Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Panqolinlər (lat. Pholidota) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinə aid heyvan dəstəsi.
| Panqolinlər | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Qranddəstə: Mirdəstə: Klad: Dəstə: Panqolinlər | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Əvvəllər panqolinlərin bədən quruluşlarına görə qarışqayeyənlər, armadillər və ərincəklər ilə qohum olduqları düşünülsə də, müasir molekulyar araşdırmalar panqolinlərin ətyeyən heyvanlar ilə (şir, ayı, canavar və s.) daha yaxın qohum olduğunu göstərdi.
Oyuq kimi yerlərdəyaşayan panqolinlər, adətən tək gəzir və sadəcə cütləşmək üçün başqa bir panqolin axtarırlar. Panqolin ilk bir dəfə 1-3 arası bala doğur.
Yayılması
Panqolinlər çəmənlik, savanna, yağış meşələri kimi olduqca fərqli yaşayış şəraitlərinə uyğunlaşa bilər. Bir neçə yarlmnövə bölünən panqolinlər Afrikada (Sahara səhrasından cənubda), cənub, cənub-şərqi Asiyada (Çin, Sunda, Hindistan və Filippin) yaşayır.
Növləri
Afrikada 4 panqolin növü yayılıb: nəhəng panqolin, qaraqarınlı pandolin, ağqarınlı panqolin və Temmiksin panqolini (yumru panqolin).
Bədən quruluşu
Panqolinin bədəninin üst tərəfi sərt keratin pulcuqlar ilə əhatə olunub. Quyruğu isə tamamilə pulcuqlar ilə əhatə olunub. Bu pulcuqlar müdafiə məqsədli olub, pandolini ovçulardan qoruyur. Panqolin hər hansı bir təhlükə hiss etdikdə top formasını alır və keratin pulcuqları onu qoruyur. Pulcuqsuz olan qarın hissəi və ayaqlarının iç tərəfləri pulcuqsuz və qıllıdır. Pulcuklu hissələrində isə qıl yoxdur. Pulcuqlar panqolinin bədən ağırlığının təqribi 20%-i təşkil edir.
Başı uzunsovdur, körpücük sümüyü yoxdur. Ətrafları qazmaq üçün uyğunlaşıb. Qabaq və arxa ayaqlarında 5 barmaq və barmaqlarında uzun dırnaqlar var. Bu dırnaqlar torpağı qazmağa, həşərat yuvalarını dağıtmağa xidmət yarayır.
Pandqolinlərin görmə qabiliyyəti olduqca zəif inkişaf edib.Gözləri balacadır və sərt göz qapaqları ilə əhatə olunub. Bu quruluş panqolinin gözlərini qidalanan zaman həşərat hücumlarından qoruyur. Panqolinlər ovlarını iybilmə və eşitmə ilə tapır.
Qidalanması
Panqolin gecə ovlanan yırtıcı heyvandır. Qarışqayeyənlər kimi uzun və yapışqan dillərindən istifadə edərək qarışqa və bənzər həşaratlar, yumurta, pup və s. ilə qidalanır. Dişləri yoxdur. Panqolinlər qidalanan zaman həşəratlardan qorunmaq üçün qulaq və burun dəliklərini bağlayır. Panqolinlər həşərat və cücü sayının tənzimlənməsindən önəmli rola sahibdir.
Etimologiya
Malay dilindən tərcümədə panqolin "diyirlənən" deməkdir.
İnanclarda yeri
Afriakda panqolinin yaxşı şans və yağış gətirdiyinə inanılır.
Sayı
Panqolinlər Çin mətbəxindən və ənənəvi Çin təbabətində istifadə olunur. Pulcuqlar pulcuqların və ətlərinə görə də tez-tez ovlandıqlarında sayları kəskin formada azalır və bu səbəbdən Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Birliyi panqolini qırmızı siyahıya daxil edib. Bu məsələyə diqqət çəkmək üçün hər il fevraı ayınıb 3-cü şənbə günü Dünya Panqolin Günü kimi qeyd olunur.
