Moğolların Qəndəhar mühasirələri — Səfəvi−Moğol müharibəsi (1649-1653) zamanı moğol qüvvələri 3 dəfə Qəndəharı mühasirəyə almışdır. 3 mühasirədə moğollar üçün uğursuzluqla nəticələnmiş və Səfəvi ordusu qalib gəlmişdir.Beləliklə, moğolların Qəndəharı ələ keçirmə istəkləri baş tutmamışdır.
Qəndəharın təslim edilməsi miniatürü. "Padşahnamə" əsərindən olan bu miniatürdə Əli Mərdan xanın şəhərin açarını Kılıç xana təslim etməsi əks etdirilib.
Arxa plan
XVII əsrin ortalarında Səfəvi imperiyası ilə Moğol imperiyası arasında ərazi münaqişələri meydana çıxdı. Bu münaqişələrin meydana çıxdığı ərazilər müasir Əfqanıstan ərazilərini təşkil etməkdədir. Kabul və Qəndəhara nəzarət edən dövlətin bütün regiona nəzarət etdiyi hesab edilirdi. 1630-cu illərdə Qəndəhar şəhərini idarə edirdisə, moğollar da Kabil şəhərini idarə edirdilər. Münaqişəyə yol açan əsas dəyişiklik isə 1638-ci ildə baş verdi. Beləki, Səfəvlərin Qəndəhardakı hakimi Əli Mərdan xan öz dövlətinə xəyanət edərək moğollara sığındı və şəhərin idarəetməsini onlara verdi. Bundan sonra iki imperiya arasında münasibətlər pozuldu. This event provoked further tensions between the two empires.
1647-ci ildə moğolların Bədəxşanı ələ keçirmə istəkləri uğursuzluqla nəticələndi. Rəqibinin zəifliyindən istifadə edən Səfəvi imperiyası hökmdarı II Abbas 1649-cu ildə moğol torpaqlarına daxil oldu. Beləliklə, müharibə başladı. Səfəvi imperiyası əsas qələbəsini 1649-cu ilin fevralında Qəndəharı 2 aylıq mühasirədən sonra geri almaqla qazandı.
Mühasirələr
I mühasirə
Qəndəharın itirilməsi Moğol imperiyası üçün çox ağır strateji itki kimi görünürdü. Şəhərin itirilməsinin imperiyasının nüfuzuna xələl yetirdiyi düşünülürdü və Sultan Şahcahan nə olursa olsun onu geri qaytarmaq istəyirdi. Bunu reallaşdırmaq üçün o, oğlu Övrəngzibi 50 minlik ordu ilə yürüşə göndərdi. Övrəngzibi Sədullah xan (saray müşaviri) və Caypurlu I Cay Sinx müşayət edirdi. Onlar 1649-cu ilin aprelində Qəndəhar qalasına hücum etdilər və bir neçə ayı kənarındakı düzənlik ərazilərdə Səfəvi ordusuna qarşı döyüşməklə keçirdilər. Şəhər kənarındakı döyüşdə Səfəvi ordusu məğlub olsa da, qala döyüşlərində böyük uğur əldə etdilər. Lakin tədricən moğol ordusu maddi-texniki təminat problemləri yaşamağa başladı. Həmçinin Səfəvilərin inadlı müqavimət göstərməsi ilə birlikdə, şəhərin müdafiə tikililərini uçura bilmək üçün moğol ordusunun yetəri qədər odlu silahı da yox idi. Hər bir halda, 5 sentyabr tarixində moğol ordusu 3 min döyüşçü və minlərlə heyvan itirərək geri çəkildi.
II mühasirə
I mühasirənin uğursuzluqla bitməsindən etibarən moğollar ikinci hücuma hazırlaşmağa başladılar. İkinci mühasirəyə hazırlıq mərhələsində mğollar böyük toplar sifariş edərək özlərinin artilleriya qüvvələrini gücləndirməyə çalışdılar. İkinci mühasirəyə daha yaxşı hazırlaşan moğollar qoşqu heyvanları yerinə bu dəfə dəvələrdən yararlanmağı planlayırdılar. Birinci mühasirədə olduğu kimi şahzadə Övrəngzib, Caypurlu I Cay Sinx və Sədulla xan yürüşdə iştirak edirdi.
Səfəvi imperiyası da Qəndəhardakı qüvvələrinə yardım göndərmiş, qalanın ziyan görmüş yerləri bərpa edilmişdi.
