fbpx
Wikipedia

Orucov Qardaşları Mətbəə Nəşriyyatı

Avqust 21, 2021

Orucov Qardaşları Mətbəə Nəşriyyatı — 1906-17-ci illərdə Bakıda Oruc, Qənbər və Abuzər Orucov qardaşlarına məxsus mətbəə-nəşriyyat.

Fəaliyyəti

Azərbaycanda milli mətbəə və nəşriyyatların acılması ücün təşəbbüslər XIX əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. Görkəmli maarifpərvər ziyalılarımızdan A.A.Bakıxanov, M.Ş.Vazeh, M.F.Axundov mətbəə yaratmaq tədbirlərinin pioneri sayılırlar. Lakin ilk milli mətbəələrin yaranması XIX əsrin 70-ci illərindən sonrakı mər¬hə¬ləyə təsadüf edir. XX əsr Azərbaycan mətbuatı tarixində mühüm mərhələni təşkil edir. 1905-1907-ci illər inqilabı mətbuatın inkişafı sahəsində çarizmi bir sıra güzəştlər etməyə məcbur etdi. Azərbaycan publisistika məktəbinin sonrakı yüksəlişinin amillərindən biri milli mətbuatın inkişafı olmuşdu.Bakıda 1900-cü ildə 16, 1908-ci ildə isə 30 mətbəə fəaliyyət göstərirdi. XX əsrin əvvəllərində milli ziyalılar icərisində mətbuat təşkilatçıları və redaktorlarının bütöv bir nəsli yetişmişdi.

Həmin dövrdə Ə.Əliyev, A.İ.Cəfərov, İ.Aşurbəyov, O.Orucov və başqaları redaktorluq fəaliyyəti ilə məşğul olurdular. Mətbuatın inkişafında nəşriyyatçılar qrupu da mühüm rol oyna-mış¬dı. Nəşriyyatçılar arasında Orucov qardaşları, H.B.Vəzirov, İ.Aşurbəyov və başqaları xüsusilə fərqlənirdilər. 1905-1906-cı illərdə Bakıda Orucov qardaşlarının, İ.Aşurbəyovun, H.B.Vəzirovun mətbəələri fəaliyyət göstərirdi. XX əsrin əvvəllərində Bakıda fəaliyyət göstərən onlarla mətbəələr arasında Oruc, Qənbər və Abuzər Orucov qardaşlarının elektrik mətbəəsi çap etdiyi məhsulunun rəngarəngliyi və müxtəlifliyi digərlərindən seçilirdi. Bu mətbəənin çap avadanlığının yüksək səviyyədə olma-sının nəşriyyat işinin səmərəliliyi və intensivliyini artırır, başqa poliqrafik müəssisələrdən fərqlənirdi. Digər milli təsisatlarımız kimi Orucov qardaşlarının nəşriyyatı da birinci rus inqilabının məhsuludur. Məlumdur ki, Birinci rus inqilabı zamanı mətbuat azadlığı əldə edilmiş, senzura demək olar ki, aradan qaldırılmış, bir sıra qəzet və jurnallar azad surətdə çap olunmağa başlamışdır. Belə bir imkandan istifadə edən Orucov qardaşları ata-babalarından qalma mülkü və əmlakı satmaqla əldə etdikləri vəsait hesabına çox xeyirxah addım ataraq, mətbəə avadanlığı almış və geniş nəşriyyat fəaliyyətinə başlamışlar. Orucov qardaşlarının mətbəəsi öz dövrünə görə yüksək texniki avadanlıqla təchiz edilmişdir. Cihazların əksəriyyəti Almaniyadan gətirilmişdi. Bakıda Azərbaycanlılara məxsus ən iri çap bazası və texniki avadanlığı olan bu mətbəə əsasında sonralar Orucov qardaşlarının nəşriyyatı yaradılmışdı. Yaradılan bu nəşriyyat Azərbaycan mədəniyyəti tarixində ilk nəşriyyat hesab edilir.

