Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Stanislav Despot-Zenoviç (1833, Vilnüs – 19 may 1900, Batum) — 1878–1894-cü illərdə Bakı Şəhər Dumasının başçısı.
| Stanislav Despot-Zenoviç | |
|---|---|
 | |
| Fevral 1879 – 12 Mart 1894 | |
| Əvvəlki | |
| Sonrakı | |
| Oktyabr 1878 – Fevral 1879 | |
| Sədr | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1833 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 19 may 1900 |
| Vəfat yeri |
|
| Təhsili |
|
Həyatı
Stanislav Despot Zenoviç (Stanisław Despot-Zenowicz) 1835-ci ildə Vilnüsdə anadan olmuşdur. 15 may 1900-cü ildə Batumidə 65 yaşında ağır xəstəlik nəticəsində vəfat etmişdir. Qujufda, Krımda dəfn olunmuşdur..
Ailəsi
Subay idi. Onun nəslinin ilk tanınmış namizədi Bartoşanın adı 1837-ci ildə qeyd olunur. 1401-ci ildə Bartoşa Zenoviç və onun oğlu Zenon polyak kralına öz loyallıqları haqda akt imzalamışdırlar. "Despot" (Deszpot) ləqəbi XVII əsrin sonunda Zenoviçlərin Serbiya despotlarından gəlməsinə əsaslanaraq peyda olmuşdur. Despot-Zenoviç nəslinin ilhaq olunduğu zaman Minsk quberniyasının zadəgan (szlachta) cəmiyyətində qeydiyyatdan keçmişdirlər.
- Böyük qardaşı Aleksandr Despot-Zenoviç 1850-ci ildə konspirativ fəaliyyətinə görə Sibirə sürgün edilmişdir. İllər sonra Aleksandr Tobol qubernatoru olmuşdur (1862 −1867).
Siyasi-ictimai fəaliyyəti
1853-cü ildə Stanislav Despot-Zenoviç Tiflis şəhərinə gəlmişdir. Əvvəlcə rus imperatorunun Qafqazdaki səfiri Vorontsovun Qafqazdakı karguzarlığında qubernatorun müavini olmuşdur. 1854-cü ildə kollec müavini vəzifəsinə təyin olundu. Eyni zamanda Moskva Universitetində təhsil alırdı. Krımın Türkiyə ilə müharibəsindən sonra nəaliyyətlərinə görə müşavir təyin olunmuşdur. 1861-ci ildə saray müşaviri rütbəsinə qalxmışdır, 1864-cü ildə isə kollec məsləhətçisi rütbəsində çalışmıdır.
Bakıda
Sonra Despot-Zenoviçi Bakıya gəlmişdir. Burada rayon məhkəməsində prokuror vəzifəsini tutmuşdur. 1872-ci ildə indiki general rütbəsinə bərabər olan dövlət müşaviri oldu.1873-cü ildə iyirmi illik qüsursuz xidmətinə görə Despot-Zenoviç general-mayor rütbəsini qalxmışdır. Məhbusların himayəsi üzrə Qafqaz Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur.
Şəhər Dumasında
1878-ci ilin oktyabr ayında şəhər başçısının xəstə olmasına görə müvəqqəti olaraq onu əvəz edirdi, 1879-cu ilin fevral ayında isə qubernator tərəfindən şəhərin başçısı təyin olmuşdur. Qubernator bağının yaşıllaşması, dənizkənarı yolun tikilməsi və şəhərin görünüşü ilə bağlı bir çox işlərlə məşğul olur.
1881-ci ildə Bakı Şəhər Dumasına dörd illik müddətə seçkilər keçirilir (1882–1885), bunun nəticəsində Despot-Zenoviç şəhərin başçısı vəzifəsinə seçilir. O, öz çıxışında belə demişdi: "İlk dəfə bu vəzifəyə hökmdar tərəfindən təyin olunmuşdum. Bu dəfə isə məni siz özünüz seçdiniz, buna görə sizə dərin minnətdarlığımı bildirirəm." Bakı Şəhər Dumasının üzvləri başçının təklifinə əsasən azərbaycan, rus və erməni təyin olunmuşdur.
