fbpx
Wikipedia

Frans-İosif Torpağı

September 04, 2021

Frans-İosif Torpağı — Şimal Buzlu okean sularında Avropa qitəsinin şimalında yerləşən arxipelaq. Rusiyanın arktikada yerləşən ərazisi. İnzibati cəhətdən Arxangelsk vilayəti Primorski rayonu ərazisinə daxildir. Arxipelaq 192 adadan ibarətdir. Ümumi sahəsi 16,134 km² təşkil edir.

Frans-İosif Torpağı
rus. Земля Франца-Иосифа
Ümumi məlumatlar
Adaların sayı 192
Ən böyük adası Qeorq Torpağı
Ümumi sahəsi 16134 km²
Hündür nöqtəsi 620 m
Əhalisi 0 nəfər
Yerləşməsi
80°40′00″ şm. e. 54°50′00″ ş. u.
Ölkə  Rusiya
Vilayət
Akvatoriya
Frans-İosif Torpağı
Frans-İosif Torpağı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Açılışı

 
Peykdən çəkiliş

Pyotr Alekseeviç Korotkin 1871-ci ildə Rusiya Coğrafiya Cəmiyyətinə arxipelaqın tətqiqatı məqsədi ilə öz təklifini vermişdir. Ancaq hökumət onun təklifini maliyyə çatışmazlığı səbəbindən qəbul etmir. Frans-İosif Torpağı Avstriya-Macarıstan ekspedisiyası rəhbəri Karl Veyprext və Yulis Pyer tərəfindən «Admiral Tegetthoff» şxunu (alm. Admiral Tegetthoff‎) ilə aşkarlanır. Onlar 1872-ci ildə Şimal dəniz yolunun açılışı məqsədi ilə yola çıxırlar ancaq Şimal Torpağının şimal qərbində buzların qalınlaşması səbəbindən irəliləyə bilmirlər. Buradan onlar qərbə istiqamətlənirlər. 30 avqust 1873 ildə xəritələrdə əksini tapmayan torpağı aşkarlayırlar. Bu zaman adalar Karl Veyprext və Yulis Pyer tərəfindən araşdırılır. Pyer hətta 1874-ci ilin aprelində 82°5' ş.e qədər irəliləyə bilir. O, bu arxipelaqın geniş ərazilərini araşdırır və onları xəritəyə salır. Onlar yeni aşkarlanmış ərazini Avstriya-Macarıstan imperatoru I Frans İosifin şərəfinə adlandırırlar.

Araşdırılması

 
Sahildə yerləşən ada.
 
Qallya adasındakı Teqethoff burnu

Veyprext və Pyer 1873 ildə onlar axipelaqın cənubunu tətqiq edirlər. 1874-ci ilin yazında isə cənubdan şimal istiqamətində əraziti tam tətqiq edirlər. Onlar adaların ilk xəritəsini tərtuq edirlər. 1881—1882 illərdə arxipelaqı şotlandiyalı Benjamin Li Smit «Eyra» yaxtasında ziyarət etmişdir. Cekson Federik 1895—97 illərdə arxipelaqın cənub, mərkəz və cənub-qərb hissəsini tətqiq edir. Burada çoxlu sayda adalar aşkarlanır. Bu ərəfədə şimal-şərq və orta hissələri Nansen və Yoxansen 1895-ci ildə Cekson adasında qışlamalı olur. O, arxipelaqın şimalına irəliləyərək burada yerləşən kiçik adalardan bimalda artıq torpağın olmamasına tam əmin olur. 1896-ci ilin iyun ayında Ceksonun Nortbruk adasında yerləşən qişlama yerini aşkarlayır. 1898-ci ildə amerikalı jurnalist Volter Uellman qış,ayları Frans-İosif Torpağına gəlir. Hədəf qütbə çatmaq olur. O, Qallya adasında yerləşir. Vilçek adasında isə amerikan-norveç ekspedisiyasının iki əməkdaşı qışı keçirir. Bu zaman ekspedisiya üzvlərindən olan Bernt Bentsen qışlama dövrü vəfat edir. 1899-ci ilin yazında onlar ancaq 82° ş.e qədər hərəkət edirlər. Uzağa getmək mümkünsüz olur. Bolduin isə arxipelaqın cənub-şərq hissəsini araşdırır və şərqə doğru torpağın olmamasını müəyyən edir. Kani ir müddət sonra 86°33' ş.e qədər gələ bilmişdi. O, Rudolf adasından şimala irəliləyir və Kral oskar adasından sonra torpağın olmamasına şahid olur.

