fbpx
Wikipedia

Paris Notr-Dam kilsəsi (roman)

Fevral 25, 2022

Paris Notr-Dam kilsəsi (fr. Notre-Dame de Paris) və ya Notr-Dam kilsəsinin Qozbeli (ing. The Hunchback of Notre-Dame) — Fransa yazıçısı Viktor Hüqonun 1831-ci ildə yazdığı qotik və romantizm janrlarında olan əsər. Fransız ədəbiyyatında tarixi roman janrının zirvəsi hesab olunur.

Paris Notr-Dam kilsəsi
fr. Notre-Dame de Paris
Müəllif Viktor Hüqo
Janrlar Romantizm, qotik roman
Orijinalın dili Fransızca
Ölkə
Orijinalın nəşr ili 16 Mart 1831
Tərcüməçi Mikayıl Rəfili
Yusif Vəzir Çəmənzəminli
Nəşriyyat Azərnəşr
Nəşr 1936
Səhifə 940 (orijinal)
512 (tərcümə)
Növ Roman
ISBN 978-9952-36-191-9
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Romanın fransızca olan orijinal adı, "Notre-Dame de Paris"-dir. Azərbaycan dilinə, "Paris Notr-Dam kilsəsi" kimi tərcümə olunur. Paris Notr-Dam kilsəsi Paris şəhərinin mərkəzində yerləşən katolik kilsəsidir və Fransa paytaxtının başlıca simvoludur. Lakin 1833-cü ildə ingilis tərcüməçi və yazıçı Frederik Şoberl, əsəri ingilis dilinə tərcümə edərkən, adını "The Hunchback of Notre Dame" yəni "Notr Damlı Qozbel" kimi göstərmişdir. Bu ad, əsərin baş qəhrəmanı "Kvazimodo" üzərinə adlandırılmışdır. Sonradan bu ad, əsərin beynəlxalq adı ola biləcək qədər önəmli olmuşdur.

Romanın bütün əsas surətləri – Klod Frollo, Kvazimodo, Esmeralda, Feb uydurma obrazlardır. Yalnız Pyer Qrenquar istisna təşkil edir və onun real tarixi prototipi vardır. Bu, XV əsrdə və XVI əsrin əvvəllərində Parisdə yaşamış şair və dramaturqdur.

Mikayıl Rəfilinin rus dilindən tərcüməsi və Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin redaktəsi ilə 1936-cı ildə nəşr edilən bu əsər, nəşriyyat tərəfindən Azərbaycan ədəbi dilinə uyğunlaşdırlmış və "Paris Notr-Dam kilsəsi" olaraq adlandırılmışdır.

Əsərin yazılmasından əvvəl

19-cu əsrin əvvəllərində Paris şəhər layihəçiləri, baxımsızlıq səbəbindən Notr-Dam kilsəsinin kafedralını sökmək istəyib. Paris Kommunası kilsənin dağıdılması barədə qərar verir. Kommuna nümayəndələri skamya və stullara atəş açıb, kilsəni yandırmağa çalışıb, lakin ciddi bir ziyan vura bilməyib. Fransa inqilabı zamanı xalq kral hakimiyyətinin simvolu hesab olunan kilsəyə hücum edərək, kralların fasadda qoyulmuş heykəllərinin başlarını qoparıb. Həmçinin hücum zamanı bir sıra tarixi əhəmiyyətli əşyalar məhv edilib. Yalnız inqilabçıların partlayıcı maddələri bitdiyindən bina dağılmaqdan xilas olub. Kilsədən ərzaq anbarı kimi istifadə edilməsinə başlanılıb. Viktor Hüqo xalqın diqqətini kilsəyə çəkmək üçün "Paris Notr-Dam kilsəsi" əsərini yazmağı düşünüb.

