fbpx
Wikipedia

Qalxanabənzər vəzi

Avqust 01, 2021

Qalxanabənzər vəzi - (lat. glandula tyreoidea) tək üzvlərdən olub, boyunda nəfəs borusunun və qırtlağın önündə yerləşmişdir. Rəngi sarımtıl-qırmızı, konsinstensiyası yumuşaq və xarici səthi paylıdır. Qalxanabənzər vəzinin bir boğazı - lat. ithmus və iki yan sağ və sol payları - lat. lobi dexter et sinister vardır. Boğaz yan paylardan ensiz və kiçikdir, ön səthi çıxıq, arxa səthi basıqdır, özüdə nəfəs borusunun 1,3 və 4-cü halqalarına söykənmişdir. Yan paylar ellipsoid şəklində olub, bayır səthləri çıxıq, içəri səthləri basıqdır. Bəzən üçüncü piramidayabənzər pay - lat. lobus pyramidalis təsadüf olunur; bu pay çox vaxt boğazdan, bəzən yan paylardan (ümumiyyətlə sol paydan) başlayıb - qırtlağın ön səthi ilə yuxarıya qalxır və qalxanabənzər qığırdağın ön səthinə söykənərək dilaltı sümüyünə çatır. Qalxanabənzər vəzin bir payının boylama ölçüsü 6 sm, eni 4 sm və qalınlığı 2 sm olur. Qadınlarda çəkisi kişilərə nisbətən çox olur, bəzən hamiləlik dövründə daha da artır.

Qalxanabənzər vəzi
Qalxanabənzər vəzi
Qalxanabənzər vəzinin qırtlaq: qalxanabənzər qığırdaq və nəfəs borusuna nisbətən yerləşməsi
Latınca glandula thyroidea
Qrey subyekt 272 1269
Sistem Endokrin sistemi
Üzv Daxili sekresiya
Arteriya yuxarı və aşağı qalxanabənzər arteriya - lat. aa. thyreoideae superior et inferior

tək arteriya - lat. art. thyreoideae ima

Vena lat. vv. thyreoideae superiores, mediae et inferiores

lat. v. thyreoideae ima (bəzən kələf - lat. plexus venosus thyreoidus impar)

Sinir azan sinirlərinin şaxələri:(lat. nn. laryngei superiores et reccurentes)
Limfa boyunun dərin limfa düyünlərinə, körpücüküstü düyünlərə və nəfəs borusu önü düyünlərinə yığışır.
Embrional Bağırsağın baş hissəsindən, çənə qövsü ilə dilaltı qövsün altında udlaq epitelindən inkişaf etmişdir.
MeSH Thyroid+Gland
Dorlands/Elsevier Thyroid gland
  • bax
  • müzakirə
  • redaktə

Anatomik quruluşu

 
Atın qalxanabənzər vəzisinin histoloji qurluşu:
kolloid dolu follikullar(1), follikulun epitel hüceyrələri(2), kapilyarların endotel hüceyrələri(3)

Qalxanabənzər vəzi xaricdən sərt birləşdirici toxumadan təşkil olunmuş xarici kapsul - lat. capsula externa ilə əhatə olunmuşdur; bu kapsul boyunun xüsusi fassiyasından başqa bir şey deyildir və qonşu üzvlərlə (boyunun damar və sinir dəstəsi yatağı ilə) rabitədədir. Qalxanabənzər vəzi xarici kapsuldan başqa xüsusi lifli (daxili) kapsul - lat. capsula fibrosa (interna) ilə örtülüdür; bu kapsul vəzini əhatə edərək onun daxilinə arakəsmələr buraxır; ona görə onu soymaq mümkün deyildir. Lifli kapsul xarici kapsuldan kiçik yarığabənzər sahə vasitəsilə ayrılmışdır. Xarici kapsul Qalxanabənzər vəzi ilə zəif rabitədə olduğundan asan soyulur.

Qalxanabənzər vəzi birləşdirici toxumadan təşkil olunmuş stromadan - lat. stroma glandulae thyreoideae və follikullardan - lat. folliculi glandulae thyreoideae əmələ gəlmiş parenximdən ibarətdir. Follikullar kürəvi, qovuq şəklində olub, daxildən birqatlı kubabənzər epitel ilə örtülüdür. Bir neçə follikul bir yerə toplaşaraq paycıqlar - lat. lobuli glandulae thyreoideae əmələ gətirir; bunlar bir-birilə lifli kapsuldan gələn arakəsmələr vasitəsilə birləşir. Follikulların daxilindəki boşluqda sarımtıl, şüşəyəbənzər yodlu zülali kolloid maddə - yodtireoqlobulin vardır. Qalxanabənzər vəzi hormonunun harada ifraz olunması hələ də müəyyən deyildir, bəziləri onun yodtireoqlobulində olduğunu və bəziləri epitel hüceyrələr tərəfindən ifraz olunmasını göstərir.

