bilerdi 2 Xususile Qendehar Merkezi Asiyada bir sira esas ticaret yollarinin kesismesinde idi Belelikle bu iki seher derin strateji narahatliq sebebi idi 3 1646 ci ilin fevralinda Sultan Sahcahan oz oglu Murad Baksi 60 minlik orduya komandan teyin ederek Kabula oradan da Bedexsan ve Belxe gonderdi Bu yurusde meqsed Nezr Mehemmed ve onun oglu Ebulezizi Belxin Toqay Teymuri hokmdarina qarsi desteklemek idi Lakin Nezr Mehemmed ve Ebuleziz mogollara xeyanet ederek yurusun sonlanmasindan sonra Isfahana qacdilar Onlara qarsi sonraki 1647 ci ilde bas tutmus Belx yurusune Ovrengzib basciliq etdi Bu yurus Mogol imperiyasina 20 milyon rupiye basa gelse de sonda Belx ve Bedexsan ele kecirildi 3 1639 cu ilde Sefevi hokmdari I Sefinin ordulari Bamyani ele kecirdiler ve yaranmis menzereye gore novbeti hedefin Qendehar olacagi belli idi 1646 ci ilde Kamran Xanand Malik Magdudun yardimi ile Sultan Sahcahan Qendehara dogru yuruse cixdi ve seherin hakimi Emi Merdan xanin tabe olmasi ucun danisiqlar apardi O Sefevi ordusunun seheri yeniden tabe etmek ucun hucum edeceyini gozleyirdi ve buna gore de seherin mudafie divarlarinin tecili berpa edilmesini emr etmisdi Hemcinin bolgeni qorumasi ucun Kabulda boyuk mogol ordusu da saxlanilmisdi Lakin hemin ilde hec bir Sefevi hucumu olmadi ve bundan sonra mogol hokmdari oglu Murad Baksi ozbekler terefinden idare edilen Bedexsani ele kecirmeye gonderdi Novbeti ilde bir diger oglu Ovrengzib ozbek ordusunu Belxin kenarinda darmadagin ederek seheri ele kecirdi Doyuslerdeki bu qelebelere baxmayaraq mogollar bu seherleri elde saxlamagi bacarmadilar ve Sultan Sahcahan Bedexsandaki ordusunu geri cagirmaga mecbur oldu 4 Muharibe Redakte4 aprel 1648 ci ilde mogollarin Bedexsandan geri cekilmesinden cesaretlenen II Abbas 5 40 minlik ordu ile birlikde Isfahandan herekete basladi Leskergahi ele kecirdikden sonra o 28 dekabrda Qendehari muhasireye aldi ve qisa muddetlik muhasireden sonra orani 22 fevral 1649 cu ilde ele kecirdi 6 7 Belx yurusundeki ugusuzluq mogollarin cebhedeki movqelerinin xeyli zeiflemesi ile neticelenmisdi Bunun subutu kimi ise Qendeharin muhasiresinin az cekmesi ve qisa muddet erzinde Sefevi imperiyasinin eline kecmesini gostermek olar 3 1651 ci ilde mogollar seheri ele kecirmek ucun yeniden hucuma kecseler de qisin yaxinlasmasina gore muhasireni yarida saxlamaga mecbur oldular 7 Qendehar muhasireleri Redakte I muhasire Redakte Qendeharin itirilmesi Mogol imperiyasi ucun cox agir strateji itki kimi gorunurdu Seherin itirilmesinin imperiyasinin nufuzuna xelel yetirdiyi dusunulurdu ve Sultan Sahcahan ne olursa olsun onu geri qaytarmaq isteyirdi Bunu reallasdirmaq ucun o oglu Ovrengzibi 50 minlik ordu ile yuruse gonderdi Ovrengzibi Sedullah xan saray musaviri ve Caypurlu I Cay Sinx musayet edirdi Onlar 1649 cu ilin aprelinde Qendehar qalasina hucum etdiler ve bir nece ayi kenarindaki duzenlik erazilerde Sefevi ordusuna qarsi doyusmekle kecirdiler 8 Seher kenarindaki doyusde Sefevi ordusu meglub olsa da qala doyuslerinde boyuk ugur elde etdiler 9 10 Lakin tedricen mogol ordusu maddi