Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qriqori Aleksandroviç Potyomkin(rus. Григо́рий Алекса́ндрович Потёмкин; 13 (24) sentyabr 1739, Çijevo[d], Smolensk quberniyası[d] – 5 (16) oktyabr 1791) — Rusiyanın XVIII əsrdəki genişlənmə siyasətinin memarlarından biri olan bir rus generalı, general-feldmarşal, dövlət xadimi və II Yekaterinanın sevgilisidir. Həyatını çariçayla birlikdə Osmanlı dövlətini parçalayarak Rusiyanın hökmranlığını altında paytaxtı İstanbulda olan yeni bir Bizans imperiyası qurma xəyalına həsr etmişdir.
| Qriqori Potyomkin | |
|---|---|
| Qriqori Aleksandroviç Potyomkin | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 13 (24) sentyabr 1739 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 5 (16) oktyabr 1791 (52 yaşında) |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya İmperiyası |
| Təhsili |
|
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Rus |
| Qoşun növü | süvari |
| Xidmət illəri | 1761–1791 |
| Rütbəsi | General-feldmarşal |
| Döyüşlər |
|
| Təltifləri |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Qriqori Potyomkin 13 sentyabr 1739-cu il tarixində Rusiyanın qərbindəki Smolensk şəhəri yaxınında alt rütbəli bir zabitin oğlu olaraq dünyaya gəldi. Moskva Universitetində təhsil gördü. Sarayın mühafiz alayına qatıldı. 1762 ildə mühafiz alayından bir qrupun Rus çarı III Pyotru taxtdan endirərək yeni arvadı II Yekaterinanı taxta çıxarması olayına qatıldı. 1774-cü ildən sonra Potyomkin çariçanın sevgilisi oldu və sərhədsiz miqdarda pul-paraya və siyasi gücə sahib oldu. Çariça Potyomkini 1784-cü ildə Rusiya ordusunun baş komandanlığa gətirdi.
II Yekaterina və Potyomkinin xəyalı [[Rusiyanı [[Balkanlara və Asiyaya hökm edən böyük bir imperiya halına gətirmək idi. Bizans imperiyasını Rusiyanın hökmranlığı altında yenidən canlandırmaq və İstanbulu bu imparatorluğa paytaxt etmək istəyirdilər. Bu məqsədlə Polşanı parçalayarak Prussiya və Avstriya arasında paylaştılar. Ayrıca 1774-cü ildə [[Kiçik Qaynarca sülhündən sonra Osmanlı dövlətindən müstəqil hala gələn Krımı Rusiyanın bir parçasına çevirməyə qərar vərdilər. Bu məqsədlə 1783-cü ildə Krımı rəsmən Rusiya torpaqlarına qatdılar. Q. Potyomkin Rusiyanın Krım kralı oldu. Krımda Xerson, Nikolayev, Akyar və Yəkaterinoslav kimi yəni Rus qəsəbələri qurdu. 1787-ci ildə II Yekaterina Krıma göstərişli bir ziyarətə gəldi. Məqsəd Osmanlı dövlətini sindirməq və Krımı Rusiyanın qalıcı bir parçası halına gətirmək idi.
Osmanlılar bu hərəkətləri Kiçik Qaynarca sülhüna qarşı görərək Rusiyaya müharibə eləan etdilər. Rusiya-Osmanlı müharibəsi 5 il davam etdi. Potyomkin 1790-cı ilndən etibarən müharibəni bugünkü Rumıniyanın şimal şərqində olan Yaş şəhərində qurduğu çox göstərişli qərargahından idarə etdi. 1791-ci ildə çariçənin yəni səvgilisi Platon Zubovu bitərəf ətmək üçün qısqanclıqdan Sankt-Peterburqa gəri döndü. Ancak çariçə Potyomkinin Yaşa gəri dönərək Osmanlılarla sülh müzakirəsi aparmasını istiyirdi. Yola çıxandan sonra 5 oktyabr 1791 tarixində Yaş şəhərinin 65 km uzaklıqta yüksək qızdırma və həzimsizlikdən öldü. II Yekaterina Potyomkini özünün qurduğu Xerson şəhərində inşa ettirdiyi Katərina katədralinə dəfn etdirdi.
