fbpx
Wikipedia

Oqaden müharibəsi

Oqaden müharibəsi və ya Efiopiya-Somali müharibəsi — 1977-1978 illərdə mübahisəli Oqaden ərazisi üstündə EfiopiyaSomali arasında baş vermiş müharibə.

Oqaden müharibəsi
Tarix iyul 1977mart 1978
Yeri Oqaden, Efiopiya Somalisi
Səbəbi mübahisəli ərazi
Nəticəsi Efiopiyanın qalibiyyəti
Münaqişə tərəfləri

Efiopiya
Kuba
SSRİ
Cənubi Yəmən

Somali
Qərbi Somali Azadlıq Cəbhəsi

Komandan(lar)

Menqistu Hayle Mariam
Fidel Kastro
Arnaldo Oçoa
Vasili Petrov

Məhəmməd Siad Barre
Məhəmməd Əli Samantar

Tərəflərin qüvvəsi

müharibənin əvvəlində:
47 000 Efiopiya əsgəri
müharibənin sonuna doğru:
75 000 Efiopiya əsgəri
18 000 Kuba əsgəri
1 500 Sovet müşahidəçisi
2 000 Cənubi Yəmənli

müharibənin əvvəlində:
35 000 Somali əsgəri
20 000 QSAC döyüşçüsü
müharibənin sonuna doğru:
63 000 Somali Əsgəri

Ölənlər və yaralananlar

Efiopiya:
6 133 ölü
10 563 yaralı
3 867 əsir və itkin düşən (o cümlədən, 1 362 fərari)
Kuba:
400 ölü
Cənubi Yəmən:
100 ölü
SSRİ:
33 ölü
Hərbi texnika itkisi:
23 təyyarə
139 tank
1 399 nəqliyyat vasitəsi

6 453 ölü
2 409 yaralı
275 əsir və itkin düşən
Hərbi texnika itkisi:
28 təyyarə
72 tank
90 nəqliyyat vasitəsi

Müharibənin başlanması

1960-cı ildə Somali müstəqillik qazandıqdan sonra qonşu dövlətlərlə ərazi mübahisəsinə başladı. Hökumət somalilərin kompakt yaşadığı Cibuti, EfiopiyaKeniya ərazilərini əhatə etməli olan "Böyük Somali"nin bərpası haqqında manifest çıxardı. Mübahisəli ərazilərdən biri Efiopiyada yerləşən Oqaden bölgəsi idi. 1964-ci ildə Somali və Efiopiya arasında qısamüddətli sərhədyanı münaqişə baş verdi.

1969-cu il "Oktyabr inqilabı" nəticəsində Somalidə hakimiyyətə Məhəmməd Siad Barre gəldi. O, ölkədə sosializm elan etdi. Bu isə öz növbəsində Somalinin SSRİ ilə yaxınlaşmasına səbəb oldu. Lakin, Məhəmməd Siad Barre qonşu dövlətlərlə ərazi mübahisələrini davam etdirdi. 1970-ci ildən etibarən Qərbi Somalinin Azadlığı Cəhbəsi (QSAC) Oqadenin Somalidən ayrılması üçün silahlı mübarizəyə başladı.

1974-cü ildə Efiopiyada baş verən hərbi çevriliş nəticəsində imperator Hayle Selassie I devrildi və hərbi xunta hakimiyyətə gəldi. Mövcud vəziyyəti öz xeyrinə dəyərləndirən Məhəmməd Siad Barre müharibəyə başlamağı qərarlaşdırdı.

Müharibənin gedişi

1977-ci ilin iyul ayında Somali ordusu Oqadenə daxil oldu. 13 sentyabrda somalilər Ciciqanı, ayın sonunadək isə Xararını tutdular. Buradan irəliləyə bilməyən Somali ordusu efiopiyalılarla döyüşlərə başladı.

Somali döyüşlərdə qalib gəlsə də, beynəlxalq münasibətlərdə uduzurdu. Belə ki, Məhəmməd Siad Barrenin gözlədiyinin əksinə SSRİ Somalini dəstəkləmədi. Efiopiya isə ABŞ-la əlaqələrini kəsib SSRİ ilə yaxınlaşmağa başladı.

