Qranada qətliamı - 1066-cı ildə Qranada şəhərində yaşayan yerli yəhudi əsilli əhaliyə qarşı törədilmiş qətliam. Hadisə 1066-cı ilin 30 dekabr tarixində (İbrani təqvimlə: 9 Tevet, 4837-ci il) baş vermişdir. Hadisələr İslam hakimiyyətinə tabe olan Əndəlus bölgəsinin Qranada şəhərindəki dövlət sarayında yəhudi əsilli vəzir Yozef ibn Nagrela qarşı sui-qəsd ilə öldürülməsindən sonra şiddətlənmişdir. Yəhudi əsilli vəzirə qarşı törədilmiş hadisədən sonra şəhərdə yaşayan bir çox yəhudi öldürülmüş və yəhudilərə məxsus mülklərə ziyan vurulmuşdur.
Arxa plan
Yozef ibn Nagrela və ya tarixi mənbələrdə xatırlandığı kimi Yozef ha-Nagid (ivr.רבי יהוסף בן שמואל הלוי הנגיד ; ərəb.ابو حسين بن النغريلة) Berber hökümdarı Bədis əl-Müzəffərin sarayında vəzir kimi çalışırdı və eyni zamanda Qranada şəhərindəki yəhudi icmasının rəhbəri kimi də tanınmaqda idi. Rabbi Samuel adlı yəhudinin ailəsində dünyaya gələn Yozef ilk təhsili atasından almışdır. Atasının vasitəsi ilə ivrit dilində yazılmış şeirlərlə tanış olmuş və ivrit ədəbiyyatı ilə daha yaxından maraqlanmağa başlamışdır. Qeydlərinə əsasən 1045-ci ildə atası ilə birlikdə hərbi səfərlərə çıxmışdır. Sarayda fəaliyyət göstərmiş atasının ölümündən sonra onun vəzifəsinə keçmişdir.
1066-cı ilin 30 dekabr tarixində şəhərin müsəlman əhalisinə mənsub bir qrup, kral sarayına hücum edərək Yozefi çarmıxa çəkmişdir. Yəhudi əsilli vəzərin öldürülməsindən sonra şəhərdə yəhudilərə qarşı poqromlar başlamışdır. 1906-cı ildə nəşr olunan Yəhudi Ensiklopediyasına əsasən həmin hadisələr nəticəsində 4.000 çox yəhudi öldürülmüşdür. Öldürülən və ya zərər görən yəhudi ailələrin sayı isə 1.500 dən çox idi. Yozef ibn Nagrelanın arvadı və gənc oğlu Azarya ilə birlikdə Lukena şəhərinə qaçaraq buradakı yəhudi icmasına sığınmışdır. Azarya bir müddət sonra vəfat etmişdir. Tarixçilər Qranada şəhərində yəhudilərə qarşı baş vermiş qətliamın əsas səbəbi kimi yəhudi əsilli dövlət xadimlərinin yerli müsəlman əhali üzərində yaratmış olduğu əzici və bürokratik üstünlüyü göstərirlər. Dönəmin müsəlman şairləri tərəfindən antisemitizm ruhunda yazılmış bəzi şeirlərdə yəhudilərə qarşı olan münasibəti ifadə etməkdədir və bu şeirlərində yerli əhaliyə təkan verdiyi ehtimal olunur.
Əbu İshaq adlı şairin yəhudilərə bağlı yazmış olduğu şeirində deyilir:
Onları öldürməyi dinə zidd kimi qəbul etməyin, onlarla bir yerdə davam etmək dinə ziddir. Aramızda olan razılaşmanı pozdular, onlara qarşı necə günahkar ola bilərik ? Bizlər qeyri-müəyyən olduğumuz halda, onlar seçilmişlərdir İndi isə onların yanında başımız aşağıdır, sanki biz səhv onlar isə doğru tərəfdir.
İstinadlar
Lucien Gubbay. Sunlight and Shadow: The Jewish Experience of Islam. New York: Other Press. 1999. 80. ISBN1-892746-69-7.
Norman Roth. Jews, Visigoths, and Muslims in Medieval Spain: Cooperation and Conflict. Netherlands: E. J. Brill. 1994. 110. ISBN90-04-09971-9.
Granada by Richard Gottheil, Meyer Kayserling, Jewish Encyclopedia. 1906 ed.