Naşir qardaşlar Azərbaycan, rus, avropa və şərq xalqları ədəbiyyatında bir çox qiymətli kitabları ilk dəfə çap edərək onları oxucularımıza çatdırmışlar. 12-13 il (1905-1918) fəaliyyət göstərən mətbəə bu illərdə elmin müxtəlif sahələrinə aid və müxtəlif dillərdə 300-dən çox kitab və kitabça çap etmişdir. Azərbaycan yazıcılarından A. Səhhət, A.Şaiq, N.Vəzirov, N.Nərimanov, S.Qənizadə, Ə.Haqverdiyev,M.S.Ordubadi, Ü. Hacıbəyov və başqa klassiklərin onlarla əsərləri bu mətbəədə işıq üzü görmüşdür. Orucov qardaşları Azərbaycan ədəbiyyatı nümunələrinin nəşrinə geniş yer verirdi. Dünya və rus ədəbiyyatından tərcümə olunmuş kitablar da nəşriyyatın planında mühüm yer tuturdu. Bunlardan L.N.Tolstoy, M. Tven, D.Defo, J. Molyer və başqa ədiblərin əsərlərini nümunə göstərmək olar. Alman,ingilis,fransız və başqa dillərdən kitablar tərcümə edib, Azərbaycan oxucusuna catdırmaq nəşriyyatın böyük xidmətlərindəndir. Mətbəədə cap olunan kitab sərvəti arasında uşaq ədəbiyyatı nü¬munələri və dərsliklər mühüm yer tuturdu. 1905-ci il inqila-bından sonra maarif sahəsinə diqqətin artması nəticəsində dərs vəsait¬lə¬rinə ehtiyac da coxalmışdı. Orucov qardaşlarının nəşriyyatı Azərbaycan məktəbləri ücün ana dili, tarix, ədəbiyyat, hesab və s. fənlərə aid dərsliklər nəşr edirdilər. Azərbaycan kitabının nəşri və təbliğində böyük rol oynamış mətbəə-nəşriyyat təkcə bədii ədəbiyyat deyil, həm də siyasi, elmi, dini, hüquqi, tədrisə dair kitabların capına və yayılmasına da böyük qayğı ilə yanaşırdı. Orucov qardaşlarının nəşr etdikləri kitabların satışı ilə məşğul olan xüsusi mağazaları və Qafqazın iri yaşayış məntəqələrində xüsusi vəkilləri vardı. Bundan əlavə vaxtaşırı, xüsu¬silə 10-cu illərdə cap olunmuş kitabların elanları dövri mətbuatda verilirdi.

Həmin dövrdə buraxılan mətbuatın əksər hissəsi Orucov qardaşlarının mətbəəsində çap olunurdu.Uşaq ədəbiyyatı nümunələri, dərsliklər və dini ədəbiyyat mühüm yer tuturdu. Milli kitab xəzinəmizin zənginləşdirilməsində və çap mədə-niyyətinin inkişafında bu mətbəənin xidmətləri əvəzsiz olmuşdur. XX əsrin əvvəllərində elm və mədəniyyət cəbhəsinə atilmiş yüzlərlə maarifci ziyalılardan olan Oruc,Qənbər və Abuzər Orucov qardaşları qədim tarixə malik olan Bərdənin Alpoud kəndində dün¬ya¬ya göz acmış, hər ücü uşaqlıq və gənclik illərini bu kənddə kecirmişlər. Qardaşların böyüyü Oruc Orucov Qori müəllimlər seminariyasını və Gəncə şəhərində sənət məktəbini bitirmişdir. 10-cu illərin mətbuatında publisist və ədəbi-tənqidi məqalələrlə cıxış etdiyini nəzərə alsaq, onun nəşriyyat və jurnalistika sahəsində kifayət qədər hazırlığa malik olduğunu demək mümkündür. O biri qardaşların da rus, ərəb və fars dillərini bilmələri, mətbəə-nəşriyyatın işində fəal calışmaları ailə ənənələrinə uyğun olaraq xüsusi təhsil almalarından, bilik və bacarıqlarından xəbər verir. Abuzər Orucovun doğma nəvəsi, sənətşünaslıq namizədi Kübra Əliyeva yazır: “...Abuzər və böyük qardaşı Oruc Tiflisdə, sonralar isə Peterburqda təhsil almışlar. Döv¬rün təhsilli, savadlı və hörmətli adamları olmuşlar. Rus, fars və ərəb dillərini gözəl bilib, ağıllı, tədbirli və əsrin əvvəllərində nəinki Azərbaycanda, bütün Qafqazda, Rusi¬yada sayılan şəxsiyyətlərdən olmuşlar. Mətbəənin bütün işlərini yalnız Abuzər Orucov aparırdı.Oruc Orucov isə ümumi rəhbərliyi, hökumətdəki işləri öz boynu¬na götürmüşdü. Cap olunan kitabların rayonlarda yerləşən mağazalardakı satışına isə Qənbər Orucov rəhbərlik edirdi.”

