fbpx
Wikipedia

Əhməd Səncər

Əhməd Səncər və ya Sultan Səncər ya da Muizzəddin Əhməd Səncər (d. 1086 - ö. 8 may 1157), tam adı Muizzəddin Ədudüddövlə Əbu'l-Haris Əhməd Səncər bin Məlikşah, 1097-1118-ci illər arasında Xorasan Səlcuq Sultanı, 1118-1157-ci illər arasında Böyük Səlcuq Sultanı.

Sultan Əhməd Səncər
fars. احمد سنجر
Doğum tarixi ən tezi 1084 və ən geci 1085
Doğum yeri Səlcuqlu Dövləti
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Mərv
Vəfat səbəbi dizenteriya
Dəfn yeri
  • Sultan Sanjar's mausoleum[d]
Vətəndaşlığı
Atası Sultan Məlikşah
Milliyyəti Səlcuq-Oğuz-Qınıq türkü
Dini Sünni İslam
Fəaliyyəti siyasətçi
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

 
Mərvdə Sultan Əhməd Səncərin qəbri

Xaşxaşilər (həşşaşinlər) tərəfindən atası Sultan Məlikşah öldürülmüş, Səlcuqluların çöküşü sürətlənmişdir. Daha sonra Sultan Səncər, xaşxaşilərə bir həmlə etməyi düşündüsə də, yatağına saplanmış xəncəri və məktubu görüncə fikrindən daşınmışdır. Məktubda "İstər bizə hücum et, istərsən bizi rahat burax, əgər yatağına öz evim kimi girə bilmişəmsə, özündən muğayat ol İbn(Əbu) Tahir".

Sultan Səncər qardaşlarının sağlığında Xorasan və ətrafında hakimiyyətdə olmuş, burdakı vassalların mərkəzi hakimiyyətə qarşı baş qaldırmaması üçün nəzarət etmişdir. Səlcuqlu imperiyasını şərqdən gələcək təhlükələrə qarşı qorumağa çalışmışdır. Şərqdə ən böyük problemlər talançı oğuzlar və günü-gündən qüdrətlənən Xarəzmşahlar dövləti idi. Xarəzm qədimdən mühüm ticarət və mədəniyyət mərkəzi olmuş zəngin bir ölkə olduğundan oranı idarə edən canişinlər də qısa müddətdə varlanaraq böyük siyasi nüfuz əldə edə bilirdilər.

Sultan Məhəmməd Təpərin ölümündən (1118-ci il) sonra Mahmud, onun qardaşları Məsud, Toğrul və əmisi Sultan Səncər arasında hakimiyyət uğrunda cəmi iki çəkəcək mübarizə başlandı. Sultan Səncər Sultan elan olundu, Mahmud isə bütün imperiyanın varisi kiçik Sultan təyin edildi. Öz oğlu Davudun adına Azərbaycanda və digər ərazilərdə xütbə oxunması haqqında əmr verən Mahmudun ölümündən (1131-ci il) sonra onun qardaşı Səlcuq da hakimiyyət uğrunda mübarizə aparmağa başladı. 1132-ci ildə Sultan Səncər Həmədan yaxınlığında Məsud və Səlcuqun birləşmiş qoşununu darmadağın etdi. Səlcuq şahın taleyi naməlum qaldı. Məsud qaçsa da, sonradan Sultan Səncər onu bağışladı. Məsud tezliklə Sultan Səncər tərəfindən vəliəhd elan olunmuş II Toğrulun tutduğu Azərbaycan ərazisinə yiyələndi.

Sultan Səncər əsas təhlükənin Şərqdən gələcəyini ehtimal edirdi. Nəhayət o Oğuzların talanlarına birdəfəlik son qoymaq üçün onların üzərinə yürüş edərək mühasirəyə ala bildi. Bu vaxt oğuzların tayfa başçıları Sultan Səncərin qarşısına gələrək aman dilədilər və ona böyük miqdarda xərac boyun oldular həmçinin xeyli əsir cavan oğlan da verməyi qəbul etdilər. Lakin öz qələbəsindən əmin olan Sultan Səncər bu şərtlərlə razılaşmadı. Oğuzlar Səncərin öz qərarında qəti olduğunu gördükdə böyük bir şücaətlə döyüşə atılaraq Səlcuq ordusunu məğlub edərək Sultan Səncəri əsir aldılar. Onlar Sultan Səncəri özləri ilə gəzdirərək Səlcuq imperiyasının şərqindəki şəhərləri qarət edir və Sultanın onlara başçılıq etdiyini deyirdilər. Sultan Səncər bir neçə dəfə qaçmağa müvəffəq olsa da oğuzlardan qurtula bilmədi. Onu heç kəs dəstəkləmirdi. Səlcuq imperiyasının şərqindəki vassallar öz dövlətlərini qüdrətləndirmək və yeni imperiya qurmaq istəyirdilər.

