fbpx
Wikipedia

Qətər

Avqust 01, 2021

Qətər (ərəb. قطر) və ya rəsmi adı ilə Qətər Dövləti (ərəb. دولة قطر) — Qərbi Asiyada dövlət. Qətər Ərəbistan yarımadasının şimal-şərqində Fars körfəzinə uzanan eyni adlı yarımadada yerləşir. Qurudan yalnız cənubda Səudiyyə Ərəbistanı ilə həmsərhəddir. Sudan isə şimalda Bəhreyn, şərqdə isə Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri ilə sərhədə malikdir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Doha, ümumi sahəsi 11,581 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 2.5 milyon nəfərdən çoxdur. Monarxiya ilə idarə olunan Qətər artan neft qiymətləri və sahib olduğu təbii qaz ehtiyatları sayəsində adam başına düşən gəlirə görə dünyanın ən zəngin ölkəsidir.

Qətər

دولة قطر
Himni: 
Əs Salam əl Əmiri
Paytaxtı
və ən böyük şəhəri		Doha
Rəsmi dilləriƏrəb dili
Dini
İslam
İdarəetmə formasıKonstitusiyalı monarxiya
İdarəetmə forması
• Əmir
Təmim bin Həməd Al Sani [ 25.VI.2013 ]
• Baş nazir
Əbdüllah bin Nasir bin Xəlifə Al Sani [26.VI.2013 ]
Qurulması
Tarixi 
• Milli gün
18 dekabr 1878
• Müstəqilliyin elanı
3 sentyabr 1971
• Yaranması
1870
Ərazisi
• Ümumi
11,581 km²
Əhalisi
• 2017-ci təxmini
2,641,000 (143-cü yer)
• Sıxlıq
18/km2 (46.6/kv. mil)
ValyutasıQətər rialı (QAR)
Saat qurşağı3-cü saat qurşağı
Yolun hərəkət istiqamətisağ
Telefon kodu+974
ISO 3166 koduQA
İnternet domeni.qa
Qətər

Tarixi

Qətərin ərazisi qədim dövrlərdən bəri yaşayış məskəni olub. Bu ölkənin adı Roma tarixçisi Böyük Plini (I əsr) tərəfindən də xatırlanır. Regionda aparılan arxeoloji qazıntılar göstərir ki, bu torpaqlar bizim eradan əvvəl 4–2-ci minilliklərdə paytaxtı Bəhreyn olan Dilmun və təxminən indiki Omanın ərazisində mövcud olmuş Maqan krallıqlarının nəzarəti altında olub. Burada əhali dənli bitkilər becərmək, mis əritməklə məşğul olur və Şumer, Akkad, Babilistan, Assuriya ilə intensiv ticarət aparırdı. B.e. əvvəl 6-cı əsrdə Qətər və onun ətraf əraziləri Fars dövləti tərəfindən zəbt olundu.

Ərəb yarımadasının digər xanlıqları kimi, Qətər dövləti də VII əsrdə Ərəb xilafətinin tərkibinə daxil oldu. XIII əsrdən etibarən Bəhreyn əmirlərinin, XVI əsrdən başlayaraq isə Portuqaliyanın nəzarəti altına keçən Qətər 1871–1916-cı illərdə Osmanlı imperiyasının tərkibində olmasına baxmayaraq, ölkədə real hakimiyyəti yerli şeyxlər idarə etmişlər. Osmanlı Dövləti Qətər üzərindəki haqqlarından 29 İyul 1913də imtina etdi. Son Türk əsgəri Qətərdan Avqust 1915də çəkildi. I Dünya Müharibəsinin başlamasından dərhal sonra 3 Noyabr 1916-cı ildə Qətər İngilislər tərəfindən işğal edildi. 1916-cı ildə ölkədə Britaniya protektoratı qurulub. 1971-ci il sentyabrın 1-dən etibarən Qətər müstəqil dövlətdir. 2022-ci ildə FIFA Dünya Kuboku Çempionatının burada təşkil edilməsinə qərar verdi.

