fbpx
Wikipedia

Sarı qız

Avqust 01, 2021

Sarı qız — türk və monqol inanclarında mifoloji surət.

Surəti

Sarı qız surəti bütün türk xalqlarının mifologiyasında, inanclarında yeri olan hami ruhlardandır.

Başlanğıcını qədim türk inanclarından götürmüş Sarı qız türk və monqol mifologiyalarında ortaq inaclardan gələn qədim köklü surətdir. Həmin surətin adına kumandin ovçuluq əfsanələrində "Taqnınq ezi Sarı kıs" (azərb. "Dağ əyəsi Sarı qız"‎) şəklində rast gəlinir. Təbiətin gizlin güclərindən olan bir mifoliji varlıq kimi o, Anadoludan başlayaraq Qafqaz, Türküstan, Altay bölgələrinə yayılmışdır. Qazax, qırğız və başqırdlarda "Sarı qız" surətində ruhun varlığına inanılmışdır.

Dağ əyəsi, ruhu olan Sarı qızla türk mifoloji surətlərindən pərilərin – gözəgörünməz gözəl qızların əsasən dağlarda yaşamaları arasında mifoloji görüş cəhətdən birlik olması hesab olunur.

Tədqiqi

Sarı qızın daşıdığı əsas xüsisiyyətlər tanınmış türk folklorşünası Cəlal Bəydili tərəfindən ensiklopedik səviyyədə araşdırılıb.

Bəha Səid bəy 1926-cı ildə çap olunmuş "Türk yurdu" dərgisindəki yazısında Anadoluda Sarı qız əfsanəsinə uyğunlaşmış xalq oyunu haqda məlumat vermişdir. O, həmin mövzunun süjetinin "Çin türkləri ilə monqolların məzhəti olan Lama məzhəbi buddizmdən" gəldiyini və buradan İsmaili etiqadına keçdiyini göstərmışdir. Bəha Səid bəy həmin yazısında Sarı qızla "türklərin milli tipi olan Alanqova" arasında da paralellər aparmışdır.

Təsirləri

Sarı qız surəti Anadolu taxtacı türkmənləri arasında çox sayda əfsanələrin yaranmasına səbəb olmuşdur. Türkmənlərin inancına görə onun qəbri Qaz dağının zirvəsində yerləşir.

Sarı qızın meşənin əyəsi, qoruyucu ruhu olmasına inanılır.

Anadoluda, Afyonqarahisarda, Mudurnunun Gəncək kəndi yxınlığında Sarı qız adlı qaya, Təkirdağda Sarı qız adlı pir var ki, onlar yerli xalqın sitayiş yerləridir.

Qafqaz türklərindən olan noqayların inanclarında da Sarı qız mifoloji surəti özünəməxsus xüsusi yer tutur.

Özbəklərin inanclarına görə isə, kimə Sarı qız toxunarsa, həmin adam əsl şaman olar.

Orta Asiya türklərinin ənənəvi inanclarında Sarı qız dağ ruhu olduğu qədər yarğanların, suya yaxın yerlərin əyələri sayılır.

Şamanlar onlara vergi verilməsini birbaşa Sarı qızın ruhuyla bağlayırlar.

Sibir tatarlarının inanclarında bu mifoloji surət Sarıçaç (azərb. Sarısaç‎) adlanır.

Azərbaycan xalq mahnısı olan "Sarı gəlin"də sevənin üsyanı, yanğısı, ümidsiz çırpınışı, sevilənə qovuşa bilməməsi Sarı qızdan gələn toxunulmazlıqla əlaqəlidir. Düşünülür ki, qadın mənşəli hami ruhlar cəhətdən eyni nkişaf mərhələləri "Ak Ana", "Umay", "Sarı qız", "Sarı gəlin" ardıcıllığında davam edib.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ Tahir Nəsib. Sarı qızdan Sarı gəlinə... “Sarı gəlin” mahnısı ilə bağlı araşdırma. (1-ci yazı) anl.az, "Xalq Cəbhəsi" qəzeti, 15 iyul 2017, səh. 14.  (azərb.)
  2. ↑ Tahir Nəsib. Sarı qızdan Sarı gəlinə... “Sarı gəlin” mahnısı ilə bağlı araşdırma. (2-ci yazı) anl.az, "Xalq Cəbhəsi" qəzeti, 18 iyul 2017, səh. 14.  (azərb.)
  3. Tahir Nəsib. Sarı qızdan Sarı gəlinə... “Sarı gəlin” mahnısı ilə bağlı araşdırma. (3-cü yazı) anl.az, "Xalq Cəbhəsi" qəzeti, 19 iyul 2017, səh. 14.  (azərb.)

