Qafqaz süsəni- (lat. Iris caucasica Stev.) Süsənkimilər – (İridaceae Juss.) fəsiləsinə aid bitki növü.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Təhlükəli həddə yaxın olanlar” kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir, soğanağı yumurtaşəkilli və ya uzunsov, 2-2,5 (3,5) sm enində, tünd-qəhvəyi, tutqun pərdəvari qınla örtülmüşdür. Gövdə 7-15 (20) sm hündürlükdə, 1-3 çiçəklidir. Yarpaqlar boz-yaşıl, göyümtül, qılıncvari, tədricən sivriləşmiş, oraqvari əyilmiş, kənarları ağ xətlə haşiyələnmiş, sıx, qısa kirpikciklidir, çiçəkyanlığının borucuğu 4-5 dəfə yumurtalıqdan uzundur. Çiçəkyanlığı 3,5 -4,5 (5) sm uzunluğunda, yaşılımtıl və ya mavitəhər sarı, qolğun, qıfvari, xarici hissədən enli, uzunsovdur, sütuncuğun hissələri çiçəkyanlığının xarici hissələrindən bir qədər qısa, enli, kütdür, qutucuq 3 sm uzunluğunda, silindrik, uzunsov, qısa buruncuqludur .
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə, meyvə əmələ gətirmə dövrü aprelin ikinci yarısı - may aylarıdır.Mezokserofit, işıqsevəndir. Kökümsovlarla və toxumla çoxalır. Müxtəlifotlu qruplaşmalar əmələ gətirir. Aşağı və orta dağ qurşaqlarında daşlı və otlu yamaclarda bitir. Dekorativ bitkidir. .
Geniş yayılma ərazilərinin mövcudluğuna baxmayaraq, əhali tərəfindən intensiv toplanılması gələcəkdə azalma təhlüksəni ehtimal etməyə əsas verir .
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (dekorativ bitki kimi əhali tərəfindən yığılması, otarılma).
Mühafizə tədbirləri
Yayıldığı sahələr, həmçinin təbii populyasiyalarla mühafizə olunması üçün xüsusi tədbirləri aparılmır, antropogen təsiri azaltmaq məqsədilə yayılma yerlərində yasaqlıqların təşkili, yeni yayılma yerlərinin axtarılması, toxumlarının toxum bankında saxlanılması vacibdir.
İstinadlar
Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
qafqaz, süsəni, iris, caucasica, stev, süsənkimilər, iridaceae, juss, fəsiləsinə, bitki, növü, iucn, qırmızı, siyahısına, görə, növün, kateqoriyası, statusu, təhlükəli, həddə, yaxın, olanlar, kateqoriyasına, aiddir, azərbaycanın, nadir, qafqazın, endemik, növü. Qafqaz suseni lat Iris caucasica Stev Susenkimiler Iridaceae Juss fesilesine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Tehlukeli hedde yaxin olanlar kateqoriyasina aiddir NT Azerbaycanin nadir Qafqazin endemik novudur 1 2 Mundericat 1 Qisa morfoloji tesviri 2 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri 3 Yayilmasi 3 1 Sayi ve tendensiyasi 3 2 Mehdudlasdirici amiller 3 3 Muhafize tedbirleri 4 IstinadlarQisa morfoloji tesviri RedakteCoxillik ot bitkisidir soganagi yumurtasekilli ve ya uzunsov 2 2 5 3 5 sm eninde tund qehveyi tutqun perdevari qinla ortulmusdur Govde 7 15 20 sm hundurlukde 1 3 ciceklidir Yarpaqlar boz yasil goyumtul qilincvari tedricen sivrilesmis oraqvari eyilmis kenarlari ag xetle hasiyelenmis six qisa kirpikciklidir cicekyanliginin borucugu 4 5 defe yumurtaliqdan uzundur Cicekyanligi 3 5 4 5 5 sm uzunlugunda yasilimtil ve ya maviteher sari qolgun qifvari xarici hisseden enli uzunsovdur sutuncugun hisseleri cicekyanliginin xarici hisselerinden bir qeder qisa enli kutdur qutucuq 3 sm uzunlugunda silindrik uzunsov qisa buruncuqludur 3 4 5 Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleri RedakteCicekleme meyve emele getirme dovru aprelin ikinci yarisi may aylaridir Mezokserofit isiqsevendir Kokumsovlarla ve toxumla coxalir Muxtelifotlu qruplasmalar emele getirir Asagi ve orta dag qursaqlarinda dasli ve otlu yamaclarda bitir Dekorativ bitkidir 4 6 Yayilmasi RedakteBoyuk Qafqazin Quba hissesi Qobustan Kur Araz ovaligi Bozqir yaylasi Kicik Qafqazin simal ve merkezi hisseleri Naxcivanin dagliq hissesi ve duzenliyi Sahbuz rayonu Batbat kendi Cufa rayonu Qizilca kendinin etrafi 4 6 7 8 Sayi ve tendensiyasi Redakte Genis yayilma erazilerinin movcudluguna baxmayaraq ehali terefinden intensiv toplanilmasi gelecekde azalma tehlukseni ehtimal etmeye esas verir 8 9 Mehdudlasdirici amiller Redakte Antropogen amiller dekorativ bitki kimi ehali terefinden yigilmasi otarilma Muhafize tedbirleri Redakte Yayildigi saheler hemcinin tebii populyasiyalarla muhafize olunmasi ucun xususi tedbirleri aparilmir antropogen tesiri azaltmaq meqsedile yayilma yerlerinde yasaqliqlarin teskili yeni yayilma yerlerinin axtarilmasi toxumlarinin toxum bankinda saxlanilmasi vacibdir Istinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitabi Nadir ve nesli kesilmekde olan bitki ve gobelek novleri II nesr Baki 2013 http redbook az options project amp id Qafqaz 20s C3 BCs C9 99ni olu kecid 1 Grossgejm A A 1940 1 2 3 2 Flora Azerbajdzhana 1952 3 Miheev A D 2004 1 2 4 Ibadly O V 2005 5 Talibov T Ibrahimov E 2008 1 2 6 Naxcivan MR in Qirmizi Kitabi 2010 7 Tertibcilerin melumatlari Menbe https az wikipedia org w index php title Qafqaz suseni amp oldid 5781490, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