İqtisadiyyat

  Əsas məqalə: Qətər iqtisadiyyatı
 
Qətərin maşın yolları və boru kəmərləri

Bu gün Qətər iqtisadiyyatının əsasını neft və qaz hasilatı təşkil edir. Bu sahə ümumdaxili məhsulun 55%-dən çox hissəsini, ixrac gəlirlərinin təxminən 85%-ini, dövlət gəlirlərinin isə 70%-ni təmin edir. Neft-qaz sənayesindən əldə olunan gəlirlər sayəsində Qətər müasir, yaxşı inkişaf etmiş iqtisadi infrastruktur və adambaşına düşən gəlir səviyyəsi baxımından Qərbi Avropadan geri qalmayan zəngin bir ölkəyə çevrilmişdir.

Qətərin aşkar edilmiş neft ehtiyatları təxminən 2.3 milyard ton, təbii qaz ehtiyatları isə 17.9 trilyon kub metr təşkil edir. Bu isə o deməkdir ki, ölkə dünyada qaz ehtiyatlarının həcminə görə 3-cü yeri tutur. Qətər ildə stabil olaraq 100 milyard kubmetrdən çox təbii qaz hasil edir. 2011-ci ildə isə təbii qaz hasilatı 110 milyard kubmetrdən də çox olmuşdur. 2030-cu ilə bu göstəricinin 255 milyard kubmetrə çatacağı gözlənilir. Öz iqtisadiyyatının diversifikasiyasını təmin etmək və xammal ixracından asılılığı aradan qaldırmaq üçün Qətər dövləti iqtisadiyyata iri həcmli xarici investisiyalar cəlb edərək, ölkə infrastrukturunun inkişafına və tikinti sahələrinə böyük sərmayələr qoyur.

Neft ehtiyatlarının kəşf edilməsindən əvvəl Qətər əhalisinin əksəriyyəti balıqçılıq və ovçuluqla məşğul idi. Amma 1940-cı ildə neft ehtiyatlarının kəşfiylə ölkənin bütün iqtisadiyyatı dəyişməyə başladı. Bu dəyişmə yüksək həyat standartları və böyük ölkələrin vətəndaşlarına təqdim etdiyi ictimai xidmətləri də özü ilə gətirdi. Ölkə, dünyadakı ən böyük qaz ehtiyatlarına sahib ölkələr arasındadır. Bu böyük faktor ölkə vətəndaşlarının rifah səviyyəsini ən üst pillələrə daşımışdır. 1 dənəsi quruda 6-sı açıq dənizdə olmaq üzrə cəmi 7 ədəd təbii qaz istehsal nöqtəsi vardır. Ölkənin körfəzə baxan hissəsində Ras Laffan adlı sənaye şəhəri qurulmuşdur. Neftin varlığı ölkədə gübrə və sement sənayesinin inkişafına də iştirak etmişdir. Son illərdə ölkədə metallurgiya sənayesi sürətlə inkişaf edir. Qətər alüminium istehsalına görə dünyada qabaqcıl yerlərdən birini tutur.

Qətərin ümumdaxili məhsul (ÜDM) strukturunda sənaye sahəsi əsas yer tutur (75%). Xidmət sektoru 25%, kənd təsərrüfatı isə 0,1% təşkil edir. Neft gəlirlərinin böyük qismi səmərəli şəkildə sosial sahəyə xərclənir. Lakin bu mənfəətdən yalnız Qətər vətəndaşları istifadə edə bilərlər. Paytaxt Dohanın hüdudlarından kənarda, demək olar, heç nə yoxdur. Buna görə də, mahiyyət etibarı ilə Qətər elə Dohadan ibarətdir. Şəhər çoxlu sayda 2–3 mərtəbə evlərdən ibarət seyrək məhəllələrdən və ya çoxlu yeni tikililərdən – göydələnlərdən ibarətdir.