Topoqrafiyası

Qalxanabənzər vəzi lat. regio thyreoidea ilə qırtlaq nahiyyəsini tutmuşdur; boğazı və piramidayabənzər payı səthdə, yan payları dərində yerləşmişdir. Yan payların aşağı ucları nəfəs borusunun 5-ci və 6-cı halqasınadək (döş sümüyünün vidaci oymasından 2 sm yuxarı) və yuxarı ucları qalxanabənzər qığırdağın ortasınadək çatır. Ön tərəfdən - lat. m. sternothyreoideus, m. sternohyoideus, m. omohyoideus və döş-körpücük-məməyəbənzər əzələnin ön kənarı ilə örtülmüşdür; qalxanabənzər vəyinin ancaq boğazı əzələlərdən azad olaraq təkcə boyunun xüsusi fassiyası ilə örtülüdür; yan payların arxası bayır tərəfdə boynun damar-sinir dəstəsinə və içəri tərəfdə qida borusu ilə udlağa söykənmişdir.

Bağları

lat. Glandula thyreoidea bir neçə bağ vasitəsilə qırtlaq və nəfəs borusuna möhkəm təsbit olunmuşdur; bunlardan biri - lat. lig. glandulae thyreoideae medium qalxanabənzər vəzi boğazını üzüyəbənzər və qalxanabənzər qığırdaqların ön səthinə bağlayır və ikisi - lat. ligg. glandulae thyreoideae lateralia kapsulunyan payları örtən hissəsindən başlayıb, vəzi və nəfəs borusu arası ilə yuxarı qalxaraq üzüyəbənzər qığırdaqla nəfəs borusunun birinci halqasına bağlanır. Qalxanabənzər vəzi qırtlağa və nəfəs borusuna təsbit olunduğu üçün onların hər bir hərəkətini təsqib edir və öz həcmini dəyişdikdə nəfəs borusunun vəziyyətinə təsir edir.

İnkişaf və anomaliyaları

İnkişafı

Qalxanabənzər vəzi ın bağırsağın baş hissəsindən, çənə qövsü ilə dilaltı qövsün altında udlaq epitelindən inkişaf etmişdir. İlk dəfə bunun mayası xüsusi axacaq - lat. ductus thyreoglossus vasitəsilə udlaq epiteli ilə rabitədə olur. Vəzi inkişaf etdikcə kaudal tərəfə enir və nəhayət daimi yerinə çatır; bu prosesə qalxanabənzər vəzin enməsi - lat. descensus gandulae thyreoideae deyilir. Qalxanabənzər vəzin mayası aşağı endikcə onun axacağı uzanır, sonra yavaş-yavaş atrofiya başlanır və böyüklərdə tamamilə itir. Ancaq ağız boşluğuna açılan yeri kor dəlik - lat. foramen cecum linguae adı ilə qalır.

Anomaliyaları

Qalxanabənzər vəzin bir neçə növ anomaliyalarına təsadüf edilir. Bəzən onun boğazı heç olmur, bəzən isə artıq inkişaf edərək yuxarıda üzüyəbənzər qığırdağa və aşağıda nəfəs borusunun 6-cı halqasına çatır. Bəzən qalxanabənzər vəzinin iki piramidayabənzər çıxıntısı olur, bundan başqa burada xüsusi bir əzələyə - lat. m. levator glandulae thyreoideae təsadüf olunur. Bu əzələ dilaltı sümüyündən və ya qalxanabənzər qığırdaqdan başlayaraq vəzinin doğazında tamam olur. Bəzən lat. ductus thyreoglossus tamamilə qalır və ətrafında anomaliya olaraq əlavə qalxanabənzər vəzilərə - lat. glandulae thyreoideae accaessoriae təsadüf olunur. bunlar vəziyyətcə bir neçə qrupa bölünür:

  1. lat. glandulae thyreoideae accaessoriae superiores - dilin kor dəliyində ya dil əzələləri arasında, ya dilaltı sümüyün üstündə (dl. thyreoideae suprahyoideae), ya da dilaltı sümüyün ınündə (gl. Thyreoideae prehyoideae) və ya dilaltı sümüyün altında (gl. thyreoideae infrahyoideae) yerləşir;
  2. lat. glandulae thyreoideae accaessoriae posteriores - çox az təsadüf olunur və yan paylardan ayrılaraq, arxada nəfəs borusu arasında yerləşir;
  3. lat. glandulae thyreoideae accaessoriae ifrahyoideae - döş qəfəsində, döş sümüyü dəstəsinin arxasında təsadüf olunur. Bəzən qalxanabənzər vəzi tamamilə inkişaf etmir, bu halda onu əlavə qalxanabənzər vəzilər əvəz edir.

