fbpx
Wikipedia

Norveçin dənizaşırı əraziləri

Avqust 12, 2021

Norveçin dənizaşırı əraziləri — ölkənin beş ərazi mülkiyyəti mövcuddur ki, onunda üçü asılı ərazi (norv. Biland), ikisi isə inteqrasiya olunmuş ərazidir (norv. Andre deler av landet).

Norveç və onun dənizaşırı ərazisi
Norveçin Dənizaşırı Əraziləri

Norveçin asılı əraziləri hüquqi mənada bu ölkənin Cənub yarımkürəsində yerləşən mülklər nəzərdə tutulur. Bu asılı ərazilər Atlantik okeanın cənubunda yerləşən vulkanik məşhəlli olan Buve adası (49 km²) və Cənub okeanının suları ilə yuyulan Kraliça Mod Torpağıında yerləşən 20° q. u. və 44°38’ q. u arasında yerləşən materik ərazisi, Bellinshauzen dənizi suları ilə yuyulan vulkan məşhəlli I Pyotr adasından ibarətdir.

Norveçin dənizaşırı ərazilərinə daxil olan inteqrasiya olunmuş mülklər Şimal yarımkürəsində olanlardır. Bu Norveç dənizində yerləşən vulkanik məşhəlli Yan Mayen adasından (377 km²) və Şimal Buzlu okeanda yerləşən Şpisbergen arxipelaqından (Ayı adasıda daxildir) ibarətdir.

İdarə

Norveçin sahib olduğu heç bir dənizaşırı ərazilər ölkənin inzibati bölgüsünə daxil deyildir. Belə ki, onlar nə vilayət nədə kammuna statusu almamışdır. Asılı ərazilər Norveç krallığının tərkib hissəsi olmasada, onun ərazi bütövlüyünü təşkil edir. Bu o anlam daşıyır ki, həmin ərazilər Norveç Konstitutsiyasının birinci maddəsini pozmadan güzəştə gedilə bilər. İnzibati cəhətdən Osloda yerləşən Norveçin Daxili İşlər Nazirliyinin qütb işləri üzrə departamenti tərəfindən idarə edilir. Onlara mülki və məhkəmə qanuvericiliyi, ekoloji normalar tətbiq edilir. Burada atom yanacağının saxlanması və digər istifadəsi qadağandır .

I Pyotr adası və Kraliça Mod Torpağı 60 °C. e. aşağıda yerləşdiyindən ona olan iddialar dondurulmuşdur. Bu konvensiyaya həmcinində Norveç imza atmışdır. Ancaq subantarktika qurşaqda yerləşən Buve adası isə Antarktika haqqında konvensiyanın həzərdə tutduğu ərazidən kənarda yerləşir.

Beynəlxalq standlaşdırmsya görə inteqrasiya olunmuş ərazilər «Şpisbergen və Yan-Mayen» adı altında birləşdirilmişdir. Beynəlxalq standartlaşdırma və BMT Statistika bölməsi ərazinin milli internet domeni olaraq .sj qəbul etmişdir. Ancaq inzibati cəhətdən bu ərazilər bir-biri ilə əlaqəli deyildir. Yan-Mayen Nurlann quberniyasına tabedir. Şpisbergenin statusu isə (norv. Sysselmannen på Svalbard) xüsusi siyasi statusa malikdir. Şpisbergenin statusu ölkə daxilində 1925-ci ildə təsdiqlənmiş «Şpisbergenin sratusu haqqında qanunla», beynəlxalq səviyyədə isə Şpisbergen traktatı (1920) ilə müəyyənləşdirilmişdir.

Bu beynəlxalq müqaviləyə görə arxipelaq Norveçin ərazi bütövlüyünü təşkil etsədə silahsızlaşdırılmış zonadır. Üstəlik bu ərazilərin təbii ehtiyyalarından tərəflər bərabər ssəviyyədə istifadə edə bilərlər. Mövcud maddə həmcinim məhəlli sularınada şamil edilir. Hazırda bu hüquqlardan Norveç və Rusiya yararlanır (1995-ci il məlumatına görə rusların sayı norveçlilərin sayını keçmişdir). Yan-Mayendən fərqli olaraq Şengen zonasına, Avropa İqtisadi zonasına daxil deyildir.

Asılı ərazilər

Bayraq   Ərazinin adı   Region İl
  əldə edilmə   		  e-domen     Paytaxt     Əhali,  
nəf. 		  Sahə,  
km²
  Asılı ərazilər
    Kraliça Mod Torpağı¹   Atlantika 1939¹ .aq, .no   (Troll) 40 2700000
    Buve adası   Atlantik okean 1928 .bv 0 49
    I Pyotr adası¹   Sakit okean   1931¹ .aq 0 156
  Şpisbergen və Yan-Mayen
    Şpisbergen²     Arktika 1920² .sj, .no   Lonqyirbyuen 2698 61022
    Yan Mayen   Atlantika 1929 .sj 18 377
   ¹ Antarktida haqqında konvensiyaya əsasən beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən tanınmır.
   ² Şpisbergen traktatına əsasən müəyyənləşir.

Əldə edilmə tarixi

XX əsrin əvvələrində Norveçdə milli özünü dərkin ən üst səviyyəsi müşahidə edilirdi. 1905-ci ildə Norveç tarixində ilk dəfə olaraq 1905-ci ildə referendum həyata keçirilir. Bununlada Norveç İsveçdən ayrılaraq müstəqil krallığa çerilir. Danimarka şahzadəsi Karl, VII Haakon adını qəbul edərək Norveç taxtına oturur. Gənc xalq dövlət rəmzləri və siyasət ilə əlaqədar adımlara ehtiyyac duyurdu.. Bu adımmlardan biri norveç ekspasionizmi olmuşdur. Ancaq dövlət müstəqilliyinin əldə edilməsinə qədər bütün düyna demək olar ki bölünmüşdür.

