fbpx
Wikipedia

Superkompüter

Bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyaya kömək edə bilərsiniz.
Əgər mümkündürsə, daha dəqiq bir şablondan istifadə edin.
Bu məqalə sonuncu dəfə 2 ay əvvəl C Mirəli2001 tərəfindən redaktə olunub. (Yenilə)

Superkompüter (ing. supercomputer) – çox prosessorlu elektron-hesablama sistemidır. İlk supekompüter amerikalı mühəndis-elektronçu Seymur Krey tərəfindən 1975-ci ildə yaradılmışdır. Superkompüterlərin məhsuldarlığı sürüşkən vergüllü ədədlər üzərində saniyədə milyard əməliyyatlarla ölçülür. Superkompüterlərdən aerodinamika, seysmologiya və nüvə fizikasında bir çox məsələlərin həllində geniş istifadə olunur.

"Cray-2" — 1985–1989 illərdə ən sürətli kompüter.

Superkompüterlərdə çoxsaylı mikroprosessorların paralel işlənməsi nəticəsində yüksək məhsuldarlığı əldə etmək olur. Superkompüterlərin qiyməti milyonlarla dollarlarla ölçülür. Superkompüter müasir emal gücünün-xüsusi hesablama sürətinin sərhədində olan bir kompüterdir.Superkompüterlər ilkin olaraq 1960-cı illərdə Seymour Kray tərəfindən Verilənlərə Nəzarət Koporasiyasında və Cray Araşdırma Mərkəzində tanınmışdır və onilliklər ərzində sonrakı şirkətlər onun adını və ya monoqramını saxlamışdır.1970-ci illərdə superkompüterlərdə yalnız bir neçə prosessordan istifadə olunurdusa,1990-cı illərdə minlərlə prosessorla işləyən maşınlar və 20-ci əsrin sonlarında isə on minlərlə "off-the-shelf" prosessorları ilə işləyən kütləvi paralel superkompüterləri görmək artıq normal hal idi.2013-cü il Noyabr ayına kimi Çinin Tianhe-2 superkompüteri dünyada ən sürətli superkompüterdir.Kütləvi sayda prosessorla işləyən superkompüterlər əsasən iki yoldan birini seçir:Birincisi,çoxlu sayda diskret kompüterlər şəbəkə ətrafında paylanır və onların bəziləri və ya hamısı öz vaxtlarını əsas problemin həllinə sərf edir;digər fərdi kompüter(klient) isə çoxlu sayda kiçik tapşırıqları qəbul edir və onları həll edir,nəticələri isə ümumi həll içində bütün klientlərdən gələn tapşırıq nəticələrini özündə birləşdirən mərkəzi serverə ötürür.Digər yol isə,çoxlu sayda kiçik prosessorlar bir-birinə yaxın yerləşdirilir;bu verilənlərin ətrafda ötürülmə vaxtına xeyli qənaət edir və prosessorların birgə işləməsini təmin edir.Buna misal olaraq ilgək və hiperkub arxitekturasını göstərmək olar.Multi-nüvə prosessorllarından istifadənin mərkəzləşmə ilə birləşməsi cərəyanı artırır;onlardan biri bunu kiçik qrup kimi(smartfonların,tabletlərin,leptopların və s.-in multi nüvələri) başa düşür,lakin hər ikisi bir sonrakından asılı olur və buludşəkilli kompüter şəbəkəsinə qatılır.Superkompüterlər kompüter elmi sahəsində vacib rol oynayır və müxtəlif sahələrdə,o cümlədən kvant mexanikası,hava proqnozlarının verilməsi,iqlim araşdırmaları,neft-qaz kəşfiyyatı,molekulyar modelləşdirmə(kimyəvi məsələlərin,bioloji makromolekulların,polimer və kristalların struktur və xassələrinin öyrənilməsi) və fiziki simulyasiyalarda(kainatın erkən vaxtları,hava və kosmik aerodinamika,atom silahlarının partladılması və atom ərintisi kimi simulyasiyaları) olan intensiv tapşırıqların həll olunmasında geniş miqyasda istifadə olunur.Öz tarixi ərzində onlar kripitanaliz sahəsində əhəmiyyətli rol oynamışlar.