Potyomkinin ölümündən 1 il sonra Rusiyayla Osmanlı dövləti Potyomkinin qərargahının olduğu yerdə Yaş şəhərində [[Yaş sülhünü imzaladılar. Bu sülhə görə Osmanlı dövləti məcburən Krımı Rusiyaya buraxmağa razı oldu.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qriqori Aleksandrovic Potyomkin rus Grigo rij Aleksa ndrovich Potyomkin 13 24 sentyabr 1739 Cijevo d Smolensk quberniyasi d 5 16 oktyabr 1791 Rusiyanin XVIII esrdeki genislenme siyasetinin memarlarindan biri olan bir rus generali general feldmarsal dovlet xadimi ve II Yekaterinanin sevgilisidir Heyatini caricayla birlikde Osmanli dovletini parcalayarak Rusiyanin hokmranligini altinda paytaxti Istanbulda olan yeni bir Bizans imperiyasi qurma xeyalina hesr etmisdir Qriqori PotyomkinQriqori Aleksandrovic PotyomkinSexsi melumatlarDogum tarixi 13 24 sentyabr 1739Dogum yeri Cijevo d Smolensk quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 5 16 oktyabr 1791 52 yasinda Vetendasligi Rusiya ImperiyasiTehsili Moskva Imperator Universiteti d Herbi fealiyyetiMensubiyyeti RusQosun novu suvariXidmet illeri 1761 1791Rutbesi General feldmarsalDoyusler 1768 1774 cu iller Rusiya Osmanli muharibesi Qartal Duzenliyi Muharibesi d Rus turk muharibesiTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiQriqori Potyomkin 13 sentyabr 1739 cu il tarixinde Rusiyanin qerbindeki Smolensk seheri yaxininda alt rutbeli bir zabitin oglu olaraq dunyaya geldi Moskva Universitetinde tehsil gordu Sarayin muhafiz alayina qatildi 1762 ilde muhafiz alayindan bir qrupun Rus cari III Pyotru taxtdan endirerek yeni arvadi II Yekaterinani taxta cixarmasi olayina qatildi 1774 cu ilden sonra Potyomkin caricanin sevgilisi oldu ve serhedsiz miqdarda pul paraya ve siyasi guce sahib oldu Carica Potyomkini 1784 cu ilde Rusiya ordusunun bas komandanliga getirdi II Yekaterina ve Potyomkinin xeyali Rusiyani Balkanlara ve Asiyaya hokm eden boyuk bir imperiya halina getirmek idi Bizans imperiyasini Rusiyanin hokmranligi altinda yeniden canlandirmaq ve Istanbulu bu imparatorluga paytaxt etmek isteyirdiler Bu meqsedle Polsani parcalayarak Prussiya ve Avstriya arasinda paylastilar Ayrica 1774 cu ilde Kicik Qaynarca sulhunden sonra Osmanli dovletinden musteqil hala gelen Krimi Rusiyanin bir parcasina cevirmeye qerar verdiler Bu meqsedle 1783 cu ilde Krimi resmen Rusiya torpaqlarina qatdilar Q Potyomkin Rusiyanin Krim krali oldu Krimda Xerson Nikolayev Akyar ve Yekaterinoslav kimi yeni Rus qesebeleri qurdu 1787 ci ilde II Yekaterina Krima gosterisli bir ziyarete geldi Meqsed Osmanli dovletini sindirmeq ve Krimi Rusiyanin qalici bir parcasi halina getirmek idi Potyomkinin defn oldugu Xerson seherindeki Yekatirina Kafedrali Osmanlilar bu hereketleri Kicik Qaynarca sulhuna qarsi gorerek Rusiyaya muharibe elean etdiler Rusiya Osmanli muharibesi 5 il davam etdi Potyomkin 1790 ci ilnden etibaren muharibeni bugunku Ruminiyanin simal serqinde olan Yas seherinde qurdugu cox gosterisli qerargahindan idare etdi 1791 ci ilde caricenin yeni sevgilisi Platon Zubovu biteref etmek ucun qisqancliqdan Sankt Peterburqa geri dondu Ancak carice Potyomkinin Yasa geri donerek Osmanlilarla sulh muzakiresi aparmasini istiyirdi Yola cixandan sonra 5 oktyabr 1791 tarixinde Yas seherinin 65 km uzakliqta yuksek qizdirma ve hezimsizlikden oldu II Yekaterina Potyomkini ozunun qurdugu Xerson seherinde insa ettirdiyi Katerina katedraline defn etdirdi Potyomkinin olumunden 1 il sonra Rusiyayla Osmanli dovleti Potyomkinin qerargahinin oldugu yerde Yas seherinde Yas sulhunu imzaladilar Bu sulhe gore Osmanli dovleti mecburen Krimi Rusiyaya buraxmaga razi oldu Istinadlar