 
Norveç xəritəsi

Asılı ərazilər

Buve adası dünyanın quru sahələrindən ən uzaqda yerləşən quru parçasından biridir (Pasxa adası və Tristan-da-Kunya adaları). Yan almaq üçün lverişli sahəyə malik olmaması səbəbindən indiyənə kimi heç kəs onun ərazisində qışlamamışdır. İlk uzun müddətli dayanacaq kimi istifadə edilməsi isə kəşf edilməyindən 100 il sonraya 1927-ci ilə təsadüf edir. Bu zaman «Norveç» gəmisinin kapitanı Lars Kristensen adaya yan alaraq orada bir ay qalır və adanı Norveçin mülkiyyəti elan edir.

VII Hakonun qərarı ilə 1928-ci idə Buve Norveçin ərazisi elan edilir. 1929-1930-cu illərdə Böyük Britaniya Buve adasına olan iddiasından imtina edir. 1930-cu ildə I Pyotr, Buve adaları və Antarktida sahillərində yerləşən ərazilərin Norveçin asılı əraziləri elan edilir.

1938-ci ildə Norveç Kraliça Mod Torpağı üzərində mülkiyyət hüququnu irəli sürür. Bu 14 yanvar 1939-cu ildə fərmanla təstiqlənir. Yaradılan «Buve adası sektoru» 20° q. u. və 44°38’ ş. u. arasında yerləşirdi. Bu fərmanda deyilirdi: Materikin sahil bölgəsi, Folklend adaları ərazisindən başlayaraq Avstraliyanın Antarktika ərazisinə qədər uzanır. Üstəlik sahil zonazinda yerləşən dəniz suları Norveçin ərazisinə daxil edilir. Maraqlı cəhət ondadır ki, norveçin antarktika ərazilərinin cənub və şimal sərhədi müəyyənləşdirilməmiş olaraq qalır. Bu səbəbədən coğrafi xəritələrdə bu hissələr dalğavarı olaraq göstərilir.

İnteqrasiya olunmuş ərazilər

Norveç yazılarında Şpisbergenin adı 1194-ci ildə çəkilir. Ancaq norveçlərin orada görünməsi XVIII əsrə təsadüf edir. Balina ovu və dəri istehsalının zəyifləməsi ilə əlaqədar tamamən tərk edilir. Dünya güçlərinin adalara marağı XIX əsrdən başlayır. Bu isə qütb turizmi, qütb aviasiyası və kömür sənayesindən irəli gəlirdi. Kömür hasilatı ilə əlaqədar burada yeni yaşayış məntəqələri qurulur. 1920-ci ildə ərazi Norveçin ərazi bütövlüyü elan edilir. 1925-ci ildə Şpisbergen rəsmən Norveç krallığının ərazisi hesab edilir.

Norveçdən 1000 km qərbdə yerləşən tənha ada XX əsrdən norveçlilərin ov məskəni rolunu oynayır. Ərazinin Norveçin hüquqi nəzarətinə verilməsi isə Millətlər Liqasının qərarı ilə həyata keçirilir. 1921-ci ildə adada ilk meteoloji stansiya açılır. 1922-cibildə isə adanı tam nəzarətinə alır. 1930-cu ildı rəsmi olaraq ada Norveç Krallığının ərazisi elan edilir.

Ərazi iddiaları

Sverdrup adası

Norveç arktika ekspedisiyası (1898—1902) başda Otto Sverdrup Kanada Arktik arxipelaqına daxil olan ərazidə bir çox adaları kəşf etmişdir. Xüsusi ilə Sverdrup adaları onlar arasında ən böyüyü olmuşdur. Adalar kəşf edilərkən Norveç adaların onun ərazisi olmasını elan edir. Ancaq bölgə Böyük Britaniyanın dominyonu olan Kananın Arktika sektoru elan edilmişdi.

 
Norveçin Danimarka torpağı olan Qrenlandiyaya 1931—1933 illər ərazi iddiası

İlk əvvəllər Norveç bu ərazilərə maraq göstərməsədə sonradan arktikadakı adaların Yan-Mayen və Buve adaları ilə dəyişdirilməsini nəzərdə tutan hüquqi çərçivədə danışıqlar aparılır. Bu iş 2 il davam edir.

Nəticədə 1930-ci ilin noyabrında Norveç arktikadakı adalar üzərində Kanadanın hüquqlarını tanıyır. Əvəzində isə Britaniya Norveçin digər ərazi iddialarını tanıyırdı. Sonuncu sənən isə Otto Sverdrupun ölümündən iki həftə öncə imzalanmışdır.

Sarışın Erik Torpağı

Digər ərazi iddiası isə 1920-ci illərdə Danimarkanın sahib olduğu Qrenlandiyanın şərq hissəsinə irəli sürükürdü. Belə bir fakt ortaya qoyulurdu ki, burada ilk yaşayış məntəqəsini Kürən Erik hələ X əsrdə qurmuşdur. 1924-cü ildə Danimarka Norveçin bölgədə ov etməsi və elmi məqsədlərlə iş görməsi hüququnu təstiqləyir.

Ancaq 1931-ci ildə qrenlandiyanın Miqbukta qəsəbəsində Norveç bayrağı qaldırılır. Bir ay sonra Norveç buranı işğal edərək Şərqi Qrenlandiyada asılı Kürən Erik Torpağını qurur. Sonradan məsələ Millətlər Liqasında qaldırılır. 1933-cü ildə proses Norveçin əlehinə bitir. Ərazi Danimarkaya qaytarılır.

