Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səfa Gəray (krımtat. Safa Geray)(v. 1591, Bağçasaray, Krım xanlığı) — Krım xanı II Mehmed Gərayın oğlu, və kalqayı.
| Səfa Gəray | |
|---|---|
| 1584 – 1584 | |
| Əvvəlki | Alp Gəray |
| Sonrakı | Alp Gəray |
| 1588 – 1591 | |
| Əvvəlki | Şaqay Mübarək Gəray |
| Sonrakı | Bəxt Gəray |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | 1591 |
| Vəfat yeri | |
| Atası | II Mehmed Gəray |
| Ailəsi | Gəraylar |
| Dini | sünni islam |
Həyatı
Doğum tarixi bilinmir. Krım xanı II Mehmed Gərayın oğludur. Haqqındakı ilk məlumat Osmanlı sultanı III Muradın əmriylə taxtdan endirilən atası II Mehmed Gərayla birlikdə ölkədən qaçması barədədir. Perekop qalasına sığınan ailəsi burada dəstək qazana bilmədi. Əmisi kalqay Alp Gəray tərəfindən burada atası edam olundu. Səfa Gəray isə qardaşları Səadət Gəray və la birlikdə ölkədən qaçaraq noqaylara sığındılar (may 1584).
O əsnada İstanbula girov tutulan əmisi II İslam Gəray Osmanlı sultanı III Muradın əmriylə xan elan edilsə də, hələ də Krıma gəlməmişdi. Bundan istifadə edən böyük qardaşı Səadət Gəray noqayları ətrafına toplayaraq Bağçasaraya hücum etdi. Özünü xan, qardaşları Səfa Gərayı kalqay, ı isə elan etdi. Ancaq çox keçmədən - cəmi 1 ay sonra İstanbuldan yeniçəri birlikləriylə Bağçasaraya gələn II İslam Gəray hakimiyyəti ələ aldı. Məğlub edilən qardaşlar yenidən noqaylara sığındı. Ancaq bu dəfə tərəfdar toplaya bilmədilər və fərqli istiqamətlərə qaçdılar. İlk öncə çərkəz diyarına qaçan Səfa Gəray daha sonra qardaşlarıyla birlikdə 1586-cı ilin baharında Moskva knyazı I Fyodra sığındı. Burada mərasimlə qarşılanan qardaşlar həmin ilin 18 iyulunda Həştərxana göndərildi və burada yaşamalarına icazə verildi.
Ancaq həmin ilin sonlarında Səfa Gəray və rus təbəəliyindən imtina edərək noqay diyarına qaçdılar. Həştərxanda qalan qardaşları Səadət Gəray isə 1587-ci ildə müəmmalı şəkildə vəfat etdi. 1588-ci ildə II İslam Gərayın ölümü və İstanbulda girov tutulan digər əmiləri II Qazi Gərayın xan təyin edilməsiylə qardaşlar bağışlandı. Hələ İstanbulda ikən qardaşı uşaqlarına məktub yazaraq onları Krıma çağıran II Qazi Gəray onlara yüksək rütbə və ünvanlar vəd etdi. Həmin ilin mayında Səfa Gəray tatar əsilzadələrindən ibarət bir heyətlə Bağçasaraya gəldi və əmisi tərəfindən elan olundu.
Bu vəzifədə ikən bir çox səfər və basqında iştirak edən Səfa Gəray 1589-cu ilin qışında noqay tayfasının köçürülməsinə nəzarətlə vəzifələndirdi. Ancaq Don çayının sol sahilinə köçürülmələrinə etiraz edən noqaylar üsyan başlatdılar. Səfa Gəray topladığı tatar süvariləriylə üsyanı yatırdı. Noqayların bir qismi ələ keçirildi. Qalanları isə qaçaraq Həştərxana sığındılar.
1591-ci ildə əmisi II Qazi Gərayın Moskva knyazlığı üzərinə tərtiblədiyi səfərə qatılan Səfa Gəray, uğursuz nəticələnən bu səfərdən döndükdən sonra Bağçasarayda vəfat etdi.