Yaş xüsusiyyətləri

Uşaqlarda qalxanabənzər vəzi yuxarıda olur, belə ki boğazı üzüyəbənzər qığırdağa kimi qalxır və onunla lifli birləşdirici toxuma vasitəsilə möhkəm birləşir. Qalxanabənzər vəzin çəkisi döldə və ilk uşaqlıq dövründə nisbətən artıq olur; həddi-büluğ dövründə xeyli artır, qocalıq dövründə kiçilməyə başlayır və vəzi elementləri birləşdirici toxuma elementləri ilə əvəz olunur.

Vaskulyarizasiya və innervasiyası

Arteriyalar

Qalxanabənzər vəzi iki cüt arteriya - lat. aa. thyreoideae superior et inferior ilə qidalanır, bunlar bir-birinə çoxlu anastomoz verir. Bəzən (10%) aorta qövsündən ya bazu-baş və ya qalxanabənzər - boyun kötüyündən tək arteriya - lat. art. thyreoideae ima çıxaraq, nəfəs borusunun ön səthi ilə yuxarı gedir, vəziyə daxil olaraq onu qudalandırır.

Venalar

 
Qalxanabənzər vəzin yuxarı, orta və aşağı venaları

Vəzin venaları həcmli və miqdarca çoxdur, bunlar lat. vv. thyreoideae superiores, mediae et inferiores vəzinin ətrafında venoz kələflər əmələ gətirir. lat. Vv. thyreoideae superiores et mediae üz venalarına, bəzən isə daxili vidaci venaya açılır. lat. Vv. thyreoideae inferiores iki və ya dörd ədəd olub, lat. spatium pretracheale ilə aşağı gedir, daxili vidaci venanın aşağı ucuna və ya bazu-baş venalarına açılır. Bunlardan başqa qalxanabənzər vəzin boğazından tək vena - lat. v. thyreoideae ima (bəzən kələf - lat. plexus venosus thyreoidus impar) başlayaraq aşağı enir və sol bazu-baş venasına açılır.

Limfa damarları

Limfa damarlarının miqdarı çoxdur; bunlar qalxanabənzər vəyi follikulları ilə rabitədə olub, hormon ifrazı prosesində yəqin ki, iştirak edir. Bu üzvlərdən yığılan limfa boyunun dərin limfa düyünlərinə, körpücüküstü düyünlərə və nəfəs borusu önü düyünlərinə yığışır.

Sinirlər

Qalxanabənzər vəzi azan sinirlərinin şaxələrilə (lat. nn. laryngei superiores et reccurentes) və boyun simpatik qanqlionlarından gələn simpatik sinirlər ilə innervasiya olunur, bunların tərkibində vazomotor və sekretor sinir lifləri vardır.

Vəzifəsi

 
Triyodtironin
 
Tiroksin

Qalxanabənzər vəzin hormonları (tiroksin, triyodtironin, diyodtironin və s.) bədənə daxil olaraq maddələr mübadiləsini sürətləndirir, oksidləşmə prosesini artırır, yağların yanmasını çoxaldır və istiliyin əmələgəlməsini artırır. Bunlardan başqa qalxanabənzər vəzinin hormonu skeletin inkişafına təsir edərək sümükləri uzununa böyüdür və epifizləri bitişdirir. Sinir sisteminin vəzifəsini təmin edir. Cavan məməli heyvanların qalxanabənzər vəzilərini çıxatdıqda, bədənin böyüməsi tamamilə pozulur, uzun sümüklər qısa halda qalır, heyvan eybəcərləşir, beyin inkişaf etmir və cinsiyyət vəziləri atrofiya olunur. belə bir hala lat. cachexia thyreopriva deyilir.

Qalxanabənzər vəzinin viladi yoxluğunda - lat. athyreosis congenita və ya bəzi patoloji proseslərdə yuxarıda göstərilən hallara oxşar əlamətlər meydana cıxır; uşaq boyatmadan qalır (cırtdanboy olur), psixi inkişafı zəifləyir, dəri xamır kimi şişir, sümüklərin sümükləşməsi gecikir, cinsiyyət üzvləri atrofiya olur. Qalxanabənzər vəzi tamamilə çıxarılarsa və ya patoloji prosesin nəticəsi olaraq hormon azalarsa (hypofunctio) böyüklərdə miksedema və kritinizm deyilən xəstəlik meydana çıxır. Bəzən əksinə olaraq vəyin hormonu artır (hyperfunctio), məsələn, Bazedov xəstəliyində - (morbus Basedowi); bu halda maddələr mübadiləsi artır, nəbz sürətlənir, sinir sistemi çox həssas olur, gözlər pırtlayır (exophtalmus) və s.