1886-cı ilin mart ayında Bakı Şəhər Dumasına üçüncü seçkilər keçirilmişdir. Despot-Zenoviç yenidən Bakı Şəhər Dumasının başçısı seçilmişdir.
1888-ci ildə başçının səyləri nəticəsində küçələrin sayı artmış, trotuarlara asfalt salınmış, neft tüstüsü azalmışdır. İctimai at nəqliyyat vasitəsi öz fəaliyyətinə başlamışdır. Despot-Zenoviç həmçinin küçələrin adlanması və nömrələnməsi ilə də məşğul olmuşdur. Balkonda xalçaların çırpılmasına və özəl elanların yayılmasına qadağa qoyulmuş, nəzarətçi müəssisələri açılmışdır. O, həmçinin tarixi abidələrə, əsasən İçərişəhərdə yerləşən Şirvanşahlar Sarayına xüsusi qayğı göstərirdi. Məhz onun sayəsində Şirvanşahlar Sarayı bərpa olmuş və şəhərə təhvil verilmişdir.
1889-cu ildə yenidən Bakı Şəhər Dumasının başçısı seçilmişdir. 1893-cü ilin iyul ayında, 16 il başçı kimi xidmət etdikdən sonra öz vəzifəsindən çıxması haqda qərar vermiş və növbəti seçkilərdə iştirak etməkdən imtina etmişdir. 21 iyul 1894-cü ildə Şəhər Şurasına ilkin seçkiləri keçirildi. 12 mart 1894-cü ildə təqaüdə çıxan Stanislav Despot-Zenoviçin şərəfinə təntənəli vida mərasimi keçirildi.
Texniki Məktəb
1880-ci ildə Despot-Zenoviç texniki məktəbin açılışı mövzusunu açmışdı. Daha sonra bu peşə məktəbi dördillik peşə məktəbinə çevrildi və 8 noyabr 1888-ci ildə təntənəli açılışı baş tutdu. 1893-cü ildə məktəbin Stanislavski küçəsində məktəb tikilməsinə təkan vermişdi – layihəni memar Qoslavskiyə tapşırmışdı. 1896-cı ildə məktəbin akt zalında müəssisənin yaradıcısı kimi onun şəkilinin asılmasına qərar verilmişdi. Hazırda həmin məktəb Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetidir.
Digər
1879-cu ildə Ludviq Nobelin hakimiyyətlə birlikdə problemlərin həll olunması üçün sənayeçilərin müstəqil təşkilatının yaradılması fikrini dəstəkləmişdi.
1883-cü ildə Ludviq Nobelin başçılığı ilə "Neft Sənayeçiləri İttifaqı" yaranmışdı. Onun səyləri sayəsində Peterburqda İttifaqın yaranmasına icazə verildi. 26 oktyabr 1884-cü ildə ilk qurultay keçirilən zaman sənayeçi A. F. von Velke belə demişdi: "Despot-Zenoviç öz üzərinə indiyə kimi heç bir başçının etmədiyini götürüb." Hörmət nişanəsi olaraq başçı ömürlük qonaq şəklində ittifaqın bütün qurultaylarında iştirak etməyə dəvət olunmuşdur.
1891-ci ildə Despot-Zenoviç "Xəzər-Qara Dəniz Daşınma İdarəsinə" və "Neft Cəmiyyəti"nin İdarə Heyətinin sədri seçilmişdir.
1895-ci ilin sonunda Bakı Xəzər-Qara Dəniz Cəmiyyətinin İdarəsinin sədri seçilib Batumiyə köçdü.