2016-cı ildə 180 hökumət birlikdə razılığa gələrək elan ediblər ki, bu ölkələrdə panqolin ovu qadağan edilir və panqolinlərin qorunmasına dövlət səviyyəsində diqqət artırılacaq .
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2006.
- Wilson D. E., Reeder D. M. Class Mammalia Linnaeus, 1758. // Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness / red. Z. Zhang 2011. C. 3148, burax. 1. S. 56–60. , 978-1-86977-850-7
- https://evrimagaci.org - Pangolin Nedir?İstifadə tarixi:06.05.2025
- https://www.ifaw.org/journal - Pangolins.İstifadə tarixi:28.04.2025
- https://africanpangolin.org - The four African pangolin species.İstifadə tarixi:27.04.2025
- https://bilimteknik.tubitak.gov.tr - Pullu Memeli Hayvan İstifadə tarixi:14.05.2025
- https://www.twinkl.com.tr - Pangolin.İstifadə tarixi:28.04.2025
- https://www.barnievet.com.tr - Pangolin nasıl bir hayvan?İstifadə tarixi:28.04.2025
- https://kids.nationalgeographic.com - Pangolin.İstifadə tarixi:28.04.2025
- https://www.wwf.org.uk - Top 5 facts about Pangolins.İstifadə tarixi:28.04.2025
- https://africanpangolin.org - Pangolinİstifadə tarixi:27.04.2025
- https://pangolincrisisfund.org - Pangolin.İstifadə tarixi:28.04.2025/
- https://www.ifaw.org/international - World pangolin day 2025: saving the world’s most trafficked mammal.İstifadə tarixi:28.04.2025
- https://www.worldwildlife.org - What is a pangolin?İstifadə tarixi:06.05.2025
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Panqolinler lat Pholidota heyvanlar aleminin xordalilar tipinin memeliler sinfine aid heyvan destesi PanqolinlerElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz ObazoaRanqsiz OpisthokontaRanqsiz HolozoaRanqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad NephrozoaTipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad OlfactoresYarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad EugnathostomataKlad TeleostomiKlad EuteleostomiKlad XoanlarKlad RhipidistiaKlad Klad Klad ElpistostegaliaKlad Sinifustu DordayaqlilarKlad ReptiliomorphaKlad Sinif MemelilerKlad TheriimorphaKlad Klad TrechnotheriaKlad CladotheriaKlad PrototribosphenidaKlad ZatheriaKlad TribosphenidaYarimsinif Vehsi heyvanlarKlad EuteriyalarInfrasinif PlasentalilarMaqndeste Desteustu LavrazioterilerKlad Qranddeste Mirdeste FeraeKlad Deste PanqolinlerBeynelxalq elmi adiPholidota Max Wilhelm Carl Weber 1904 Sekil axtarisiITIS 180104NCBI 9971EOL 1665FW 43658 Evveller panqolinlerin beden quruluslarina gore qarisqayeyenler armadiller ve erincekler ile qohum olduqlari dusunulse de muasir molekulyar arasdirmalar panqolinlerin etyeyen heyvanlar ile sir ayi canavar ve s daha yaxin qohum oldugunu gosterdi Oyuq kimi yerlerdeyasayan panqolinler adeten tek gezir ve sadece cutlesmek ucun basqa bir panqolin axtarirlar Panqolin ilk bir defe 1 3 arasi bala dogur YayilmasiPanqolinler cemenlik savanna yagis meseleri kimi olduqca ferqli yasayis seraitlerine uygunlasa biler Bir nece yarlmnove bolunen panqolinler Afrikada Sahara sehrasindan cenubda cenub cenub serqi Asiyada Cin Sunda Hindistan ve Filippin yasayir NovleriAfrikada 4 panqolin novu yayilib neheng panqolin qaraqarinli pandolin agqarinli panqolin ve Temmiksin panqolini yumru