Qalxanabənzər Vəzin Xərçəngi

Qalxanabənzər vəzin xərçəngi qadınlarda kişilərə nisbətən daha çox rast gəlinir. 3:1 nisbətində. Statistika göstərir ki, İsraildə hər il 500 nəfər, Amerikada isə 20.000 nəfər bu xəstəliyə düçar olur. Bu xəstəlik hər yaşda meydana çıxa bilər, ən çox isə 30 yaşdan sonra olub, vaxtında effektiv müalicə edildikdə proqnozu yaxşıdır. Xəstələrin 90 %-də qalxanabənzər vəzin xoşxassəli törəmələrinə rast gəlinir. Lakin bir qayda olaraq, vəzin xərçəngi xoşxassəli törəmələrin fonunda yaranır. Bununla endemik zonalarda qalxanabənzər vəz xərçənginin sayının sürətlə artmasını izah etmək olar.

Qalxanabənzər vəz xərçənginin əlamətləri:

  • Səsin xırıltılı olması
  • Boyunda ağrılar
  • Boyun limfa vəzilərinin böyüməsi
  • Udqunmada və nəfəsalmada çətinlik
  • Dərialtı damarların genəlməsi və dəridə "ulduzcuq"ların əmələ gəlməsi

Başlanğıc mərhələlərdə klinik simptomatika demək olar ki, nəzərə çarpmır. Nəzərə almaq lazımdır ki, əksər bədxassəli şişlər uzunmüddətli xoşxassəli xarakterli zobdan sonra yaranır. Ən ilk və obyektiv simptomlardan biri artıq mövcud olan zobun qalınlaşması və qabarıqlaşması nəzərə çarpır. Çox hallarda xəstəyə baxış zamanı qalxanabənzər vəzidə simptomsuz keçən və sürətlə inkişaf edən düyün tapılır. Sağlam vəzidə şiş mənşəli düyün adətən bir payda rast gəlinir, ən çox onun aşağı hissələrində. Nadir hallarda isə düyün boyunda əmələ gəlib, hər iki paya yayılır. Şiş başlanğıcda dairəvi, hamar və vəzin özünün toxumasına nisbətən, daha qalın konsistensiyaya malik olur. Böyüdükcə o, qabarıq olub, sərhədlərinin kəskinliyi itir, hər iki ya bir payı əhatə etmiş olur. Bütün bunlardan sonra yuxarıda göstərilən əlamətlər özünü göstərməyə başlayır.

Histoloji təsnifata görə, qalxanabənzər vəzin xərçəngi aşağıdakılara bölünür:

  • Qalxanabənzər vəzin papillyar ya da qarışıq-follikulyar ya da yüksəkdifferensasiyalı xərçəngi. Bu növ 78 % hallarda rast gəlinir.
  • Qalxanabənzər vəzin follikulyar xərçəngi, 17%-ni təşkil edib, yaşlı insanlarda daha çox rast gəlinir. Follikulyar xərçəng papillyar xərçəngə nisbətən daha aqressiv sayılır. O, qan damarlarına və daha uzaq məsafələrə yayıla bilir, əsasən də ağciyər və sümüklərə.
  • Vəzin medullyar xərçəngi, bütün növlərin 4%-ni təşkil edir. Bu növ erkən mərhələlərdə boyun limfa düyünlərinə, qaraciyər və beynə metastaz verir.
  • Qalxanabənzər vəzin anaplastik xərçəngi. Anaplastik xərçəng ən aqressiv növ olub, cəmi 1% hallarda rast gəlinir. Ən çox kişilərdə və 65 yaşından sonra rast gəlinir.

Diaqnostika və Müalicəsi

Bu xəstəliyin diaqnostikasında müxtəlif metodlar tətbiq olunur, qan analizi (əsasən, vəzin funksiyası ilə bağlı), USM, PET, MRT, biopsiya, larinqoskopiya, angioqrafiya və s. Bu diaqnostik metodlar şişin mərhələsindən, yaxın orqan və toxumalara metastaz verməsindən asılı olaraq dəyişir. Müalicə taktikasını xərçəngin histoloji növü, aqressivlik dərəcəsi, yayılması, yaş və s. müəyyən edir. Hər bir halda müalicəyə individual yanaşılmalıdır. Diaqnoz dəqiqləşdirildikdən sonra ən müvafiq müalicə seçilir. Ən yayılmış müalicə növü qalxanabənzər vəzin bir payının və ya bütövlükdə cərrahi əməliyyat vasitəsilə götürülməsidir. Bundan başqa, radioaktiv yodla da müalicə aparılır ki, bu da şişin dağılmasına səbəb olur. Aparılan müalicələrdən sonra pasient endokrinoloqun nəzarəti altında dispanserdə nəzarətdə olmalıdır. Xəstələrə əvəzedici hormonal terapiya təyin olunur, buna görə də qanda qalxanabənzər vəzin hormonları daimi olaraq yoxlanılmalıdır. Proqnoz prosesin mərhələsindən asılı olaraq təyin edilən müalicə növündən və şişin histoloji formasından asılıdır. Qalxanabənzər vəz xərçəngindən ölüm nadir hallarda olur. Zəif dərəcəli bədxassəli şişlərdə isə sağalma xəstələrin demək olar ki, 70-80% hallarında baş verir.