Əsərin yazılmasından sonra

Roman, kafedralın sökülməməsi üçün, kampaniya başladılmasına səbəb olub və kafedralın sökülməsi planını alt-üst edib. Hətta kafedralın təmir olunmasında böyük rol oynayıb. Əsərin populyarlığı kilsəyə ictimai marağı xeyli artırmış olub. Roman 1831-ci ildə çap edildikdən sonra gözlənilən nəticəni verib və kafedral layiq olduğu dəyəri görüb. Kitab işıq üzü görəndən 10 il sonra, 1841-ci ildə Fransa, Eugène Viollet-le-Duc və Jean-Baptiste Lassus adlı iki memara Notre-Dame kilsəsinin bərpasını tapşırıb. Görülən işlər siyahısına daş üzlüyüynün təzələnməsi, heykəllərin bərpası, binanın içərisində köməkçi otaqların bərpası, pəncərə şüşələrinin təzələnməsi, binanın arxitekturasına qarqoylların əlavə edilməsi əlavə olunub. Bütün bu işlərin görülməsinə 23 il vaxt sərf olunub.

Əsərin məzmunu

Romanda çoxdan unudulmuş dövrün tarixi təsviri ilə yanaşı sadə insanın günlük yaşamı və dəyərləri də canlandırılaraq kütləvi tarixi şüur, dünya və insan haqqındakı təsəvvürlərin spesifikası, insanların inam və ümidləri əks olunur. İnsanın azadfikirliyi və mənəvi müstəqilliyi konsepsiyası Fransadakı cari hadisələrlə əlaqələndirilir. Əsərdə dini inamın zəifləməsi, yüzillər boyu toxunulmaz olan ehkamlara qarşı şübhə, yeni təlimlərin bolluğu cəmiyyətin öz inkişafının son hədəfinə - demokratiyaya yaxınlaşmasına sübut kimi göstərilir. Təsvir olunan dövrün əlamətləri, romanın əsas qəhrəmanlarının - Esmeraldanın, Kvazimodonun və Klod Frollonun xarakterlərində və talelərində təcəssüm etdirilir. Romanın bütün əsas surətləri – Klod Frollo, Kvazimodo, Esmeralda, Feb, uydurma obrazlardır. Yalnız Pyer Qrenquar istisna təşkil edir və onun real tarixi prototipi vardır. Bu, XV əsrdə və XVI əsrin əvvəllərində Parisdə yaşamış şair və dramaturqdur. Romanda kral XI Lüdovikin və Burbon kardinalının da obrazları canlandırılır. Romanın süjeti hər hansı böyük tarixi hadisəyə əsaslanmır. Real faktlara gəldikdə isə yalnız Paris Notr-Dam kilsəsinin və orta əsrlər Parisinin ətraflı təsvirini göstərmək olar. Romanda topoqrafik təfsilatlar var. Bir tərəfdən Sena çayı ilə, digər tərəflərdən isə içərilərində V Karlın vəliəhdinin evi, şəhər bələdiyyəsi, kilsə, məhkəmə sarayı, edam və işgəncələr verilən yerlər olan binalarla əhatə olunmuş Qrev meydanı xüsusilə geniş və detallı təsvir olunur. Romanda bütün əsas qəhrəmanlar Qrev meydanında görüşürlər: burada kütlənin alqışladığı, Klodo Frollonun isə lənətlər yağdırdığı qaraçı qızı Esmeralda oynayıb-oxuyur, meydanın qaranlıq küncündəki miskin hücrədə dustaq qadın əzab çəkir, kütlənin arasında insanların etinasızlığından əziyyət çəkən şair Pyer Qrenquar dolaşır, onun yeməyə çörəyi, qalmağa yeri yoxdur. Burada, “təlxəklər kralı” Kvazimodonun gülünc tacqoyma mərasimi keçirilir. Sonra isə bu qəhrəmanın taleyinin kulminasiya nöqtəsini təşkil edən epizod – Esmeraldanın öz kuzəsindən ona su verməsi səhnəsi baş verir.

Əsərdə həmçinin kilsənin dağıdılması, xəzinəsinin talanması, pəncərələrinin qırılması və baş yepiskopların öldürülməsi məsələlərinə xüsusi diqqət çəkilir.