1901-ci ildə arxipelaqın cənub, cənub-qərb sahillərində vise admiral Stepan Makarov olmuşdur. 1901 — 1902 illərdə Bolduin-Siqler və 1903 — 1905 illərdə isə Sinqler-Fial ekspedisiyaları təşkil edilir. Ekspedisiyabın hədəfi qütbə çatmaq olmuşdur.

1913 — 1914 illərdə Qukera adasında Qeorqiy Yakovleviç Sedovun ekspedisiyası qışlamışdır. O, Rudolf adasında vəfat etmişdir.

Rusiya ərazisi elan edilməsi

1914-ci ildə arxipelaqı İsak İbrahimoviç İslyamovun ekspedisiyası ziyarət edir. O, adada rus bayrağını sancır və oranı Rusiyanın ərazisi elan edir. 1929 Qukera adası Tixoy buxtasına ilk Sovet elmi-ekspedisiyası təşkil edilir. Bundan sonra hər il bu tip ekspedisiyalar təşkil edilirdi. 1931-ci ildə Tixoy burnunda alman «Qraf Seppelin» dirijablı və sovet «Malıqin buzqıran gəmisi» poçt mübadiləsi aparmışlar.

 
Xəritənin fraqmenti

2008-ci ildə «Yamal» buzqıran gəmisində edilən eksedisiya zamanı Nortbruk adasından ayrılaraq müstəqil adaya çevrilən yeni ada aşkarlanır. Yeni coğrafi obyekt «Yuri Kuçiyev adası» adlandırılmışdır. Ada arktikada gəmi kapitanı olan Yuri Kuçiyevin şərəfinə adlandırılıb.

10 sentyabr 2012 ildə Rusiyanın Artik və Antartik ekspedisiyası Rusiya atom sualtı qayığında Nоrtbruk adasından ayrılan yeni adanı aşkarlamışlar.

Coğrafiyası

Frans-İosif Torpağı dünyanın şimal qütbünə ən yaxın ərazilərindən biri hesab edilir. Arxipelaqın tərkibinə 192 ada daxildir. Ümumi sahəsi 16134 km² təşkil edir. Üç hissəyə bölünür: şərq hissə birbirindən Avstriya boğazı ilə ayrılır, iri adalar Vilçek Torpağı (2,0 min. km²), Qrehem-Bell (1,7 min. km²); mərkəzi hissə isə Avstriya boğazı ilə Britaniya kanalı arasında yerləşən və Qeorq Torpağı (2,9 min. km²) kimi adanında daxil olduğu ərazilər.

Səthləri platoya bənzərdir. Orta hündürlük 400–490 m (arxipelaqın ən hündür nöqtəsi 620 m) təşkil edir.

Rudolf adasında yerləşən Fliqeli burnu Rusiyanın ən ucqar nöqtəsi hesab edilir. Meri-Harmsuort burnu arxipelaqın qərb, Lamon adası cənub, Olni burnu şərq ucqar nöqtələridir. Ö

Geologiyası

Adaların böyük qismi qumlardan ibarətdir. Bazalt təbəqəso səthdə yerləşir. Flora burnu yaxınlığında qonur kömür aşkarlanmışdır. Adaların əsas faydalı qazıntıları daş kömür, fosforit, titan və digər nadir metallar vardır

Əhalisi

Arxipelaqda daimi əhali yaşamır. Burada inzibati mərkəz xüsusiyyəti daşıyan məntəqə yoxdur. Burada insanlar əsasən elmi tətqiqat işləri aparaq alimlər, meteorologiya stansiyası əməkdaşları və Rusiya Federasiyasının sərhəd məntəqəsində xidmət edən əsgərlərdən ibarətdir. Xeysa adasında 2005-ci ildə dünyanın şimal qütbünə ən yaxın ərazidə poçt məntəqəsi açılmışdır. 10 - 11 saat, ikinci, üçüncü, dördüncü və beşinci günlər fəaliyyət göstərməlidirAleksandra Torpağı və Rudolf adasında qütb stansiyası fəaliyyət göstərir. Heys adasıda 1957-ci ildən geofiziki abservatoriya fəaliyyət göstərir.

Hidrologiyası

Adaların böyük hissəsi buzla örtülüdür. Burada buzlaq məşhəlli göllər vardır. Onlar ilik böyük hissəsi buzlarla örtülü olur.