İstinadlar

  1. Med Ekspert

Mənbələr

  • Prof. Kamil Əbdülsalam oğlu Balakişiyevin, İnsanın Normal Anatomiyası, III cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı - 1982
  • Atlas of Human Cardiac Anatomy - Endoscopic views of beating hearts - Cardiac anatomy
  • Р. Д. Синельников. Атлас анатомии человека (4 тома)
  • Anatomy: Embryologie[ölü keçid]

Həmçinin bax

Avqust 01, 2021
qalxanabənzər, vəzi, glandula, tyreoidea, tək, üzvlərdən, olub, boyunda, nəfəs, borusunun, qırtlağın, önündə, yerləşmişdir, rəngi, sarımtıl, qırmızı, konsinstensiyası, yumuşaq, xarici, səthi, paylıdır, boğazı, ithmus, sağ, payları, lobi, dexter, sinister, vard. Qalxanabenzer vezi lat glandula tyreoidea tek uzvlerden olub boyunda nefes borusunun ve qirtlagin onunde yerlesmisdir Rengi sarimtil qirmizi konsinstensiyasi yumusaq ve xarici sethi paylidir Qalxanabenzer vezinin bir bogazi lat ithmus ve iki yan sag ve sol paylari lat lobi dexter et sinister vardir Bogaz yan paylardan ensiz ve kicikdir on sethi cixiq arxa sethi basiqdir ozude nefes borusunun 1 3 ve 4 cu halqalarina soykenmisdir Yan paylar ellipsoid seklinde olub bayir sethleri cixiq iceri sethleri basiqdir Bezen ucuncu piramidayabenzer pay lat lobus pyramidalis tesaduf olunur bu pay cox vaxt bogazdan bezen yan paylardan umumiyyetle sol paydan baslayib qirtlagin on sethi ile yuxariya qalxir ve qalxanabenzer qigirdagin on sethine soykenerek dilalti sumuyune catir Qalxanabenzer vezin bir payinin boylama olcusu 6 sm eni 4 sm ve qalinligi 2 sm olur Qadinlarda cekisi kisilere nisbeten cox olur bezen hamilelik dovrunde daha da artir Qalxanabenzer veziQalxanabenzer veziQalxanabenzer vezinin qirtlaq qalxanabenzer qigirdaq ve nefes borusuna nisbeten yerlesmesiLatinca glandula thyroideaQrey subyekt 272 1269Sistem Endokrin sistemiUzv Daxili sekresiyaArteriya yuxari ve asagi qalxanabenzer arteriya lat aa thyreoideae superior et inferior tek arteriya lat art thyreoideae imaVena lat vv thyreoideae superiores mediae et inferiores lat v thyreoideae ima bezen kelef lat plexus venosus thyreoidus impar Sinir azan sinirlerinin saxeleri lat nn laryngei superiores et reccurentes Limfa boyunun derin limfa duyunlerine korpucukustu duyunlere ve nefes borusu onu duyunlerine yigisir Embrional Bagirsagin bas hissesinden cene qovsu ile dilalti qovsun altinda udlaq epitelinden inkisaf etmisdir MeSH Thyroid GlandDorlands Elsevier Thyroid glandbaxmuzakireredakte Mundericat 1 Anatomik qurulusu 1 1 Topoqrafiyasi 1 2 Baglari 2 Inkisaf ve anomaliyalari 2 1 Inkisafi 2 2 Anomaliyalari 3 Yas xususiyyetleri 4 Vaskulyarizasiya ve innervasiyasi 4 1 Arteriyalar 4 2 Venalar 4 3 Limfa damarlari 4 4 Sinirler 5 Vezifesi 6 Qalxanabenzer Vezin Xercengi 1 6 1 Diaqnostika ve Mualicesi 7 Istinadlar 8 Menbeler 9 Hemcinin baxAnatomik qurulusu Redakte Atin qalxanabenzer vezisinin histoloji qurlusu kolloid dolu follikullar 1 follikulun epitel huceyreleri 2 kapilyarlarin endotel huceyreleri 3 Qalxanabenzer vezi xaricden sert birlesdirici toxumadan teskil olunmus xarici kapsul lat capsula externa ile ehate olunmusdur bu kapsul boyunun xususi fassiyasindan basqa bir sey deyildir ve qonsu uzvlerle boyunun damar ve sinir destesi yatagi ile rabitededir Qalxanabenzer vezi xarici kapsuldan basqa xususi lifli daxili kapsul lat capsula fibrosa interna ile ortuludur bu kapsul vezini ehate ederek onun daxiline arakesmeler buraxir ona gore onu soymaq mumkun deyildir Lifli kapsul xarici kapsuldan kicik yarigabenzer sahe vasitesile ayrilmisdir Xarici kapsul Qalxanabenzer vezi ile zeif rabitede oldugundan asan soyulur Qalxanabenzer vezi birlesdirici toxumadan teskil olunmus stromadan lat stroma glandulae thyreoideae ve follikullardan lat folliculi glandulae thyreoideae emele gelmis parenximden ibaretdir Follikullar kurevi