Heç kəsdən dəstək görməyən Sultan Səncər 1157-ci ildə əsirlikdə vəfat etdi.

Sultan Səncər və mədəniyyət

12 əsr Azərbaycan şairi Məhsəti Gəncəvi yaradıcılığının ən məhsuldar dövrünü Sultan Mahmud Səlcuqinin və onun əmisi Sultan Səncər Səlcuqinin saraylarında keçirmişdir. Fars dilində, əsasən, rübai janrında yazmışdır. Ədəbi irsi dövrümüzədək tam halda gəlib çatmamışdır. 13-15 əsrlərə aid cünktəzkirələrdə iki yüzə yaxın rübaisi və bir neçə başqa lirik şeri saxlanılmışdır. Yalnız öz dövründə deyil, sonralar da görkəmli rübai ustası kimi tanınmış, bu isə bəzən başqa sənətkarların rübailərinin də ona aid edilməsinə səbəb olmuşdur. Məhəbbət lirikası yaradıcılığında əsas yer tutur.

İstinadlar

  1. Fəzlullah Rəşidəddin Camüət-Təvarix Пер. с персидского О. И. Смирновой, редакция проф. А. А. Семенова |ссылка= http://zhurnal.lib.ru/k/konstantin_p/rashid2.shtml%7Cместо=[ölü keçid] М., Л.|издательство АН СССР, 1952|том= 1, кн. 2|страницы= 80 , Rusca