panqolin Beden qurulusuPanqolinin bedeninin ust terefi sert keratin pulcuqlar ile ehate olunub Quyrugu ise tamamile pulcuqlar ile ehate olunub Bu pulcuqlar mudafie meqsedli olub pandolini ovculardan qoruyur Panqolin her hansi bir tehluke hiss etdikde top formasini alir ve keratin pulcuqlari onu qoruyur Pulcuqsuz olan qarin hissei ve ayaqlarinin ic terefleri pulcuqsuz ve qillidir Pulcuklu hisselerinde ise qil yoxdur Pulcuqlar panqolinin beden agirliginin teqribi 20 i teskil edir Basi uzunsovdur korpucuk sumuyu yoxdur Etraflari qazmaq ucun uygunlasib Qabaq ve arxa ayaqlarinda 5 barmaq ve barmaqlarinda uzun dirnaqlar var Bu dirnaqlar torpagi qazmaga heserat yuvalarini dagitmaga xidmet yarayir Pandqolinlerin gorme qabiliyyeti olduqca zeif inkisaf edib Gozleri balacadir ve sert goz qapaqlari ile ehate olunub Bu qurulus panqolinin gozlerini qidalanan zaman heserat hucumlarindan qoruyur Panqolinler ovlarini iybilme ve esitme ile tapir QidalanmasiPanqolin gece ovlanan yirtici heyvandir Qarisqayeyenler kimi uzun ve yapisqan dillerinden istifade ederek qarisqa ve benzer hesaratlar yumurta pup ve s ile qidalanir Disleri yoxdur Panqolinler qidalanan zaman heseratlardan qorunmaq ucun qulaq ve burun deliklerini baglayir Panqolinler heserat ve cucu sayinin tenzimlenmesinden onemli rola sahibdir EtimologiyaMalay dilinden tercumede panqolin diyirlenen demekdir Inanclarda yeriAfriakda panqolinin yaxsi sans ve yagis getirdiyine inanilir SayiPanqolinler Cin metbexinden ve enenevi Cin tebabetinde istifade olunur Pulcuqlar pulcuqlarin ve etlerine gore de tez tez ovlandiqlarinda saylari keskin formada azalir ve bu sebebden Beynelxalq Tebieti Muhafize Birliyi panqolini qirmizi siyahiya daxil edib Bu meseleye diqqet cekmek ucun her il fevrai ayinib 3 cu senbe gunu Dunya Panqolin Gunu kimi qeyd olunur 2016 ci ilde 180 hokumet birlikde raziliga gelerek elan edibler ki bu olkelerde panqolin ovu qadagan edilir ve panqolinlerin qorunmasina dovlet seviyyesinde diqqet artirilacaq IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2006 Wilson D E Reeder D M Class Mammalia Linnaeus 1758 Animal Biodiversity An Outline of Higher level Classification and Survey of Taxonomic Richness red Z Zhang 2011 C 3148 burax 1 S 56 60 ISBN 978 1 86977 849 1 978 1 86977 850 7 https evrimagaci org Pangolin Nedir Istifade tarixi 06 05 2025 https www ifaw org journal Pangolins Istifade tarixi 28 04 2025 https africanpangolin org The four African pangolin species Istifade tarixi 27 04 2025 https bilimteknik tubitak gov tr Pullu Memeli Hayvan Istifade tarixi 14 05 2025 https www twinkl com tr Pangolin Istifade tarixi 28 04 2025 https www barnievet com tr Pangolin nasil bir hayvan Istifade tarixi 28 04 2025 https kids nationalgeographic com Pangolin Istifade tarixi 28 04 2025 https www wwf org uk Top 5 facts about Pangolins Istifade tarixi 28 04 2025 https africanpangolin org PangolinIstifade tarixi 27 04 2025 https pangolincrisisfund org Pangolin Istifade tarixi 28 04 2025 https www ifaw org international World pangolin day 2025 saving the world s most trafficked mammal Istifade tarixi 28 04 2025 https www worldwildlife org What is a pangolin Istifade tarixi 06 05 2025Hemcinin bax