Payızda bir-birinin ardınca Somali və Efiopiya prezidentləri Moskvada səfərdə oldular. Burada soyuq qarşılanan Məhəmməd Siad Barre 13 noyabrda dostluq və əməkdaşlıq barədə Somali-SSRİ müqaviləsini ləğv etdi və Somalidə yaşayan bütün Sovet vətəndaşlarına bir həftə ərzində Somalini tərk etməyi təklif etdi. Buna cavab olaraq, SSRİ Efiopiyaya "Hava körpüsü" açdı və Daşkənddən bura çoxlu sayda zirehli texnika köçürdü.

İlin sonunda "beynəlmiləl borcu" yerinə yetirmək üçün Arnaldo Oçoanın başçılığı altında 18 minlik Kuba qoşun kontingenti Efiopiyaya gəldi. 1978-ci ilin yanvarında cəbhədə aktiv döyüşlər başladı. Somali əsgərləri Xarerdən çıxarıldı. 3 martda Ciciqanın boşaldılması əməliyyatı başladı. Əməliyyatda əsasən kubalıların zirehli texnikası işlənirdi, əmaliyyat planını isə SSRİ Müdafiə Nazirliyinin operativ qrupunun rəhbəri ordu generalı Vasili Petrov hazırlamışdı. 5 martda Ciciqa boşaldıldı. Davam edən döyüşlərdən sonra 15 mart 1978-ci ildə Somali ordusunun son bölməsi Efiopiyanı tərk etdi.

Müharibənin sonu

Somali ordusu Efiopiyanı tərk etdikdən sora Oqaden uğrunda müharibə bitmədi. QSAC partizanları 1980-ci illədək intensiv döyüşlər keçirirdi, 1980-ci ildən sonra isə döyüşlər get-gedə səngiməyə başladı.

Xarici keçidlər

  • Tom Cooper. Ogaden War, 1977—1978 2010-01-11 at the Wayback Machine  (ing.)
  • Oqaden müharibəsi  (ing.)
  • Oqaden müharibəsi  (ing.)
  • Oqaden münahribəsində Kuba Aviasiyasının iştirakı  (isp.)

