fbpx
Wikipedia

Qədim Misir tanrılarının siyahısı

Avqust 07, 2021

Qədim Misir tanrılarının siyahısı — qədim misirlilərin ibadət etdiyi tanrıların, va fövqəltəbii mifik varlıqların siyahısıdır.

Misir inanclarında çoxlu tanrılar və fövqəltəbii mifik varlıqlar olmuşdur. Onların təsvir edərkən heyvan bədənlərinin müxtəlif hissələrindən (baş, bütöv bədən, ayaqlar və s.) istifadə edirdilər. Bu siyahıda onların bəziləri verilmişdir.

Aker — Yerin tanrısı, ölülərin himayəçisi, gələcək dünyanın qapılarının qoruyucusu, Günəşin çıxıb batmasının gözətçisi, insanların qoruyucusu olmuşdur. Onu bir-birinə arxası çevrilmiş aslanlar kimi təsvir edirdilər. Onların arasında isə Günəş olmuşdur. İkinci dərəcəli tanrı olduğuna görə, Akerin bəlli olan tapınma yerləri olmamışdır.
Amat — ona sayqı göstərilsə də tanrı sayılmırdı. Buna görə də onun tapınaqları (məbədləri) olmamışdır. Bədəni ilə ön ayaqları aslanın, arxa ayaqları kərkədanın, başı isə timsahın olan əjdaha kimi təsvir olunurdu. Misirlilər inanırdılar ki, ölülər dünyası olan Duatda, odlu göldə yaşayırdı. Orada Osirisin məhkəməsindən başı uca çıxa bilməyən günahkarları yeyirdi.
Amaunet — ən qədim Misir tanrıçalarından biri idi. Öncə yerli tarıça olmuş, sonra isə bütün Misir ona tapınırdı. Onun məbədi Hermopolisdə olmuşdur. Amaunet yaradıcı tanrıça idi. Onun kişi bənzəri tanrı Amon olmuşdur, onlar ər-arvad idilər. Onların cütlüyü hər şeyin başlanğıcının rəmzi olmuşdur. Amauneti insan bədənli və ilan başlı təsvir edirdilər.
Amentet — ən qədim Misir tanrıçalarından biri idi. Əvvəl yerli tanrıça olmuş, sonra isə bütün Misir ona tapınırdı. Onun tanınmış mədədləri Abidosda və Memfisdə olmuşdur. Amentet qərb səhrasının tanrıçası idi. Misirlilərin inanclarına görə, oralar ölülərin yurdu idi. O ölülərə himayəçilik edirdi, onları Duatda qarşılayırdı. O, başında qərb heroqlifi ilə təsvir olunurdu.
Amon — Öncə yerli tanrı idi, sonra isə ona bütün Misir tapınırdı. Bizim eramıza yaxın dönəmlərdə onu, İsis və Osiris tanrılarının kultu sıxışdırıb ortalıqdan çıxartmışdır. Amonun məbədi Hermopolisdə yerləşirdi. Qədim zamanlarda o, yaradıcı tanrı sayılmış, hər şeyin başlanğıcında durmuşdur. Onun qadın bənzəri Amaunet olmuşdur. O zaman Amonu başı qubbağa olan bir kişi şəklində təsvir edirdilər. Sonrakı dönəmlərdə isə onun kultu genişlənmişdir. Orta çarlıq çağlarında ona havanın və günəşin tanrısı, Tebes şəhərinin qoruyucusu kimi tapınırdılar. Yeni çarlıq dönəmində isə Amon artıq yaradıcı baş tanrı olmuşdur. İnsanlar onun bütün tanrı, insanları və bütün varlığı içərilədiyinə inanırdılar. O zaman Amon rəsmi ölkə tanrısı idi. Onu üzərində günəş diski olan tacla təsvir edirdilər. Həmdə onu qoyun, ya da qoyun başlı insan kimi də təsvir edirdilər.
Amset — ikinci dərəcəli tanrı olmuşdur. Ona göy tanrısı və Osirisin silahdaşı kimi tapınırdılar. O ölüləri yola salırdı, onların orqanlarının küpələrdə (kanopalarda) mümiyalanmasında yardımçı olurdu (misirlilər ölünün orqanlarını bədəndən çıxarıb, onları kanopalarda mumiyalayırdılar). Amseti insan başlı kanopa şəklində təsvir edirdilər.