İkinci müharisəyə yollanan moğol ordusu 2 may 1652-ci ildə şəhərə çatdı və qala divarlarının altından lağımlar qazmağa başladı. Lakin Səfəvi ordusu moğollarla müqayisə də daha dəqiq tüfənglərə sahib idilər. Şahcahanın qala divarları dağıdılmadan döyüşçülərin hücum etməməsini əmr etməsindən sonra Səfəvi ordusunun şəhəri müdafiə etməsi daha asanlaşdı. Bundan başqa, moğollar özbəklərlə də bağlı problemlər yaşamağa başladılar. Beləki, II Abbas özbək Əbdüləziz xanla da ittifaq imzalamışdı. Bundan sonra Əbdüləziz Kabula 10 minlik qoşun göndərərək, moğolların təminat yollarını kəsdi. Moğolları mühasirəni ləğv etməyə məcbur edəcək qədər güclü olmasalar da, özbəklər önəmli zərbələr vura bilirdilər. Belə zərbələrin birində onlar mühasirəyə alan orduya gedən və 2500 döyüşçü tərəfindən qoruna 1.5 milyon gümüş sikkəni ələ keçirə bilmişdilər.
Səfəvi ordusunun yaxşı müdafiə olunduğunu, özbəklərin fəaliyyətini və öz ordusunun uğursuzluğunu görən Şahcahan oğlu Övrəngzibə ordusunu Kabula aparmağı əmr etdi. Beləliklə, 9 iyul 1652-ci ildə ikinci mühasirəni də Səfəvi ordusu uğurla başa vura bildi.
III mühasirə
Moğolların Qəndəharı ələ keçirmək üçün olan III cəhdi 1653-cü ilin yazında baş verdi. İki dəfə uğursuz olduqdan sonra şahzadə Övrəngzib ordunun komandanlığından alındı, yerinə qardaşı və vəliəhd şahzadə Dara Şükuh gətirildi. Dara 70 minlik ordu ilə yürüşə başladı. Onun qərərgahına moğolların ən əşhur generalları və əvvəlki iki mühasirə zamanı yaxşı mənada seçilən Caypurlu I Cay Sinx də daxil idi. Lakin şahzadə özünün etməli olduğu şeylərdə belə tez-tez müşavirləri ilə məsləhətləşirdi. Bu məsləhətləşmələr vəliəhd şahzadənin gözünə girməyə çalışan müşavirlərinin qarşılıqlı davaları ilə müşayət olunurdu. Həmçinin təcrübəli moğol generalları hərbi məsələlərdə onların yerinə şahzadənin öz şəxsi müşavirləri ilə məsləhətləşməsindən də narahat idilər.
Üçüncü mühasirəni edəcək olan ordu Qəndəhara aprel ayında çatdı. Lakin ənənəvi xətti müharibə üçün olan silahlarla təmin edilmiş moğol ordusu mühasirə döyüşü apara bilmək üçün zəif təchiz edilmişdi. Ordunun döyüş qabiliyyətini zəiflədən bir digər məsələ isə Daranın hərbi səriştəsizliyi, həmçinin uğursuz əmrlər verdikdən sonra buna görə başqalarını ittiham etməsi oldu. İyun ayında qalanın bir hissəsinin zəbt edilməsi şahzadənin müdaxiləsi ilə baş tutmadı. Yayın sonlarında ordunun daxilində narazılıqlar baş qaldırmağa başladı. Nəhayət, 29 sentyabr 1653-cü ildə mühasirə qaldırıldı.
Bu mühasirənin də Səfəvi ordusunun qələbəsi ilə sonlanması müharibənin faktiki sonlanması və Səfəvi ordusunun qələbə çalması demək idi.
"SAFAVID DYNASTY – Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org. 2022-09-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-02. Aside from the conflict with the Mughals in 1648-50, during which the shah seized Kandahar from Shah Jahān, no major external wars were fought
Kohn, George C. (2007). Dictionary of wars. Infobase Publishing. ISBN9780816065776.
↑ Gupta, R. K.; Bakshi, S. R. Studies In Indian History: Rajasthan Through The Ages (ingilis). 4. Sarup & Sons. 2008. səh. 189. ISBN9788176258418. Battle of Raona.
Chandra, Satish (2005). Medieval India: from Sultanat to the Mughals. II. Har-Anand Publications. ISBN9788124110669. pp. 226
Chandra 2005, s. 228
↑ Kohn 2007, s. 338
Noelle-Karimi, Christine. The Pearl in Its Midst: Herat and the Mapping of Khurasan (15th-19th Centuries). Austrian Academy of Sciences. 2014. 80. ISBN3700172028.