Fritof Nansen Topağı

Norveç qütb ekspedisiyası (1893—1896) başda Frityof Nansen «Fram» gəmisində Frans-İosif Torpağına gəlir. O, elə düşünürdü ki, bu topaqların ardının Şimal qütbünü keçərək Qrenlandiya ilə birləşdiyini düşünürdü. Ancaq o bu fikirin yalnış olduğunu təstiqləyie.

Bölgə Norveçin ərazisi olması fikiri irəli sürülsədə heç bir dövlət rəsmən ərazi iddiası irəli sürməmişdir. 1926-cı ildə SSRİ ərazini tam nızarətinə alır.

Bu fakt 1920-cinillər ərzində mübahisə predmeti olaraq qalırdı. Norveçin ərazini nəzarətinə almaq və arxipelaqın «Fritof Nansen Torpağı» adlandırması cəhdi bir nəticə vermir. Rusiya imperiyasından fərqli olaraq SSRİ 1929-cu ildı Otto Şmidtin rəhbərliyi ilə təşkil etdiyi ekspedisiya zamanı Quker adasına SSRİ bayrağını sancaraq adaları SSRİ ərazisi elan edir.

Buve adası sektoru

Norveçin Kraliça Mod Torpağı, I Pyotr və Buve adalarını öz ərazisi elan etməsi SSRİ və ABŞ kimi dövlətlərin etirazına səbəb olurdu. 1939-cu ilin yanvarında Norveçə verilən notada Buve və I Pyotr adalarının Norveçin ərazisi elan edilməsi ilə əlaqədar olmuşdur.

Bu zaman SSRİ Norveçin Buve Sektoruna iddiasını qanunsuz elan edir. Üstəlik SSRİ Antarktidanın ruslar tərəfindən kəşf edilməsini əsas gətirərək öz iddiasını irəli sürmüşdür. Ancaq asılı ərazi statusu 1957-ci qanunvericiliyi ilə möhkəmlənir.

SSRİ özüdə bu iddiasından əlçəməməsinə baxmayaraq Antarktida haqqında konvensiyaya görə bütün iddialar dondurulduğundan, yalnız Buve Norveçin ərazisi olaraq təstiqlənir.

 
1941 il xəritəsi, Yeni Şvabiya Almaniya ərazisi olaraq göstərilir

Yeni Şvabiya

1939 ilin yanvarında Almaniya Antarktidaya Alferd Riçerin başçılığı ilə ekspedisiya göndərir. «Şvabiya» gəmisində gələn ekspedisiya 4°50' və 16°30' q. u. arasında yerləşən bölgəni Yeni Şvabiya adlandıraraq, bölgəyə ərazi iddiası irəli sürür.

Kral VII Hakonun fərmanından sonra, Almaniyada eyni bölgəyə ərazi iddiası irəli sürür. Bu zaman «Şvabiya» gəmisində olan amfibiya təyyarələri bölgənin şəklini çəkir. Onlar hər 25-30 kilometrdən bir xüsusi işarələr qoyurlar. 15 aydan sonra Üçüncü Reyx Norveçi işğal edir. Almaniyanın kapitulyasiyasına qədər bölgə onun nəzarətində olmuşdur.

Şpisbergen Kondominiumu

1924-ci ildə SSRİ Norveçin Şpisbergen üzərində hüquqlarını tanıyır. 1935-ci ildə SSRİ Şpusbergen traktatına qoşulur. Ancaq 12 noyabr 1944-ci ildə Norveçin Alman qoşunlarından təmizlənməsindən sonra SSRİ arxipelaqa olan iddiasını irəli sürür.

SSRİ ikili kondominium yaratmağı təklif edir. SSRİ Ayı adasının ona verilməsini istəyir. 9 aprel 1945-ci ildə güzəştə getməli olur. Onlar hər ikisi adaların müdafiəsini birgə həyata keçirməyi razılaşdırır.

Sonradan bu məsələ öz ardıcılığını tapmır ancaq Norveç SSRİ-nin iqtisadi marağını tanıdığını bildirmişdir.

Keçmiş dənizaşırı ərazisi

 
Norveç, Şimali Avropa və Qrenlandiya. Jirolamo Ruşellinin xəritəsi (1599)

IX əsrdən XV əsrin ortalarına qədər vikinqlər Şimali Avropada yerləşən bir çox adaları öz nəzarətində saxlayırdılar. O zamanlar Norveç Hebrid adaları və Men adası, Şetland adaları, Orkney adaları, Farer adalarına sahib olmuşdur. Onların hətta Qrenlandiya, Şotlandiya və İrlandiya sahillərində yaşayış məntəqələri olmuşdur. Üstəlik bu tip yaşayış məntəqələrinin qalıqlarına Nyufaundlend və Labrador yarımadası sahillərində belə rast gəlinir.

Ancaq 1319-ci ildə Norveç krallığı müstəqilliyini itirir. Britaniya adalarındakı mülklər XV əsrdən itirilmişdir. İslandiya, Qrenlandiya və Farer adaları Kil anlaşmasına görə Danimarkaya verilmişdir.

