fbpx
Wikipedia

Südləyən

Avqust 11, 2021

Südləyən (lat. Euphorbia) - südləyənkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

?Südləyən
Euphorbia

Euphorbia pulcherrima
Elmi təsnifat
Elmi adı
Euphorbia L.

Vikinövlərdə
sistematika
Şəkil
axtarışı
ITIS  28032
NCBI  3990
EOL  20197
GRIN  4515
IPNI  15393
PBDB  319873

Ağaclar kollar və ya ot bitkiləri olub, sadə və ya mürəkkəb, çox hallarda yarpaqaltlıqları olan yarpaqlara malikdirlər.Çiçəkləri bircinslidir,çox az hallarda ikicinslidir,adətən ləçəksizdir,nadirən ikiqat çiçəkyanlıqdır və ya tamamilə çiçəkyanlığı yoxdur.Erkəkciklər sərbəstdir və ya az və ya çox dərəcədə sapları ilə bitişmişlər.

Ginesey adətən 3 meyvəyarpaqcığından əmələ gəlmişdir,yumurtalıq adətən üstdür.Meyvələri qutucuqdur,nadir hallarda giləmeyvə və ya çəyirdəkmeyvədir. Sıraya 4 fəsilə aiddir ki,onlardan da südləyən fəsiləsi tibbi əhəmiyyətə malikdir.

Südləyən fəsiləsinə əsasən Afrika,Cənubi Amerika və Cənubi və Cənub Şərqi Asiyanın tropic və subtropik zonalarında yayılan 300-ə qədər cins daxildir.Həyat formaları so dərəcə rəngarəngdir.Ağac kol və lianlarla yanaşı kaktuslara bənzəyən gövdəli sukkulentlər,su bitkiləri və otlar da təsadüf edilirlər.Fəsilənin nümayəndələrinin təqribən 3-də 1-də,bəzən zəhərli olan südəbənzər şirə (lateks) vardır.Yarpaqlar növbəlidir,bəzən qarşılıqlı və ya topa şəklində yerləşmişlər,sadədirlər,nadirən mürəkkəb olub,yarpaqaltlığına malikdirlər,bəzən də tikanlara çevrilmişlər.Çiçəklər ayrıcinslidir, aktinomorfdur,çətirşəkilli süpürgəyəbənzər və ya sünbülşəkilli çiçəkqrupunda toplanmışlar.Birevli və ya ikievli bitkilərdir.Çiçəkyanlığı zəif inkişaf etmişdir,əksərən kasacığabənzərdir,nadirən ikiqatdır,beşüzvlüdür.Erkək çiçəklərdə erkəkciklərin sayı birdən qeyri_müəyyən saya qədərdir.Dişi çiçəyin gineseyi bitişmiş 3 ədəd meyvəyarpağından təşkil olunmuşdur,sütuncuqlar sərbəstdir və ya əsasında bitişmişlər,əksərən ikidilimlidirlər,hər sütüncuqda 1 neçə dişicikağızı ola bilər.Meyvəsi senokarpdır.Toxumlar xeyli iridir,zəngin endospermə və düzquruluşlu rüşeymə malikdirlər.

Fəsilənin nümayəndələrindən braziliya heveyasını-Hevea brasiliensis və südləyənin-Euphorbia çox sayda növlərini göstərmək olar.Braziliya heveyasının südəbənzər şirəsindən kauçuk alırlar,südləyənin növləri isə bəzək bitkisi kimi bəzən becərilirlər.Gənəgərçək və sekurineqa bitkiləri tibbi əhəmiyyətə malikdirlər.

Adi gənəgərçək-Ricinus comunis öz vətənində (Afrikada ağac bitkisidir).Bizim şəraitimzdə iri birillik ot bitkisi kimi becərilir.Budaqlı göyümtül və ya qırmızımtıl rəngli,dirsəkli,içərisi boş gövdələri və növəli düzülmüş barmaqvari yarılmış uzunsaplaqlı yarpaqları vardır.

