| Əqli mülkiyyət |
|---|
![]() |
| Əlaqəli mövzular |
Yuxarı kateqoriyalar: Mülkiyyət və Mülkiyyət hüququ |
Sitat vermək hüququ (ing. Right to quote) — müəllif hüquqları ilə qorunan materialdan icazəsiz müəyyən məhdudiyyətlər daxilində sitat gətirmək hüququnu ifadə edir. Bu hüquq əsasən ədalətli istifadə (ing. fair use) və ya ədalətli rəftar (ing. fair dealing) prinsipləri çərçivəsində tətbiq olunur. Sitat vermək hüququ, elmi, tədqiqat və ya tənqidi əsərlərdə mənbə materiallarından sitat gətirməyə imkan verir, eyni zamanda orijinal müəllifin hüquqlarını qorumaq üçün bəzi qaydalara əməl edilməsini tələb edir.
Əsas xüsusiyyətləri
| ]Sitat vermək hüququ müəllif hüquqları ilə qorunan materialın kiçik hissələrinin istifadə olunmasına icazə verir. Məqalələrdə, kitablar və ya tədqiqat işlərində mənbələrin dəqiq şəkildə göstərilməsini təmin etmək məqsədi daşıyır. Sitatın ölçüsü və miqyası, istifadə olunan mətnin məqsədinə uyğun olmalıdır və əsərin əsas məzmununu kopyalamaq məqsədini daşımamalıdır. Sitat vermək hüququndan istifadə edərkən, istifadə olunan mətnin orijinal müəllifi və mənbə dəqiq şəkildə göstərilməlidir. Müəllif hüquqlarına hörmət göstərməyə və oxucuların orijinal mənbəyə müraciət etməsinə imkan yaradır. Sitatlar əsasən tənqidi məqalələrdə, akademik və elmi tədqiqat işlərində və ya tədris məqsədilə istifadə olunur. Sitat vermək, müəllif hüquqları ilə qorunan materialın ədalətli və qanuni şəkildə istifadəsinə imkan verir. Sitat vermək hüququ akademik və ədəbi yaradıcılığı təşviq edir. Sitat vermək hüquq, yazıçıların, tədqiqatçıların və tələbələrin mövcud məlumatlardan yararlanaraq yeni fikirlər və mülahizələr irəli sürməsinə imkan verir.
Hüquqi əsasları
| ]Ədalətli istifadə və ədalətli rəftar prinsipləri
| ]Bir çox ölkənin müəllif hüquqları qanunlarında "ədalətli istifadə" və ya "ədalətli rəftar" prinsipləri tətbiq edilir. Bu prinsiplər əsasında sitat gətirən şəxsin müəllif hüquqları pozuntusuna yol vermədən müəyyən materialları məhdud miqyasda istifadə etməsi mümkün olur. Ədalətli istifadə sitatın miqyasına, məqsədinə və istifadə olunan əsərin xarakterinə əsaslanır.
Sitat vermək hüququ, həmçinin beynəlxalq müəllif hüquqları müqavilələri, məsələn, Berne Konvensiyası çərçivəsində tanınır. Bu konvensiya, müəllif hüquqları ilə qorunan materialın məhdud şəkildə sitat gətirilməsinə icazə verir, şərtlə ki, tənqid, təhlil və ya elmi məqsədlərlə edilsin.
Hüquqi məhdudiyyətlər və qaydalar
| ]- Əsərin əsas hissəsi olmamalıdır — sitat gətirərkən orijinal əsərin böyük hissəsini kopyalamamaq lazımdır. Sitat vermək hüququ yalnız kiçik bir hissənin istifadəsinə icazə verir və əsərin əsas məzmununun dəyişdirilməməsi vacibdir.
- Ticarət məqsədli istifadə — əgər sitat kommersiya məqsədli istifadə olunursa, məsələn, məhsul reklamında və ya satış məqsədli materiallarda, bu, artıq müəllif hüquqlarının pozulması kimi qiymətləndirilə bilər. Sitatlar kommersiya deyil, əsasən təhsil, tədqiqat və tənqid məqsədləri üçün istifadə edilməlidir.