İstinadlar

  1. Osmanczyk, E.; Mango, A. Encyclopedia of the United Nations and International Agreements // Vol. 1, A—F. 3rd edition. — Routledge, 2003. — P. 762 — ISBN 0415939216
  2. ↑ "Lov om Bouvet-øya, Peter I's øy og Dronning Maud Land m.m. (bilandsloven)". Lovdata. (norv.)
  3. ↑ Arlov, Thor B. (1994). A short history of Svalbard. Oslo: Norwegian Polar Institute. səh. 68. ISBN 82-90307-55-1. (ing.)
  4. "Polar Affairs Department". Norwegian Ministry of the Environment. (ing.)
  5. "Forutsetninger for Antarktistraktaten: Antarktistraktaten". Norsk Polarhistorie. 2009.
  6. "2. Objectives and instruments of Norwegian policy towards Svalbard". Report No. 9 to the Storting (1999-2000): Svalbard. Norwegian Ministry of Justice and the Police. 29 October 1999. (ing.)
  7. "Jan Mayen". Всемирная книга фактов ЦРУ. ЦРУ. (ing.)
  8. ↑ — Rusiyanın Osloda yerləşən səfirliyinin rəsmi saytı.
  9. Şpisbergen traktatının tam mətni 2016-01-13 at the Wayback Machine lovdata.no saytında  (ing.) (fr.)
  10. "Lov om gjennomføring i norsk rett av hoveddelen i avtale om Det europeiske økonomiske samarbeidsområde (EØS) m.v. (EØS-loven)". Lovdata. 10 August 2007.
  11. "Statistical Yearbook of Norway 2012, Table 19: Total area, distribution of area and length of coastline, by county. 2011" (ingilis).
  12. Ристе, У. История внешней политики Норвегии. — М.: Изд. «Весь мир», 2003. — ISBN 5-7777-0280-5.
  13. ↑ Саннес Т. Б. ««Фрам»: приключения полярных экспедиций / Пер. с нем. А. Л. Маковкина. — Л.: Судостроение, 1991. — ISBN 5-7355-0120-8.
  14. ↑ А. Fenenko Beynəlxalq mühit ümumi hühitin formalaşmasında. — Prespektivlır.
  15. Hince, B. (2000). The Antarctic dictionary: a complete guide to Antarctic English. CSIRO. ISBN 978-0-9577471-1-1.
  16. "Dronning Maud Land". Norwegian Polar Institute. (ing.)
  17. Rigge, S. War in the Outposts. — Alexandria, Virginia: Time-Life Books, 1980. — pp. 24—25.
  18. Thorleifsson, T. Bi-polar international diplomacy: The Sverdrup Islands question, 1902—1930. — Master of Arts Thesis, Simon Fraser University, 2004. (ing.)
  19. ↑ Norsk polarhelt ville bli hemmelig agent. — Aftenposten.no, 19 aprel 2007 il.
  20. Berton, P. The Arctic Grail: The Quest for the North West Passage and the North Pole. — Toronto: Random House of Canada Ltd., 1988. — P. 629. — ISBN 0670824917
  21. Ole Magnus Rapp Da Norge plantet flagget på Grønland. — Aftenposten, 19 oktyabr 2011 il.
  22. ↑ Legal Status of Eastern Greenland 2011-05-11 at the Wayback Machine, PCIJ Series A/B No. 53 (1933) (ing.) (fr.)
  23. Beynəlxalq məhkəmənin qərarı 2006-03-17 at the Wayback Machine Millətlər Liqası, 1933. (ing.)
  24.  
  25. . — Нефть России, № 5, май 2003 года.
  26. История исследований и люди науки. З. Ф. И. — Первое сентября. География, № 10, 2009 год.
  27. Муров, М. Записки полярника 2014-11-05 at the Wayback Machine. — L: Лениздат, 1971. — С. 220.
  28. Корякин, В. Отто Шмидт. — M. Вече, 2011. — С. 416. — (Великие исторические персоны). — ISBN 978-5-9533-5770-8
  29. V. V. Lukinin müsahibəsi. — «Elm və Həyat».
  30. ↑ Историческая справка. — официальный сайт Российская антарктической экспедиции.
  31. SSRİ və Antarktika.
  32. Ørvoll, Oddveig Øien. "Kartlegginga av Antarktis: Internasjonale avtaler" (norveç). Norwegian Polar Institute. 2013-07-19 tarixində arxivləşdirilib.
  33. Историческая справка — РАЭ
  34. Наиболее известные антарктические экспедиции — Антарктида — Материки — История географических открытий
  35. Малахов, А. Остров преткновения. — «Коммерсантъ Деньги», № 19, стр. 79. — 19 мая 2003 года.
  36. ↑ Комаров, А. Окончание Второй мировой войны и советские интересы в Финляндии и Норвегии (1944—1947) 2014-10-31 at the Wayback Machine. // Тезисы доклада на XIII Международной конференции по изучению истории, экономики, литературы и языка скандинавских стран и Финляндии. — Петрозаводск, ПетрГУ, 10—14 сентября 1997 года.
  37. Рогозин о недовольстве норвежского МИД: после драки кулаками не машут. — РИА «Новости», 19 апреля 2015 года.
  38. Vikings: The North Atlantic Saga. — National Museum of Natural History, Arctic Studies Center. (ing.)
  39. Могунова, М. Вводная статья. // Конституции государств Европы. Конституция Королевства Норвегия от 17 мая 1814 года. / под ред. Л. А. Окунькова. — М.: Норма, 2001. — Т. 1, 2.

Ədəbiyyat

  • Нансен, Ф. «Фрам» в Полярном море / Пер. З. Лопухиной. — M: Географгиз, 1956.
  • Ристе, У. История внешней политики Норвегии. — M: Изд. «Весь мир», 2003. — ISBN 5-7777-0280-5.
  • Саннес, Т. «Фрам»: приключения полярных экспедиций / Пер. с нем. А. Л. Маковкина. — L: Судостроение, 1991. — ISBN 5-7355-0120-8.
  • Arlov Thor B. A short history of Svalbard. — Oslo: Norwegian Polar Institute, 1994. — ISBN 82-90307-55-1.
  • Berton, P. The Arctic Grail: The Quest for the North West Passage and the North Pole. — Toronto: Random House of Canada Ltd., 1988. — ISBN 0670824917.
  • Rigge, S. War in the Outposts. — Alexandria, Virginia: Time Life Education, 1980. — ISBN 978-0809433810.