Anubis (qiptica İnpu) — bütün Misirdə tanınmış tanrı olmuşdur. Onun başı çaqqalın, bədəni isə insanın olmuşdur. O məzarlıqların himayəçisi, ölülər dünyasının hakimlərindən biri, ölüləri öz yerlərinə yola salan kəs, zəhərlər və dərmanların qoruyucusu idi. Ulu tanrı Ranın oğlu idi, onun arvadı Bast tanrıcası idi. Anubisin başlıca məbədi Kinopolis şəhərində olmuşdur.
Anuket (yunanca Anukis) — öncə yerli tanrıca olmuşdur. Daha sonra ona bütün Misir tapınırdı. O Nil çayının bir bölgəsinin, Asuanın və Elefantina adasının himayəçisi idi. O Xnum və Satis tanrılarının qızı idi. Anukisi başı lələkli taclı qadın şəklində təsvir edirdilər.
Anhur (yunanca Onuris) — ən əski yerli tanrılardan biri idi. Sonra onun kuttu bütün Misirdə yayılmışdır. O hər şeyi yaradan, eləcə də ovun, savaşın tanrısı, Ranın yadımçısı idi.
Apis — tanrı Ptahın ya da Osirisin yerdəki təcəssümü sayılan inək olmuşdur. Ona bəzən ayrıca tanrı kimi də tapınırdılar. Əski çarlıq dönəmində Apis, Memfisin tanrısı olan Ptahın təcəssümü idi. Misirlilər Ptahın ruhunun diri inəkdə olduğunu sanırdılar. Bunun üçün hansısa bir inək Apis seçilirdi. Onun ölümündən sonra Ptahın ruhu başqa inəyə köçürdü. Bu inəklərə insanlar tapınırdılar. Gələcəkdə isə Apisin Osirisin ruhunun daşıyıcısı inancı yayılmışdır. Onun məbədi Heliopolisdə ucaldılmışdır.
Aton — kultu Orta çarlıq çaqlarından yayılmışdır. Öncə günəş diskinin rəmzi, sonra günəş tanrısı olmuşdur. Firon Ehnatonun hakimiyyəti dövründə çox qısa zaman ərzində Misirin tək və bir tanrısı elan olunmuşdur. Onu günəşli, şüalı disk kimi təsvir edirdilər.
Atum — öncə yerli tanrı olmuş, sonra isə ona bütün Misir tapınırdı. Sonda onu tanrı Ranın kultu sıxışdırmışdır. Onun başlıca məbədi Heliopolisdə idi. O dünyanı yaradan (demiurqos) axşam çağının tanrısı idi. Atumu fironların geyimlərini geymiş qoca insan kimi təsvir edirdilər. Misirlilər onun təcəssümünü ilanlarda, meymunlarda, aslanlarda, kərtənkələlərdə görürdülər.
Banebcedet — verimlilik (münbitlik), doğum, çoxuşaqlılığın tanrısı olmuşdur. Başqa tanrıların təcəssümü kimi də çıxış edirdi. O, dörd qoyun başlı insan kimi təsvir olunurdu. Ona bənzər tanrı yuxarı Misirdə Xnum olmuşdur. Qoyun kişilik, seksual gücün rəmzi olmuşdur. Benebcetin haqqında çoxlu seksual məzmunlu əsatirlər olmuşdur. Buna görə də əski xristianlar onu qadınlara yaxınlıq axtaran şeytan saymışdırlar, onu keçibaşlı təsvir edirdilər.
Bastet — sevgi, seninc, qadın gözəlliyi tanrıcası idi. Pişik, ya da pişik başlı qadın kimi təsvir olunurdu.
Bennu — oddan yaranan, özünü ara-sıra odda yandırıb, sonra yenidən dirşələn quşdur. Bu quşun analoqları yunanlarda Feniks, türklərdə isə Humay olmuşdur. Bennu ölulərin dirilməsinin rəmzi idi.
Geb — yerin tanrısı, yaradıcı, Misirin ilahi fironu olmuşdur. Başında tacı (bəzən üstündə ördək) olan bir kişi kimi təsvir olunurdu. Onun başlıca tapınağı (məbədi) Heliopolisdə olmuşdur.