Uyğunlaşdırma

Filmlər

Filmin adı İstehsal tarixi Rejissor(lar) İstehsalçı Dili Vaxtı Büdcəsi Gəliri Film haqqında
Esmeralda 1905 Alice Guy-Blaché,
Victorin-Hippolyte Jasset		   Fransa Səssiz 10 dəqiqə - - Əsərə uyğunlaşdırılan ilk ekran işidir.
Notr-Damlı Qozbel 1911, Dekabr Albert Capellani   Fransa, Pathé Frères
  ABŞ, General Film Company		 Səssiz 36 dəqiqə - -
Parisin Sevgilisi 1917, 22 Yanvar J. Qordon Edvards   ABŞ Səssiz - - -
Esmeralda 1922 Edvin J. Kollins   Böyük Britaniya, Universal Pictures Səssiz 13 dəqiqə - -
Notr-Damlı Qozbel 1923, 2 Sentyabr Uallace Uorsley   ABŞ, Universal Pictures Səssiz 102 dəqiqə $1,250,000 $3,500,000
Notr-Damlı Qozbel 1939, 29 Dekabr Uilliam Dieterle   ABŞ, RKO Radio Pictures İngiliscə 116 dəqiqə $1,826,000 $3,155,000 Əsərə uyğunlaşdırılan ilk səsli filmdir.
Notr-Damlı Qozbel 1956, 23 Noyabr Jean Delannoy   Fransa/  İtaliya, Paris Film Productions Fransızca 115 dəqiqə $1,000,0000 $2,250,000
Notr-Damlı Qozbel 1986, 27 Avqust -   Avstraliya/  ABŞ
  ABŞ, Image Entertainment
  Böyük Britaniya, The Rank Organisation		 İngiliscə
Fransızca
İspanca		 52 dəqiqə - - İlk animasiya filmidir.
Notrdam kilsəsinin qozbeli 1996, 21 İyun Qari Trousdale,
Kirk Uise		   ABŞ, Walt Disney Pictures İngiliscə 91 dəqiqə $100,138,851 $325,338,851 Animasiya filmidir.
Qozbelin Sirri - - - - - - - Animasiya filmidir.
Parisli Qozbel 1999 Patrik Timsit   Fransa Fransızca 100 dəqiqə $11,000,000 $12,800,000 Komediya filmidir.

Teleseriallar

Serialın adı Yayım tarixi Rejissor(lar) İstehsalçı ölkə Dili Sezon sayı Seriya sayı Baş rollarda
Notr-Damlı Qozbel 08.03.1966-16.04.1966 Vincent Tilsley   Böyük Britaniya İngiliscə 1 7 Peter Woodthorpe - Kvazimodo
Gay Hamilton - Esmeralda
Notr-Damlı Qozbel 18.07.1977-? Alan Cooke   Böyük Britaniya İngiliscə ? ? Kenneth Haigh - Klaud Frollo
Uarren Klark - Kvazimodo
Mişelle Neuell - Esmeralda
Kvazimodonun Sehrli Macəraları 1996-1997 ?   Kanada
  Fransa		 İngiliscə
Fransızca		 1 26 -

Video oyun

  • Qozbel - 1983-cü ildə Century Electronics tərəfindən yaradılan video oyun. Oyunda əsas personajlar, Kvazimodo və Esmeraldadadır.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

İstinadlar

  1. "Viktor Hüqo Paris Notr-Dam kilsəsi" (az.). kitabyurdu.org.
  2. Məlahət Nəcəfova. "Yanğın baş vermiş Paris Notr-Dam Kilsəsi niyə bu qədər məşhurdur?" (az.). ona.az. 16 Aprel 2019.
  3. [https://web.archive.org/web/20130703233201/http://www.notredamedeparis.fr/spip.php?article242#nh1 Arxivləşdirilib 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine 2013-07-03 at the Wayback Machine fr. Cathédrale d’art et d’histoire Vitraux].
  4. BBC. "Qozbel Kvazimodo Notre-Dame kilsəsinin rəmzinə necə çevrilib?" (az.). bbc.com. 16 Aprel 2019.
  5. ↑ Richard Jewel, 'RKO Film Grosses: 1931-1951', Historical Journal of Film Radio and Television, Vol 14 No 1, 1994 p37-49
  6. "Top Grosses of 1957", Variety, 8 January 1958: 30
  7. ↑ "The Hunchback of Notre Dame". Box Office Mojo. İstifadə tarixi: January 5, 2012.
  8. *Paris Notr-Dam kilsəsi "Killer List of Videogames" saytında