İstinadlar
- Fisher, Alan, Kırım Tatarları, Çev: Eşref B. Özbilen, Selenge Yayınları, 2009
- Halim Giray Han, Gülbün-i Hanan, Osman Cudi Neşri, 1327
Mənbə
- Kırım Hanlığı’nda Kalgaylık ve Nureddinlik Üzerine Bir İnceleme. Furkan Cem Tosun. Yüksek Lisans Tezi. İzmir 2022
- Von Hammer Purgstall, Kırım Hanlığı Tarihi, İnsan Yayınlar, 3. Baskı, 2020
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sefa Geray krimtat Safa Geray v 1591 Bagcasaray Krim xanligi Krim xani II Mehmed Gerayin oglu ve kalqayi Sefa GerayKrim kalqayi1584 1584EvvelkiAlp GeraySonrakiAlp Geray1588 1591EvvelkiSaqay Mubarek GeraySonrakiBext GeraySexsi melumatlarVefat tarixi 1591Vefat yeri Bagcasaray Krim xanligiAtasi II Mehmed GerayAilesi GeraylarDini sunni islamHeyatiDogum tarixi bilinmir Krim xani II Mehmed Gerayin ogludur Haqqindaki ilk melumat Osmanli sultani III Muradin emriyle taxtdan endirilen atasi II Mehmed Gerayla birlikde olkeden qacmasi barededir Perekop qalasina siginan ailesi burada destek qazana bilmedi Emisi kalqay Alp Geray terefinden burada atasi edam olundu Sefa Geray ise qardaslari Seadet Geray ve la birlikde olkeden qacaraq noqaylara sigindilar may 1584 O esnada Istanbula girov tutulan emisi II Islam Geray Osmanli sultani III Muradin emriyle xan elan edilse de hele de Krima gelmemisdi Bundan istifade eden boyuk qardasi Seadet Geray noqaylari etrafina toplayaraq Bagcasaraya hucum etdi Ozunu xan qardaslari Sefa Gerayi kalqay i ise elan etdi Ancaq cox kecmeden cemi 1 ay sonra Istanbuldan yeniceri birlikleriyle Bagcasaraya gelen II Islam Geray hakimiyyeti ele aldi Meglub edilen qardaslar yeniden noqaylara sigindi Ancaq bu defe terefdar toplaya bilmediler ve ferqli istiqametlere qacdilar Ilk once cerkez diyarina qacan Sefa Geray daha sonra qardaslariyla birlikde 1586 ci ilin baharinda Moskva knyazi I Fyodra sigindi Burada merasimle qarsilanan qardaslar hemin ilin 18 iyulunda Hesterxana gonderildi ve burada yasamalarina icaze verildi Ancaq hemin ilin sonlarinda Sefa Geray ve rus tebeeliyinden imtina ederek noqay diyarina qacdilar Hesterxanda qalan qardaslari Seadet Geray ise 1587 ci ilde muemmali sekilde vefat etdi 1588 ci ilde II Islam Gerayin olumu ve Istanbulda girov tutulan diger emileri II Qazi Gerayin xan teyin edilmesiyle qardaslar bagislandi Hele Istanbulda iken qardasi usaqlarina mektub yazaraq onlari Krima cagiran II Qazi Geray onlara yuksek rutbe ve unvanlar ved etdi Hemin ilin mayinda Sefa Geray tatar esilzadelerinden ibaret bir heyetle Bagcasaraya geldi ve emisi terefinden elan olundu Bu vezifede iken bir cox sefer ve basqinda istirak eden Sefa Geray 1589 cu ilin qisinda noqay tayfasinin kocurulmesine nezaretle vezifelendirdi Ancaq Don cayinin sol sahiline kocurulmelerine etiraz eden noqaylar usyan baslatdilar Sefa Geray topladigi tatar suvarileriyle usyani yatirdi Noqaylarin bir qismi ele kecirildi Qalanlari ise qacaraq Hesterxana sigindilar 1591 ci ilde emisi II Qazi Gerayin Moskva knyazligi uzerine tertiblediyi sefere qatilan Sefa Geray ugursuz neticelenen bu seferden dondukden sonra Bagcasarayda vefat etdi IstinadlarFisher Alan Kirim Tatarlari Cev Esref B Ozbilen Selenge Yayinlari 2009 Halim Giray Han Gulbun i Hanan Osman Cudi Nesri 1327MenbeKirim Hanligi nda Kalgaylik ve Nureddinlik Uzerine Bir Inceleme Furkan Cem Tosun Yuksek Lisans Tezi Izmir 2022 Von Hammer Purgstall Kirim Hanligi Tarihi Insan Yayinlar 3 Baski 2020