İsis (İsida) — təkcə Misirin deyil, əski dünyanın ən böyük tanrıcalarından biri olmuşdur. Butun xalqların tanrılaşdırılmış qadın obrazlarının bu tanrıca ilə bənzərlikləri olmuşdur. O, analığın və qadınlığın idealı idi. İsis Horusun anası idi. Horus isə fironların himayəçisi idi. Buna görə İsis fironların anası sayılırdı. O Osirisin arvadı idi. Onun tapınaqı Heliopolisdə olmuşdur.
Kuk və Kauket — öncə yerli, sonra isə bütün Misirin kişi və qadın tanrıları olmuşdurlar. Onlar dünyanın yaradıcılarından idilər. Onlar "qaranlıq" olan ilk başlanğıcın rəmzi idilər. İlan başlı qadın və kişi kimi təsvir olunurdular. Tapınaqları (məbədləri) Hermopolisdə idi.
Maat — öncə yerli olan, sonra isə bütün Misirdə tanınan tanrıca idi. Onun tapınağı (məbədi) Tebesdə olmuşdur. Misirlilər Maata dünyanın yaradıcısı və həqiqətin rəmzi kimi tapınırdılar. Başında dəvəquşu lələyi olan qadın kimi təsvir olunurdu.
Min — Misirin bir çox bölgələrində, eləcə də Nubiyada ona tapınırdılar. Tapınaqları Panapolisdə, Ombosda və Koptosda olmuşdur. Min verimlilik (münbitlik), alış-veriş və doğu (qərbi) səhraların tanrısı idi.
Montu — Savaş tanrısı idi. Əski çarlıq dönəmində bir neçə tanrının bir olan təcəssümü olmuşdur. Misir firolarının 11-ci sülaləsi çağlarında ölkənin baş tanrısı elan olunmuşdur. Üzərində günəş olan şahin başlı kişi şəklində təsvir olunurdu.
Naunet — Bütün Misirdə tanınan tanrıca olmuşdur. Tanrı Nunla birlikdə dünyanın başlanğıcında düşünülürdü. Tapınaqı (məbədi) Hermopolisdə idi.
Nebethet (yunanca Neftis) — Geb bə Nutun qızı, İsisin bacısı idi. Öz adının heroqlifi ilə qadın şəklində təsvir olunurdu. O, gizli olan hər şeyin, eləcə də ölüm tanrıcası idi. Bəzi yerlərdə ona təbibliyin tanrıcası kimi tapınırdılar. Onun tapınaqı Heliopolisdə olmuşdur.
Nefertum — bitkilərin tanrısı olmuşdur. Sehmet və Ptahın oğlu idi. Onun simvolu nilufər olmuşdur. Başlıca tapımaqı (məbədi) Memfisdə idi.
Nun — öncə yerli, sonra bütün Misirdə tanınılan tanrı olmuşdur. Onun tapınaqı Hermopolisdə idi. O yaradıcı tanrı (demiurqos) idi. Onun qadın cütlüyü Naunet olmuşdur. Onlar birlikdə yaradılışdan öncəki ilkin okeanın sularını təcəssüm edirdilər. Onu qurbağa başlı insan kimi təsvir edirdilər.
Nut — öncə yerli, sonra bütüm Misirdə tanınan tanrı olmuşdur. Tapınaqı Heliopolisdə idi. Günəşi, ulduzları, tanrıların çoxusunu doğmuş göy tanrıcası idi. O, ölüləri göylərə qaldırıb, orada onları qoruyurdu. Onu bütün yeri örtmüş qadın, ya da göyü bürüyən inək şəklində təsvir edirdilər.
Osiris (qipticə Usir) — ən sayılan Misir tanrılarından biri idi. Geb və Nutun oğlu, İsisin qardaşı və əri, Horusun atası olmuşdur. Dirçəlişin, dirilmənin, ölülər dünyasının tanrısı idi. O, həmdə ölülərin hakimi idi, onların günahlarını tərəzidə çəkirdi. Onun tapınaqı (məbədi) Heliopolisdə idi. Bəzən şahin başlı insan kimi təsvir olunurdu.
Ra — günəş tanrısı idi. Misirlilərin baş tanrısı olmuşdur. Onun tapınaqı (məbədi) Heliopolisdə yerləşirdi. Orada Ra daha əski çağlardan bəri tapınılan tanrı Atumla eyniləşdirilmişdir. Bundan başqa Ra Misirin çeşidli bölgələrində yerli tanrılarla da eyniləşirdi: Tebesdə Amonla, Elefantinada Xnumla.