Kifayət qədər savada malik olan Orucov qardaşları XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında fəal iştirak etmişlər. Xalqımızın maarifçi ziyalılar dəstəsinə mənsub olan Orucov qardaşları Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, M.Ə.Sabir, N.Nərimanov, D.Bünyadzadə, R.Axundov, Ü.Hacıbəyov və b. görkəmli şəxslərlə dostluq və yaxınlıq edirdilər. Orucov qardaşlarının mətbəəsinin təşkilinə xalqımızın xeyirxah oğlu Hacı Zeynalabdin Tağıyev maddi kömək etmiş, hətta nəşriyyat üçün bina da ayırmışdı. Orucov qardaşları nəşriyyatı Azərbaycanın poliqrafiya tarixində daha cox texniki tərəqqiyə diqqət yetirən, bu sahədəki yeni-likləri tezliklə işə tətbiq etməklə məhsuldarlığı artırmağa çalışan poliqrafiya müəssisəsi olmuşdur. Burada əsas məqsəd kitabların tez və keyfiyyətli cıxmasına nail olmaq idi. Naşir qardaşlar İslamın meydana gəlməsi və yayilması, İslam mədəniyyəti və mənəvi dəyərləri haqqında xeyli əsərlər nəşr etmişlər. Orucov qardaşlarının fəaliyyətində gözə çarpan maraqlı cəhətlərdən biri də onların Azərbaycan biblioqrafiyası tarixində ilk dəfə kitab kataloqlarını, biblioqrafik vəsaitləri, müxtəlif mövzu¬lar¬da ədəbiyyat siyahılarını çap etmələridir.

Orucov qardaşları çap etdikləri ədəbiyyatın təbliğində müxtəlif vasitələrdən bacarıqla istifadə edirdilər. Dövri mətbuat səhifələrində saysız-hesabsız elan, biblioqrafik məlumat, ədəbiyyat siyahıları, müxtəlif məzmunlu reklamlar, biblioqrafik xülasələr verirdilər. Kitab nəşri sahəsində mühüm uğurlar qazanan qardaşlar mətbəələrində bir sıra qəzet və jurnalların da nəşrinə nail olmuşlar. Bunlardan “Həqiqət”, “İqbal, “Yeni İqbal”, “Babayi əmir”, “Kəlniyyat”, “Günəş”, “Tuti” və s. qeyd etmək olar. XX əsr Azərbaycan maarifçi burjua ziyalılarının qabaqcil dəstəsinə mənsub Orucov qardaşları demokratiya tərəfdarları idilər. Onlar Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini hər şeydən üstün tutmuş və bunun uğrunda mübarizə aparmışlar. Orucov qardaşlarının mətbəəsi əsasən çar hökuməti illərində fəaliyyət göstərmiş, kitab nəşri sahəsində uğurlar qazanmışdır. Mətbəə 1918-ci ilə kimi müstəqil fəaliyyət göstərmiş, sonra isə döv¬lət əmlakına çevrilmişdir. Orucov qardaşları mətbəəsinin avadanlıqlarından 20-ci illərdə milli mətbəənin təşkilində geniş istifadə olundu.