Demoqrafiya

Demək olar ki, bütün Qətər vətəndaşları İslam dininə mənsubdur. Etnik ərəblərdən başqa çoxu vətəndaş müxtəlif ölkələrdən neft sektorunda çalışmaq üçün gəlmişdir. Ərəb dili dövlət dildir. Onlarla fərqli millətdən insanların olması İngilis dilini ikinci bir milli dil halına gətirmişdir. Qətər ərəblərinin ümumiyyətlə üst səviyyə idarəçi, bürokrat ya da mal sahibi olduğu ölkədə digər ölkə ərəbləri banklarda, təbii qaz emalı zavodları ya da dövlətin təşkilatlarında məmur olaraq çalışarlar. Ölkənin demoqrafik quruluşu immiqrasiya sisteminə əsaslanır. Ölkədə xarici ölkələrdən təxminən 1,5 milyona yaxın işçi çalışmaqdadır. Ümumiyyətlə Filippin, Nepal, Hindistan kimi ölkələrdən insanlar bu ölkəyə tikinti, səhiyyə, xidmət, enerji sektorlarında çalışmaq üçün gəlirlər. Qətərdə hər 100 qadına 309,8 kişi vardır; bu kişilərin lehinə olan dünyanın ən yüksək cinsiyyət nisbətidir.

XX əsrin 30-cu illərinin sonlarında iri neft yataqlarının kəşf edilməsi ənənəvi Qətər cəmiyyətinin bütün strukturunu kökündən dəyişdi. Qətərlilərin ənənəvi məşğuliyyətləri – mirvari hasilatı, balıqçılıq, dəvəçilik və qoyunçuluq, qismən də əkinçilik praktik olaraq keçmişdə qaldı. Bu, həm bədəvilərə, həm də "ucqar" yerlərdə – oazis və xırda qəsəbələrdə yaşayan oturaq sakinlərə aiddir. XX əsrin sonlarında Qətərin demək olar ki, bütün əhalisi şəhərlərdə məskunlaşdı.

Təhsil

Yaxın tarixdə Qətərdə təhsilə böyük əhəmiyyət verilməyə başlandı. Tələbə sayı az olduğundan daha yaxşı təhsil imkanları təmin edilməyə başladı. Hər kəsə pulsuz olaraq verilən sağlamlıq xidmətlərinin yanında orta məktəbdən universitetə ​​qədər təhsil bütün Qətər vətəndaşları üçün pulsuz hala gətirildi. Ölkənin Qətər Universiteti adında bir universiteti və bir çox yüksək təhsil təşkilatı vardır. Paytaxt Dohada istehsalı davam edən təhsil qəsəbəsi ölkənin bütün ortadoğunun ən böyük təhsil yeri olmasını təmin etməkdə və bütün bölgədən şagirdlərin burada toplanmasını hədəfləməkdədir.

Coğrafiya

 
Qətər

Qətər yarımadası Fars körfəzinə doğru Səudiyyə Ərəbistanından çıxmış 160 km-lik bir uzantıya bənzəyir. Ümumiyyətlə alçaq düzlüklərdən ibarət olan ölkə qumla örtülüdür. Ölkənin cənubu isə çöllərlə örtülüdür.

Iqlim

İqlimi tropikdən subtropikə keçid xarakterlidir. İl boyu yüksək tempratur və rütubətlilik xarakterikdir. Orta tempratur 44 °C dərəcə olsa da Ərəbistan və İran yaylalarının səhra və yarımsəhralarından gələn hava axını tempraturun 50 °C dərəcəyədək yüksəlməsinə səbəb olur. Qışda tempratur aşağı düşür, hava ilıq və yağışlı, yay quraq keçir. Burada ilin on ayı şimal-qərb küləkləri əsir.Bu küləklər qışda yağıntı, yayda isə toz və qum gətirir. Yağntı mövsümü noyabrdan başlayır və marta qədər davam edir. Digər aylarda demək olar ki, yaıntı düşmür.

Administrativ hissələr

Qətər ən böyük idarəetmə vahid olan 7 ayrı bələdiyyə bölünmüşdür. Bunlar: Ad Doha, Al Rayyan, Umm Salal, Al Khor, Al Wakrah, AlDaayen və Al Shamal bələdiyyələridir.