Həmdə bax

  Vikianbarda Qədim Misir tanrılarının siyahısı ilə əlaqəli mediafayllar var.

Mənbə

Əski Misir tanrıları // Fəlsəfə elmləri doktoru Aydın Əlizadənin səhifələri.

Ədəbiyyat

Рак. И. В. Египетская мифология. Издание второе, переработанное и дополненное. СПб.: «Журнал “Нева”», «Летний сад», 2000.

Avqust 07, 2021
qədim, misir, tanrılarının, siyahısı, qədim, misirlilərin, ibadət, etdiyi, tanrıların, fövqəltəbii, mifik, varlıqların, siyahısıdır, misir, inanclarında, çoxlu, tanrılar, fövqəltəbii, mifik, varlıqlar, olmuşdur, onların, təsvir, edərkən, heyvan, bədənlərinin, . Qedim Misir tanrilarinin siyahisi qedim misirlilerin ibadet etdiyi tanrilarin va fovqeltebii mifik varliqlarin siyahisidir Misir inanclarinda coxlu tanrilar ve fovqeltebii mifik varliqlar olmusdur Onlarin tesvir ederken heyvan bedenlerinin muxtelif hisselerinden bas butov beden ayaqlar ve s istifade edirdiler Bu siyahida onlarin bezileri verilmisdir Aker Yerin tanrisi olulerin himayecisi gelecek dunyanin qapilarinin qoruyucusu Gunesin cixib batmasinin gozetcisi insanlarin qoruyucusu olmusdur Onu bir birine arxasi cevrilmis aslanlar kimi tesvir edirdiler Onlarin arasinda ise Gunes olmusdur Ikinci dereceli tanri olduguna gore Akerin belli olan tapinma yerleri olmamisdir Amat ona sayqi gosterilse de tanri sayilmirdi Buna gore de onun tapinaqlari mebedleri olmamisdir Bedeni ile on ayaqlari aslanin arxa ayaqlari kerkedanin basi ise timsahin olan ejdaha kimi tesvir olunurdu Misirliler inanirdilar ki oluler dunyasi olan Duatda odlu golde yasayirdi Orada Osirisin mehkemesinden basi uca cixa bilmeyen gunahkarlari yeyirdi Amaunet en qedim Misir tanricalarindan biri idi Once yerli tarica olmus sonra ise butun Misir ona tapinirdi Onun mebedi Hermopolisde olmusdur Amaunet yaradici tanrica idi Onun kisi benzeri tanri Amon olmusdur onlar er arvad idiler Onlarin cutluyu her seyin baslangicinin remzi olmusdur Amauneti insan bedenli ve ilan basli tesvir edirdiler Amentet en qedim Misir tanricalarindan biri idi Evvel yerli tanrica olmus sonra ise butun Misir ona tapinirdi Onun taninmis mededleri Abidosda ve Memfisde olmusdur Amentet qerb sehrasinin tanricasi idi Misirlilerin inanclarina gore oralar olulerin yurdu idi O olulere himayecilik edirdi onlari Duatda qarsilayirdi O basinda qerb heroqlifi ile tesvir olunurdu Amon Once yerli tanri idi sonra ise ona butun Misir tapinirdi Bizim eramiza yaxin donemlerde onu Isis ve Osiris tanrilarinin kultu sixisdirib ortaliqdan cixartmisdir Amonun mebedi Hermopolisde yerlesirdi Qedim zamanlarda o yaradici tanri sayilmis her seyin baslangicinda durmusdur Onun qadin benzeri Amaunet olmusdur O zaman Amonu basi qubbaga olan bir kisi seklinde tesvir edirdiler Sonraki donemlerde ise onun kultu genislenmisdir Orta carliq caglarinda ona havanin ve gunesin tanrisi Tebes seherinin qoruyucusu kimi tapinirdilar Yeni carliq doneminde ise Amon artiq yaradici bas tanri olmusdur Insanlar onun butun tanri insanlari ve butun varligi icerilediyine inanirdilar O zaman Amon resmi olke tanrisi idi Onu uzerinde gunes diski olan tacla tesvir edirdiler Hemde onu qoyun ya da qoyun basli insan kimi de tesvir edirdiler Amset ikinci dereceli tanri olmusdur Ona goy tanrisi ve Osirisin silahdasi kimi tapinirdilar