"Sovet Azərbaycanı" (əvvəlki adı: "Puşkin") — Xəzər Gəmiçilik İdarəsinin ixtiyarında olmuş gəmi/tanker. Əsasən sərnişin və yük daşınmaları üçün hesablanmış paroxod idi. II kateqoriya gəmilərə aid idi.
1893-cü ildə xüsusi gəmiçilik şirkətinin sifarişi ilə İsveçdə tikilmişdir. 1920-ci ilin yayına qədər o, "Puşkin" adlanırdı. Bir müddət hərbi donanmanın balansında olmuş, 1935-ci ildən isə Xəzər Gəmiçilik İdarəsinin ixtiyarına verilir.
Son səfəri və dəhşətli faciə
Tanker son səfərinə 26 may1935-ci ildə Həştərxana yollanmışdır. Həmin vaxt onun bortunda 1027 ton neft var idi. Belə ki, 1935-ci ildə Xəzər Gəmiçilik İdarəsi plandan artıq hasil olunmuş neftin hamısını Həştərxana daşımaq öhdəliyi götürmüşdür. Oradan isə yanacaq Samara və Yaroslavlın neft emalı zavodlarına daşınırdı. Mayın 28-də, gecə saat 2:15-də, Çilov adası yaxınlığında ikən, gəmidə qəfildən partlayış və ardınca da yanğın baş vermişdir. Gəmidə baş vermiş yanğını həmin illərin ən böyük texnogen fəlakətlərindən biri hesab edirlər. Komandanın bir hissəsi partlayışda həlak olmuş, digər hissəsi isə salamat qalaraq köməyə ümid bağlayır. Belə ki, "Sovet Azərbaycanı" tankeri "Sovet" paroxodunun yedəyində gedirdi. Ancaq gözlənilməz hadisə baş verir. Tankerdə yanğının başladığını görən "Sovet" paroxodunun heyəti çətinə düşənlərə yardım etmək əvəzinə, yedək trosunu qıraraq maksimal sürətlə Həştərxana şütüyür, bununla da "Sovet Azərbaycanı"nın ekipajını real ölümlə üzbəüz qoyur. Sonralar məşhur sovet alimi, akademik Aleksey Krılov bu faciənin təhlilinə həsr etdiyi yazısında "Sovet" paroxodunun heyətinin yanlış hərəkət etdiyini belə sübut etmişdir:
"Yanğının və partlayışın paroxoda yayılacağından çəkinən "Sovet" paroxodunun komandirinin qorxusu tamamilə əsassız idi. Yəni köməklik göstərəcəyi təqdirdə paroxodun ekipajı heç nələri ilə risq etmirdilər."
Amma 3 saat sonra "Sovet" paroxodu faciə yerinə qayıdır. Onlar iri ləpələrdə çabalayan biri 12 yaşlı yunqa olmaqla 2 dənizçini xilas edir. Ancaq missiyasını bununla bitmiş sayaraq yenidən Həştərxana istiqamət götürürərək, 1 gün sonra oraya çatırlar. Paroxodda radio olmadığı üçün, Həştərxanda baş vermiş faciə barədə yalnız onların gəlişindən sonra xəbər tuturlar. Bundan sonra qəza yerinə "Alyoşa Caparidze" paroxodu göndərilir. Lakin bu paroxod hadisə yerinə çox ləng gedir. Gecə dreyfə dayanır. Faciənin baş verdiyi yerə yalnız faciədən 3 gün sonra – mayın 31-də, səhər saat 5-də çatır. 9 saat ərzində "Alyoşa Caparidze" yanan tankerin ətrafında olsa da, kapitan nəinki yanğını söndürmək üçün tədbirlər görmür, hətta neftlə dolu açıq sisternin qapatması üçün əmr də vermir. Sonda "Sovet Azərbaycanı" tankerini yedəyə almaq qərarına gəlsələr də, bunu edə bilmirlər. Çünki bu vaxt tankerdə daha bir güclü partlayış baş verir. Buna baxmayaraq, qəzaya uğrayan tanker hələ də suyun səthində idi. "Alyoşa Caparidze" isə, ərazini tərk edərək Həştərxana qayıdır.
Qəza haqqında məlumat Bakıya – Xəzər Gəmiçilik İdarəsinə 30 may gecəsi çatır. Növbəti gün axşam saatlarında "Lafarq" paraxodu yardım üçün Bakıdan yola düşür və iyunun 1-i səhər tezdən qəza yerinə çatır. "Lafarq"ın komandasının gözləri önündə də alov içində olan "Sovet Azərbaycanı" tankeri iyunun 1-i saat 4.15-də Çilov adası yaxınlığında Xəzər dənizinin dibinə gedir. Odda yanan və suda boğulanların epipaj üzvünün sayı 27 nəfər olur.