Dini vəziyyət

2004-cü ilin rəsmi hesablamalarına görə ölkə əhalisinin 77,5 %-i müsəlman, 8,5 %-i xristian, 14 %-i digər dinlərin nümayəndələridir.

İstinadlar

  1. http://ekonomi.milliyet.com.tr/iste-dunyanin-en-zengin-ulkesi/ekonomi/ekonomidetay/27.02.2012/1508403/default.htm Milliyet 2012–02-27
  2. . 2014-03-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-23.
  3. Cabir Məmmədov, Həbibə Soltanova, Ərəb ölkələrinin coğrafiyası, s.42

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

Avqust 01, 2021
qətər, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, iyul, 2021, məqaləni, vikiləşdirmə. Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz iyul 2021 Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Qeter ereb قطر ve ya resmi adi ile Qeter Dovleti ereb دولة قطر Qerbi Asiyada dovlet Qeter Erebistan yarimadasinin simal serqinde Fars korfezine uzanan eyni adli yarimadada yerlesir Qurudan yalniz cenubda Seudiyye Erebistani ile hemserheddir Sudan ise simalda Behreyn serqde ise Birlesmis Ereb Emirlikleri ile serhede malikdir Paytaxti ve en boyuk seheri Doha umumi sahesi 11 581 kvadrat kilometr ehalisinin sayi 2 5 milyon neferden coxdur Monarxiya ile idare olunan Qeter artan neft qiymetleri ve sahib oldugu tebii qaz ehtiyatlari sayesinde adam basina dusen gelire gore dunyanin en zengin olkesidir 1 Qeterدولة قطرBayragi GerbiHimni source source Es Salam el EmiriPaytaxtive en boyuk seheriDohaResmi dilleriEreb diliDiniIslamIdareetme formasiKonstitusiyali monarxiyaIdareetme formasi EmirTemim bin Hemed Al Sani 25 VI 2013 Bas nazirEbdullah bin Nasir bin Xelife Al Sani 26 VI 2013 QurulmasiTarixi Milli gun18 dekabr 1878 Musteqilliyin elani3 sentyabr 1971 Yaranmasi1870Erazisi Umumi11 581 km Ehalisi 2017 ci texmini2 641 000 143 cu yer Sixliq18 km2 46 6 kv mil ValyutasiQeter riali QAR Saat qursagi3 cu saat qursagiYolun hereket istiqametisagTelefon kodu 974ISO 3166 koduQAInternet domeni qaQeter Mundericat 1 Tarixi 2 Iqtisadiyyat 3 Demoqrafiya 4 Tehsil 5 Cografiya 5 1 Iqlim 6 Administrativ hisseler 6 1 Dini veziyyet 7 Istinadlar 8 Hemcinin bax 9 Xarici kecidlerTarixi RedakteQeterin erazisi qedim dovrlerden beri yasayis meskeni olub Bu olkenin adi Roma tarixcisi Boyuk Plini I esr terefinden de xatirlanir Regionda aparilan arxeoloji qazintilar gosterir ki bu torpaqlar bizim eradan evvel 4 2 ci minilliklerde paytaxti Behreyn olan Dilmun ve texminen indiki Omanin erazisinde movcud olmus Maqan kralliqlarinin nezareti altinda olub Burada ehali denli bitkiler becermek mis eritmekle mesgul olur ve Sumer Akkad Babilistan Assuriya ile intensiv ticaret aparirdi B e evvel 6 ci esrde Qeter ve onun etraf erazileri Fars dovleti terefinden zebt olundu Ereb yarimadasinin diger xanliqlari kimi Qeter dovleti de VII esrde Ereb xilafetinin terkibine daxil oldu XIII esrden etibaren Behreyn emirlerinin XVI esrden baslayaraq ise Portuqaliyanin nezareti altina kecen Qeter 1871 1916 ci illerde Osmanli imperiyasinin terkibinde olmasina baxmayaraq olkede real hakimiyyeti yerli seyxler idare etmisler Osmanli Dovleti Qeter uzerindeki haqqlarindan 29 Iyul 1913de imtina etdi Son Turk esgeri Qeterdan Avqust 1915de cekildi I Dunya