Phrynocephalus

? Girdəbaşlar
Phrynocephalus mystaceus
Elmi təsnifat
Aləmi: Heyvanlar Tip: Xordalılar Yarımtip: Onurğalılar Sinif: Sürünənlər Dəstə: Pulcuqlular Yarımdəstə : Kərtənkələlər Fəsilə: Kələzlər Cins: Girdəbaşlar
Elmi adı
Phrynocephalus Kaup, 1825
Vikinnövlərdə təsnifat Vikianbarda axtar ÜTMS [2] NCBI {{{1}}}

Girdəbaşlar (lat. Phrynocephalus) — Orta və kiçik ölçülü kərtənkələlər, uzunluğu quyruğu ilə birlikdə 25 sm təşkil edir.

Xariçi görünüş

Başları qısa, ön hissədən yumru olur. Boğaz hissədə kisəcik olmur.

Yayılması

Avropanın cənub-şərq arid iqlimi olan ərazilərdə, Orta Asiya, Şimal-qərb Çin, İran, Əfqanıstan, Pakistan, Şimali Afrika və Ərəbistan yarımadası ərazisində yayılmışdır.

Həyat tərzi

Onlar əsasən açıq səhra sahələrində yayılırlar. Qumsallığın ortasında gizlənir. Günlük,aktiv olur. Əsasən Cücülər və digər Onurğasızlarla qidalanır.

Çoxalması

Bu cinsə daxil olan növlərin böyük əksəriyyəti yumurta qoymaqla çoxalır. 4 növ isə diri bala doğur (P. forsithii, P. theobalcli, P. vlangalii, P. zetangensis), onların arealı Tibet platosu ilə məhdudlaşır.

Təsnifat

Bu cinsə hazirda 40 növ daxildir. Ancaq bunu hələ tam say hesab etmək olmaz. Səbəb isə yeni növlərin müəyyənləşə bilməsidir.

• Phrynocephalus albolineatus (Zhao, 1979)
• Phrynocephalus alticola Peters, 1984 — Yüksəkdağlıq girdəbaşı
• Phrynocephalus arabicus (Anderson, 1894) — Ərəb girdəbaşı
• Phrynocephalus arcellazzii (Bedriaga, 1909)
• Phrynocephalus axillaris (Blanford, 1875)
• Phrynocephalus birulai (Tzarevsk, 1927)
• Phrynocephalus clarkorum (Anderson & Leviton, 1967) — Klarkov girdəbaşı
• Phrynocephalus elegans (Tzarevsk, 1927)
• Phrynocephalus euptilopus (Alcock & Finn, 1897)
• Phrynocephalus forsythii (Anderson, 1872)
• Phrynocephalus geckoides (Bedriaga, 1909)
• Phrynocephalus golubewii (Shenbrot & Semyonov, 1990)
• Phrynocephalus guinanensis (Ji, Wang & Wang, 2009) Zootaxa
• Phrynocephalus guttatus (Gmelin, 1789) — Dikquyruğ girdəbaş
• Phrynocephalus helioscopus (Pallas, 1773) — Yovşanlıq girdəbaşı
• Phrynocephalus hongyuanensis (Zhao, Jiang & Huang, 1980)
• Phrynocephalus interscapularis (Lichtenstein, 1856) — Qum girdəbaşı
• Phrynocephalus laungwalaensis (Prakash, 1980)
• Phrynocephalus lidskii (Bedriaga, 1909)
• Phrynocephalus luteoguttatus (Boulenger, 1887) — Sarıləkəli girdəbaşı
• Phrynocephalus maculatus (Anderson, 1872) — Ləkəli girdəbaş
• Phrynocephalus melanurus (Eichwald, 1831)
• Phrynocephalus moltschanowi (Nikolsky, 1913) — Malçov girdəbaşı
• Phrynocephalus mystaceus (Pallas, 1776) — Qulaqı girdəbaş
• Phrynocephalus nasatus (Golubev & Dunayev, 1995)
• Phrynocephalus ornatus (Boulenger, 1887) — Bəzəkli girdəbaş
• Phrynocephalus parvulus (Tzarevsky, 1927)
• Phrynocephalus parvus (Bedriaga, 1909)
• Phrynocephalus persicus (De Filippi, 1863)
• Phrynocephalus przewalskii (Strauch, 1876) — Prejevalski girdəbaşı
• Phrynocephalus pylzowi (Bedriaga, 1909)
• Phrynocephalus raddei (Boettger, 1888) — Xəzərönü girdəbaşı
• Phrynocephalus reticulatus (Eichwald, 1831) — Damalı girdəbaş
• Phrynocephalus roborowskii (Bedriaga, 1909) — Roborov girdəbaşı
• Phrynocephalus rossikowi (Nikolsky, 1898) — Hentaun girdəbaşı
• Phrynocephalus salenskyi (Bedriaga, 1909) — Zalen girdəbaşı
• Phrynocephalus scutellatus (Olivier, 1807)
• Phrynocephalus sogdianus (Chernov, 1959) — Soqdian girdəbaşı
• Phrynocephalus steindachneri (Bedriaga, 1909)
• Phrynocephalus strauchi (Nikolsky, 1899) — Ştraux girdəbaşı
• Phrynocephalus theobaldi (Blyth, 1963) — Tibet girdəbaşı
• Phrynocephalus versicolor (Strauch, 1876) — Rəngarən girdəbaş
• Phrynocephalus vlangalii (Strauch, 1876)
• Phrynocephalus zetanensis Wang et al.., 1996

İstinadlar

1. Е. А. Дунаев «Филогения ящериц рода Phrynocephalus (REPTILIA: AGAMIDAE): история изучения и методические подходы» в сб. Вопросы герпетологии. Материалы Третьего съезда Герпетологического общества им. А. М. Никольского, СПб: 2008. 468 с. ISBN 978-5-98092-021-0 [1]
2. Phrynocephalus, The Reptile Database. www.reptile-database.org.