Məhkəmə
Baş vermiş faciənin təhqiqatı məqsədilə xüsusi dövlət komissiyası yaradılır. Komissiyanın gəldiyi nəticələr cinayət işinin açılması ilə nəticələnir. Çox qısa müddətdə məhkəmə prosesi başlayır. Məhkəmə avqustun 25-dən sentyabrın 1-inə qədər davam etmişdir. Müttəhimlər kürsüsündə 28 nəfər əyləşmişdir:
Kapitan Krivonosov başda olmaqla "Sovet" paroxodunun bütün ekipajı,
"Alyoşa Caparidze" paroxodunun kapitanı Sinenkov,
Xəzər Gəmiçilik İdarəsinin istismar xidmətinin rəisi Zanko,
Xəzər Gəmiçilik İdarəsinin səlahiyyətli işçilərindən Ustimoviç, Belyakov və başqaları.
Məhkəmə prosesində dövlət ittihamçısı qismində həmin ilin martında SSRİ-nin Baş prokuroru təyin olunmuş Andrey Vışinskinin çıxış etmişdir. O, avqustun 24-də Bakıda jurnalistlərlə görüş zamanı bildirmişdir ki,
"Bu proses su nəqliyyatında proletar intizamı uğrunda mübarizənin dönüş nöqtəsi olmalıdır."
"Bu qəddar cinayəti törədənlərin barəsində hansı hökmün çıxarılmasından asılı olmayaraq, su nəqliyyatında çalışanlar bu mənfəətpərəstləri, öz gönünü güdənləri lənətlə damğalamalıdırlar."
SSRİ Ali Məhkəməsinin Su nəqliyyatı kollegiyasının Səyyar sessiyası "Sovet" paroxodunun kapitanı Krivonosovu ən ali cəzaya - ölüm hökmünə məhkum etmişdir. Bu, məhkəmədə çıxarılan yeganə ölüm hökmü idi. Həmin paroxodun kapitanının siyasi işlər üzrə köməkçisi Miquşenko 10 il, paroxodun mexaniki Çebotaryov 8 il, daha 2 nəfər - Qibşman və Sinenkov isə 5 il müddətinə həbs cəzasına məhkum edilirlər. Digər müttəhimlərin bir çoxu şərti cəza alır, "Sovet" paroxodunun 7 matrosuna isə bəraət verilir.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir.
↑ Məmməd Süleymanov. "Dəhşətli partlayış, ölüm hökmünə məruz qalmış kapitan". publika.az
Aleksey Krılov. ""Sovet Azərbaycanı" tankerinin məhv olmasına dair". Moskva, 1956. (rus.)
sovet, azərbaycanı, gəmisi, sovet, azərbaycanı, əvvəlki, adı, puşkin, xəzər, gəmiçilik, idarəsinin, ixtiyarında, olmuş, gəmi, tanker, əsasən, sərnişin, yük, daşınmaları, üçün, hesablanmış, paroxod, kateqoriya, gəmilərə, 1893, ildə, xüsusi, gəmiçilik, şirkətini. Sovet Azerbaycani evvelki adi Puskin Xezer Gemicilik Idaresinin ixtiyarinda olmus gemi tanker Esasen sernisin ve yuk dasinmalari ucun hesablanmis paroxod idi II kateqoriya gemilere aid idi 1893 cu ilde xususi gemicilik sirketinin sifarisi ile Isvecde tikilmisdir 1 1920 ci ilin yayina qeder o Puskin adlanirdi 1 Bir muddet herbi donanmanin balansinda olmus 1935 ci ilden ise Xezer Gemicilik Idaresinin ixtiyarina verilir 1 Son seferi ve dehsetli facie RedakteTanker son seferine 26 may 1935 ci ilde Hesterxana yollanmisdir Hemin vaxt onun bortunda 1027 ton neft var idi Bele ki 1935 ci ilde Xezer Gemicilik Idaresi plandan artiq hasil olunmus neftin hamisini Hesterxana dasimaq ohdeliyi goturmusdur Oradan ise yanacaq Samara ve Yaroslavlin neft emali zavodlarina dasinirdi 1 Mayin 28 de gece saat 2 15 de Cilov adasi yaxinliginda iken gemide qefilden partlayis ve ardinca da yangin bas vermisdir Gemide bas vermis yangini hemin illerin en boyuk texnogen felaketlerinden biri hesab edirler 1 Komandanin bir hissesi partlayisda helak olmus diger hissesi ise salamat qalaraq komeye umid baglayir Bele ki Sovet Azerbaycani tankeri Sovet paroxodunun yedeyinde gedirdi Ancaq gozlenilmez hadise bas verir Tankerde yanginin basladigini goren Sovet paroxodunun heyeti cetine dusenlere yardim etmek evezine yedek trosunu qiraraq maksimal suretle Hesterxana sutuyur bununla da Sovet Azerbaycani nin ekipajini real olumle uzbeuz qoyur Sonralar meshur sovet alimi akademik Aleksey Krilov bu facienin tehliline hesr etdiyi yazisinda Sovet paroxodunun heyetinin yanlis hereket etdiyini bele subut