qovuq seklinde olub daxilden birqatli kubabenzer epitel ile ortuludur Bir nece follikul bir yere toplasaraq payciqlar lat lobuli glandulae thyreoideae emele getirir bunlar bir birile lifli kapsuldan gelen arakesmeler vasitesile birlesir Follikullarin daxilindeki bosluqda sarimtil suseyebenzer yodlu zulali kolloid madde yodtireoqlobulin vardir Qalxanabenzer vezi hormonunun harada ifraz olunmasi hele de mueyyen deyildir bezileri onun yodtireoqlobulinde oldugunu ve bezileri epitel huceyreler terefinden ifraz olunmasini gosterir Topoqrafiyasi Redakte Qalxanabenzer vezi lat regio thyreoidea ile qirtlaq nahiyyesini tutmusdur bogazi ve piramidayabenzer payi sethde yan paylari derinde yerlesmisdir Yan paylarin asagi uclari nefes borusunun 5 ci ve 6 ci halqasinadek dos sumuyunun vidaci oymasindan 2 sm yuxari ve yuxari uclari qalxanabenzer qigirdagin ortasinadek catir On terefden lat m sternothyreoideus m sternohyoideus m omohyoideus ve dos korpucuk memeyebenzer ezelenin on kenari ile ortulmusdur qalxanabenzer veyinin ancaq bogazi ezelelerden azad olaraq tekce boyunun xususi fassiyasi ile ortuludur yan paylarin arxasi bayir terefde boynun damar sinir destesine ve iceri terefde qida borusu ile udlaga soykenmisdir Baglari Redakte lat Glandula thyreoidea bir nece bag vasitesile qirtlaq ve nefes borusuna mohkem tesbit olunmusdur bunlardan biri lat lig glandulae thyreoideae medium qalxanabenzer vezi bogazini uzuyebenzer ve qalxanabenzer qigirdaqlarin on sethine baglayir ve ikisi lat ligg glandulae thyreoideae lateralia kapsulunyan paylari orten hissesinden baslayib vezi ve nefes borusu arasi ile yuxari qalxaraq uzuyebenzer qigirdaqla nefes borusunun birinci halqasina baglanir Qalxanabenzer vezi qirtlaga ve nefes borusuna tesbit olundugu ucun onlarin her bir hereketini tesqib edir ve oz hecmini deyisdikde nefes borusunun veziyyetine tesir edir Inkisaf ve anomaliyalari RedakteInkisafi Redakte Qalxanabenzer vezi in bagirsagin bas hissesinden cene qovsu ile dilalti qovsun altinda udlaq epitelinden inkisaf etmisdir Ilk defe bunun mayasi xususi axacaq lat ductus thyreoglossus vasitesile udlaq epiteli ile rabitede olur Vezi inkisaf etdikce kaudal terefe enir ve nehayet daimi yerine catir bu prosese qalxanabenzer vezin enmesi lat descensus gandulae thyreoideae deyilir Qalxanabenzer vezin mayasi asagi endikce onun axacagi uzanir sonra yavas yavas atrofiya baslanir ve boyuklerde tamamile itir Ancaq agiz bosluguna acilan yeri kor delik lat foramen cecum linguae adi ile qalir Anomaliyalari Redakte Qalxanabenzer vezin bir nece nov anomaliyalarina tesaduf edilir Bezen onun bogazi hec olmur bezen ise artiq inkisaf ederek yuxarida uzuyebenzer qigirdaga ve asagida nefes borusunun 6 ci halqasina catir Bezen qalxanabenzer vezinin iki piramidayabenzer cixintisi olur bundan basqa burada xususi bir ezeleye lat m levator glandulae thyreoideae tesaduf olunur Bu ezele dilalti sumuyunden ve ya qalxanabenzer qigirdaqdan baslayaraq vezinin dogazinda tamam olur Bezen lat ductus thyreoglossus tamamile qalir ve etrafinda anomaliya olaraq elave qalxanabenzer vezilere lat glandulae thyreoideae accaessoriae tesaduf olunur bunlar veziyyetce bir nece qrupa bolunur lat glandulae thyreoideae accaessoriae superiores dilin kor deliyinde ya dil ezeleleri arasinda ya dilalti sumuyun ustunde dl thyreoideae suprahyoideae ya da dilalti sumuyun inunde gl Thyreoideae prehyoideae ve ya dilalti sumuyun altinda gl thyreoideae infrahyoideae yerlesir lat glandulae thyreoideae accaessoriae posteriores cox az tesaduf olunur ve yan paylardan ayrilaraq arxada nefes borusu arasinda yerlesir lat glandulae thyreoideae accaessoriae ifrahyoideae dos qefesinde dos sumuyu destesinin arxasinda tesaduf olunur Bezen qalxanabenzer vezi tamamile inkisaf etmir bu halda onu