Mətbəə-nəşriyyatın o dövr üçün müasir və mükəmməl avadanlığı ("Mille" markalı özü şriftyığan maşın, "Frangental", "Aqzburq", "Amerikanka" çap dəzgahları, tikən və kəsən alətlər, sinkoqrafıya aparatları və s.) var idi. Nəşriyyatın avadanlığı Bakı Xalq Komissarları Soveti tərəfındən müsadirə edilmişdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti 1918-ci ilin sentyabrında Bakıya köçdükdən sonra nəşriyyat dövlət mülkiyyətinə keçirilmişdi. Bununla bağlı "Orucov qardaşları" mətbəə-nəşriyyatı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökuməti qarşısında iddia qaldırmışdı. Hökumət "Orucov qardaşları"nın mətbəə avadanlığının dövlət nəşriyyatı üçün alınması barədə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti qarşısında məsələ irəli sürür. Bu məsələ Parlamentin 1919-cu il martın 20-də keçirilən 25-ci iclasında müzakirə olunur. Plan-büdcə komissiyasının üzvü Məhəmməd Əmin Rəsulzadə məruzə ilə çıxış edərək, mətbəə texnikasının son nailiyyətləri ilə təchiz edilmiş "Orucov qardaşları" nəşriyyatının 1918-ci ilin martında, bolşevik-daşnak ağalığı zamanı talan olunduğunu göstərmişdir. Məruzəçi bildirmişdir ki, Cümhuriyyət hökuməti Bakıya köçdükdən sonra mətbəənin çoxlu avadanlığı hökumətin əlinə keçmişdir. Xalq Maarifi Nazirliyinin məlumatına görə, Orucov qardaşlarına məxsus çap makinaları, hürufatları və s. hazırda hökumət mətbəəsindədir. Orucov qardaşları ötən il mart soyqırımı hadisələrindən əvvəl mətbəəni iranlılara satmaq istəmiş və o vaxt iranlılar onlara yarım milyon rubl təklif etmişlər. Mütəxəssislərin hesablamasına görə, hökumət mətbəəsində olan Orucov qardaşları mətbəəsinə məxsus avadanlıq 468380 manat məbləğində dəyərləndirilmiş, həm plan-büdcə komis-siyası, həm də mətbəə sahibləri bu qiymətlə razılaşmışdır.

Parlament dövlət mətbəəsində Orucov qardaşlarına məxsus avadanlıq üçün onun sahiblərinin nümayəndəsi Abuzər Orucova dövlət xəzinəsindən 468380 manat pul ödəmək barədə Qanun qəbul etmişdir.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. *Cəlilova Zülfiyyə . Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinə daxil olan materiallar haqqinda (nəşriyyatçi orucov qardaşlari). S. 61-65 / Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi-2016. Bakı, 2016.
  2. "Orucov Qardaşları Mətbəə Nəşriyyatı". Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. II. Bakı: "Lider". 2005. səh. 279. ISBN 9952-417-44-4.