Çiçəkqrupu salxımşəkillidir.Çiçəkləri bircinsli,birevlidir,erkək çiçəkləri salxımın aşağısında dişi çiçəkləri isə yuxarısında yerləşmişdir.Çiçəkyanlığı sadədir,3-5 ədəd yaşılımtıl yarpaqcıqlardan ibarətdir.Meyvəsi üzəri tikanlarla örtülmüş üçtaylı,üçtoxumlu qutucuqdan ibarətdir.Toxumları zəhərlidir,onların tərkibində işlədici vasitə kimi tətbiq edilən gənəgərçək yağı vardır.Gənəgərçək yağının nisbətən pis çeşidləri motorların yağlanmasında surtkü yağları kimi,sabun və əlif istehsalında,toxumların cecesi isə azotlu gübrə kimi və kley hazırlanmasında istifadə olunur

Sinonimləri

  • Chamaesyce
  • Elaeophorbia
  • Endadenium
  • Monadenium
  • Synadenium
  • Pedilanthus

Növləri

Azərbaycanın dərman bitkiləri

Digər növləri

İstinadlar

  1. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  2. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.

Həmçinin bax

   İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Avqust 11, 2021
südləyən, euphorbia, südləyənkimilər, fəsiləsinə, bitki, cinsi, euphorbiaeuphorbia, pulcherrimaelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəlilərsıra, söyüdçiçəklilərfəsilə, kimilərcins, elmi, adıeuphorbia, vikinövlərdəsistematikaşəkilaxtar. Sudleyen lat Euphorbia 1 sudleyenkimiler fesilesine aid bitki cinsi 2 SudleyenEuphorbiaEuphorbia pulcherrimaElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerSira SoyudciceklilerFesile SudleyenkimilerCins SudleyenElmi adiEuphorbia L VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 28032NCBI 3990EOL 20197GRIN 4515IPNI 15393PBDB 319873Agaclar kollar ve ya ot bitkileri olub sade ve ya murekkeb cox hallarda yarpaqaltliqlari olan yarpaqlara malikdirler Cicekleri bircinslidir cox az hallarda ikicinslidir adeten leceksizdir nadiren ikiqat cicekyanliqdir ve ya tamamile cicekyanligi yoxdur Erkekcikler serbestdir ve ya az ve ya cox derecede saplari ile bitismisler Ginesey adeten 3 meyveyarpaqcigindan emele gelmisdir yumurtaliq adeten ustdur Meyveleri qutucuqdur nadir hallarda gilemeyve ve ya ceyirdekmeyvedir Siraya 4 fesile aiddir ki onlardan da sudleyen fesilesi tibbi ehemiyyete malikdir Sudleyen fesilesine esasen Afrika Cenubi Amerika ve Cenubi ve Cenub Serqi Asiyanin tropic ve subtropik zonalarinda yayilan 300 e qeder cins daxildir Heyat formalari so derece rengarengdir Agac kol ve lianlarla yanasi kaktuslara benzeyen govdeli sukkulentler su bitkileri ve otlar da tesaduf edilirler Fesilenin numayendelerinin teqriben 3 de 1 de bezen zeherli olan sudebenzer sire lateks vardir Yarpaqlar novbelidir bezen qarsiliqli ve ya topa seklinde yerlesmisler sadedirler nadiren murekkeb olub yarpaqaltligina malikdirler bezen de tikanlara cevrilmisler Cicekler ayricinslidir aktinomorfdur cetirsekilli supurgeyebenzer ve ya sunbulsekilli cicekqrupunda toplanmislar Birevli ve ya ikievli bitkilerdir Cicekyanligi zeif inkisaf etmisdir ekseren kasacigabenzerdir nadiren ikiqatdir besuzvludur Erkek ciceklerde erkekciklerin sayi birden qeyri mueyyen saya qederdir Disi ciceyin gineseyi bitismis 3 eded meyveyarpagindan teskil olunmusdur sutuncuqlar serbestdir ve ya esasinda bitismisler ekseren ikidilimlidirler