elave qalxanabenzer veziler evez edir Yas xususiyyetleri RedakteUsaqlarda qalxanabenzer vezi yuxarida olur bele ki bogazi uzuyebenzer qigirdaga kimi qalxir ve onunla lifli birlesdirici toxuma vasitesile mohkem birlesir Qalxanabenzer vezin cekisi dolde ve ilk usaqliq dovrunde nisbeten artiq olur heddi bulug dovrunde xeyli artir qocaliq dovrunde kicilmeye baslayir ve vezi elementleri birlesdirici toxuma elementleri ile evez olunur Vaskulyarizasiya ve innervasiyasi RedakteArteriyalar Redakte Qalxanabenzer vezi iki cut arteriya lat aa thyreoideae superior et inferior ile qidalanir bunlar bir birine coxlu anastomoz verir Bezen 10 aorta qovsunden ya bazu bas ve ya qalxanabenzer boyun kotuyunden tek arteriya lat art thyreoideae ima cixaraq nefes borusunun on sethi ile yuxari gedir veziye daxil olaraq onu qudalandirir Venalar Redakte Qalxanabenzer vezin yuxari orta ve asagi venalari Vezin venalari hecmli ve miqdarca coxdur bunlar lat vv thyreoideae superiores mediae et inferiores vezinin etrafinda venoz kelefler emele getirir lat Vv thyreoideae superiores et mediae uz venalarina bezen ise daxili vidaci venaya acilir lat Vv thyreoideae inferiores iki ve ya dord eded olub lat spatium pretracheale ile asagi gedir daxili vidaci venanin asagi ucuna ve ya bazu bas venalarina acilir Bunlardan basqa qalxanabenzer vezin bogazindan tek vena lat v thyreoideae ima bezen kelef lat plexus venosus thyreoidus impar baslayaraq asagi enir ve sol bazu bas venasina acilir Limfa damarlari Redakte Limfa damarlarinin miqdari coxdur bunlar qalxanabenzer veyi follikullari ile rabitede olub hormon ifrazi prosesinde yeqin ki istirak edir Bu uzvlerden yigilan limfa boyunun derin limfa duyunlerine korpucukustu duyunlere ve nefes borusu onu duyunlerine yigisir Sinirler Redakte Qalxanabenzer vezi azan sinirlerinin saxelerile lat nn laryngei superiores et reccurentes ve boyun simpatik qanqlionlarindan gelen simpatik sinirler ile innervasiya olunur bunlarin terkibinde vazomotor ve sekretor sinir lifleri vardir Vezifesi Redakte Triyodtironin Tiroksin Qalxanabenzer vezin hormonlari tiroksin triyodtironin diyodtironin ve s bedene daxil olaraq maddeler mubadilesini suretlendirir oksidlesme prosesini artirir yaglarin yanmasini coxaldir ve istiliyin emelegelmesini artirir Bunlardan basqa qalxanabenzer vezinin hormonu skeletin inkisafina tesir ederek sumukleri uzununa boyudur ve epifizleri bitisdirir Sinir sisteminin vezifesini temin edir Cavan memeli heyvanlarin qalxanabenzer vezilerini cixatdiqda bedenin boyumesi tamamile pozulur uzun sumukler qisa halda qalir heyvan eybecerlesir beyin inkisaf etmir ve cinsiyyet vezileri atrofiya olunur bele bir hala lat cachexia thyreopriva deyilir Qalxanabenzer vezinin viladi yoxlugunda lat athyreosis congenita ve ya bezi patoloji proseslerde yuxarida gosterilen hallara oxsar elametler meydana cixir usaq boyatmadan qalir cirtdanboy olur psixi inkisafi zeifleyir deri xamir kimi sisir sumuklerin sumuklesmesi gecikir cinsiyyet uzvleri atrofiya olur Qalxanabenzer vezi tamamile cixarilarsa ve ya patoloji prosesin neticesi olaraq hormon azalarsa hypofunctio boyuklerde miksedema ve kritinizm deyilen xestelik meydana cixir Bezen eksine olaraq veyin hormonu artir hyperfunctio meselen Bazedov xesteliyinde morbus Basedowi bu halda maddeler mubadilesi artir nebz suretlenir sinir sistemi cox hessas olur gozler pirtlayir exophtalmus ve s Qalxanabenzer Vezin Xercengi 1 RedakteQalxanabenzer vezin xercengi qadinlarda kisilere nisbeten daha cox rast gelinir 3 1 nisbetinde Statistika gosterir ki Israilde her il 500 nefer Amerikada ise 20 000 nefer bu xesteliye ducar olur Bu xestelik her yasda meydana cixa biler en cox ise 30 yasdan sonra olub vaxtinda effektiv mualice edildikde proqnozu yaxsidir Xestelerin 90 de qalxanabenzer