Xarici keçidlər

  • Azərbaycanın ilk mətbəələri

Avqust 21, 2021
orucov, qardaşları, mətbəə, nəşriyyatı, 1906, illərdə, bakıda, oruc, qənbər, abuzər, orucov, qardaşlarına, məxsus, mətbəə, nəşriyyat, mündəricat, fəaliyyəti, həmçinin, istinadlar, xarici, keçidlərfəaliyyəti, redaktəazərbaycanda, milli, mətbəə, nəşriyyatların, . Orucov Qardaslari Metbee Nesriyyati 1906 17 ci illerde Bakida Oruc Qenber ve Abuzer Orucov qardaslarina mexsus metbee nesriyyat Mundericat 1 Fealiyyeti 2 Hemcinin bax 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerFealiyyeti RedakteAzerbaycanda milli metbee ve nesriyyatlarin acilmasi ucun tesebbusler XIX esrin evvellerine tesaduf edir Gorkemli maarifperver ziyalilarimizdan A A Bakixanov M S Vazeh M F Axundov metbee yaratmaq tedbirlerinin pioneri sayilirlar Lakin ilk milli metbeelerin yaranmasi XIX esrin 70 ci illerinden sonraki mer he leye tesaduf edir XX esr Azerbaycan metbuati tarixinde muhum merheleni teskil edir 1905 1907 ci iller inqilabi metbuatin inkisafi sahesinde carizmi bir sira guzestler etmeye mecbur etdi Azerbaycan publisistika mektebinin sonraki yukselisinin amillerinden biri milli metbuatin inkisafi olmusdu Bakida 1900 cu ilde 16 1908 ci ilde ise 30 metbee fealiyyet gosterirdi XX esrin evvellerinde milli ziyalilar icerisinde metbuat teskilatcilari ve redaktorlarinin butov bir nesli yetismisdi Hemin dovrde E Eliyev A I Ceferov I Asurbeyov O Orucov ve basqalari redaktorluq fealiyyeti ile mesgul olurdular Metbuatin inkisafinda nesriyyatcilar qrupu da muhum rol oyna mis di Nesriyyatcilar arasinda Orucov qardaslari H B Vezirov I Asurbeyov ve basqalari xususile ferqlenirdiler 1905 1906 ci illerde Bakida Orucov qardaslarinin I Asurbeyovun H B Vezirovun metbeeleri fealiyyet gosterirdi XX esrin evvellerinde Bakida fealiyyet gosteren onlarla metbeeler arasinda Oruc Qenber ve Abuzer Orucov qardaslarinin elektrik metbeesi cap etdiyi mehsulunun rengarengliyi ve muxtelifliyi digerlerinden secilirdi Bu metbeenin cap avadanliginin yuksek seviyyede olma sinin nesriyyat isinin semereliliyi ve intensivliyini artirir basqa poliqrafik muessiselerden ferqlenirdi Diger milli tesisatlarimiz kimi Orucov qardaslarinin nesriyyati da birinci rus inqilabinin mehsuludur Melumdur ki Birinci rus inqilabi zamani metbuat azadligi elde edilmis senzura demek olar ki aradan qaldirilmis bir sira qezet ve jurnallar azad suretde cap olunmaga baslamisdir Bele bir imkandan istifade eden Orucov qardaslari ata babalarindan qalma mulku ve emlaki satmaqla elde etdikleri vesait hesabina cox xeyirxah addim ataraq metbee avadanligi almis ve genis nesriyyat fealiyyetine baslamislar Orucov qardaslarinin metbeesi oz dovrune gore yuksek texniki avadanliqla techiz edilmisdir Cihazlarin ekseriyyeti Almaniyadan getirilmisdi Bakida Azerbaycanlilara mexsus en iri cap bazasi ve texniki avadanligi olan bu metbee esasinda sonralar Orucov qardaslarinin nesriyyati yaradilmisdi Yaradilan bu nesriyyat Azerbaycan medeniyyeti tarixinde ilk nesriyyat hesab edilir Nasir qardaslar Azerbaycan rus avropa ve serq xalqlari edebiyyatinda bir cox qiymetli kitablari ilk defe cap ederek onlari oxucularimiza catdirmislar 12 13 il 1905 1918 fealiyyet gosteren metbee bu illerde elmin muxtelif sahelerine aid ve muxtelif dillerde 300 den cox kitab ve kitabca cap etmisdir Azerbaycan yazicilarindan A Sehhet A Saiq N Vezirov N Nerimanov S Qenizade E Haqverdiyev M S Ordubadi U Hacibeyov ve basqa klassiklerin onlarla eserleri bu metbeede isiq uzu gormusdur Orucov qardaslari Azerbaycan edebiyyati numunelerinin nesrine genis yer verirdi Dunya ve rus edebiyyatindan tercume olunmus kitablar da nesriyyatin planinda muhum yer tuturdu Bunlardan L N Tolstoy M Tven D Defo J Molyer ve