Mənbə

  • Текст Шпицбергенского трактата 2016-01-13 at the Wayback Machine на сайте lovdata.no (ing.) (fr.)
  • Widerøe, Av Turi Norsk ekspansjon i Antarktis: Bakgrunnen. — polarhistorie.no, 2008.

Avqust 12, 2021
norveçin, dənizaşırı, əraziləri, ölkənin, beş, ərazi, mülkiyyəti, mövcuddur, onunda, üçü, asılı, ərazi, norv, biland, ikisi, isə, inteqrasiya, olunmuş, ərazidir, norv, andre, deler, landet, norveç, onun, dənizaşırı, ərazisi, norveçin, dənizaşırı, əraziləri, no. Norvecin denizasiri erazileri olkenin bes erazi mulkiyyeti movcuddur ki onunda ucu asili erazi norv Biland ikisi ise inteqrasiya olunmus erazidir norv Andre deler av landet 1 Norvec ve onun denizasiri erazisi Norvecin Denizasiri Erazileri Norvecin asili erazileri huquqi menada bu olkenin Cenub yarimkuresinde yerlesen mulkler nezerde tutulur Bu asili eraziler Atlantik okeanin cenubunda yerlesen vulkanik meshelli olan Buve adasi 49 km ve Cenub okeaninin sulari ile yuyulan Kralica Mod Torpagiinda yerlesen 20 q u ve 44 38 q u arasinda yerlesen materik erazisi Bellinshauzen denizi sulari ile yuyulan vulkan meshelli I Pyotr adasindan ibaretdir 2 Norvecin denizasiri erazilerine 3 daxil olan inteqrasiya olunmus mulkler Simal yarimkuresinde olanlardir Bu Norvec denizinde yerlesen vulkanik meshelli Yan Mayen adasindan 377 km ve Simal Buzlu okeanda yerlesen Spisbergen arxipelaqindan Ayi adasida daxildir ibaretdir Mundericat 1 Idare 2 Asili eraziler 3 Elde edilme tarixi 3 1 Asili eraziler 3 2 Inteqrasiya olunmus eraziler 4 Erazi iddialari 4 1 Sverdrup adasi 4 2 Sarisin Erik Torpagi 4 3 Fritof Nansen Topagi 4 4 Buve adasi sektoru 4 5 Yeni Svabiya 4 6 Spisbergen Kondominiumu 5 Kecmis denizasiri erazisi 6 Istinadlar 7 Edebiyyat 8 MenbeIdare RedakteNorvecin sahib oldugu hec bir denizasiri eraziler olkenin inzibati bolgusune daxil deyildir Bele ki onlar ne vilayet nede kammuna statusu almamisdir Asili eraziler Norvec kralliginin terkib hissesi olmasada onun erazi butovluyunu teskil edir 2 Bu o anlam dasiyir ki hemin eraziler Norvec Konstitutsiyasinin birinci maddesini pozmadan guzeste gedile biler Inzibati cehetden Osloda yerlesen Norvecin Daxili Isler Nazirliyinin qutb isleri uzre departamenti terefinden idare edilir 4 Onlara mulki ve mehkeme qanuvericiliyi ekoloji normalar tetbiq edilir Burada atom yanacaginin saxlanmasi ve diger istifadesi qadagandir 2 Berenberq vulkani Yan Mayen adasi I Pyotr adasi ve Kralica Mod Torpagi 60 C e asagida yerlesdiyinden ona olan iddialar dondurulmusdur 5 Bu konvensiyaya hemcininde Norvec imza atmisdir Ancaq subantarktika qursaqda yerlesen Buve adasi ise Antarktika haqqinda konvensiyanin hezerde tutdugu eraziden kenarda yerlesir Beynelxalq standlasdirmsya gore inteqrasiya olunmus eraziler 6 Spisbergen ve Yan Mayen 3 adi altinda birlesdirilmisdir Beynelxalq standartlasdirma ve BMT Statistika bolmesi erazinin milli internet domeni olaraq sj qebul etmisdir Ancaq inzibati cehetden bu eraziler bir biri ile elaqeli deyildir Yan Mayen Nurlann 7 quberniyasina tabedir Spisbergenin statusu ise norv Sysselmannen pa Svalbard 8 xususi siyasi statusa malikdir Spisbergenin statusu olke daxilinde 1925 ci ilde tesdiqlenmis Spisbergenin sratusu haqqinda qanunla beynelxalq seviyyede ise Spisbergen traktati 1920 ile mueyyenlesdirilmisdir Bu beynelxalq muqavileye gore arxipelaq Norvecin erazi butovluyunu teskil etsede silahsizlasdirilmis zonadir Ustelik bu erazilerin tebii ehtiyyalarindan terefler beraber sseviyyede istifade ede bilerler Movcud madde hemcinim mehelli sularinada samil edilir 9 Hazirda bu huquqlardan Norvec ve Rusiya yararlanir 8 1995 ci il melumatina gore ruslarin sayi norveclilerin sayini kecmisdir Yan Mayenden ferqli olaraq Sengen zonasina Avropa Iqtisadi zonasina daxil deyildir 10 Asili eraziler RedakteBayraq Erazinin adi Region Il elde edilme e domen Paytaxt Ehali nef Sahe 11 km Asili eraziler Kralica Mod Torpagi Atlantika 1939 aq no Troll 40 2700000 Buve adasi Atlantik okean 1928 bv 0 49 I Pyotr adasi Sakit okean 1931 aq 0 amp amp amp amp amp amp amp amp amp amp amp amp 0156 amp amp amp amp amp 0 156 Spisbergen ve Yan Mayen Spisbergen Arktika 1920 sj no Lonqyirbyuen 2698 61022 Yan Mayen Atlantika 1929 sj amp amp amp amp amp amp amp amp amp amp amp amp amp 018 amp amp amp amp amp 0 18 amp amp amp amp amp amp amp amp amp amp amp amp 0377 