O oluleri yola salirdi onlarin orqanlarinin kupelerde kanopalarda mumiyalanmasinda yardimci olurdu misirliler olunun orqanlarini bedenden cixarib onlari kanopalarda mumiyalayirdilar Amseti insan basli kanopa seklinde tesvir edirdiler Anubis qiptica Inpu butun Misirde taninmis tanri olmusdur Onun basi caqqalin bedeni ise insanin olmusdur O mezarliqlarin himayecisi oluler dunyasinin hakimlerinden biri oluleri oz yerlerine yola salan kes zeherler ve dermanlarin qoruyucusu idi Ulu tanri Ranin oglu idi onun arvadi Bast tanricasi idi Anubisin baslica mebedi Kinopolis seherinde olmusdur Anuket yunanca Anukis once yerli tanrica olmusdur Daha sonra ona butun Misir tapinirdi O Nil cayinin bir bolgesinin Asuanin ve Elefantina adasinin himayecisi idi O Xnum ve Satis tanrilarinin qizi idi Anukisi basi lelekli tacli qadin seklinde tesvir edirdiler Anhur yunanca Onuris en eski yerli tanrilardan biri idi Sonra onun kuttu butun Misirde yayilmisdir O her seyi yaradan elece de ovun savasin tanrisi Ranin yadimcisi idi Apis tanri Ptahin ya da Osirisin yerdeki tecessumu sayilan inek olmusdur Ona bezen ayrica tanri kimi de tapinirdilar Eski carliq doneminde Apis Memfisin tanrisi olan Ptahin tecessumu idi Misirliler Ptahin ruhunun diri inekde oldugunu sanirdilar Bunun ucun hansisa bir inek Apis secilirdi Onun olumunden sonra Ptahin ruhu basqa ineye kocurdu Bu ineklere insanlar tapinirdilar Gelecekde ise Apisin Osirisin ruhunun dasiyicisi inanci yayilmisdir Onun mebedi Heliopolisde ucaldilmisdir Aton kultu Orta carliq caqlarindan yayilmisdir Once gunes diskinin remzi sonra gunes tanrisi olmusdur Firon Ehnatonun hakimiyyeti dovrunde cox qisa zaman erzinde Misirin tek ve bir tanrisi elan olunmusdur Onu gunesli suali disk kimi tesvir edirdiler Atum once yerli tanri olmus sonra ise ona butun Misir tapinirdi Sonda onu tanri Ranin kultu sixisdirmisdir Onun baslica mebedi Heliopolisde idi O dunyani yaradan demiurqos axsam caginin tanrisi idi Atumu fironlarin geyimlerini geymis qoca insan kimi tesvir edirdiler Misirliler onun tecessumunu ilanlarda meymunlarda aslanlarda kertenkelelerde gorurduler Banebcedet verimlilik munbitlik dogum coxusaqliligin tanrisi olmusdur Basqa tanrilarin tecessumu kimi de cixis edirdi O dord qoyun basli insan kimi tesvir olunurdu Ona benzer tanri yuxari Misirde Xnum olmusdur Qoyun kisilik seksual gucun remzi olmusdur Benebcetin haqqinda coxlu seksual mezmunlu esatirler olmusdur Buna gore de eski xristianlar onu qadinlara yaxinliq axtaran seytan saymisdirlar onu kecibasli tesvir edirdiler Bastet sevgi seninc qadin gozelliyi tanricasi idi Pisik ya da pisik basli qadin kimi tesvir olunurdu Bennu oddan yaranan ozunu ara sira odda yandirib sonra yeniden dirselen qusdur Bu qusun analoqlari yunanlarda Feniks turklerde ise Humay olmusdur Bennu olulerin dirilmesinin remzi idi Geb yerin tanrisi yaradici Misirin ilahi fironu olmusdur Basinda taci bezen ustunde ordek olan bir kisi kimi tesvir olunurdu Onun baslica tapinagi mebedi Heliopolisde olmusdur Isis Isida tekce Misirin deyil eski dunyanin en boyuk tanricalarindan biri olmusdur Butun xalqlarin tanrilasdirilmis qadin obrazlarinin bu tanrica ile benzerlikleri olmusdur O analigin ve qadinligin ideali idi Isis Horusun anasi idi Horus