IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU B1b (i, iii). Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.
Qısa morfoloji təsviri
Hündürlüyü 1-1,5 (2) m, gövdəsi düz, budaqlanmış, yaşıl, bəzən qırmızımtıl rəngli, çılpaq və ya demək olar ki, yuxarı hissəsi vəzili-tüklü olan çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu qalın, çoxgünbəzlidir, iri şaxələnmiş kökləri vardır. çoxillik ot bitkisidir. Yarpaqları iri, yumurtaşəkilli və ya uzunsov-ellipsvaridir, tamkənarlıdır. Sivri və ya az sivriləşmişdir, qaidə hissəsində qısa saplağa (1-3 sm uzunluqda) daralmışdır,çılpaqdır və yaxud alt tərəfdən damarın üzəri tüklüdür. Hər iki tərəfdən çox az bozumtul nöqtəlidir (oturaq vəziciklər), yuxarı yarpaqlar cüt-cüt düzülmüş və eyni böyüklükdə deyil, uzunluğu 10-20 sm, eni 4-9 sm-dir. Çiçəkləri kifayət qədər iridir, tək-tək,bəzən cüt-cüt düzülmüşdür. Çiçəklər qoltuq çiçəkləri kimi görünən, aşağı əyilmiş çiçək saplağında yerləşmiş və vəzili-tüklərlə örtülüdür. Tacı vəziciklidir, uzunluğu 20–30 mm-dir, bölümləri boruvari-zınqırovşəkilli,dəyirmi və qatlanmış olub, çirkli-qonurtəhərbənövşəyi rəngdə, qaidə hissəsi isə sarımtılqonur rəngdədir. Sütuncuq sapşəkillidir və dişicik ağızcığı ikiyə bölünmüşdür. Giləmeyvə şarvari, qara rəngli, parlaq, çoxtoxumlu, bənövşəyi rəngli, şirəli, 1-1,5 sm dimetrindədir. Toxumları 1,5 mm uzunluğunda, yastılaşmış, qəhvəyi, xırda yuvalıdır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə iyun-avqust, meyvə əmələgətirmə iyul-sentyabr aylarına təsadüf edir. Mezofitdir. Toxumla çoxalır. Meşələrdə, meşə kənarlarında, dağ dərələrində, dağ çaylarının yanında bitir, adi xurma və qanadmeyvə yalanqoz meşəsində Dryopteris filix-mas-Sambucus ebulus-Persicaria hydropiper və Senecio pojarkovae – Epilobium lanceolatum növlərindən təşkil olunmuş assosiasiyalarda rast gəlinir . Zəhərlidir. Dərman bitkisidir.
Populyasiyanın sayı azdır, mənfi təsirlər itmə təhlükəsi yaradır
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen (mal-qara tərəfindən tapdanması, dərman bitkisi kimi yığılması) və abiotik amillərdir (sellər və meşə yanğınlar).
Mühafizə tədbirləri
Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq üçün yasaqlıqların təşkili, populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi və bərpası, qoxumlarının toxum bankında saxlanılması və yeni yayılma ərazilərinin axtarılması təklif olunur.
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
↑ . 2017-05-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-01.
↑ Eldar Şükürov.İsmayıllı rayonu meşə bitkilərinin bələdçi kitabı,Bakı 2016
Azərbaycan Respublikasının Qırmızı kitabı.Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri.ıı nəşr Bakı-2013
Флора Азербайджан, 1957.
Исмаилов Н.М., 1985
↑ Azərbaycan SSR-in Qırmızı kitabı, 1989.