↑ Burton 1997, s. 266
Iranica
Dekabr 31, 2022
moğolların, qəndəhar, mühasirələri, səfəvi, moğol, müharibəsi, 1649, 1653, zamanı, moğol, qüvvələri, dəfə, qəndəharı, mühasirəyə, almışdır, mühasirədə, moğollar, üçün, uğursuzluqla, nəticələnmiş, səfəvi, ordusu, qalib, gəlmişdir, beləliklə, moğolların, qəndəha. Mogollarin Qendehar muhasireleri Sefevi Mogol muharibesi 1649 1653 zamani mogol quvveleri 3 defe Qendehari muhasireye almisdir 3 muhasirede mogollar ucun ugursuzluqla neticelenmis ve Sefevi ordusu qalib gelmisdir Belelikle mogollarin Qendehari ele kecirme istekleri bas tutmamisdir Sefevi Mogol muharibesi 1649 1653 Tarix 1649 1653Yeri QendeharSebebi Strateji menteqeye malik sehere sahiblik ustunde savasNeticesi Tam Sefevi qelebesiErazi deyisikliyi Qendehar seheri Sefeviler imperiyasinin terkibinde qaldi 1 Munaqise terefleriSefeviler imperiyasi Destekleyenler Buxara xanligi Boyuk Mogol imperiyasiDestekleyenler Caypur dovletiKomandan lar II Abbas Mehrab xan Otar bey Ebduleziz Sultan Sahcahan Murad BaksOvrengzib Dara SukuhQendeharin teslim edilmesi miniaturu Padsahname eserinden olan bu miniaturde Eli Merdan xanin seherin acarini Kilic xana teslim etmesi eks etdirilib Mundericat 1 Arxa plan 2 Muhasireler 2 1 I muhasire 2 2 II muhasire 2 3 III muhasire 3 Hemcinin bax 4 IstinadlarArxa plan RedakteXVII esrin ortalarinda Sefevi imperiyasi ile Mogol imperiyasi arasinda erazi munaqiseleri meydana cixdi Bu munaqiselerin meydana cixdigi eraziler muasir Efqanistan erazilerini teskil etmekdedir Kabul ve Qendehara nezaret eden dovletin butun regiona nezaret etdiyi hesab edilirdi 1630 cu illerde Qendehar seherini idare edirdise mogollar da Kabil seherini idare edirdiler 2 Munaqiseye yol acan esas deyisiklik ise 1638 ci ilde bas verdi Beleki Sefevlerin Qendehardaki hakimi Eli Merdan xan oz dovletine xeyanet ederek mogollara sigindi ve seherin idareetmesini onlara verdi Bundan sonra iki imperiya arasinda munasibetler pozuldu 3 This event provoked further tensions between the two empires 3 1647 ci ilde mogollarin Bedexsani ele kecirme istekleri ugursuzluqla neticelendi 4 Reqibinin zeifliyinden istifade eden Sefevi imperiyasi hokmdari II Abbas 1649 cu ilde mogol torpaqlarina daxil oldu Belelikle muharibe basladi Sefevi imperiyasi esas qelebesini 1649 cu ilin fevralinda Qendehari 2 ayliq muhasireden sonra geri almaqla qazandi 3 Muhasireler RedakteI muhasire Redakte Qendeharin itirilmesi Mogol imperiyasi ucun cox agir strateji itki kimi gorunurdu Seherin itirilmesinin imperiyasinin nufuzuna xelel yetirdiyi dusunulurdu ve Sultan Sahcahan ne olursa olsun onu geri qaytarmaq isteyirdi Bunu reallasdirmaq ucun o oglu Ovrengzibi 50 minlik ordu ile yuruse gonderdi Ovrengzibi Sedullah xan saray musaviri ve Caypurlu I Cay Sinx musayet edirdi Onlar 1649 cu ilin aprelinde Qendehar qalasina hucum etdiler ve bir nece ayi kenarindaki duzenlik erazilerde Sefevi ordusuna qarsi doyusmekle kecirdiler 3 Seher kenarindaki doyusde Sefevi ordusu meglub olsa da qala doyuslerinde boyuk ugur elde etdiler 5 6 Lakin tedricen mogol ordusu maddi texniki teminat problemleri yasamaga basladi Hemcinin Sefevilerin inadli muqavimet gostermesi ile birlikde seherin mudafie tikililerini ucura bilmek ucun mogol ordusunun yeteri qeder odlu silahi da yox idi Her bir halda 5 sentyabr tarixinde mogol ordusu 3 min doyuscu ve minlerle heyvan itirerek geri cekildi 3 7 II muhasire Redakte I muhasirenin ugursuzluqla bitmesinden etibaren mogollar ikinci hucuma hazirlasmaga basladilar Ikinci muhasireye hazirliq merhelesinde mgollar boyuk toplar sifaris ederek ozlerinin artilleriya quvvelerini guclendirmeye calisdilar Ikinci muhasireye daha yaxsi hazirlasan mogollar qosqu heyvanlari yerine bu defe develerden yararlanmagi planlayirdilar Birinci muhasirede oldugu kimi sahzade Ovrengzib Caypurlu I Cay Sinx ve Sedulla xan yurusde istirak