her sutuncuqda 1 nece disicikagizi ola biler Meyvesi senokarpdir Toxumlar xeyli iridir zengin endosperme ve duzquruluslu ruseyme malikdirler Fesilenin numayendelerinden braziliya heveyasini Hevea brasiliensis ve sudleyenin Euphorbia cox sayda novlerini gostermek olar Braziliya heveyasinin sudebenzer siresinden kaucuk alirlar sudleyenin novleri ise bezek bitkisi kimi bezen becerilirler Genegercek ve sekurineqa bitkileri tibbi ehemiyyete malikdirler Adi genegercek Ricinus comunis oz veteninde Afrikada agac bitkisidir Bizim seraitimzde iri birillik ot bitkisi kimi becerilir Budaqli goyumtul ve ya qirmizimtil rengli dirsekli icerisi bos govdeleri ve noveli duzulmus barmaqvari yarilmis uzunsaplaqli yarpaqlari vardir Cicekqrupu salximsekillidir Cicekleri bircinsli birevlidir erkek cicekleri salximin asagisinda disi cicekleri ise yuxarisinda yerlesmisdir Cicekyanligi sadedir 3 5 eded yasilimtil yarpaqciqlardan ibaretdir Meyvesi uzeri tikanlarla ortulmus uctayli uctoxumlu qutucuqdan ibaretdir Toxumlari zeherlidir onlarin terkibinde isledici vasite kimi tetbiq edilen genegercek yagi vardir Genegercek yaginin nisbeten pis cesidleri motorlarin yaglanmasinda surtku yaglari kimi sabun ve elif istehsalinda toxumlarin cecesi ise azotlu gubre kimi ve kley hazirlanmasinda istifade olunur Mundericat 1 Sinonimleri 2 Novleri 2 1 Azerbaycanin derman bitkileri 2 2 Diger novleri 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxSinonimleri RedakteChamaesyce Elaeophorbia Endadenium Monadenium Synadenium PedilanthusNovleri RedakteAzerbaycanin derman bitkileri Redakte Aci sudleyen Euphorbia esula L Gunebaxan sudleyen Euphorbia helioscopia L Yatiq sudleyen Euphorbia humifusa Schlecht Gululce sudleyeni Euphorbia lathyrus L Xalli sudleyen Lekeli sudleyen Euphorbia maculata L Pallas sudleyeni Euphorbia pallasii Turcz ex Ledeb Euphorbia fischerana Steud Dirrik sudleyeni Bostan sudleyeni Euphorbia peplus L Qetranli sudleyen Euphorbia resinifera Berg Zibold sudleyeni Euphorbia sieboldiana Morr et Decne Cunqar sudleyeni Euphorbia soongarica Boiss Uctikan sudleyen Euphorbia triaculeata Forsk Diger novleri Redakte Euphorbia abdelkuri Euphorbia adenopoda Euphorbia albomarginata Euphorbia alcicornis Euphorbia alfredii Euphorbia alluaudii Euphorbia ambarivatoensis Euphorbia ambovombensis Euphorbia ammak Euphorbia amygdaloides Euphorbia analalavensis Euphorbia angrae Euphorbia ankaranae Euphorbia ankarensis Euphorbia ankazobensis Euphorbia antisyphilitica Euphorbia antso Euphorbia aprica Euphorbia apurimacensis Euphorbia arahaka Euphorbia arbuscula Euphorbia atropurpurea Euphorbia aureoviridiflora Euphorbia bwambensis Euphorbia baioensis Euphorbia balsamifera Euphorbia banae Euphorbia beharensis Euphorbia bemarahaensis Euphorbia benoistii Euphorbia berorohae Euphorbia biaculeata Euphorbia boinensis Euphorbia boissieri Euphorbia boiteaui Euphorbia boivinii Euphorbia bongolavensis Euphorbia bosseri Euphorbia brachyphylla Euphorbia bulbispina Euphorbia corollata Euphorbia canariensis Euphorbia candelabrum Euphorbia cap saintemariensis Euphorbia capmanambatoensis Euphorbia capuronii Euphorbia caput aureum