Göllər

Adalarda çoxlu sayda göllər vardır. Onların bir qisminin belə adı yoxdur. Ən iri gölləsi: Kosmiçeskoe, Lednoye, Melkoye, Severnoye, Utinoye və Şirşov.

Buzlaqlar

Buzlaqlar adaların 87 % ərazilərini əhatə edirlər. Buzlaqlar dəbizə doğru irəliləyirlər. Onların qalınlığı 100–500 m arasında dəyişir. Buzlaqlar 300 il ərzində yox olma ehtimalı vardır.

İqlimi

İqlimi arktikdir. Havanın orta illik temperaturu −12 °S (Rudolf adası); iyul ayının orta temperaturu -1,2 °S Sakit buxtasında (Quker adası), +1,6 °S Heys adası (burada dünyanın ən şimalda yerləşən meteoroloji stansiya olan Krenkeya adına stansiya fəaliyyət göstərir), yanvar ayında isə −24 °S (ən aşağı temperatur −52 °S) təşkil edir. Küləyin güçü 40 m/s, illik yağıntının miqdarı 200–300 mm-dən 500–550 mm qədər olur.

Enliyə görə göstəricilər. 78° 80° 82° 1872—73 1881—82 1895—96 illər Sentyabr —9,4° — — 6,7° Oktyabr —16,9° —12,8° —18,3° Noyabr —25,0° —18,5° —25,0° Dekabr —30,5° —15,1° —25,0° Yanvar —22,6° —32,1° —25,6° Fevral —34,9° —32,6° —23,3° Mart —32,0° —18,6° —12,2° Aprel —22,1° —18,5° —28,9° May —9,2° —5,6° —4,5° İyun —0,7° — —1,1° İyul 1,5° — 0,0° Avqust 0,3° — —1,7° Orta illik —16,8° — —14,4° --->

Flora və Fauna

Bitkilər aləmi əsasən Mamır və Şibyələrdən ibarətdir. Burada həmcinin Qütb söyüdü, Daşdələn, Yastıqotu, Qütb laləsi kimi bitkilərə rast gəlinir. Məməlilərdən quruda Ağ ayı və Qütb tülküsüə rast gəlinir. Sularında Halqaşəkilli suiti, Saqqallı suiti, Pagophilus, Morj, Narval və Ağ balina. Üstəlik 26 növ quşa rast gəlinir Təmizçilər, Qütb qağayısı, Ağ qağayı və d. Yayda isə quşlar koloniyalar əmələ gətirir.

İnkişaf perespektivliyi

  • 12 oktyabr 2004 ildə Aleksandr Torpağında xaritə lovhəsi qoyulmuşdur. Burada Rusiyanın Artikanın XXI əsrdə tətqiqi bazası yaradılması planlaşdırılır.
  • 12 sentyabr 2008-ci ildə Aleksandr adasında Rusiyanın Təhlükəsizlik Soveti toplanmışdır.

İstinadlar

  1. Exploring Polar Frontiers: A Historical Encyclopedia — A To L and M To Z. William James Mills. 2 vol. Santa Barbara, CA: ABC CLIO, 2003. ISBN 1-57607-422-6, стр. 507
  2. Kapitan Kuçievin adası
  3. ↑ "Экспедиция ААНИИ зафиксировала новый остров архипелага Земля Франца-Иосифа". 2012-09-11. İstifadə tarixi: 11 сентября 2012. (#text_ignored)
  4. Topoqrafik xəritə
  5. Крюков В. Д., Зацепин Е. Н., Сергеев М. Б. Исторический очерк Полярной морской геологоразведочной экспедиции. "Разведка и охрана недр" №8 2012 г.
  6. Самое северное отделение Почты России.
  7. Rusiya poçtu

Ədəbiyyat

  • Саватюгин Л.М., Дорожкина М.В. Архипелаг Земля Франца-Иосифа: история, имена и названия. — СПб.: ААНИИ, 2012. — 484 с. — ISBN 978-5-98364-054-2

Mənbə

  • Frans-İosif Torpağı
  • Земля Франца-Иосифа в фотографиях
  • Земля Франца-Иосифа в фотографиях (2007)
  • Земля Франца-Иосифа в фотографиях (88-91 г.)
  • "Суровый край настраивает на серьёзный лад". Новости. НТВ. 2008-09-13. İstifadə tarixi: 2014-07-17.
  • Ледовый аэродром на ЗФИ Arxivləşdirilib 2018-07-02 at Archive.today