amp amp amp amp amp 0 377 Antarktida haqqinda konvensiyaya esasen beynelxalq teskilatlar terefinden taninmir Spisbergen traktatina esasen mueyyenlesir Elde edilme tarixi RedakteXX esrin evvelerinde Norvecde milli ozunu derkin en ust seviyyesi musahide edilirdi 1905 ci ilde Norvec tarixinde ilk defe olaraq 1905 ci ilde referendum heyata kecirilir Bununlada Norvec Isvecden ayrilaraq musteqil kralliga cerilir Danimarka sahzadesi Karl VII Haakon adini qebul ederek Norvec taxtina oturur Genc xalq dovlet remzleri ve siyaset ile elaqedar adimlara ehtiyyac duyurdu 12 Bu adimmlardan biri norvec ekspasionizmi olmusdur Ancaq dovlet musteqilliyinin elde edilmesine qeder butun duyna demek olar ki bolunmusdur 13 Norvec xeritesi Asili eraziler Redakte Buve adasi dunyanin quru sahelerinden en uzaqda yerlesen quru parcasindan biridir Pasxa adasi ve Tristan da Kunya adalari Yan almaq ucun lverisli saheye malik olmamasi sebebinden indiyene kimi hec kes onun erazisinde qislamamisdir Ilk uzun muddetli dayanacaq kimi istifade edilmesi ise kesf edilmeyinden 100 il sonraya 1927 ci ile tesaduf edir Bu zaman Norvec gemisinin kapitani Lars Kristensen adaya yan alaraq orada bir ay qalir ve adani Norvecin mulkiyyeti elan edir VII Hakonun qerari ile 1928 ci ide Buve Norvecin erazisi elan edilir 1929 1930 cu illerde Boyuk Britaniya Buve adasina olan iddiasindan imtina edir 1930 cu ilde I Pyotr Buve adalari ve Antarktida sahillerinde yerlesen erazilerin Norvecin asili erazileri elan edilir 14 1938 ci ilde Norvec Kralica Mod Torpagi uzerinde mulkiyyet huququnu ireli surur Bu 14 yanvar 1939 cu ilde fermanla testiqlenir Yaradilan Buve adasi sektoru 20 q u ve 44 38 s u arasinda yerlesirdi Bu fermanda deyilirdi 15 Materikin sahil bolgesi Folklend adalari erazisinden baslayaraq Avstraliyanin Antarktika erazisine qeder uzanir Ustelik sahil zonazinda yerlesen deniz sulari Norvecin erazisine daxil edilir Maraqli cehet ondadir ki norvecin antarktika erazilerinin cenub ve simal serhedi mueyyenlesdirilmemis olaraq qalir 16 Bu sebebeden cografi xeritelerde bu hisseler dalgavari olaraq gosterilir Inteqrasiya olunmus eraziler Redakte Norvec yazilarinda Spisbergenin adi 1194 ci ilde cekilir Ancaq norveclerin orada gorunmesi XVIII esre 8 tesaduf edir Balina ovu ve deri istehsalinin zeyiflemesi ile elaqedar tamamen terk edilir 8 Dunya guclerinin adalara maragi XIX esrden baslayir Bu ise qutb turizmi qutb aviasiyasi ve komur senayesinden ireli gelirdi Komur hasilati ile elaqedar burada yeni yasayis menteqeleri qurulur 1920 ci ilde erazi Norvecin erazi butovluyu elan edilir 1925 ci ilde Spisbergen resmen Norvec kralliginin erazisi hesab edilir 8 Norvecden 1000 km qerbde yerlesen tenha ada XX esrden norveclilerin ov meskeni rolunu oynayir Erazinin Norvecin huquqi nezaretine verilmesi ise Milletler Liqasinin qerari ile heyata kecirilir 1921 ci ilde adada ilk meteoloji stansiya acilir 1922 cibilde ise adani tam nezaretine alir 1930 cu ildi resmi olaraq ada Norvec Kralliginin erazisi elan edilir 17 Erazi iddialari RedakteSverdrup adasi Redakte Norvec arktika ekspedisiyasi 1898 1902 basda Otto Sverdrup Kanada Arktik arxipelaqina daxil olan erazide bir cox adalari kesf etmisdir Xususi ile Sverdrup adalari onlar arasinda en boyuyu olmusdur Adalar kesf edilerken Norvec adalarin onun erazisi olmasini elan edir Ancaq bolge Boyuk Britaniyanin dominyonu olan Kananin Arktika sektoru elan edilmisdi Norvecin Danimarka torpagi olan Qrenlandiyaya 1931 1933 iller erazi iddiasi Ilk evveller Norvec bu erazilere maraq gostermesede sonradan arktikadaki adalarin Yan Mayen ve Buve adalari ile deyisdirilmesini nezerde tutan huquqi cercivede danisiqlar aparilir Bu is 2 il davam edir 18 19 Neticede 1930 ci ilin noyabrinda Norvec arktikadaki adalar uzerinde Kanadanin huquqlarini taniyir 20 Evezinde ise Britaniya Norvecin diger erazi iddialarini taniyirdi 19 Sonuncu senen ise Otto Sverdrupun olumunden iki hefte once imzalanmisdir Sarisin Erik Torpagi Redakte Diger erazi iddiasi ise 1920 ci illerde Danimarkanin sahib oldugu Qrenlandiyanin serq hissesine ireli surukurdu Bele bir fakt ortaya qoyulurdu ki burada ilk yasayis menteqesini Kuren Erik hele X esrde qurmusdur 1924 cu ilde Danimarka Norvecin bolgede ov etmesi ve elmi meqsedlerle is gormesi huququnu testiqleyir 21 22 Ancaq 1931 ci ilde qrenlandiyanin