vezin xosxasseli toremelerine rast gelinir Lakin bir qayda olaraq vezin xercengi xosxasseli toremelerin fonunda yaranir Bununla endemik zonalarda qalxanabenzer vez xercenginin sayinin suretle artmasini izah etmek olar Qalxanabenzer vez xercenginin elametleri Sesin xiriltili olmasi Boyunda agrilar Boyun limfa vezilerinin boyumesi Udqunmada ve nefesalmada cetinlik Derialti damarlarin genelmesi ve deride ulduzcuq larin emele gelmesiBaslangic merhelelerde klinik simptomatika demek olar ki nezere carpmir Nezere almaq lazimdir ki ekser bedxasseli sisler uzunmuddetli xosxasseli xarakterli zobdan sonra yaranir En ilk ve obyektiv simptomlardan biri artiq movcud olan zobun qalinlasmasi ve qabariqlasmasi nezere carpir Cox hallarda xesteye baxis zamani qalxanabenzer vezide simptomsuz kecen ve suretle inkisaf eden duyun tapilir Saglam vezide sis menseli duyun adeten bir payda rast gelinir en cox onun asagi hisselerinde Nadir hallarda ise duyun boyunda emele gelib her iki paya yayilir Sis baslangicda dairevi hamar ve vezin ozunun toxumasina nisbeten daha qalin konsistensiyaya malik olur Boyudukce o qabariq olub serhedlerinin keskinliyi itir her iki ya bir payi ehate etmis olur Butun bunlardan sonra yuxarida gosterilen elametler ozunu gostermeye baslayir Histoloji tesnifata gore qalxanabenzer vezin xercengi asagidakilara bolunur Qalxanabenzer vezin papillyar ya da qarisiq follikulyar ya da yuksekdifferensasiyali xercengi Bu nov 78 hallarda rast gelinir Qalxanabenzer vezin follikulyar xercengi 17 ni teskil edib yasli insanlarda daha cox rast gelinir Follikulyar xerceng papillyar xercenge nisbeten daha aqressiv sayilir O qan damarlarina ve daha uzaq mesafelere yayila bilir esasen de agciyer ve sumuklere Vezin medullyar xercengi butun novlerin 4 ni teskil edir Bu nov erken merhelelerde boyun limfa duyunlerine qaraciyer ve beyne metastaz verir Qalxanabenzer vezin anaplastik xercengi Anaplastik xerceng en aqressiv nov olub cemi 1 hallarda rast gelinir En cox kisilerde ve 65 yasindan sonra rast gelinir Diaqnostika ve Mualicesi Redakte Bu xesteliyin diaqnostikasinda muxtelif metodlar tetbiq olunur qan analizi esasen vezin funksiyasi ile bagli USM PET MRT biopsiya larinqoskopiya angioqrafiya ve s Bu diaqnostik metodlar sisin merhelesinden yaxin orqan ve toxumalara metastaz vermesinden asili olaraq deyisir Mualice taktikasini xercengin histoloji novu aqressivlik derecesi yayilmasi yas ve s mueyyen edir Her bir halda mualiceye individual yanasilmalidir Diaqnoz deqiqlesdirildikden sonra en muvafiq mualice secilir En yayilmis mualice novu qalxanabenzer vezin bir payinin ve ya butovlukde cerrahi emeliyyat vasitesile goturulmesidir Bundan basqa radioaktiv yodla da mualice aparilir ki bu da sisin dagilmasina sebeb olur Aparilan mualicelerden sonra pasient endokrinoloqun nezareti altinda dispanserde nezaretde olmalidir Xestelere evezedici hormonal terapiya teyin olunur buna gore de qanda qalxanabenzer vezin hormonlari daimi olaraq yoxlanilmalidir Proqnoz prosesin merhelesinden asili olaraq teyin edilen mualice novunden ve sisin histoloji formasindan asilidir Qalxanabenzer vez xercenginden olum nadir hallarda olur Zeif dereceli bedxasseli sislerde ise sagalma xestelerin demek olar ki 70 80 hallarinda bas verir Istinadlar Redakte Med EkspertMenbeler RedakteProf Kamil Ebdulsalam oglu Balakisiyevin Insanin Normal Anatomiyasi III cild MAARIF Nesriyyati Baki 1982 Atlas of Human Cardiac Anatomy Endoscopic views of beating hearts Cardiac anatomy R D Sinelnikov Atlas anatomii cheloveka 4 toma Anatomy Embryologie olu kecid Hemcinin bax RedakteBazedov xesteliyi Hasimoto uru Hipertireoz HipotireozMenbe https az wikipedia org w index php title Qalxanabenzer vezi amp oldid 5739319, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.