etmisdir Yanginin ve partlayisin paroxoda yayilacagindan cekinen Sovet paroxodunun komandirinin qorxusu tamamile esassiz idi Yeni komeklik gostereceyi teqdirde paroxodun ekipaji hec neleri ile risq etmirdiler 2 Amma 3 saat sonra Sovet paroxodu facie yerine qayidir Onlar iri lepelerde cabalayan biri 12 yasli yunqa olmaqla 2 denizcini xilas edir Ancaq missiyasini bununla bitmis sayaraq yeniden Hesterxana istiqamet gotururerek 1 gun sonra oraya catirlar Paroxodda radio olmadigi ucun Hesterxanda bas vermis facie barede yalniz onlarin gelisinden sonra xeber tuturlar Bundan sonra qeza yerine Alyosa Caparidze paroxodu gonderilir Lakin bu paroxod hadise yerine cox leng gedir Gece dreyfe dayanir Facienin bas verdiyi yere yalniz facieden 3 gun sonra mayin 31 de seher saat 5 de catir 9 saat erzinde Alyosa Caparidze yanan tankerin etrafinda olsa da kapitan neinki yangini sondurmek ucun tedbirler gormur hetta neftle dolu aciq sisternin qapatmasi ucun emr de vermir Sonda Sovet Azerbaycani tankerini yedeye almaq qerarina gelseler de bunu ede bilmirler Cunki bu vaxt tankerde daha bir guclu partlayis bas verir Buna baxmayaraq qezaya ugrayan tanker hele de suyun sethinde idi Alyosa Caparidze ise erazini terk ederek Hesterxana qayidir Qeza haqqinda melumat Bakiya Xezer Gemicilik Idaresine 30 may gecesi catir Novbeti gun axsam saatlarinda Lafarq paraxodu yardim ucun Bakidan yola dusur ve iyunun 1 i seher tezden qeza yerine catir Lafarq in komandasinin gozleri onunde de alov icinde olan Sovet Azerbaycani tankeri iyunun 1 i saat 4 15 de Cilov adasi yaxinliginda Xezer denizinin dibine gedir Odda yanan ve suda bogulanlarin epipaj uzvunun sayi 27 nefer olur 1 Mehkeme RedakteBas vermis facienin tehqiqati meqsedile xususi dovlet komissiyasi yaradilir Komissiyanin geldiyi neticeler cinayet isinin acilmasi ile neticelenir Cox qisa muddetde mehkeme prosesi baslayir Mehkeme avqustun 25 den sentyabrin 1 ine qeder davam etmisdir Muttehimler kursusunde 28 nefer eylesmisdir Kapitan Krivonosov basda olmaqla Sovet paroxodunun butun ekipaji Alyosa Caparidze paroxodunun kapitani Sinenkov Xezer Gemicilik Idaresinin istismar xidmetinin reisi Zanko Xezer Gemicilik Idaresinin selahiyyetli iscilerinden Ustimovic Belyakov ve basqalari Mehkeme prosesinde dovlet ittihamcisi qisminde hemin ilin martinda SSRI nin Bas prokuroru teyin olunmus Andrey Visinskinin cixis etmisdir O avqustun 24 de Bakida jurnalistlerle gorus zamani bildirmisdir ki Bu proses su neqliyyatinda proletar intizami ugrunda mubarizenin donus noqtesi olmalidir 3 Andrey Visinskinin sozlerine gore Bu qeddar cinayeti toredenlerin baresinde hansi hokmun cixarilmasindan asili olmayaraq su neqliyyatinda calisanlar bu menfeetperestleri oz gonunu gudenleri lenetle damgalamalidirlar 3 SSRI Ali Mehkemesinin Su neqliyyati kollegiyasinin Seyyar sessiyasi Sovet paroxodunun kapitani Krivonosovu en ali cezaya olum hokmune mehkum etmisdir Bu mehkemede cixarilan yegane olum hokmu idi Hemin paroxodun kapitaninin siyasi isler uzre komekcisi Miqusenko 10 il paroxodun mexaniki Cebotaryov 8 il daha 2 nefer Qibsman ve Sinenkov ise 5 il muddetine hebs cezasina mehkum edilirler Diger muttehimlerin bir coxu serti ceza alir Sovet paroxodunun 7 matrosuna ise beraet verilir Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir 1 2 3 4 5 6 Memmed Suleymanov Dehsetli partlayis olum hokmune meruz qalmis kapitan publika az Aleksey Krilov Sovet Azerbaycani tankerinin mehv olmasina dair Moskva 1956 rus 1 2 Andrey Visinski Mehkeme cixislari 1955 rus Menbe https az wikipedia org w index php title Sovet Azerbaycani gemisi amp oldid 4508108, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