Mənbə

Xarici keçidlər

superkompüter, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalə, qaralama, halındadır, məqaləni, redaktə, edərək, vikipediyaya, kömək, edə, bilərsiniz, əgər, mümkündürsə, daha, dəqi. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyaya komek ede bilersiniz Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bu meqale sonuncu defe 2 ay evvel C Mireli2001 terefinden redakte olunub Yenile Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Superkomputer ing supercomputer cox prosessorlu elektron hesablama sistemidir Ilk supekomputer amerikali muhendis elektroncu Seymur Krey terefinden 1975 ci ilde yaradilmisdir Superkomputerlerin mehsuldarligi surusken vergullu ededler uzerinde saniyede milyard emeliyyatlarla olculur Superkomputerlerden aerodinamika seysmologiya ve nuve fizikasinda bir cox meselelerin hellinde genis istifade olunur Cray 2 1985 1989 illerde en suretli komputer Superkomputerlerde coxsayli mikroprosessorlarin paralel islenmesi neticesinde yuksek mehsuldarligi elde etmek olur Superkomputerlerin qiymeti milyonlarla dollarlarla olculur Superkomputer muasir emal gucunun xususi hesablama suretinin serhedinde olan bir komputerdir Superkomputerler ilkin olaraq 1960 ci illerde Seymour Kray terefinden Verilenlere Nezaret Koporasiyasinda ve Cray Arasdirma Merkezinde taninmisdir ve onillikler erzinde sonraki sirketler onun adini ve ya monoqramini saxlamisdir 1970 ci illerde superkomputerlerde yalniz bir nece prosessordan istifade olunurdusa 1990 ci illerde minlerle prosessorla isleyen masinlar ve 20 ci esrin sonlarinda ise on minlerle off the shelf prosessorlari ile isleyen kutlevi paralel superkomputerleri gormek artiq normal hal idi 2013 cu il Noyabr ayina kimi Cinin Tianhe 2 superkomputeri dunyada en suretli superkomputerdir Kutlevi sayda prosessorla isleyen superkomputerler esasen iki yoldan birini secir Birincisi coxlu sayda diskret komputerler sebeke etrafinda paylanir ve onlarin bezileri ve ya hamisi oz vaxtlarini esas problemin helline serf edir diger ferdi komputer klient ise coxlu sayda kicik tapsiriqlari qebul edir ve onlari hell edir neticeleri ise umumi hell icinde butun klientlerden gelen tapsiriq neticelerini ozunde birlesdiren merkezi servere oturur Diger yol ise coxlu sayda kicik prosessorlar bir birine yaxin yerlesdirilir bu verilenlerin etrafda oturulme vaxtina xeyli qenaet edir ve prosessorlarin birge islemesini temin edir Buna misal olaraq ilgek ve hiperkub arxitekturasini gostermek olar Multi nuve prosessorllarindan istifadenin merkezlesme ile birlesmesi cereyani artirir onlardan biri bunu kicik qrup kimi smartfonlarin tabletlerin leptoplarin ve s in multi nuveleri basa dusur lakin her ikisi bir sonrakindan asili olur ve buludsekilli komputer sebekesine qatilir Superkomputerler komputer elmi sahesinde vacib rol oynayir ve muxtelif sahelerde o cumleden kvant mexanikasi hava proqnozlarinin verilmesi iqlim arasdirmalari neft qaz kesfiyyati molekulyar modellesdirme kimyevi meselelerin bioloji makromolekullarin polimer ve kristallarin struktur ve xasselerinin oyrenilmesi ve fiziki simulyasiyalarda kainatin erken vaxtlari hava ve kosmik aerodinamika atom silahlarinin partladilmasi ve atom erintisi kimi simulyasiyalari olan intensiv tapsiriqlarin hell olunmasinda genis miqyasda istifade olunur Oz tarixi erzinde onlar kripitanaliz sahesinde ehemiyyetli rol oynamislar Menbe RedakteR Q ELEKBEROV HESABLAMA MASINLARI VE KOMPUTERLER HAQQINDA AMEA Informasiya Texnologiyalari InstitutuXarici kecidler Redaktehttp elm az http ikt az http www express com az Arxivlesdirilib 2009 08 27 at the Wayback Machine http www az muallimi com http www netacad az itessaz htm olu kecid http www akademiya net http www load azMenbe https az wikipedia org w index php title Superkomputer amp oldid 5972463, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.