Fevral 25, 2022
paris, notr, kilsəsi, roman, paris, notr, kilsəsi, notre, dame, paris, notr, kilsəsinin, qozbeli, hunchback, notre, dame, fransa, yazıçısı, viktor, hüqonun, 1831, ildə, yazdığı, qotik, romantizm, janrlarında, olan, əsər, fransız, ədəbiyyatında, tarixi, roman, . Paris Notr Dam kilsesi fr Notre Dame de Paris ve ya Notr Dam kilsesinin Qozbeli ing The Hunchback of Notre Dame Fransa yazicisi Viktor Huqonun 1831 ci ilde yazdigi qotik ve romantizm janrlarinda olan eser Fransiz edebiyyatinda tarixi roman janrinin zirvesi hesab olunur Paris Notr Dam kilsesifr Notre Dame de ParisMuellif Viktor HuqoJanrlar Romantizm qotik romanOrijinalin dili FransizcaOlke FransaOrijinalin nesr ili 16 Mart 1831Tercumeci Mikayil RefiliYusif Vezir CemenzeminliNesriyyat AzernesrNesr 1936Sehife 940 orijinal 512 tercume Nov RomanISBN 978 9952 36 191 9 Vikianbarda elaqeli mediafayllarRomanin fransizca olan orijinal adi Notre Dame de Paris dir Azerbaycan diline Paris Notr Dam kilsesi kimi tercume olunur Paris Notr Dam kilsesi Paris seherinin merkezinde yerlesen katolik kilsesidir ve Fransa paytaxtinin baslica simvoludur Lakin 1833 cu ilde ingilis tercumeci ve yazici Frederik Soberl eseri ingilis diline tercume ederken adini The Hunchback of Notre Dame yeni Notr Damli Qozbel kimi gostermisdir Bu ad eserin bas qehremani Kvazimodo uzerine adlandirilmisdir Sonradan bu ad eserin beynelxalq adi ola bilecek qeder onemli olmusdur Romanin butun esas suretleri Klod Frollo Kvazimodo Esmeralda Feb uydurma obrazlardir Yalniz Pyer Qrenquar istisna teskil edir ve onun real tarixi prototipi vardir Bu XV esrde ve XVI esrin evvellerinde Parisde yasamis sair ve dramaturqdur Mikayil Refilinin rus dilinden tercumesi ve Yusif Vezir Cemenzeminlinin redaktesi ile 1936 ci ilde nesr edilen bu eser nesriyyat terefinden Azerbaycan edebi diline uygunlasdirlmis ve Paris Notr Dam kilsesi olaraq adlandirilmisdir 1 Mundericat 1 Eserin yazilmasindan evvel 2 Eserin yazilmasindan sonra 3 Eserin mezmunu 4 Uygunlasdirma 4 1 Filmler 4 2 Teleseriallar 4 3 Video oyun 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidler 7 IstinadlarEserin yazilmasindan evvel Redakte19 cu esrin evvellerinde Paris seher layihecileri baximsizliq sebebinden Notr Dam kilsesinin kafedralini sokmek isteyib Paris Kommunasi kilsenin dagidilmasi barede qerar verir Kommuna numayendeleri skamya ve stullara ates acib kilseni yandirmaga calisib lakin ciddi bir ziyan vura bilmeyib Fransa inqilabi zamani xalq kral hakimiyyetinin simvolu hesab olunan kilseye hucum ederek krallarin fasadda qoyulmus heykellerinin baslarini qoparib Hemcinin hucum zamani bir sira tarixi ehemiyyetli esyalar mehv edilib Yalniz inqilabcilarin partlayici maddeleri bitdiyinden bina dagilmaqdan xilas olub Kilseden erzaq anbari kimi istifade edilmesine baslanilib 2 Viktor Huqo xalqin diqqetini kilseye cekmek ucun Paris Notr Dam kilsesi eserini yazmagi dusunub Eserin yazilmasindan sonra RedakteRoman kafedralin sokulmemesi ucun kampaniya