Muharibesinin baslamasindan derhal sonra 3 Noyabr 1916 ci ilde Qeter Ingilisler terefinden isgal edildi 1916 ci ilde olkede Britaniya protektorati qurulub 1971 ci il sentyabrin 1 den etibaren Qeter musteqil dovletdir 2022 ci ilde FIFA Dunya Kuboku Cempionatinin burada teskil edilmesine qerar verdi Iqtisadiyyat Redakte Esas meqale Qeter iqtisadiyyati Qeterin masin yollari ve boru kemerleri Bu gun Qeter iqtisadiyyatinin esasini neft ve qaz hasilati teskil edir Bu sahe umumdaxili mehsulun 55 den cox hissesini ixrac gelirlerinin texminen 85 ini dovlet gelirlerinin ise 70 ni temin edir Neft qaz senayesinden elde olunan gelirler sayesinde Qeter muasir yaxsi inkisaf etmis iqtisadi infrastruktur ve adambasina dusen gelir seviyyesi baximindan Qerbi Avropadan geri qalmayan zengin bir olkeye cevrilmisdir Qeterin askar edilmis neft ehtiyatlari texminen 2 3 milyard ton tebii qaz ehtiyatlari ise 17 9 trilyon kub metr teskil edir Bu ise o demekdir ki olke dunyada qaz ehtiyatlarinin hecmine gore 3 cu yeri tutur Qeter ilde stabil olaraq 100 milyard kubmetrden cox tebii qaz hasil edir 2011 ci ilde ise tebii qaz hasilati 110 milyard kubmetrden de cox olmusdur 2030 cu ile bu gostericinin 255 milyard kubmetre catacagi gozlenilir Oz iqtisadiyyatinin diversifikasiyasini temin etmek ve xammal ixracindan asililigi aradan qaldirmaq ucun Qeter dovleti iqtisadiyyata iri hecmli xarici investisiyalar celb ederek olke infrastrukturunun inkisafina ve tikinti sahelerine boyuk sermayeler qoyur Neft ehtiyatlarinin kesf edilmesinden evvel Qeter ehalisinin ekseriyyeti baliqciliq ve ovculuqla mesgul idi Amma 1940 ci ilde neft ehtiyatlarinin kesfiyle olkenin butun iqtisadiyyati deyismeye basladi Bu deyisme yuksek heyat standartlari ve boyuk olkelerin vetendaslarina teqdim etdiyi ictimai xidmetleri de ozu ile getirdi Olke dunyadaki en boyuk qaz ehtiyatlarina sahib olkeler arasindadir Bu boyuk faktor olke vetendaslarinin rifah seviyyesini en ust pillelere dasimisdir 1 denesi quruda 6 si aciq denizde olmaq uzre cemi 7 eded tebii qaz istehsal noqtesi vardir Olkenin korfeze baxan hissesinde Ras Laffan adli senaye seheri qurulmusdur Neftin varligi olkede gubre ve sement senayesinin inkisafina de istirak etmisdir Son illerde olkede metallurgiya senayesi suretle inkisaf edir Qeter aluminium istehsalina gore dunyada qabaqcil yerlerden birini tutur Qeterin umumdaxili mehsul UDM strukturunda senaye sahesi esas yer tutur 75 Xidmet sektoru 25 kend teserrufati ise 0 1 teskil edir Neft gelirlerinin boyuk qismi semereli sekilde sosial saheye xerclenir Lakin bu menfeetden yalniz Qeter vetendaslari istifade ede bilerler Paytaxt Dohanin hududlarindan kenarda demek olar hec ne yoxdur Buna gore de mahiyyet etibari ile Qeter ele Dohadan ibaretdir Seher coxlu sayda 2 3 mertebe evlerden ibaret seyrek mehellelerden ve ya coxlu yeni tikililerden goydelenlerden ibaretdir 2 Demoqrafiya RedakteDemek olar ki butun Qeter vetendaslari Islam dinine mensubdur Etnik ereblerden basqa coxu vetendas muxtelif olkelerden neft sektorunda calismaq ucun gelmisdir Ereb dili dovlet dildir Onlarla ferqli milletden insanlarin olmasi Ingilis dilini ikinci bir milli dil halina getirmisdir Qeter