texniki teminat problemleri yasamaga basladi Hemcinin Sefevilerin inadli muqavimet gostermesi ile birlikde seherin mudafie tikililerini ucura bilmek ucun mogol ordusunun yeteri qeder odlu silahi da yox idi Her bir halda 5 sentyabr tarixinde mogol ordusu 3 min doyuscu ve minlerle heyvan itirerek geri cekildi 8 11 II muhasire Redakte I muhasirenin ugursuzluqla bitmesinden etibaren mogollar ikinci hucuma hazirlasmaga basladilar Ikinci muhasireye hazirliq merhelesinde mgollar boyuk toplar sifaris ederek ozlerinin artilleriya quvvelerini guclendirmeye calisdilar Ikinci muhasireye daha yaxsi hazirlasan mogollar qosqu heyvanlari yerine bu defe develerden yararlanmagi planlayirdilar Birinci muhasirede oldugu kimi sahzade Ovrengzib Caypurlu I Cay Sinx ve Sedulla xan yurusde istirak edirdi 8 Sefevi imperiyasi da Qendehardaki quvvelerine yardim gondermis qalanin ziyan gormus yerleri berpa edilmisdi Ikinci muhariseye yollanan mogol ordusu 2 may 1652 ci ilde sehere catdi ve qala divarlarinin altindan lagimlar qazmaga basladi Lakin Sefevi ordusu mogollarla muqayise de daha deqiq tufenglere sahib idiler 8 Sahcahanin qala divarlari dagidilmadan doyusculerin hucum etmemesini emr etmesinden sonra Sefevi ordusunun seheri mudafie etmesi daha asanlasdi Bundan basqa mogollar ozbeklerle de bagli problemler yasamaga basladilar Beleki II Abbas ozbek Ebduleziz xanla da ittifaq imzalamisdi Bundan sonra Ebduleziz Kabula 10 minlik qosun gondererek mogollarin teminat yollarini kesdi 12 Mogollari muhasireni legv etmeye mecbur edecek qeder guclu olmasalar da ozbekler onemli zerbeler vura bilirdiler Bele zerbelerin birinde onlar muhasireye alan orduya geden ve 2500 doyuscu terefinden qoruna 1 5 milyon gumus sikkeni ele kecire bilmisdiler 12 Sefevi ordusunun yaxsi mudafie olundugunu ozbeklerin fealiyyetini ve oz ordusunun ugursuzlugunu goren 7 Sahcahan oglu Ovrengzibe ordusunu Kabula aparmagi emr etdi Belelikle 9 iyul 1652 ci ilde ikinci muhasireni de Sefevi ordusu ugurla basa vura bildi 8 III muhasire Redakte Mogollarin Qendehari ele kecirmek ucun olan III cehdi 1653 cu ilin yazinda bas verdi Iki defe ugursuz olduqdan sonra sahzade Ovrengzib ordunun komandanligindan alindi yerine qardasi ve veliehd sahzade Dara Sukuh getirildi Dara 70 minlik ordu ile yuruse basladi Onun qerergahina mogollarin en eshur generallari ve evvelki iki muhasire zamani yaxsi menada secilen Caypurlu I Cay Sinx de daxil idi 8 Lakin sahzade ozunun etmeli oldugu seylerde bele tez tez musavirleri ile meslehetlesirdi Bu meslehetlesmeler veliehd sahzadenin gozune girmeye calisan musavirlerinin qarsiliqli davalari ile musayet olunurdu Hemcinin tecrubeli mogol generallari herbi meselelerde onlarin yerine sahzadenin oz sexsi musavirleri ile meslehetlesmesinden de narahat idiler 8 Ucuncu muhasireni edecek olan ordu Qendehara aprel ayinda catdi 8 Lakin enenevi xetti muharibe ucun olan silahlarla temin edilmis mogol ordusu muhasire doyusu apara bilmek ucun zeif techiz edilmisdi Ordunun doyus qabiliyyetini zeifleden bir diger mesele ise Daranin herbi seristesizliyi hemcinin ugursuz