- Sitatın orijinalını təhrif etməmək — orijinal məzmunu təhrif edərək sitat gətirmək yolverilməzdir. Mənbənin mənası və ya müəllifin mövqeyi dəyişdirilərək sitat gətirildikdə bu, müəllif hüquqlarının pozulmasına səbəb ola bilər.
Nümunə
| ]- Tədqiqat işlərində — tədqiqatçı bir məqalədə əvvəlki müəlliflərin işlərindən sitat gətirə bilər, şərtlə ki, mənbəyə düzgün istinad edilir və sitatın məqsədi elmi və tənqidi xarakter daşıyır.
- Ədəbiyyat tənqidi — ədəbiyyat tənqidçiləri bir romanın müəyyən hissələrindən sitat gətirə bilərlər, bu zaman həmin sitatlar əsərin tənqidi və təhlili üçün istifadə olunur.
- Jurnalistika — bir jurnalist başqa bir yazıdan sitat gətirə bilər, amma mənbəyə istinad etməlidir və sitatın məqsədi məlumat vermək və ya analiz etmək olmalıdır.
Sitat vermək hüququ müəllif hüquqları ilə qorunan materialdan qanuni şəkildə kiçik bir hissənin istifadəsinə icazə verən mühüm bir hüquqdur. Bu hüquq elmi tədqiqatların, tədrisin və tənqidi məqalələrin yazılmasında mühüm rol oynayır və yaradıcı işləri təşviq edir. Bununla belə, sitat gətirərkən mənbəyə düzgün istinad etmək, istifadəni məhdudlaşdırmaq və əsərin mənasını dəyişdirməmək vacibdir.
İstinadlar
| ]- "Arxivlənmiş surət". 15 noyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2024.
- Senftleben, Martin. "Bridging the Differences between Copyright's Legal Traditions – The Emerging EC Fair Use Doctrine". Journal of the Copyright Society of the U.S.A. 57 (3). 15 iyun 2010: 521–552, Spring 2010. 5 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2024 – ssrn.com vasitəsilə.
- § 51 UrhG Arxivləşdirilib 2013-07-01 at Archive.today German legislation on the Großzitat
- "Kiedy możemy korzystać z prawa cytatu?". 1 dekabr 2013. 20 yanvar 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2024.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Eqli mulkiyyetMuellifin huquqlari Kopileft Muelliflik huququ Verilenler bazasi huququ Cografi gosterici Senaye dizayn huququ Inteqrasiya edilmis sxem dizayninin qorunmasi Menevi huquqlar Patent Elaqeli huquqlar Ticaret paltari Ticaret sirri Emtee nisani Faydali modelElaqeli movzularBrendin muhafizesi Muellif huququ trolu Muellif huquqlarinin tenqidi Ideya ifade ferqi Edaletli reftar Edaletli istifade Parafrayzinq Sitat vermek huququ Tenha is Patent trolu Ictimai mulkiyyetYuxari kateqoriyalar Mulkiyyet ve Mulkiyyet huququbr Sitat vermek huququ ing Right to quote muellif huquqlari ile qorunan materialdan icazesiz mueyyen mehdudiyyetler daxilinde sitat getirmek huququnu ifade edir Bu huquq esasen edaletli istifade ing fair use ve ya edaletli reftar ing fair dealing prinsipleri cercivesinde tetbiq olunur Sitat vermek huququ elmi tedqiqat ve ya tenqidi eserlerde menbe materiallarindan sitat getirmeye imkan verir eyni zamanda orijinal muellifin huquqlarini qorumaq ucun bezi qaydalara emel edilmesini teleb edir Esas xususiyyetleri span Sitat vermek huququ muellif huquqlari ile qorunan materialin kicik hisselerinin istifade olunmasina icaze verir Meqalelerde kitablar ve ya tedqiqat islerinde menbelerin deqiq sekilde gosterilmesini temin etmek meqsedi dasiyir Sitatin olcusu ve miqyasi istifade olunan metnin meqsedine uygun olmalidir ve eserin esas mezmununu kopyalamaq meqsedini dasimamalidir Sitat vermek huququndan istifade ederken istifade olunan metnin orijinal muellifi ve menbe deqiq sekilde gosterilmelidir Muellif huquqlarina hormet gostermeye ve oxucularin orijinal menbeye muraciet etmesine imkan yaradir Sitatlar esasen tenqidi