ereblerinin umumiyyetle ust seviyye idareci burokrat ya da mal sahibi oldugu olkede diger olke erebleri banklarda tebii qaz emali zavodlari ya da dovletin teskilatlarinda memur olaraq calisarlar Olkenin demoqrafik qurulusu immiqrasiya sistemine esaslanir Olkede xarici olkelerden texminen 1 5 milyona yaxin isci calismaqdadir Umumiyyetle Filippin Nepal Hindistan kimi olkelerden insanlar bu olkeye tikinti sehiyye xidmet enerji sektorlarinda calismaq ucun gelirler Qeterde her 100 qadina 309 8 kisi vardir bu kisilerin lehine olan dunyanin en yuksek cinsiyyet nisbetidir XX esrin 30 cu illerinin sonlarinda iri neft yataqlarinin kesf edilmesi enenevi Qeter cemiyyetinin butun strukturunu kokunden deyisdi Qeterlilerin enenevi mesguliyyetleri mirvari hasilati baliqciliq devecilik ve qoyunculuq qismen de ekincilik praktik olaraq kecmisde qaldi Bu hem bedevilere hem de ucqar yerlerde oazis ve xirda qesebelerde yasayan oturaq sakinlere aiddir XX esrin sonlarinda Qeterin demek olar ki butun ehalisi seherlerde meskunlasdi Tehsil RedakteYaxin tarixde Qeterde tehsile boyuk ehemiyyet verilmeye baslandi Telebe sayi az oldugundan daha yaxsi tehsil imkanlari temin edilmeye basladi Her kese pulsuz olaraq verilen saglamliq xidmetlerinin yaninda orta mektebden universitete qeder tehsil butun Qeter vetendaslari ucun pulsuz hala getirildi Olkenin Qeter Universiteti adinda bir universiteti ve bir cox yuksek tehsil teskilati vardir Paytaxt Dohada istehsali davam eden tehsil qesebesi olkenin butun ortadogunun en boyuk tehsil yeri olmasini temin etmekde ve butun bolgeden sagirdlerin burada toplanmasini hedeflemekdedir Cografiya Redakte Qeter Qeter yarimadasi Fars korfezine dogru Seudiyye Erebistanindan cixmis 160 km lik bir uzantiya benzeyir Umumiyyetle alcaq duzluklerden ibaret olan olke qumla ortuludur Olkenin cenubu ise collerle ortuludur Iqlim Redakte Iqlimi tropikden subtropike kecid xarakterlidir Il boyu yuksek tempratur ve rutubetlilik xarakterikdir Orta tempratur 44 C derece olsa da Erebistan ve Iran yaylalarinin sehra ve yarimsehralarindan gelen hava axini tempraturun 50 C dereceyedek yukselmesine sebeb olur Qisda tempratur asagi dusur hava iliq ve yagisli yay quraq kecir Burada ilin on ayi simal qerb kulekleri esir Bu kulekler qisda yaginti yayda ise toz ve qum getirir Yagnti movsumu noyabrdan baslayir ve marta qeder davam edir Diger aylarda demek olar ki yainti dusmur 3 Administrativ hisseler RedakteQeter en boyuk idareetme vahid olan 7 ayri belediyye bolunmusdur Bunlar Ad Doha Al Rayyan Umm Salal Al Khor Al Wakrah AlDaayen ve Al Shamal belediyyeleridir Dini veziyyet Redakte 2004 cu ilin resmi hesablamalarina gore olke ehalisinin 77 5 i muselman 8 5 i xristian 14 i diger dinlerin numayendeleridir Istinadlar Redakte http ekonomi milliyet com tr iste dunyanin en zengin ulkesi ekonomi ekonomidetay 27 02 2012 1508403 default htm Milliyet 2012 02 27 Qeter 2014 03 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 07 23 Cabir Memmedov Hebibe Soltanova Ereb olkelerinin cografiyasi s 42Hemcinin bax RedakteXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Qeter amp oldid 5904990, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.