Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Tribosphenida (yun. τρίβω, tríbō, "ovmaq" + σφήν, sphḗn, "paz"), Hypomylos, Aegialodontia və Theria (kisəlilər və plasentalıların son ortaq əcdadı və onun bütün nəsilləri) əcdadlarını əhatə edən məməlilər qrupudur. Zatheria qrupuna aiddir. Tribosphenida'nın hazırkı tərifi Boreosphenida ilə daha çox və ya daha az sinonimdir.
Xüsusiyyətləri
Tribosphenida'nın əsas xüsusiyyəti, tribosfenik azı dişlərinə sahib olmasıdır. Bu dişlər, üç əsas hissədən ibarətdir: protokon, parakon və metakon. Bu diş quruluşu, qidanı daha səmərəli şəkildə çeynəməyə və həzm etməyə imkan verir.
Təsnifatı
Tribosphenida kladı, aşağıdakı qrupları əhatə edir:
- Aegialodontia: Erkən Təbaşir dövründə yaşamış nəsli kəsilmiş bir qrup məməli.
- Hypomylos: Yura dövründə yaşamış nəsli kəsilmiş bir qrup məməli.
- Theria: Kisəlilər (Metatheria) və plasentalılar (Eutheria) daxil olmaqla, müasir məməlilərin əksəriyyətini əhatə edən bir klad.
Təkamülü
Tribosphenida'nın təkamülü, məməlilərin erkən diversifikasiyası və qlobal yayılması ilə sıx bağlıdır. Tribosfenik azı dişlərinin inkişafı, məməlilərin qidalanma strategiyalarında böyük bir dəyişikliyə səbəb olmuş və onların yeni ekoloji nişlərə uyğunlaşmasına imkan vermişdir.
Paleoqeoqrafiya
Ən qədim boreosfenidanlar Berriasian dövründən (~145-140 milyon il əvvəl) qaynaqlanır. Erkən Təbaşir dövründə Şimal yarımkürəsi ilə məhdudlaşmış, lakin Təbaşir dövrünün sonunda Cənubi Amerika və Hindistana yayılmışdır.
İstinadlar
- Kielan-Jaworowska, Zofia; Cifelli, Richard L.; Luo, Zhe-Xi. Mammals from the Age of Dinosaurs: Origins, Evolution, and Structure. New York: Columbia University Press. 2004. ISBN .
- Luo, Z.-X.; Kielan-Jaworowska, Z.; Cifelli, R.L. "In quest for a phylogeny of Mesozoic mammals". Acta Palaeontologica Polonica. 47 (1). 2001: 1–78.
- Luo, Z.-X.; Kielan-Jaworowska, Z.; Cifelli, R.L. "In quest for a phylogeny of Mesozoic mammals". Acta Palaeontologica Polonica. 52 (1). 2007: 1–78.
- Rougier, G.W.; Wible, J.R.; Beck, R.M.; ApEstevez, S. "The first early late Cretaceous mammal from South America". American Museum Novitates. 3566. 2007: 1–18. doi:10.1206/0003-0082(2007)3566[1:TFELCM]2.0.CO;2.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tribosphenida yun tribw tribō ovmaq sfhn sphḗn paz Hypomylos Aegialodontia ve Theria kiseliler ve plasentalilarin son ortaq ecdadi ve onun butun nesilleri ecdadlarini ehate eden memeliler qrupudur Zatheria qrupuna aiddir Tribosphenida nin hazirki terifi Boreosphenida ile daha cox ve ya daha az sinonimdir XususiyyetleriTribosphenida nin esas xususiyyeti tribosfenik azi dislerine sahib olmasidir Bu disler uc esas hisseden ibaretdir protokon parakon ve metakon Bu dis qurulusu qidani daha semereli sekilde ceynemeye ve hezm etmeye imkan verir TesnifatiTribosphenida kladi asagidaki qruplari ehate edir Aegialodontia Erken Tebasir dovrunde yasamis nesli kesilmis bir qrup memeli Hypomylos Yura dovrunde yasamis nesli kesilmis bir qrup memeli Theria Kiseliler Metatheria ve plasentalilar Eutheria daxil olmaqla muasir memelilerin ekseriyyetini ehate eden bir klad TekamuluTribosphenida nin tekamulu memelilerin erken diversifikasiyasi ve qlobal yayilmasi ile six baglidir Tribosfenik azi dislerinin inkisafi memelilerin qidalanma strategiyalarinda boyuk bir deyisikliye sebeb olmus ve onlarin yeni ekoloji nislere uygunlasmasina imkan vermisdir PaleoqeoqrafiyaEn qedim boreosfenidanlar Berriasian dovrunden 145 140 milyon il evvel qaynaqlanir Erken Tebasir dovrunde Simal yarimkuresi ile mehdudlasmis lakin Tebasir dovrunun sonunda Cenubi Amerika ve Hindistana yayilmisdir IstinadlarKielan Jaworowska Zofia Cifelli Richard L Luo Zhe Xi Mammals from the Age of Dinosaurs Origins Evolution and Structure New York Columbia University Press 2004 ISBN 978 0 231 11918 4 Luo Z X Kielan Jaworowska Z Cifelli R L In quest for a phylogeny of Mesozoic mammals Acta Palaeontologica Polonica 47 1 2001 1 78 Luo Z X Kielan Jaworowska Z Cifelli R L In quest for a phylogeny of Mesozoic mammals Acta Palaeontologica Polonica 52 1 2007 1 78 Rougier G W Wible J R Beck R M ApEstevez S The first early late Cretaceous mammal from South America American Museum Novitates 3566 2007 1 18 doi 10 1206 0003 0082 2007 3566 1 TFELCM 2 0 CO 2