basqa ediblerin eserlerini numune gostermek olar Alman ingilis fransiz ve basqa dillerden kitablar tercume edib Azerbaycan oxucusuna catdirmaq nesriyyatin boyuk xidmetlerindendir Metbeede cap olunan kitab serveti arasinda usaq edebiyyati nu muneleri ve derslikler muhum yer tuturdu 1905 ci il inqila bindan sonra maarif sahesine diqqetin artmasi neticesinde ders vesait le rine ehtiyac da coxalmisdi Orucov qardaslarinin nesriyyati Azerbaycan mektebleri ucun ana dili tarix edebiyyat hesab ve s fenlere aid derslikler nesr edirdiler Azerbaycan kitabinin nesri ve tebliginde boyuk rol oynamis metbee nesriyyat tekce bedii edebiyyat deyil hem de siyasi elmi dini huquqi tedrise dair kitablarin capina ve yayilmasina da boyuk qaygi ile yanasirdi Orucov qardaslarinin nesr etdikleri kitablarin satisi ile mesgul olan xususi magazalari ve Qafqazin iri yasayis menteqelerinde xususi vekilleri vardi Bundan elave vaxtasiri xusu sile 10 cu illerde cap olunmus kitablarin elanlari dovri metbuatda verilirdi Hemin dovrde buraxilan metbuatin ekser hissesi Orucov qardaslarinin metbeesinde cap olunurdu Usaq edebiyyati numuneleri derslikler ve dini edebiyyat muhum yer tuturdu Milli kitab xezinemizin zenginlesdirilmesinde ve cap mede niyyetinin inkisafinda bu metbeenin xidmetleri evezsiz olmusdur XX esrin evvellerinde elm ve medeniyyet cebhesine atilmis yuzlerle maarifci ziyalilardan olan Oruc Qenber ve Abuzer Orucov qardaslari qedim tarixe malik olan Berdenin Alpoud kendinde dun ya ya goz acmis her ucu usaqliq ve genclik illerini bu kendde kecirmisler Qardaslarin boyuyu Oruc Orucov Qori muellimler seminariyasini ve Gence seherinde senet mektebini bitirmisdir 10 cu illerin metbuatinda publisist ve edebi tenqidi meqalelerle cixis etdiyini nezere alsaq onun nesriyyat ve jurnalistika sahesinde kifayet qeder hazirliga malik oldugunu demek mumkundur O biri qardaslarin da rus ereb ve fars dillerini bilmeleri metbee nesriyyatin isinde feal calismalari aile enenelerine uygun olaraq xususi tehsil almalarindan bilik ve bacariqlarindan xeber verir Abuzer Orucovun dogma nevesi senetsunasliq namizedi Kubra Eliyeva yazir Abuzer ve boyuk qardasi Oruc Tiflisde sonralar ise Peterburqda tehsil almislar Dov run tehsilli savadli ve hormetli adamlari olmuslar Rus fars ve ereb dillerini gozel bilib agilli tedbirli ve esrin evvellerinde neinki Azerbaycanda butun Qafqazda Rusi yada sayilan sexsiyyetlerden olmuslar Metbeenin butun islerini yalniz Abuzer Orucov aparirdi Oruc Orucov ise umumi rehberliyi hokumetdeki isleri oz boynu na goturmusdu Cap olunan kitablarin rayonlarda yerlesen magazalardaki satisina ise Qenber Orucov rehberlik edirdi Kifayet qeder savada malik olan Orucov qardaslari XX esrin evvellerinde Azerbaycanin ictimai siyasi heyatinda feal istirak etmisler Xalqimizin maarifci ziyalilar destesine mensub olan Orucov qardaslari Mehemmed Emin Resulzade M E Sabir N Nerimanov D Bunyadzade R Axundov U Hacibeyov ve b gorkemli sexslerle dostluq ve yaxinliq edirdiler Orucov qardaslarinin metbeesinin teskiline xalqimizin xeyirxah oglu Haci Zeynalabdin Tagiyev maddi komek etmis hetta nesriyyat ucun bina da ayirmisdi Orucov qardaslari nesriyyati Azerbaycanin poliqrafiya tarixinde daha cox texniki tereqqiye diqqet yetiren bu sahedeki yeni likleri tezlikle ise tetbiq etmekle mehsuldarligi artirmaga calisan poliqrafiya muessisesi olmusdur Burada esas meqsed kitablarin tez ve keyfiyyetli cixmasina nail olmaq idi Nasir qardaslar Islamin meydana gelmesi ve yayilmasi Islam medeniyyeti ve menevi deyerleri haqqinda xeyli eserler nesr etmisler Orucov qardaslarinin fealiyyetinde goze carpan maraqli cehetlerden biri de onlarin Azerbaycan biblioqrafiyasi tarixinde ilk defe kitab kataloqlarini biblioqrafik