September 04, 2021
frans, iosif, torpağı, şimal, buzlu, okean, sularında, avropa, qitəsinin, şimalında, yerləşən, arxipelaq, rusiyanın, arktikada, yerləşən, ərazisi, inzibati, cəhətdən, arxangelsk, vilayəti, primorski, rayonu, ərazisinə, daxildir, arxipelaq, adadan, ibarətdir, ü. Frans Iosif Torpagi Simal Buzlu okean sularinda Avropa qitesinin simalinda yerlesen arxipelaq Rusiyanin arktikada yerlesen erazisi Inzibati cehetden Arxangelsk vilayeti Primorski rayonu erazisine daxildir Arxipelaq 192 adadan ibaretdir Umumi sahesi 16 134 km teskil edir Frans Iosif Torpagirus Zemlya Franca IosifaUmumi melumatlarAdalarin sayi 192En boyuk adasi Qeorq TorpagiUmumi sahesi 16134 km Hundur noqtesi 620 mEhalisi 0 neferYerlesmesi80 40 00 sm e 54 50 00 s u Olke RusiyaVilayet ArxangelskAkvatoriya Barens deniziSimal Buzlu okeanFrans Iosif TorpagiFrans Iosif Torpagi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Acilisi 2 Arasdirilmasi 3 Rusiya erazisi elan edilmesi 4 Cografiyasi 5 Geologiyasi 6 Ehalisi 7 Hidrologiyasi 7 1 Goller 7 2 Buzlaqlar 8 Iqlimi 9 Flora ve Fauna 10 Inkisaf perespektivliyi 11 Istinadlar 12 Edebiyyat 13 MenbeAcilisi Redakte Peykden cekilis Pyotr Alekseevic Korotkin 1871 ci ilde Rusiya Cografiya Cemiyyetine arxipelaqin tetqiqati meqsedi ile oz teklifini vermisdir Ancaq hokumet onun teklifini maliyye catismazligi sebebinden qebul etmir Frans Iosif Torpagi Avstriya Macaristan ekspedisiyasi rehberi Karl Veyprext ve Yulis Pyer terefinden Admiral Tegetthoff sxunu alm Admiral Tegetthoff 1 ile askarlanir Onlar 1872 ci ilde Simal deniz yolunun acilisi meqsedi ile yola cixirlar ancaq Simal Torpaginin simal qerbinde buzlarin qalinlasmasi sebebinden irelileye bilmirler Buradan onlar qerbe istiqametlenirler 30 avqust 1873 ilde xeritelerde eksini tapmayan torpagi askarlayirlar Bu zaman adalar Karl Veyprext ve Yulis Pyer terefinden arasdirilir Pyer hetta 1874 ci ilin aprelinde 82 5 s e qeder irelileye bilir O bu arxipelaqin genis erazilerini arasdirir ve onlari xeriteye salir Onlar yeni askarlanmis erazini Avstriya Macaristan imperatoru I Frans Iosifin serefine adlandirirlar Arasdirilmasi Redakte Sahilde yerlesen ada Qallya adasindaki Teqethoff burnu Veyprext ve Pyer 1873 ilde onlar axipelaqin cenubunu tetqiq edirler 1874 ci ilin yazinda ise cenubdan simal istiqametinde eraziti tam tetqiq edirler Onlar adalarin ilk xeritesini tertuq edirler 1881 1882 illerde arxipelaqi sotlandiyali Benjamin Li Smit Eyra yaxtasinda ziyaret etmisdir Cekson Federik 1895 97 illerde arxipelaqin cenub merkez ve cenub qerb hissesini tetqiq edir Burada coxlu sayda adalar askarlanir Bu erefede simal serq ve orta hisseleri Nansen ve Yoxansen 1895 ci ilde Cekson adasinda qislamali olur O arxipelaqin simalina irelileyerek burada yerlesen kicik adalardan bimalda artiq torpagin olmamasina tam emin olur 1896 ci ilin iyun ayinda Ceksonun Nortbruk adasinda yerlesen qislama yerini askarlayir 1898 ci ilde amerikali jurnalist Volter Uellman qis aylari Frans Iosif Torpagina gelir Hedef qutbe catmaq olur O Qallya adasinda yerlesir Vilcek adasinda ise amerikan norvec ekspedisiyasinin iki emekdasi qisi kecirir Bu zaman ekspedisiya uzvlerinden olan Bernt Bentsen qislama dovru vefat edir 1899 ci ilin yazinda onlar ancaq 82 s e qeder hereket edirler Uzaga getmek mumkunsuz olur