Miqbukta qesebesinde Norvec bayragi qaldirilir Bir ay sonra Norvec burani isgal ederek Serqi Qrenlandiyada asili Kuren Erik Torpagini 22 qurur Sonradan mesele Milletler Liqasinda qaldirilir 1933 cu ilde proses Norvecin elehine bitir 23 Erazi Danimarkaya qaytarilir Fritof Nansen Topagi Redakte Norvec qutb ekspedisiyasi 1893 1896 basda Frityof Nansen Fram gemisinde Frans Iosif Torpagina gelir O ele dusunurdu ki bu topaqlarin ardinin Simal qutbunu kecerek Qrenlandiya ile birlesdiyini dusunurdu Ancaq o bu fikirin yalnis oldugunu testiqleyie 24 Bolge Norvecin erazisi olmasi 13 fikiri ireli surulsede hec bir dovlet resmen erazi iddiasi ireli surmemisdir 25 26 1926 ci ilde SSRI erazini tam nizaretine alir 27 Bu fakt 1920 ciniller erzinde mubahise predmeti olaraq qalirdi Norvecin erazini nezaretine almaq ve arxipelaqin Fritof Nansen Torpagi adlandirmasi cehdi bir netice vermir Rusiya imperiyasindan ferqli olaraq SSRI 1929 cu ildi Otto Smidtin rehberliyi ile teskil etdiyi ekspedisiya zamani Quker adasina SSRI bayragini sancaraq adalari SSRI erazisi elan edir 28 Buve adasi sektoru Redakte Norvecin Kralica Mod Torpagi I Pyotr ve Buve adalarini oz erazisi elan etmesi SSRI ve ABS 14 kimi dovletlerin etirazina sebeb olurdu 1939 cu ilin yanvarinda Norvece verilen notada Buve ve I Pyotr adalarinin Norvecin erazisi elan edilmesi ile elaqedar olmusdur 29 Bu zaman SSRI Norvecin Buve Sektoruna 30 iddiasini qanunsuz elan edir Ustelik SSRI Antarktidanin ruslar terefinden kesf edilmesini esas getirerek oz iddiasini ireli surmusdur 30 31 Ancaq asili erazi statusu 1957 ci qanunvericiliyi ile mohkemlenir 32 SSRI ozude bu iddiasindan elcememesine baxmayaraq Antarktida haqqinda konvensiyaya gore butun iddialar donduruldugundan yalniz Buve Norvecin erazisi olaraq testiqlenir 1941 il xeritesi Yeni Svabiya Almaniya erazisi olaraq gosterilir Yeni Svabiya Redakte 1939 ilin yanvarinda Almaniya Antarktidaya Alferd Ricerin basciligi ile ekspedisiya gonderir Svabiya gemisinde gelen ekspedisiya 4 50 ve 16 30 q u 33 arasinda yerlesen bolgeni Yeni Svabiya adlandiraraq bolgeye erazi iddiasi ireli surur Kral VII Hakonun fermanindan sonra Almaniyada eyni bolgeye erazi iddiasi ireli surur 34 Bu zaman Svabiya gemisinde olan amfibiya teyyareleri bolgenin seklini cekir Onlar her 25 30 kilometrden bir xususi isareler qoyurlar 15 aydan sonra Ucuncu Reyx Norveci isgal edir Almaniyanin kapitulyasiyasina qeder bolge onun nezaretinde olmusdur Spisbergen Kondominiumu Redakte 1924 ci ilde SSRI Norvecin Spisbergen uzerinde huquqlarini taniyir 35 1935 ci ilde SSRI Spusbergen traktatina qosulur Ancaq 12 noyabr 1944 ci ilde Norvecin Alman qosunlarindan temizlenmesinden sonra SSRI arxipelaqa olan iddiasini ireli surur SSRI 36 ikili kondominium yaratmagi teklif edir SSRI Ayi adasinin ona verilmesini isteyir 9 aprel 1945 ci ilde guzeste getmeli olur Onlar her ikisi adalarin mudafiesini birge heyata kecirmeyi razilasdirir 36 Sonradan bu mesele oz ardiciligini tapmir 36 ancaq Norvec SSRI nin iqtisadi maragini tanidigini 37 bildirmisdir Kecmis denizasiri erazisi Redakte Norvec Simali Avropa ve Qrenlandiya Jirolamo Rusellinin xeritesi 1599 IX esrden XV esrin ortalarina qeder vikinqler Simali Avropada yerlesen bir cox adalari oz nezaretinde saxlayirdilar O zamanlar Norvec Hebrid adalari ve Men adasi Setland adalari Orkney adalari Farer adalarina sahib olmusdur Onlarin hetta Qrenlandiya Sotlandiya ve Irlandiya sahillerinde yasayis menteqeleri olmusdur Ustelik bu tip yasayis menteqelerinin qaliqlarina Nyufaundlend ve Labrador yarimadasi sahillerinde bele rast gelinir 38 Ancaq 1319 ci ilde Norvec kralligi musteqilliyini itirir Britaniya adalarindaki mulkler XV esrden itirilmisdir Islandiya Qrenlandiya ve Farer adalari Kil anlasmasina gore Danimarkaya verilmisdir 39 Istinadlar Redakte Osmanczyk E Mango A Encyclopedia of the United Nations and International Agreements Vol 1 A F 3rd edition Routledge 2003 P 762 ISBN 0415939216 1 2 3 Lov om Bouvet oya Peter I s oy og Dronning Maud Land m m bilandsloven Lovdata norv 1 2 Arlov Thor B 1994 A short history of Svalbard Oslo Norwegian Polar Institute seh 68 ISBN 82 90307 55 1 ing Polar Affairs Department Norwegian Ministry of the Environment ing Forutsetninger for Antarktistraktaten Antarktistraktaten Norsk Polarhistorie 2009 2 Objectives and