Euphorbia caput medusae Euphorbia cedrorum Euphorbia celastroides Euphorbia chamaesyce Euphorbia characias Euphorbia clementii Euphorbia cremersii Euphorbia crenulata Euphorbia croizatii Euphorbia cussonioides Euphorbia cylindrifolia Euphorbia cyparissias Euphorbia delphinensis Euphorbia decaryi Euphorbia decidua Euphorbia decorsei Euphorbia dendroides Euphorbia denisiana Euphorbia denisii Euphorbia dentata Euphorbia didiereoides Euphorbia doloensis Euphorbia duranii Euphorbia elliotii Euphorbia emirnensis Euphorbia ensifolia Euphorbia enterophora Euphorbia epiphylloides Euphorbia epithymoides Euphorbia eriantha Euphorbia erythroxyloides Euphorbia franckiana Euphorbia famatamboay Euphorbia fianarantsoae Euphorbia fiherenensis Euphorbia francoisii Euphorbia friedrichiae Euphorbia fendleri Euphorbia gottlebei Euphorbia grandidieri Euphorbia guillauminiana Euphorbia griffithii Euphorbia geroldii Euphorbia glauca Euphorbia grantii Euphorbia hamaderohensis Euphorbia hedyotoides Euphorbia haeleeleana Euphorbia herman schwartzii Euphorbia heterochroma Euphorbia heterophylla Euphorbia hexadenia Euphorbia hildebrandtii Euphorbia hirta Euphorbia hofstaetteri Euphorbia hooveri Euphorbia horombensis Euphorbia horrida Euphorbia humbertii Euphorbia iharanae Euphorbia imerina Euphorbia inconstantia Euphorbia ingens Euphorbia intisy Euphorbia itremensis Euphorbia jamesonii Euphorbia kamponii Euphorbia kaokoensis Euphorbia kischenensis Euphorbia kondoi Euphorbia kuriensis Euphorbia lactea Euphorbia labatii Euphorbia lambii Euphorbia lathyris Euphorbia lavrani Euphorbia leistneri Euphorbia leptoclada Euphorbia leuconeura Euphorbia lividiflora Euphorbia lophogona Euphorbia mahabobokensis Euphorbia mahafalensis Euphorbia mainiana Euphorbia mainty Euphorbia mamillaris Euphorbia mananarensis Euphorbia mandravioky Euphorbia mangelsdorffii Euphorbia mangokyensis Euphorbia mangorensis Euphorbia margalidiana Euphorbia marginata Euphorbia maritae Euphorbia martinae Euphorbia mayurnathanii Euphorbia melanadenia Euphorbia melanocarpa Euphorbia mellifera Euphorbia meuleniana Euphorbia micromera Euphorbia milii var splendens Euphorbia millotii Euphorbia misera Euphorbia moratii Euphorbia myrsinites Euphorbia noxia Euphorbia namibensis Euphorbia namuskluftensis Euphorbia neobosseri Euphorbia neohumbertii Euphorbia nigrispinioides Euphorbia nutans Euphorbia oblongata Euphorbia obcordata Euphorbia obesa Euphorbia ocellata Euphorbia origanoides Euphorbia orthoclada Euphorbia otjipembana Euphorbia pachysantha Euphorbia pekinensis Euphorbia parishii Euphorbia pachypodioides Euphorbia palmeri Euphorbia palustris Euphorbia paralias Euphorbia parvicyathophora Euphorbia paulianii Euphorbia pedilanthoides Euphorbia pellegrini Euphorbia pentagona Euphorbia peplis Euphorbia perrieri Euphorbia physoclada Euphorbia pirahazo Euphorbia plagiantha Euphorbia platyclada Euphorbia poissonii Euphorbia polycarpaIstinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Hemcinin bax Redakte Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Sudleyen amp oldid 5370602, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.