meqalelerde akademik ve elmi tedqiqat islerinde ve ya tedris meqsedile istifade olunur Sitat vermek muellif huquqlari ile qorunan materialin edaletli ve qanuni sekilde istifadesine imkan verir Sitat vermek huququ akademik ve edebi yaradiciligi tesviq edir Sitat vermek huquq yazicilarin tedqiqatcilarin ve telebelerin movcud melumatlardan yararlanaraq yeni fikirler ve mulahizeler ireli surmesine imkan verir Huquqi esaslari span Edaletli istifade ve edaletli reftar prinsipleri span Bir cox olkenin muellif huquqlari qanunlarinda edaletli istifade ve ya edaletli reftar prinsipleri tetbiq edilir Bu prinsipler esasinda sitat getiren sexsin muellif huquqlari pozuntusuna yol vermeden mueyyen materiallari mehdud miqyasda istifade etmesi mumkun olur Edaletli istifade sitatin miqyasina meqsedine ve istifade olunan eserin xarakterine esaslanir Sitat vermek huququ hemcinin beynelxalq muellif huquqlari muqavileleri meselen Berne Konvensiyasi cercivesinde taninir Bu konvensiya muellif huquqlari ile qorunan materialin mehdud sekilde sitat getirilmesine icaze verir sertle ki tenqid tehlil ve ya elmi meqsedlerle edilsin Huquqi mehdudiyyetler ve qaydalar span Eserin esas hissesi olmamalidir sitat getirerken orijinal eserin boyuk hissesini kopyalamamaq lazimdir Sitat vermek huququ yalniz kicik bir hissenin istifadesine icaze verir ve eserin esas mezmununun deyisdirilmemesi vacibdir Ticaret meqsedli istifade eger sitat kommersiya meqsedli istifade olunursa meselen mehsul reklaminda ve ya satis meqsedli materiallarda bu artiq muellif huquqlarinin pozulmasi kimi qiymetlendirile biler Sitatlar kommersiya deyil esasen tehsil tedqiqat ve tenqid meqsedleri ucun istifade edilmelidir Sitatin orijinalini tehrif etmemek orijinal mezmunu tehrif ederek sitat getirmek yolverilmezdir Menbenin menasi ve ya muellifin movqeyi deyisdirilerek sitat getirildikde bu muellif huquqlarinin pozulmasina sebeb ola biler Numune span Tedqiqat islerinde tedqiqatci bir meqalede evvelki muelliflerin islerinden sitat getire biler sertle ki menbeye duzgun istinad edilir ve sitatin meqsedi elmi ve tenqidi xarakter dasiyir Edebiyyat tenqidi edebiyyat tenqidcileri bir romanin mueyyen hisselerinden sitat getire bilerler bu zaman hemin sitatlar eserin tenqidi ve tehlili ucun istifade olunur Jurnalistika bir jurnalist basqa bir yazidan sitat getire biler amma menbeye istinad etmelidir ve sitatin meqsedi melumat vermek ve ya analiz etmek olmalidir Sitat vermek huququ muellif huquqlari ile qorunan materialdan qanuni sekilde kicik bir hissenin istifadesine icaze veren muhum bir huquqdur Bu huquq elmi tedqiqatlarin tedrisin ve tenqidi meqalelerin yazilmasinda muhum rol oynayir ve yaradici isleri tesviq edir Bununla bele sitat getirerken menbeye duzgun istinad etmek istifadeni mehdudlasdirmaq ve eserin menasini deyisdirmemek vacibdir Istinadlar span Arxivlenmis suret 15 noyabr 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 oktyabr 2024 Senftleben Martin Bridging the Differences between Copyright s Legal Traditions The Emerging EC Fair Use Doctrine Journal of the Copyright Society of the U S A 57 3 15 iyun 2010 521 552 Spring 2010 5 oktyabr 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 oktyabr 2024 ssrn com vasitesile 51 UrhG Arxivlesdirilib 2013 07 01 at Archive today German legislation on the Grosszitat Kiedy mozemy korzystac z prawa cytatu 1 dekabr 2013 20 yanvar 2014 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 oktyabr 2024 Kateqoriyalar Eqli mulkiyyet huququMuelliflik huququ