vesaitleri muxtelif movzu lar da edebiyyat siyahilarini cap etmeleridir Orucov qardaslari cap etdikleri edebiyyatin tebliginde muxtelif vasitelerden bacariqla istifade edirdiler Dovri metbuat sehifelerinde saysiz hesabsiz elan biblioqrafik melumat edebiyyat siyahilari muxtelif mezmunlu reklamlar biblioqrafik xulaseler verirdiler Kitab nesri sahesinde muhum ugurlar qazanan qardaslar metbeelerinde bir sira qezet ve jurnallarin da nesrine nail olmuslar Bunlardan Heqiqet Iqbal Yeni Iqbal Babayi emir Kelniyyat Gunes Tuti ve s qeyd etmek olar XX esr Azerbaycan maarifci burjua ziyalilarinin qabaqcil destesine mensub Orucov qardaslari demokratiya terefdarlari idiler Onlar Azerbaycanin dovlet musteqilliyini her seyden ustun tutmus ve bunun ugrunda mubarize aparmislar Orucov qardaslarinin metbeesi esasen car hokumeti illerinde fealiyyet gostermis kitab nesri sahesinde ugurlar qazanmisdir Metbee 1918 ci ile kimi musteqil fealiyyet gostermis sonra ise dov let emlakina cevrilmisdir Orucov qardaslari metbeesinin avadanliqlarindan 20 ci illerde milli metbeenin teskilinde genis istifade olundu 1 Metbee nesriyyatin o dovr ucun muasir ve mukemmel avadanligi Mille markali ozu sriftyigan masin Frangental Aqzburq Amerikanka cap dezgahlari tiken ve kesen aletler sinkoqrafiya aparatlari ve s var idi Nesriyyatin avadanligi Baki Xalq Komissarlari Soveti terefinden musadire edilmisdi Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumeti 1918 ci ilin sentyabrinda Bakiya kocdukden sonra nesriyyat dovlet mulkiyyetine kecirilmisdi Bununla bagli Orucov qardaslari metbee nesriyyati Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumeti qarsisinda iddia qaldirmisdi Hokumet Orucov qardaslari nin metbee avadanliginin dovlet nesriyyati ucun alinmasi barede Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Parlamenti qarsisinda mesele ireli surur Bu mesele Parlamentin 1919 cu il martin 20 de kecirilen 25 ci iclasinda muzakire olunur Plan budce komissiyasinin uzvu Mehemmed Emin Resulzade meruze ile cixis ederek metbee texnikasinin son nailiyyetleri ile techiz edilmis Orucov qardaslari nesriyyatinin 1918 ci ilin martinda bolsevik dasnak agaligi zamani talan olundugunu gostermisdir Meruzeci bildirmisdir ki Cumhuriyyet hokumeti Bakiya kocdukden sonra metbeenin coxlu avadanligi hokumetin eline kecmisdir Xalq Maarifi Nazirliyinin melumatina gore Orucov qardaslarina mexsus cap makinalari hurufatlari ve s hazirda hokumet metbeesindedir Orucov qardaslari oten il mart soyqirimi hadiselerinden evvel metbeeni iranlilara satmaq istemis ve o vaxt iranlilar onlara yarim milyon rubl teklif etmisler Mutexessislerin hesablamasina gore hokumet metbeesinde olan Orucov qardaslari metbeesine mexsus avadanliq 468380 manat mebleginde deyerlendirilmis hem plan budce komis siyasi hem de metbee sahibleri bu qiymetle razilasmisdir Parlament dovlet metbeesinde Orucov qardaslarina mexsus avadanliq ucun onun sahiblerinin numayendesi Abuzer Orucova dovlet xezinesinden 468380 manat pul odemek barede Qanun qebul etmisdir 2 Hemcinin bax RedakteAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Baki Xalq Komissarlari SovetiIstinadlar Redakte Celilova Zulfiyye Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyine daxil olan materiallar haqqinda nesriyyatci orucov qardaslari S 61 65 Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyi 2016 Baki 2016 Orucov Qardaslari Metbee Nesriyyati Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi II Baki Lider 2005 seh 279 ISBN 9952 417 44 4 Xarici kecidler RedakteAzerbaycanin ilk metbeeleriMenbe https az wikipedia org w index php title Orucov Qardaslari Metbee Nesriyyati amp oldid 5964875, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.