oqaden, müharibəsi, efiopiya, somali, müharibəsi, 1977, 1978, illərdə, mübahisəli, oqaden, ərazisi, üstündə, efiopiya, somali, arasında, baş, vermiş, müharibə, tarix, iyul, 1977, mart, 1978yeri, oqaden, efiopiya, somalisisəbəbi, mübahisəli, ərazinəticəsi, efio. Oqaden muharibesi ve ya Efiopiya Somali muharibesi 1977 1978 illerde mubahiseli Oqaden erazisi ustunde Efiopiya ve Somali arasinda bas vermis muharibe Oqaden muharibesiTarix iyul 1977 mart 1978Yeri Oqaden Efiopiya SomalisiSebebi mubahiseli eraziNeticesi Efiopiyanin qalibiyyetiMunaqise terefleriEfiopiya KubaSSRI Cenubi Yemen Somali Qerbi Somali Azadliq CebhesiKomandan lar Menqistu Hayle Mariam Fidel Kastro Arnaldo Ocoa Vasili Petrov Mehemmed Siad Barre Mehemmed Eli SamantarTereflerin quvvesimuharibenin evvelinde 47 000 Efiopiya esgerimuharibenin sonuna dogru 75 000 Efiopiya esgeri18 000 Kuba esgeri1 500 Sovet musahidecisi 2 000 Cenubi Yemenli muharibenin evvelinde 35 000 Somali esgeri20 000 QSAC doyuscusumuharibenin sonuna dogru 63 000 Somali EsgeriOlenler ve yaralananlarEfiopiya 6 133 olu10 563 yarali3 867 esir ve itkin dusen o cumleden 1 362 ferari Kuba 400 olu Cenubi Yemen 100 oluSSRI 33 oluHerbi texnika itkisi 23 teyyare139 tank1 399 neqliyyat vasitesi 6 453 olu2 409 yarali275 esir ve itkin dusenHerbi texnika itkisi 28 teyyare 72 tank 90 neqliyyat vasitesi Mundericat 1 Muharibenin baslanmasi 2 Muharibenin gedisi 3 Muharibenin sonu 4 Xarici kecidlerMuharibenin baslanmasi Redakte1960 ci ilde Somali musteqillik qazandiqdan sonra qonsu dovletlerle erazi mubahisesine basladi Hokumet somalilerin kompakt yasadigi Cibuti Efiopiya ve Keniya erazilerini ehate etmeli olan Boyuk Somali nin berpasi haqqinda manifest cixardi Mubahiseli erazilerden biri Efiopiyada yerlesen Oqaden bolgesi idi 1964 ci ilde Somali ve Efiopiya arasinda qisamuddetli serhedyani munaqise bas verdi 1969 cu il Oktyabr inqilabi neticesinde Somalide hakimiyyete Mehemmed Siad Barre geldi O olkede sosializm elan etdi Bu ise oz novbesinde Somalinin SSRI ile yaxinlasmasina sebeb oldu Lakin Mehemmed Siad Barre qonsu dovletlerle erazi mubahiselerini davam etdirdi 1970 ci ilden etibaren Qerbi Somalinin Azadligi Cehbesi QSAC Oqadenin Somaliden ayrilmasi ucun silahli mubarizeye basladi 1974 cu ilde Efiopiyada bas veren herbi cevrilis neticesinde imperator Hayle Selassie I devrildi ve herbi xunta hakimiyyete geldi Movcud veziyyeti oz xeyrine deyerlendiren Mehemmed Siad Barre muharibeye baslamagi qerarlasdirdi Muharibenin gedisi Redakte1977 ci ilin iyul ayinda Somali ordusu Oqadene daxil oldu 13 sentyabrda somaliler Ciciqani ayin sonunadek ise Xararini tutdular Buradan irelileye bilmeyen Somali ordusu efiopiyalilarla doyuslere basladi Somali doyuslerde qalib gelse de beynelxalq munasibetlerde uduzurdu Bele ki Mehemmed Siad Barrenin gozlediyinin eksine SSRI Somalini desteklemedi Efiopiya ise ABS la elaqelerini kesib SSRI ile yaxinlasmaga basladi Payizda bir birinin ardinca Somali ve Efiopiya prezidentleri Moskvada seferde oldular Burada soyuq qarsilanan Mehemmed Siad Barre 13 noyabrda dostluq ve emekdasliq barede Somali SSRI muqavilesini legv etdi ve Somalide yasayan butun Sovet vetendaslarina bir hefte erzinde Somalini terk etmeyi teklif etdi Buna cavab olaraq SSRI Efiopiyaya Hava korpusu acdi ve Daskendden bura coxlu sayda zirehli texnika kocurdu Ilin sonunda beynelmilel borcu yerine yetirmek ucun Arnaldo Ocoanin basciligi altinda 18 minlik Kuba qosun kontingenti Efiopiyaya geldi 1978 ci ilin yanvarinda cebhede aktiv doyusler basladi Somali esgerleri Xarerden cixarildi 3 martda Ciciqanin bosaldilmasi emeliyyati basladi Emeliyyatda esasen kubalilarin zirehli texnikasi islenirdi emaliyyat planini ise SSRI Mudafie Nazirliyinin operativ qrupunun rehberi ordu generali Vasili Petrov hazirlamisdi 5 martda Ciciqa bosaldildi Davam eden doyuslerden sonra 15 mart 1978 ci ilde Somali ordusunun son bolmesi Efiopiyani terk etdi Muharibenin sonu RedakteSomali ordusu Efiopiyani terk etdikden sora Oqaden ugrunda muharibe bitmedi QSAC partizanlari 1980 ci illedek intensiv doyusler kecirirdi 1980 ci ilden sonra ise doyusler get gede sengimeye basladi Xarici kecidler RedakteTom Cooper Ogaden War 1977 1978 Arxivlesdirilib 2010 01 11 at the Wayback Machine ing Oqaden muharibesi ing Oqaden muharibesi ing Oqaden munahribesinde Kuba Aviasiyasinin istiraki isp Menbe https az wikipedia org w index php title Oqaden muharibesi amp oldid 6139399, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.