basladilmasina sebeb olub ve kafedralin sokulmesi planini alt ust edib Hetta kafedralin temir olunmasinda boyuk rol oynayib 3 Eserin populyarligi kilseye ictimai maragi xeyli artirmis olub Roman 1831 ci ilde cap edildikden sonra gozlenilen neticeni verib ve kafedral layiq oldugu deyeri gorub Kitab isiq uzu gorenden 10 il sonra 1841 ci ilde Fransa Eugene Viollet le Duc ve Jean Baptiste Lassus adli iki memara Notre Dame kilsesinin berpasini tapsirib Gorulen isler siyahisina das uzluyuynun tezelenmesi heykellerin berpasi binanin icerisinde komekci otaqlarin berpasi pencere suselerinin tezelenmesi binanin arxitekturasina qarqoyllarin elave edilmesi elave olunub Butun bu islerin gorulmesine 23 il vaxt serf olunub 4 Eserin mezmunu RedakteRomanda coxdan unudulmus dovrun tarixi tesviri ile yanasi sade insanin gunluk yasami ve deyerleri de canlandirilaraq kutlevi tarixi suur dunya ve insan haqqindaki tesevvurlerin spesifikasi insanlarin inam ve umidleri eks olunur Insanin azadfikirliyi ve menevi musteqilliyi konsepsiyasi Fransadaki cari hadiselerle elaqelendirilir Eserde dini inamin zeiflemesi yuziller boyu toxunulmaz olan ehkamlara qarsi subhe yeni telimlerin bollugu cemiyyetin oz inkisafinin son hedefine demokratiyaya yaxinlasmasina subut kimi gosterilir Tesvir olunan dovrun elametleri romanin esas qehremanlarinin Esmeraldanin Kvazimodonun ve Klod Frollonun xarakterlerinde ve talelerinde tecessum etdirilir Romanin butun esas suretleri Klod Frollo Kvazimodo Esmeralda Feb uydurma obrazlardir Yalniz Pyer Qrenquar istisna teskil edir ve onun real tarixi prototipi vardir Bu XV esrde ve XVI esrin evvellerinde Parisde yasamis sair ve dramaturqdur Romanda kral XI Ludovikin ve Burbon kardinalinin da obrazlari canlandirilir Romanin sujeti her hansi boyuk tarixi hadiseye esaslanmir Real faktlara geldikde ise yalniz Paris Notr Dam kilsesinin ve orta esrler Parisinin etrafli tesvirini gostermek olar Romanda topoqrafik tefsilatlar var Bir terefden Sena cayi ile diger tereflerden ise icerilerinde V Karlin veliehdinin evi seher belediyyesi kilse mehkeme sarayi edam ve isgenceler verilen yerler olan binalarla ehate olunmus Qrev meydani xususile genis ve detalli tesvir olunur Romanda butun esas qehremanlar Qrev meydaninda gorusurler burada kutlenin alqisladigi Klodo Frollonun ise lenetler yagdirdigi qaraci qizi Esmeralda oynayib oxuyur meydanin qaranliq kuncundeki miskin hucrede dustaq qadin ezab cekir kutlenin arasinda insanlarin etinasizligindan eziyyet ceken sair Pyer Qrenquar dolasir onun yemeye coreyi qalmaga yeri yoxdur Burada telxekler krali Kvazimodonun gulunc tacqoyma merasimi kecirilir Sonra ise bu qehremanin taleyinin kulminasiya noqtesini teskil eden epizod Esmeraldanin oz kuzesinden ona su vermesi sehnesi bas verir Eserde hemcinin kilsenin dagidilmasi xezinesinin talanmasi pencerelerinin qirilmasi ve bas yepiskoplarin oldurulmesi meselelerine xususi diqqet cekilir Uygunlasdirma RedakteFilmler Redakte Filmin adi Istehsal tarixi