edirdi 3 Sefevi imperiyasi da Qendehardaki quvvelerine yardim gondermis qalanin ziyan gormus yerleri berpa edilmisdi Ikinci muhariseye yollanan mogol ordusu 2 may 1652 ci ilde sehere catdi ve qala divarlarinin altindan lagimlar qazmaga basladi Lakin Sefevi ordusu mogollarla muqayise de daha deqiq tufenglere sahib idiler 3 Sahcahanin qala divarlari dagidilmadan doyusculerin hucum etmemesini emr etmesinden sonra Sefevi ordusunun seheri mudafie etmesi daha asanlasdi Bundan basqa mogollar ozbeklerle de bagli problemler yasamaga basladilar Beleki II Abbas ozbek Ebduleziz xanla da ittifaq imzalamisdi Bundan sonra Ebduleziz Kabula 10 minlik qosun gondererek mogollarin teminat yollarini kesdi 8 Mogollari muhasireni legv etmeye mecbur edecek qeder guclu olmasalar da ozbekler onemli zerbeler vura bilirdiler Bele zerbelerin birinde onlar muhasireye alan orduya geden ve 2500 doyuscu terefinden qoruna 1 5 milyon gumus sikkeni ele kecire bilmisdiler 8 Sefevi ordusunun yaxsi mudafie olundugunu ozbeklerin fealiyyetini ve oz ordusunun ugursuzlugunu goren 9 Sahcahan oglu Ovrengzibe ordusunu Kabula aparmagi emr etdi Belelikle 9 iyul 1652 ci ilde ikinci muhasireni de Sefevi ordusu ugurla basa vura bildi 3 III muhasire Redakte Mogollarin Qendehari ele kecirmek ucun olan III cehdi 1653 cu ilin yazinda bas verdi Iki defe ugursuz olduqdan sonra sahzade Ovrengzib ordunun komandanligindan alindi yerine qardasi ve veliehd sahzade Dara Sukuh getirildi Dara 70 minlik ordu ile yuruse basladi Onun qerergahina mogollarin en eshur generallari ve evvelki iki muhasire zamani yaxsi menada secilen Caypurlu I Cay Sinx de daxil idi 3 Lakin sahzade ozunun etmeli oldugu seylerde bele tez tez musavirleri ile meslehetlesirdi Bu meslehetlesmeler veliehd sahzadenin gozune girmeye calisan musavirlerinin qarsiliqli davalari ile musayet olunurdu Hemcinin tecrubeli mogol generallari herbi meselelerde onlarin yerine sahzadenin oz sexsi musavirleri ile meslehetlesmesinden de narahat idiler 3 Ucuncu muhasireni edecek olan ordu Qendehara aprel ayinda catdi 3 Lakin enenevi xetti muharibe ucun olan silahlarla temin edilmis mogol ordusu muhasire doyusu apara bilmek ucun zeif techiz edilmisdi Ordunun doyus qabiliyyetini zeifleden bir diger mesele ise Daranin herbi seristesizliyi hemcinin ugursuz emrler verdikden sonra buna gore basqalarini ittiham etmesi oldu 3 Iyun ayinda qalanin bir hissesinin zebt edilmesi sahzadenin mudaxilesi ile bas tutmadi Yayin sonlarinda ordunun daxilinde naraziliqlar bas qaldirmaga basladi Nehayet 29 sentyabr 1653 cu ilde muhasire qaldirildi 3 Bu muhasirenin de Sefevi ordusunun qelebesi ile sonlanmasi muharibenin faktiki sonlanmasi ve Sefevi ordusunun qelebe calmasi demek idi 6 Hemcinin bax RedakteSefevi Mogol muharibesi 1649 1653 Sefevi Mogol muharibeleriIstinadlar Redakte SAFAVID DYNASTY Encyclopaedia Iranica iranicaonline org 2022 09 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 06 02 Aside from the conflict with the Mughals in 1648 50 during which the shah seized Kandahar from Shah Jahan no major external wars were fought Kohn George C 2007 Dictionary of wars Infobase Publishing ISBN 9780816065776 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Gupta R K Bakshi S R Studies In Indian History Rajasthan Through The Ages ingilis 4 Sarup amp Sons 2008 seh 189 ISBN 9788176258418 Battle of Raona Chandra Satish 2005 Medieval India from Sultanat to the Mughals II Har Anand Publications ISBN 9788124110669 pp 226 Chandra 2005 s 228 1 2 Kohn 2007 s 338 Noelle Karimi Christine The Pearl in Its Midst Herat and the Mapping of Khurasan 15th 19th Centuries Austrian Academy of Sciences 2014 80 ISBN 3700172028 1 2 Burton 1997 s 266 Iranica Menbe https az wikipedia org w index php title Mogollarin Qendehar muhasireleri amp oldid 6670587, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
