Satirvari steveniyella (lat. Steveniella satyrioides) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin steveniyella cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c+3 cd. Nadir növdür.
Satirvari steveniyella | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Satirvari steveniyella | ||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
|
Botaniki xarakteristikası
Çox nadir və tükənməkdə olan bitki növüdür. Azərbaycanda Lerik rayonu (Zərdoni kəndi və Lerik qəsəbəsi ətrafında), Orand çayı vadisində, Azərbaycandan kənarda – Krım, Dağıstan və Qərbi Zaqafqaziya. Kiçik Aziyanın şərqində, İranda yayılmışdır. Aşağı və orta dağlıq qurşaqların meşələrində, kolluqları arasında bitir. Çox az-az rast gəlir.
Çoxalması
Toxum vasitəsilə çoxalır.
Ehtiyatının dəyişilmə səbəbləri
Olduğu yerin şəraitinin dəyişməsi, dekorativ bitki kimi yığılması.
Qısa morfoloji təsviri
Bütöv kök yumrulu, 1,0–2,5 sm uzunluğunda çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi 20–40 sm hündürlükdə, əsasən uzunsov-oval formalı, qonur-yaşıl rəngli, qırmızı-qonur ləkəli yarpağa malikdir. Çiçək qrupu uzunsov, çox sıx olub, 40–10(13) sm uzunluğunda, 5–18(20) ədəd əyilmiş çiçəklidir. Qalpağı 7 — uzunluğunda, qırmızı-yaşıl rəngli, çiçəkyanlığının üç ədəd birləşmiş xarici yarpaqcıqlarından əmələ gəlmişdir. Dodağı yaşıl-qonur, əsasında qırmızımtıl-qəhvəyi rəngdə, yan dilimləri rombvari, ortadakı uzunsov-xətti, 4 — uzunluğundadır.
Yayılması
Böyük Qafqazın şərqi və Lənkəranın dağlıq hissəsi (Lənkəran rayonu, Zardalyu kəndinin ətrafı; Lerik rayonu, Şinabad kəndi, Zuvand, Orand-çay ətrafı). Azərbaycanın Botanika İnstitutunun Botanika bağında becərilir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə aprel-may, meyvə əmələgətirmə iyun aylarına təsadüf edir. Toxumla və vegetativ yolla çoxalır. Aşağı və orta dağ qurşaqlarında meşə talalarında və kənarında, çox vaxt kolluqlararası, meşə və meşə-kol bitkilik tiplərində rast gəlinir (Juglans regia, Ulmus scabra, Crataegus sp., Cornus mas, Mespilus germanicus, Lonicera caprifolia, Pedicularis condensata). Dekorativ və dərman bitkisidir, xalq təbabətində istifadə olunur.
Sayı və tendensiyası
Bir neçə lokalitetlərdə azalma tendensiyasına meyl müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (otarılma, tapdalanma, əhali tərəfindən intensiv yığılması populyasiyanın azalmasını sürətləndirir).
Mühafizə tədbirləri
Xüsusi mühafizə tədbirləri hazırlanmamışdır. Yayılma yerlərində antropogen təsirin azaldılması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin müəyyənləşdirilməsi təklif olunur.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Satirvari steveniyella lat Steveniella satyrioides bitkiler aleminin qulancarcicekliler destesinin sehlebkimiler fesilesinin steveniyella cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmeye hessas olanlar kateqoriyasina aiddir VU A2c 3 cd Nadir novdur Satirvari steveniyellaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad PolysporangiophytesKlad TracheophytesKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste QulancarciceklilerFesile SehlebkimilerYarimfesile Triba Yarimtriba Cins SteveniyellaNov Satirvari steveniyellaBeynelxalq elmi adiSteveniella satyrioides Schltr Sekil axtarisiNCBI 443069EOL 1129678Botaniki xarakteristikasiCox nadir ve tukenmekde olan bitki novudur Azerbaycanda Lerik rayonu Zerdoni kendi ve Lerik qesebesi etrafinda Orand cayi vadisinde Azerbaycandan kenarda Krim Dagistan ve Qerbi Zaqafqaziya Kicik Aziyanin serqinde Iranda yayilmisdir Asagi ve orta dagliq qursaqlarin meselerinde kolluqlari arasinda bitir Cox az az rast gelir CoxalmasiToxum vasitesile coxalir Ehtiyatinin deyisilme sebebleriOldugu yerin seraitinin deyismesi dekorativ bitki kimi yigilmasi Qisa morfoloji tesviriButov kok yumrulu 1 0 2 5 sm uzunlugunda coxillik ot bitkisidir Govdesi 20 40 sm hundurlukde esasen uzunsov oval formali qonur yasil rengli qirmizi qonur lekeli yarpaga malikdir Cicek qrupu uzunsov cox six olub 40 10 13 sm uzunlugunda 5 18 20 eded eyilmis ciceklidir Qalpagi 7 uzunlugunda qirmizi yasil rengli cicekyanliginin uc eded birlesmis xarici yarpaqciqlarindan emele gelmisdir Dodagi yasil qonur esasinda qirmizimtil qehveyi rengde yan dilimleri rombvari ortadaki uzunsov xetti 4 uzunlugundadir YayilmasiBoyuk Qafqazin serqi ve Lenkeranin dagliq hissesi Lenkeran rayonu Zardalyu kendinin etrafi Lerik rayonu Sinabad kendi Zuvand Orand cay etrafi Azerbaycanin Botanika Institutunun Botanika baginda becerilir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCicekleme aprel may meyve emelegetirme iyun aylarina tesaduf edir Toxumla ve vegetativ yolla coxalir Asagi ve orta dag qursaqlarinda mese talalarinda ve kenarinda cox vaxt kolluqlararasi mese ve mese kol bitkilik tiplerinde rast gelinir Juglans regia Ulmus scabra Crataegus sp Cornus mas Mespilus germanicus Lonicera caprifolia Pedicularis condensata Dekorativ ve derman bitkisidir xalq tebabetinde istifade olunur Sayi ve tendensiyasiBir nece lokalitetlerde azalma tendensiyasina meyl musahide olunur Mehdudlasdirici amillerAntropogen amiller otarilma tapdalanma ehali terefinden intensiv yigilmasi populyasiyanin azalmasini suretlendirir Muhafize tedbirleriXususi muhafize tedbirleri hazirlanmamisdir Yayilma yerlerinde antropogen tesirin azaldilmasi berpasinin temin edilmesi yeni yayilma yerlerinin mueyyenlesdirilmesi teklif olunur IstinadlarHemcinin bax