Xatirəsi
13 yanvar 1904-cü ildə Bakı Şəhər Duması şəhərin Fəxri Xiyabanında Stanislav Despot-Zenoviçə abidə qoymağa qərar verdi və buna külli miqdarda vəsait ayırdı. Həmçinin Bakı Texniki Məktəbində Despot-Zenoviçin adına "millətindən və dinindən asılı olmayaraq" tələbələr üçün 2 təqaüd ayrıldı.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Stanislav Despot Zenovic 1833 Vilnus 19 may 1900 Batum 1878 1894 cu illerde Baki Seher Dumasinin bascisi Stanislav Despot ZenovicBaki Seher Dumasinin sedriFevral 1879 12 Mart 1894EvvelkiSonrakiBaki Seher Dumasinin sedr eveziOktyabr 1878 Fevral 1879SedrSexsi melumatlarDogum tarixi 1833Dogum yeri Vilnus Vilen quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 19 may 1900 1900 05 19 Vefat yeri Batum Batum dairesi d Batum vilayeti Rusiya imperiyasiTehsili Moskva Imperator Universiteti d HeyatiStanislav Despot Zenovic Stanislaw Despot Zenowicz 1835 ci ilde Vilnusde anadan olmusdur 15 may 1900 cu ilde Batumide 65 yasinda agir xestelik neticesinde vefat etmisdir Qujufda Krimda defn olunmusdur Ailesi Subay idi Onun neslinin ilk taninmis namizedi Bartosanin adi 1837 ci ilde qeyd olunur 1401 ci ilde Bartosa Zenovic ve onun oglu Zenon polyak kralina oz loyalliqlari haqda akt imzalamisdirlar Despot Deszpot leqebi XVII esrin sonunda Zenoviclerin Serbiya despotlarindan gelmesine esaslanaraq peyda olmusdur Despot Zenovic neslinin ilhaq olundugu zaman Minsk quberniyasinin zadegan szlachta cemiyyetinde qeydiyyatdan kecmisdirler Boyuk qardasi Aleksandr Despot Zenovic 1850 ci ilde konspirativ fealiyyetine gore Sibire surgun edilmisdir Iller sonra Aleksandr Tobol qubernatoru olmusdur 1862 1867 Siyasi ictimai fealiyyeti1853 cu ilde Stanislav Despot Zenovic Tiflis seherine gelmisdir Evvelce rus imperatorunun Qafqazdaki sefiri Vorontsovun Qafqazdaki karguzarliginda qubernatorun muavini olmusdur 1854 cu ilde kollec muavini vezifesine teyin olundu Eyni zamanda Moskva Universitetinde tehsil alirdi Krimin Turkiye ile muharibesinden sonra nealiyyetlerine gore musavir teyin olunmusdur 1861 ci ilde saray musaviri rutbesine qalxmisdir 1864 cu ilde ise kollec meslehetcisi rutbesinde calismidir Bakida Sonra Despot Zenovici Bakiya gelmisdir Burada rayon mehkemesinde prokuror vezifesini tutmusdur 1872 ci ilde indiki general rutbesine beraber olan dovlet musaviri oldu 1873 cu ilde iyirmi illik qusursuz xidmetine gore Despot Zenovic general mayor rutbesini qalxmisdir Mehbuslarin himayesi uzre Qafqaz Cemiyyetinin uzvu olmusdur Seher Dumasinda 1878 ci ilin oktyabr ayinda seher bascisinin xeste olmasina gore muveqqeti olaraq onu evez edirdi 1879 cu ilin fevral ayinda ise qubernator terefinden seherin bascisi teyin olmusdur Qubernator baginin yasillasmasi denizkenari yolun tikilmesi ve seherin gorunusu ile bagli bir cox islerle mesgul olur 1881 ci ilde Baki Seher Dumasina dord illik muddete seckiler kecirilir 1882 1885 bunun neticesinde Despot Zenovic seherin bascisi vezifesine secilir O oz cixisinda bele demisdi Ilk defe bu vezifeye