ise fironlarin himayecisi idi Buna gore Isis fironlarin anasi sayilirdi O Osirisin arvadi idi Onun tapinaqi Heliopolisde olmusdur Kuk ve Kauket once yerli sonra ise butun Misirin kisi ve qadin tanrilari olmusdurlar Onlar dunyanin yaradicilarindan idiler Onlar qaranliq olan ilk baslangicin remzi idiler Ilan basli qadin ve kisi kimi tesvir olunurdular Tapinaqlari mebedleri Hermopolisde idi Maat once yerli olan sonra ise butun Misirde taninan tanrica idi Onun tapinagi mebedi Tebesde olmusdur Misirliler Maata dunyanin yaradicisi ve heqiqetin remzi kimi tapinirdilar Basinda devequsu leleyi olan qadin kimi tesvir olunurdu Min Misirin bir cox bolgelerinde elece de Nubiyada ona tapinirdilar Tapinaqlari Panapolisde Ombosda ve Koptosda olmusdur Min verimlilik munbitlik alis veris ve dogu qerbi sehralarin tanrisi idi Montu Savas tanrisi idi Eski carliq doneminde bir nece tanrinin bir olan tecessumu olmusdur Misir firolarinin 11 ci sulalesi caglarinda olkenin bas tanrisi elan olunmusdur Uzerinde gunes olan sahin basli kisi seklinde tesvir olunurdu Naunet Butun Misirde taninan tanrica olmusdur Tanri Nunla birlikde dunyanin baslangicinda dusunulurdu Tapinaqi mebedi Hermopolisde idi Nebethet yunanca Neftis Geb be Nutun qizi Isisin bacisi idi Oz adinin heroqlifi ile qadin seklinde tesvir olunurdu O gizli olan her seyin elece de olum tanricasi idi Bezi yerlerde ona tebibliyin tanricasi kimi tapinirdilar Onun tapinaqi Heliopolisde olmusdur Nefertum bitkilerin tanrisi olmusdur Sehmet ve Ptahin oglu idi Onun simvolu nilufer olmusdur Baslica tapimaqi mebedi Memfisde idi Nun once yerli sonra butun Misirde taninilan tanri olmusdur Onun tapinaqi Hermopolisde idi O yaradici tanri demiurqos idi Onun qadin cutluyu Naunet olmusdur Onlar birlikde yaradilisdan onceki ilkin okeanin sularini tecessum edirdiler Onu qurbaga basli insan kimi tesvir edirdiler Nut once yerli sonra butum Misirde taninan tanri olmusdur Tapinaqi Heliopolisde idi Gunesi ulduzlari tanrilarin coxusunu dogmus goy tanricasi idi O oluleri goylere qaldirib orada onlari qoruyurdu Onu butun yeri ortmus qadin ya da goyu buruyen inek seklinde tesvir edirdiler Osiris qiptice Usir en sayilan Misir tanrilarindan biri idi Geb ve Nutun oglu Isisin qardasi ve eri Horusun atasi olmusdur Dircelisin dirilmenin oluler dunyasinin tanrisi idi O hemde olulerin hakimi idi onlarin gunahlarini terezide cekirdi Onun tapinaqi mebedi Heliopolisde idi Bezen sahin basli insan kimi tesvir olunurdu Ra gunes tanrisi idi Misirlilerin bas tanrisi olmusdur Onun tapinaqi mebedi Heliopolisde yerlesirdi Orada Ra daha eski caglardan beri tapinilan tanri Atumla eynilesdirilmisdir Bundan basqa Ra Misirin cesidli bolgelerinde yerli tanrilarla da eynilesirdi Tebesde Amonla Elefantinada Xnumla Hemde bax Redakte Vikianbarda Qedim Misir tanrilarinin siyahisi ile elaqeli mediafayllar var Qedim Misir tanrilari Qedim MisirMenbe RedakteEski Misir tanrilari Felsefe elmleri doktoru Aydin Elizadenin sehifeleri Edebiyyat RedakteRak I V Egipetskaya mifologiya Izdanie vtoroe pererabotannoe i dopolnennoe SPb Zhurnal Neva Letnij sad 2000 Menbe https az wikipedia org w index php title Qedim Misir tanrilarinin siyahisi amp oldid 5601291, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.