Avqust 01, 2021
sarı, qız, türk, monqol, inanclarında, mifoloji, surət, mündəricat, surəti, tədqiqi, təsirləri, həmçinin, istinadlarsurəti, redaktə, surəti, bütün, türk, xalqlarının, mifologiyasında, inanclarında, yeri, olan, hami, ruhlardandır, başlanğıcını, qədim, türk, ina. Sari qiz turk ve monqol inanclarinda mifoloji suret 1 Mundericat 1 Sureti 2 Tedqiqi 3 Tesirleri 4 Hemcinin bax 5 IstinadlarSureti RedakteSari qiz sureti butun turk xalqlarinin mifologiyasinda inanclarinda yeri olan hami ruhlardandir 2 Baslangicini qedim turk inanclarindan goturmus Sari qiz turk ve monqol mifologiyalarinda ortaq inaclardan gelen qedim koklu suretdir 1 Hemin suretin adina kumandin ovculuq efsanelerinde Taqninq ezi Sari kis azerb Dag eyesi Sari qiz seklinde rast gelinir 1 Tebietin gizlin guclerinden olan bir mifoliji varliq kimi o Anadoludan baslayaraq Qafqaz Turkustan Altay bolgelerine yayilmisdir 1 Qazax qirgiz ve basqirdlarda Sari qiz suretinde ruhun varligina inanilmisdir 1 Dag eyesi ruhu olan Sari qizla turk mifoloji suretlerinden perilerin gozegorunmez gozel qizlarin esasen daglarda yasamalari arasinda mifoloji gorus cehetden birlik olmasi hesab olunur 2 Tedqiqi RedakteSari qizin dasidigi esas xusisiyyetler taninmis turk folklorsunasi Celal Beydili terefinden ensiklopedik seviyyede arasdirilib 1 Beha Seid bey 1926 ci ilde cap olunmus Turk yurdu dergisindeki yazisinda Anadoluda Sari qiz efsanesine uygunlasmis xalq oyunu haqda melumat vermisdir 1 O hemin movzunun sujetinin Cin turkleri ile monqollarin mezheti olan Lama mezhebi buddizmden geldiyini ve buradan Ismaili etiqadina kecdiyini gostermisdir 1 Beha Seid bey hemin yazisinda Sari qizla turklerin milli tipi olan Alanqova arasinda da paraleller aparmisdir 1 Tesirleri RedakteSari qiz sureti Anadolu taxtaci turkmenleri arasinda cox sayda efsanelerin yaranmasina sebeb olmusdur 1 Turkmenlerin inancina gore onun qebri Qaz daginin zirvesinde yerlesir 1 Sari qizin mesenin eyesi qoruyucu ruhu olmasina inanilir 1 Anadoluda Afyonqarahisarda Mudurnunun Gencek kendi yxinliginda Sari qiz adli qaya Tekirdagda Sari qiz adli pir var ki onlar yerli xalqin sitayis yerleridir 1 Qafqaz turklerinden olan noqaylarin inanclarinda da Sari qiz mifoloji sureti ozunemexsus xususi yer tutur 1 Ozbeklerin inanclarina gore ise kime Sari qiz toxunarsa hemin adam esl saman olar 1 Orta Asiya turklerinin enenevi inanclarinda Sari qiz dag ruhu oldugu qeder yarganlarin suya yaxin yerlerin eyeleri sayilir 1 Samanlar onlara vergi verilmesini birbasa Sari qizin ruhuyla baglayirlar 1 Sibir tatarlarinin inanclarinda bu mifoloji suret Saricac azerb Sarisac adlanir Azerbaycan xalq mahnisi olan Sari gelin de sevenin usyani yangisi umidsiz cirpinisi sevilene qovusa bilmemesi Sari qizdan gelen toxunulmazliqla elaqelidir 3 Dusunulur ki qadin menseli hami ruhlar cehetden eyni nkisaf merheleleri Ak Ana Umay Sari qiz Sari gelin ardicilliginda davam edib 2 Hemcinin bax RedakteSari gelin Alanqova Ag Ana UmayIstinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Tahir Nesib Sari qizdan Sari geline Sari gelin mahnisi ile bagli arasdirma 1 ci yazi anl az Xalq Cebhesi qezeti 15 iyul 2017 seh 14 azerb 1 2 3 Tahir Nesib Sari qizdan Sari geline Sari gelin mahnisi ile bagli arasdirma 2 ci yazi anl az Xalq Cebhesi qezeti 18 iyul 2017 seh 14 azerb Tahir Nesib Sari qizdan Sari geline Sari gelin mahnisi ile bagli arasdirma 3 cu yazi anl az Xalq Cebhesi qezeti 19 iyul 2017 seh 14 azerb Menbe https az wikipedia org w index php title Sari qiz amp oldid 5166692, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.