hokmdar terefinden teyin olunmusdum Bu defe ise meni siz ozunuz secdiniz buna gore size derin minnetdarligimi bildirirem Baki Seher Dumasinin uzvleri bascinin teklifine esasen azerbaycan rus ve ermeni teyin olunmusdur 1886 ci ilin mart ayinda Baki Seher Dumasina ucuncu seckiler kecirilmisdir Despot Zenovic yeniden Baki Seher Dumasinin bascisi secilmisdir 1888 ci ilde bascinin seyleri neticesinde kucelerin sayi artmis trotuarlara asfalt salinmis neft tustusu azalmisdir Ictimai at neqliyyat vasitesi oz fealiyyetine baslamisdir Despot Zenovic hemcinin kucelerin adlanmasi ve nomrelenmesi ile de mesgul olmusdur Balkonda xalcalarin cirpilmasina ve ozel elanlarin yayilmasina qadaga qoyulmus nezaretci muessiseleri acilmisdir O hemcinin tarixi abidelere esasen Iceriseherde yerlesen Sirvansahlar Sarayina xususi qaygi gosterirdi Mehz onun sayesinde Sirvansahlar Sarayi berpa olmus ve sehere tehvil verilmisdir 1889 cu ilde yeniden Baki Seher Dumasinin bascisi secilmisdir 1893 cu ilin iyul ayinda 16 il basci kimi xidmet etdikden sonra oz vezifesinden cixmasi haqda qerar vermis ve novbeti seckilerde istirak etmekden imtina etmisdir 21 iyul 1894 cu ilde Seher Surasina ilkin seckileri kecirildi 12 mart 1894 cu ilde teqaude cixan Stanislav Despot Zenovicin serefine tenteneli vida merasimi kecirildi Texniki Mekteb Esas meqale Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye Universiteti 1880 ci ilde Despot Zenovic texniki mektebin acilisi movzusunu acmisdi Daha sonra bu pese mektebi dordillik pese mektebine cevrildi ve 8 noyabr 1888 ci ilde tenteneli acilisi bas tutdu 1893 cu ilde mektebin Stanislavski kucesinde mekteb tikilmesine tekan vermisdi layiheni memar Qoslavskiye tapsirmisdi 1896 ci ilde mektebin akt zalinda muessisenin yaradicisi kimi onun sekilinin asilmasina qerar verilmisdi Hazirda hemin mekteb Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye Universitetidir Diger 1879 cu ilde Ludviq Nobelin hakimiyyetle birlikde problemlerin hell olunmasi ucun senayecilerin musteqil teskilatinin yaradilmasi fikrini desteklemisdi 1883 cu ilde Ludviq Nobelin basciligi ile Neft Senayecileri Ittifaqi yaranmisdi Onun seyleri sayesinde Peterburqda Ittifaqin yaranmasina icaze verildi 26 oktyabr 1884 cu ilde ilk qurultay kecirilen zaman senayeci A F von Velke bele demisdi Despot Zenovic oz uzerine indiye kimi hec bir bascinin etmediyini goturub Hormet nisanesi olaraq basci omurluk qonaq seklinde ittifaqin butun qurultaylarinda istirak etmeye devet olunmusdur 1891 ci ilde Despot Zenovic Xezer Qara Deniz Dasinma Idaresine ve Neft Cemiyyeti nin Idare Heyetinin sedri secilmisdir 1895 ci ilin sonunda Baki Xezer Qara Deniz Cemiyyetinin Idaresinin sedri secilib Batumiye kocdu Xatiresi13 yanvar 1904 cu ilde Baki Seher Dumasi seherin Fexri Xiyabaninda Stanislav Despot Zenovice abide qoymaga qerar verdi ve buna kulli miqdarda vesait ayirdi Hemcinin Baki Texniki Mektebinde Despot Zenovicin adina milletinden ve dininden asili olmayaraq telebeler ucun 2 teqaud ayrildi Istinadlar