Yanvar 23, 2022
qranada, qətliamı, 1066, ildə, qranada, şəhərində, yaşayan, yerli, yəhudi, əsilli, əhaliyə, qarşı, törədilmiş, qətliam, hadisə, 1066, ilin, dekabr, tarixində, ibrani, təqvimlə, tevet, 4837, baş, vermişdir, hadisələr, islam, hakimiyyətinə, tabe, olan, əndəlus, . Qranada qetliami 1066 ci ilde Qranada seherinde yasayan yerli yehudi esilli ehaliye qarsi toredilmis qetliam Hadise 1066 ci ilin 30 dekabr tarixinde Ibrani teqvimle 9 Tevet 4837 ci il bas vermisdir Hadiseler Islam hakimiyyetine tabe olan Endelus bolgesinin Qranada seherindeki dovlet sarayinda yehudi esilli vezir Yozef ibn Nagrela qarsi sui qesd ile oldurulmesinden sonra siddetlenmisdir Yehudi esilli vezire qarsi toredilmis hadiseden sonra seherde yasayan bir cox yehudi oldurulmus ve yehudilere mexsus mulklere ziyan vurulmusdur 1 2 Arxa plan RedakteYozef ibn Nagrela ve ya tarixi menbelerde xatirlandigi kimi Yozef ha Nagid ivr רבי יהוסף בן שמואל הלוי הנגיד ereb ابو حسين بن النغريلة Berber hokumdari Bedis el Muzefferin sarayinda vezir kimi calisirdi ve eyni zamanda Qranada seherindeki yehudi icmasinin rehberi kimi de taninmaqda idi Rabbi Samuel adli yehudinin ailesinde dunyaya gelen Yozef ilk tehsili atasindan almisdir Atasinin vasitesi ile ivrit dilinde yazilmis seirlerle tanis olmus ve ivrit edebiyyati ile daha yaxindan maraqlanmaga baslamisdir Qeydlerine esasen 1045 ci ilde atasi ile birlikde herbi seferlere cixmisdir Sarayda fealiyyet gostermis atasinin olumunden sonra onun vezifesine kecmisdir 1066 ci ilin 30 dekabr tarixinde seherin muselman ehalisine mensub bir qrup kral sarayina hucum ederek Yozefi carmixa cekmisdir Yehudi esilli vezerin oldurulmesinden sonra seherde yehudilere qarsi poqromlar baslamisdir 1906 ci ilde nesr olunan Yehudi Ensiklopediyasina esasen hemin hadiseler neticesinde 4 000 cox yehudi oldurulmusdur Oldurulen ve ya zerer goren yehudi ailelerin sayi ise 1 500 den cox idi 3 Yozef ibn Nagrelanin arvadi ve genc oglu Azarya ile birlikde Lukena seherine qacaraq buradaki yehudi icmasina siginmisdir Azarya bir muddet sonra vefat etmisdir Tarixciler Qranada seherinde yehudilere qarsi bas vermis qetliamin esas sebebi kimi yehudi esilli dovlet xadimlerinin yerli muselman ehali uzerinde yaratmis oldugu ezici ve burokratik ustunluyu gosterirler Donemin muselman sairleri terefinden antisemitizm ruhunda yazilmis bezi seirlerde yehudilere qarsi olan munasibeti ifade etmekdedir ve bu seirlerinde yerli ehaliye tekan verdiyi ehtimal olunur Ebu Ishaq adli sairin yehudilere bagli yazmis oldugu seirinde deyilir Onlari oldurmeyi dine zidd kimi qebul etmeyin onlarla bir yerde davam etmek dine ziddir Aramizda olan razilasmani pozdular onlara qarsi nece gunahkar ola bilerik Bizler qeyri mueyyen oldugumuz halda onlar secilmislerdir Indi ise onlarin yaninda basimiz asagidir sanki biz sehv onlar ise dogru terefdir Istinadlar Redakte Lucien Gubbay Sunlight and Shadow The Jewish Experience of Islam New York Other Press 1999 80 ISBN 1 892746 69 7 Norman Roth Jews Visigoths and Muslims in Medieval Spain Cooperation and Conflict Netherlands E J Brill 1994 110 ISBN 90 04 09971 9 Granada by Richard Gottheil Meyer Kayserling Jewish Encyclopedia 1906 ed Menbe https az wikipedia org w index php title Qranada qetliami amp oldid 3874877, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