Мехтиева Н.П., 2010
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 12, 2021
qafqaz, xanımotu, atropa, caucasica, kreyer, badımcançiçəklilər, solanaceae, juss, fəsiləsi, xanımotu, cinsinə, bitki, növü, atropa, caucasicaelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, lamiidsıra, badımcançiçəklilərfəsilə. Qafqaz xanimotu lat Atropa caucasica Kreyer 1 Badimcancicekliler Solanaceae Juss fesilesi xanimotu cinsine aid bitki novu 2 Qafqaz xanimotuAtropa caucasicaElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif LamiidSira BadimcanciceklilerFesile BadimcankimilerCins XanimotuNov Qafqaz xanimotuElmi adiAtropa caucasicaVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiNCBI 1035568IPNI 77095353 1TPL kew 2897805IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Nesli kesilmeye hessas olanlar kateqoriyasina aiddir VU B1b i iii Azerbaycanin nadir Qafqazin endemik novudur 3 Mundericat 1 Qisa morfoloji tesviri 2 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri 3 Yayilmasi 3 1 Sayi ve tendensiyasi 3 2 Mehdudlasdirici amiller 3 3 Muhafize tedbirleri 4 Sinonimleri 5 IstinadlarQisa morfoloji tesviri Redakte Hundurluyu 1 1 5 2 m govdesi duz budaqlanmis yasil bezen qirmizimtil rengli cilpaq ve ya demek olar ki yuxari hissesi vezili tuklu olan coxillik ot bitkisidir Kokumsovu qalin coxgunbezlidir iri saxelenmis kokleri vardir 4 coxillik ot bitkisidir Yarpaqlari iri yumurtasekilli ve ya uzunsov ellipsvaridir tamkenarlidir Sivri ve ya az sivrilesmisdir qaide hissesinde qisa saplaga 1 3 sm uzunluqda daralmisdir cilpaqdir ve yaxud alt terefden damarin uzeri tukludur Her iki terefden cox az bozumtul noqtelidir oturaq vezicikler yuxari yarpaqlar cut cut duzulmus ve eyni boyuklukde deyil uzunlugu 10 20 sm eni 4 9 sm dir Cicekleri kifayet qeder iridir tek tek bezen cut cut duzulmusdur Cicekler qoltuq cicekleri kimi gorunen asagi eyilmis cicek saplaginda yerlesmis ve vezili tuklerle ortuludur Taci veziciklidir uzunlugu 20 30 mm dir bolumleri boruvari zinqirovsekilli deyirmi ve qatlanmis olub cirkli qonurteherbenovseyi rengde qaide hissesi ise sarimtilqonur rengdedir Sutuncuq sapsekillidir ve disicik agizcigi ikiye bolunmusdur Gilemeyve sarvari qara rengli parlaq coxtoxumlu benovseyi rengli sireli 1 1 5 sm dimetrindedir Toxumlari 1 5 mm uzunlugunda yastilasmis qehveyi xirda yuvalidir 5 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri RedakteCicekleme iyun avqust meyve emelegetirme iyul sentyabr aylarina tesaduf edir Mezofitdir Toxumla coxalir Meselerde mese kenarlarinda dag derelerinde dag caylarinin yaninda bitir adi xurma ve qanadmeyve yalanqoz mesesinde Dryopteris filix mas Sambucus ebulus Persicaria hydropiper ve Senecio pojarkovae Epilobium lanceolatum novlerinden teskil olunmus assosiasiyalarda rast gelinir Zeherlidir Derman bitkisidir 3 6 Yayilmasi RedakteBoyuk Qafqazin butun rayonlari Qebele rayonu Vendam kendinin erazisinda olan selalenin etrafi Zaqatala rayonu Matsex Qebizdere kendlerinin etrafindaki meseler Seki rayonu Kis kendi Kicik Qafqazin simal ve merkezi hisseleri Lenkeranin dagliq hissesi 7 8 9 Sayi ve tendensiyasi Redakte Populyasiyanin sayi azdir menfi tesirler itme tehlukesi yaradir 4 Mehdudlasdirici amiller Redakte Antropogen mal qara terefinden tapdanmasi derman bitkisi kimi yigilmasi ve abiotik amillerdir seller ve mese yanginlar 8 Muhafize tedbirleri Redakte Yayilma yerlerinde antropogen tesiri azaltmaq ucun yasaqliqlarin teskili populyasiya seviyyesinde genetik tedqiqi ve berpasi qoxumlarinin toxum bankinda saxlanilmasi ve yeni yayilma erazilerinin axtarilmasi teklif olunur Sinonimleri RedakteAtropa bella donna ssp caucasica Kreyer V E Avet Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 1 2 Arxivlenmis suret 2017 05 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 05 01 1 2 Eldar Sukurov Ismayilli rayonu mese bitkilerinin beledci kitabi Baki 2016 Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi kitabi Nadir ve nesli kesilmekde olan bitki ve gobelek novleri ii nesr Baki 2013 Flora Azerbajdzhan 1957 Ismailov N M 1985 1 2 Azerbaycan SSR in Qirmizi kitabi 1989 Mehtieva N P 2010 Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Qafqaz xanimotu amp oldid 5781491, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