Həmçinin bax

əhməd, səncər, sultan, səncər, muizzəddin, 1086, 1157, adı, muizzəddin, ədudüddövlə, əbu, haris, məlikşah, 1097, 1118, illər, arasında, xorasan, səlcuq, sultanı, 1118, 1157, illər, arasında, böyük, səlcuq, sultanı, sultan, fars, احمد, سنجرdoğum, tarixi, tezi, . Ehmed Sencer ve ya Sultan Sencer ya da Muizzeddin Ehmed Sencer d 1086 o 8 may 1157 tam adi Muizzeddin Edududdovle Ebu l Haris Ehmed Sencer bin Meliksah 1097 1118 ci iller arasinda Xorasan Selcuq Sultani 1118 1157 ci iller arasinda Boyuk Selcuq Sultani Sultan Ehmed Sencerfars احمد سنجرDogum tarixi en tezi 1084 ve en geci 1085Dogum yeri Selcuqlu DovletiVefat tarixi 1157Vefat yeri MervVefat sebebi dizenteriyaDefn yeri Sultan Sanjar s mausoleum d Vetendasligi Boyuk Selcuq ImperiyasiAtasi Sultan MeliksahMilliyyeti Selcuq Oguz Qiniq turkuDini Sunni IslamFealiyyeti siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Sultan Sencer ve medeniyyet 3 Istinadlar 4 Hemcinin baxHeyati Redakte Mervde Sultan Ehmed Sencerin qebri Xasxasiler hessasinler terefinden atasi Sultan Meliksah oldurulmus Selcuqlularin cokusu suretlenmisdir Daha sonra Sultan Sencer xasxasilere bir hemle etmeyi dusunduse de yatagina saplanmis xenceri ve mektubu gorunce fikrinden dasinmisdir Mektubda Ister bize hucum et istersen bizi rahat burax eger yatagina oz evim kimi gire bilmisemse ozunden mugayat ol Ibn Ebu Tahir Sultan Sencer qardaslarinin sagliginda Xorasan ve etrafinda hakimiyyetde olmus burdaki vassallarin merkezi hakimiyyete qarsi bas qaldirmamasi ucun nezaret etmisdir Selcuqlu imperiyasini serqden gelecek tehlukelere qarsi qorumaga calismisdir Serqde en boyuk problemler talanci oguzlar ve gunu gunden qudretlenen Xarezmsahlar dovleti idi Xarezm qedimden muhum ticaret ve medeniyyet merkezi olmus zengin bir olke oldugundan orani idare eden canisinler de qisa muddetde varlanaraq boyuk siyasi nufuz elde ede bilirdiler Sultan Mehemmed Teperin olumunden 1118 ci il sonra Mahmud onun qardaslari Mesud Togrul ve emisi Sultan Sencer arasinda hakimiyyet ugrunda cemi iki cekecek mubarize baslandi Sultan Sencer Sultan elan olundu Mahmud ise butun imperiyanin varisi kicik Sultan teyin edildi Oz oglu Davudun adina Azerbaycanda ve diger erazilerde xutbe oxunmasi haqqinda emr veren Mahmudun olumunden 1131 ci il sonra onun qardasi Selcuq da hakimiyyet ugrunda mubarize aparmaga basladi 1132 ci ilde Sultan Sencer Hemedan yaxinliginda Mesud ve Selcuqun birlesmis qosununu darmadagin etdi Selcuq sahin taleyi namelum qaldi Mesud qacsa da sonradan Sultan Sencer onu bagisladi Mesud tezlikle Sultan Sencer terefinden veliehd elan olunmus II Togrulun tutdugu Azerbaycan erazisine yiyelendi Sultan Sencer esas tehlukenin Serqden geleceyini ehtimal edirdi Nehayet o Oguzlarin talanlarina birdefelik son qoymaq ucun onlarin uzerine yurus ederek muhasireye ala bildi Bu vaxt oguzlarin tayfa bascilari Sultan Sencerin qarsisina gelerek aman dilediler ve ona boyuk miqdarda xerac boyun oldular hemcinin xeyli esir cavan oglan da vermeyi qebul etdiler Lakin oz qelebesinden emin olan Sultan Sencer bu sertlerle razilasmadi Oguzlar Sencerin oz qerarinda qeti oldugunu gordukde boyuk bir sucaetle doyuse atilaraq Selcuq ordusunu meglub ederek Sultan Senceri esir aldilar Onlar Sultan Senceri ozleri ile gezdirerek Selcuq imperiyasinin serqindeki seherleri qaret edir ve Sultanin onlara basciliq etdiyini deyirdiler Sultan Sencer bir nece defe qacmaga muveffeq olsa da oguzlardan qurtula bilmedi Onu hec kes desteklemirdi Selcuq imperiyasinin serqindeki vassallar oz dovletlerini qudretlendirmek ve yeni imperiya qurmaq isteyirdiler Hec kesden destek gormeyen Sultan Sencer 1157 ci ilde esirlikde vefat etdi 1 Sultan Sencer ve medeniyyet Redakte12 esr Azerbaycan sairi Mehseti Gencevi yaradiciliginin en mehsuldar dovrunu Sultan Mahmud Selcuqinin ve onun emisi Sultan Sencer Selcuqinin saraylarinda kecirmisdir Fars dilinde esasen rubai janrinda yazmisdir Edebi irsi dovrumuzedek tam halda gelib catmamisdir 13 15 esrlere aid cunk ve tezkirelerde iki yuze yaxin rubaisi ve bir nece basqa lirik seri saxlanilmisdir Yalniz oz dovrunde deyil sonralar da gorkemli rubai ustasi kimi taninmis bu ise bezen basqa senetkarlarin rubailerinin de ona aid edilmesine sebeb olmusdur Mehebbet lirikasi yaradiciliginda esas yer tutur Istinadlar Redakte Fezlullah Resideddin Camuet Tevarix Per s persidskogo O I Smirnovoj redakciya prof A A Semenova ssylka http zhurnal lib ru k konstantin p rashid2 shtml 7Cmesto olu kecid M L izdatelstvo AN SSSR 1952 tom 1 kn 2 stranicy 80 RuscaHemcinin bax RedakteSelcuqlular sulalesi SelcuqlularMenbe https az wikipedia org w index php title Ehmed Sencer amp oldid 6083204, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.