instruments of Norwegian policy towards Svalbard Report No 9 to the Storting 1999 2000 Svalbard Norwegian Ministry of Justice and the Police 29 October 1999 ing Jan Mayen Vsemirnaya kniga faktov CRU CRU ing 1 2 3 4 5 Spisbergen a Tarix Rusiyanin Osloda yerlesen sefirliyinin resmi sayti Spisbergen traktatinin tam metni Arxivlesdirilib 2016 01 13 at the Wayback Machine lovdata no saytinda ing fr Lov om gjennomforing i norsk rett av hoveddelen i avtale om Det europeiske okonomiske samarbeidsomrade EOS m v EOS loven Lovdata 10 August 2007 Statistical Yearbook of Norway 2012 Table 19 Total area distribution of area and length of coastline by county 2011 ingilis Riste U Istoriya vneshnej politiki Norvegii M Izd Ves mir 2003 ISBN 5 7777 0280 5 1 2 Sannes T B Fram priklyucheniya polyarnyh ekspedicij Per s nem A L Makovkina L Sudostroenie 1991 ISBN 5 7355 0120 8 1 2 A Fenenko Beynelxalq muhit umumi huhitin formalasmasinda Prespektivlir Hince B 2000 The Antarctic dictionary a complete guide to Antarctic English CSIRO ISBN 978 0 9577471 1 1 Dronning Maud Land Norwegian Polar Institute ing Rigge S War in the Outposts Alexandria Virginia Time Life Books 1980 pp 24 25 Thorleifsson T Bi polar international diplomacy The Sverdrup Islands question 1902 1930 Master of Arts Thesis Simon Fraser University 2004 ing 1 2 Norsk polarhelt ville bli hemmelig agent Aftenposten no 19 aprel 2007 il Berton P The Arctic Grail The Quest for the North West Passage and the North Pole Toronto Random House of Canada Ltd 1988 P 629 ISBN 0670824917 Ole Magnus Rapp Da Norge plantet flagget pa Gronland Aftenposten 19 oktyabr 2011 il 1 2 Legal Status of Eastern Greenland Arxivlesdirilib 2011 05 11 at the Wayback Machine PCIJ Series A B No 53 1933 ing fr Beynelxalq mehkemenin qerari Arxivlesdirilib 2006 03 17 at the Wayback Machine Milletler Liqasi 1933 ing 1 Rusiya ve Norvec qarsiliqli guzest Neft Rossii 5 maj 2003 goda Istoriya issledovanij i lyudi nauki Z F I Pervoe sentyabrya Geografiya 10 2009 god Murov M Zapiski polyarnika Arxivlesdirilib 2014 11 05 at the Wayback Machine L Lenizdat 1971 S 220 Koryakin V Otto Shmidt M Veche 2011 S 416 Velikie istoricheskie persony ISBN 978 5 9533 5770 8 V V Lukinin musahibesi Elm ve Heyat 1 2 Istoricheskaya spravka oficialnyj sajt Rossijskaya antarkticheskoj ekspedicii SSRI ve Antarktika Orvoll Oddveig Oien Kartlegginga av Antarktis Internasjonale avtaler norvec Norwegian Polar Institute 2013 07 19 tarixinde arxivlesdirilib Istoricheskaya spravka RAE Naibolee izvestnye antarkticheskie ekspedicii Antarktida Materiki Istoriya geograficheskih otkrytij Malahov A Ostrov pretknoveniya Kommersant Dengi 19 str 79 19 maya 2003 goda 1 2 3 Komarov A Okonchanie Vtoroj mirovoj vojny i sovetskie interesy v Finlyandii i Norvegii 1944 1947 Arxivlesdirilib 2014 10 31 at the Wayback Machine Tezisy doklada na XIII Mezhdunarodnoj konferencii po izucheniyu istorii ekonomiki literatury i yazyka skandinavskih stran i Finlyandii Petrozavodsk PetrGU 10 14 sentyabrya 1997 goda Rogozin o nedovolstve norvezhskogo MID posle draki kulakami ne mashut RIA Novosti 19 aprelya 2015 goda Vikings The North Atlantic Saga National Museum of Natural History Arctic Studies Center ing Mogunova M Vvodnaya statya Konstitucii gosudarstv Evropy Konstituciya Korolevstva Norvegiya ot 17 maya 1814 goda pod red L A Okunkova M Norma 2001 T 1 2 Edebiyyat RedakteNansen F Fram v Polyarnom more Per Z Lopuhinoj M Geografgiz 1956 Riste U Istoriya vneshnej politiki Norvegii M Izd Ves mir 2003 ISBN 5 7777 0280 5 Sannes T Fram priklyucheniya polyarnyh ekspedicij Per s nem A L Makovkina L Sudostroenie 1991 ISBN 5 7355 0120 8 Arlov Thor B A short history of Svalbard Oslo Norwegian Polar Institute 1994 ISBN 82 90307 55 1 Berton P The Arctic Grail The Quest for the North West Passage and the North Pole Toronto Random House of Canada Ltd 1988 ISBN 0670824917 Rigge S War in the Outposts Alexandria Virginia Time Life Education 1980 ISBN 978 0809433810 Menbe RedakteTekst Shpicbergenskogo traktata Arxivlesdirilib 2016 01 13 at the Wayback Machine na sajte lovdata no ing fr Wideroe Av Turi Norsk ekspansjon i Antarktis Bakgrunnen polarhistorie no 2008 Menbe https az wikipedia org w index php title Norvecin denizasiri erazileri amp oldid 5707930, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.