Rejissor lar Istehsalci Dili Vaxti Budcesi Geliri Film haqqindaEsmeralda 1905 Alice Guy Blache Victorin Hippolyte Jasset Fransa Sessiz 10 deqiqe Esere uygunlasdirilan ilk ekran isidir Notr Damli Qozbel 1911 Dekabr Albert Capellani Fransa Pathe Freres ABS General Film Company Sessiz 36 deqiqe Parisin Sevgilisi 1917 22 Yanvar J Qordon Edvards ABS Sessiz Esmeralda 1922 Edvin J Kollins Boyuk Britaniya Universal Pictures Sessiz 13 deqiqe Notr Damli Qozbel 1923 2 Sentyabr Uallace Uorsley ABS Universal Pictures Sessiz 102 deqiqe 1 250 000 3 500 000Notr Damli Qozbel 1939 29 Dekabr Uilliam Dieterle ABS RKO Radio Pictures Ingilisce 116 deqiqe 1 826 000 5 3 155 000 5 Esere uygunlasdirilan ilk sesli filmdir Notr Damli Qozbel 1956 23 Noyabr Jean Delannoy Fransa Italiya Paris Film Productions Fransizca 115 deqiqe 1 000 0000 2 250 000 6 Notr Damli Qozbel 1986 27 Avqust Avstraliya ABS ABS Image Entertainment Boyuk Britaniya The Rank Organisation IngilisceFransizcaIspanca 52 deqiqe Ilk animasiya filmidir Notrdam kilsesinin qozbeli 1996 21 Iyun Qari Trousdale Kirk Uise ABS Walt Disney Pictures Ingilisce 91 deqiqe 100 138 851 7 325 338 851 7 Animasiya filmidir Qozbelin Sirri Animasiya filmidir Parisli Qozbel 1999 Patrik Timsit Fransa Fransizca 100 deqiqe 11 000 000 12 800 000 Komediya filmidir Teleseriallar Redakte Serialin adi Yayim tarixi Rejissor lar Istehsalci olke Dili Sezon sayi Seriya sayi Bas rollardaNotr Damli Qozbel 08 03 1966 16 04 1966 Vincent Tilsley Boyuk Britaniya Ingilisce 1 7 Peter Woodthorpe Kvazimodo Gay Hamilton EsmeraldaNotr Damli Qozbel 18 07 1977 Alan Cooke Boyuk Britaniya Ingilisce Kenneth Haigh Klaud Frollo Uarren Klark Kvazimodo Miselle Neuell EsmeraldaKvazimodonun Sehrli Maceralari 1996 1997 Kanada Fransa Ingilisce Fransizca 1 26 Video oyun Redakte Qozbel 1983 cu ilde Century Electronics terefinden yaradilan video oyun Oyunda esas personajlar Kvazimodo ve Esmeraldadadir 8 Hemcinin bax RedakteViktor Huqo Paris Notr Dam kilsesi Esmeralda personaj KvazimodoXarici kecidler RedakteIstinadlar Redakte Viktor Huqo Paris Notr Dam kilsesi az kitabyurdu org Melahet Necefova Yangin bas vermis Paris Notr Dam Kilsesi niye bu qeder meshurdur az ona az 16 Aprel 2019 https web archive org web 20130703233201 http www notredamedeparis fr spip php article242 nh1 Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine Arxivlesdirilib 2013 07 03 at the Wayback Machine fr Cathedrale d art et d histoire Vitraux BBC Qozbel Kvazimodo Notre Dame kilsesinin remzine nece cevrilib az bbc com 16 Aprel 2019 1 2 Richard Jewel RKO Film Grosses 1931 1951 Historical Journal of Film Radio and Television Vol 14 No 1 1994 p37 49 Top Grosses of 1957 Variety 8 January 1958 30 1 2 The Hunchback of Notre Dame Box Office Mojo Istifade tarixi January 5 2012 Paris Notr Dam kilsesi Killer List of Videogames saytinda Menbe https az wikipedia org w index php title Paris Notr Dam kilsesi roman amp oldid 6337050, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.