emrler verdikden sonra buna gore basqalarini ittiham etmesi oldu 8 Iyun ayinda qalanin bir hissesinin zebt edilmesi sahzadenin mudaxilesi ile bas tutmadi Yayin sonlarinda ordunun daxilinde naraziliqlar bas qaldirmaga basladi Nehayet 29 sentyabr 1653 cu ilde muhasire qaldirildi 8 Bu muhasirenin de Sefevi ordusunun qelebesi ile sonlanmasi muharibenin faktiki sonlanmasi ve Sefevi ordusunun qelebe calmasi demek idi 10 Etraf muhitin ve iqlimin rolu RedakteHinduqus bolgesindeki tayfalar cox usyankar idiler buna gore de onlar daim sakitlesdirilmeli nizam intizama devet edilmeli ve ya mehv edilmeli idiler Onlarin Mogol techizat xetlerine ve irelileme destelerine basqinlari ordu ucun felaketli oldu Bu doyuscu desteleri bezen musteqil bezen de ozbeklerle koordinasiyada isleyirdiler 8 Mogol Hindistani ve Efqanistan arasindaki maliyye sistemleri ferqine gore ordu ucun nagd pul elde etmek olduqca cetin idi buna gore de ordu Hinduqus daglarinin sildirim kecidleri ve dar yollari ile kulce nagd pul dasimaga mecbur oldu Bundan elave Hinduqusun ve onun hududlarindan kenarin erazisi ve iqlimi cox pisdir Ne erazilere basqin etmek ne de feth edilmis erazilerden torpaq gelirleri elde etmek doyusculer ucun muhum herbi mukafat hesab edilmirdi Hindistanin yerli taxil dasiyicilari olan Bancaralarin burada analoqu yox idi Ozbek qosunlarinin ve yerli qebile qruplarinin daimi basqinlari neticesinde yemek tapmaq ucun cox az imkan var idi Efqan qisinin siddeti bu belalari daha da artirdi Hinduqus daglarinin qisi ordunun teminat yollarinin kesilmesi demek idi Bu amil de mogol ordusunun meglubiyyetinde muhum rol oynamisdir 8 Hemcinin bax RedakteMogollarin Qendehar muhasireleri Sefevi Mogol muharibeleri Mogol Sefevi muharibesi 1622 1623 Istinadlar Redakte SAFAVID DYNASTY Encyclopaedia Iranica iranicaonline org 2022 09 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 06 02 Aside from the conflict with the Mughals in 1648 50 during which the shah seized Kandahar from Shah Jahan no major external wars were fought Kinra 2015 s 157 1 2 3 Z Library single sign on 2017 11 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2022 06 21 Chandra 2005 s 226 Cambridge 1986 p 299 Noelle Karimi Christine The Pearl in Its Midst Herat and the Mapping of Khurasan 15th 19th Centuries Austrian Academy of Sciences 2014 68 ISBN 978 3700172024 1 2 3 Iranica 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kinra Rajeev Secretarial Arts and Mughal Governance A Mirror for Munshis Secretarial Arts and Mughal Governance Writing Self Writing Empire Chandar Bhan Brahman and the Cultural World of the Indo Persian State Secretary University of California Press 2015 60 94 JSTOR 10 1525 j ctt1ffjn5h 6 Chandra 2005 s 228 1 2 Kohn 2007 s 338 Noelle Karimi Christine The Pearl in Its Midst Herat and the Mapping of Khurasan 15th 19th Centuries Austrian Academy of Sciences 2014 80 ISBN 3700172028 1 2 Burton 1997 s 266 Menbe https az wikipedia org w index php title Sefevi Mogol muharibesi 1649 1653 amp oldid 6684762, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.