Bolduin ise arxipelaqin cenub serq hissesini arasdirir ve serqe dogru torpagin olmamasini mueyyen edir Kani ir muddet sonra 86 33 s e qeder gele bilmisdi O Rudolf adasindan simala irelileyir ve Kral oskar adasindan sonra torpagin olmamasina sahid olur 1901 ci ilde arxipelaqin cenub cenub qerb sahillerinde vise admiral Stepan Makarov olmusdur 1901 1902 illerde Bolduin Siqler ve 1903 1905 illerde ise Sinqler Fial ekspedisiyalari teskil edilir Ekspedisiyabin hedefi qutbe catmaq olmusdur 1913 1914 illerde Qukera adasinda Qeorqiy Yakovlevic Sedovun ekspedisiyasi qislamisdir O Rudolf adasinda vefat etmisdir Rusiya erazisi elan edilmesi Redakte1914 ci ilde arxipelaqi Isak Ibrahimovic Islyamovun ekspedisiyasi ziyaret edir O adada rus bayragini sancir ve orani Rusiyanin erazisi elan edir 1929 Qukera adasi Tixoy buxtasina ilk Sovet elmi ekspedisiyasi teskil edilir Bundan sonra her il bu tip ekspedisiyalar teskil edilirdi 1931 ci ilde Tixoy burnunda alman Qraf Seppelin dirijabli ve sovet Maliqin buzqiran gemisi poct mubadilesi aparmislar Xeritenin fraqmenti 2008 ci ilde Yamal buzqiran gemisinde edilen eksedisiya zamani Nortbruk adasindan ayrilaraq musteqil adaya cevrilen yeni ada askarlanir Yeni cografi obyekt Yuri Kuciyev adasi adlandirilmisdir Ada arktikada gemi kapitani olan Yuri Kuciyevin serefine adlandirilib 2 10 sentyabr 2012 ilde Rusiyanin Artik ve Antartik ekspedisiyasi Rusiya atom sualti qayiginda Nortbruk adasindan ayrilan yeni adani askarlamislar 3 Cografiyasi RedakteFrans Iosif Torpagi dunyanin simal qutbune en yaxin erazilerinden biri hesab edilir Arxipelaqin terkibine 192 ada daxildir 3 Umumi sahesi 16134 km teskil edir Uc hisseye bolunur serq hisse birbirinden Avstriya bogazi ile ayrilir iri adalar Vilcek Torpagi 2 0 min km Qrehem Bell 1 7 min km merkezi hisse ise Avstriya bogazi ile Britaniya kanali arasinda yerlesen ve Qeorq Torpagi 2 9 min km kimi adaninda daxil oldugu eraziler Sethleri platoya benzerdir Orta hundurluk 400 490 m arxipelaqin en hundur noqtesi 620 m teskil edir Rudolf adasinda yerlesen Fliqeli burnu Rusiyanin en ucqar noqtesi hesab edilir 4 Meri Harmsuort burnu arxipelaqin qerb Lamon adasi cenub Olni burnu serq ucqar noqteleridir OGeologiyasi RedakteAdalarin boyuk qismi qumlardan ibaretdir Bazalt tebeqeso sethde yerlesir Flora burnu yaxinliginda qonur komur askarlanmisdir Adalarin esas faydali qazintilari das komur fosforit titan ve diger nadir metallar vardir 5 Ehalisi Redakte Arxipelaqda daimi ehali yasamir Burada inzibati merkez xususiyyeti dasiyan menteqe yoxdur Burada insanlar esasen elmi tetqiqat isleri aparaq alimler meteorologiya stansiyasi emekdaslari ve Rusiya Federasiyasinin serhed menteqesinde xidmet eden esgerlerden ibaretdir Xeysa adasinda 2005 ci ilde dunyanin simal qutbune en yaxin erazide poct menteqesi acilmisdir 10 11 saat ikinci ucuncu dorduncu ve besinci gunler fealiyyet gostermelidir 6 7 Aleksandra Torpagi ve Rudolf adasinda qutb stansiyasi fealiyyet gosterir Heys adasida 1957 ci ilden geofiziki abservatoriya fealiyyet gosterir Hidrologiyasi RedakteAdalarin boyuk hissesi buzla ortuludur Burada buzlaq meshelli goller vardir Onlar ilik boyuk hissesi buzlarla ortulu olur Goller Redakte Adalarda coxlu sayda goller vardir Onlarin bir qisminin bele adi yoxdur En iri gollesi Kosmiceskoe Lednoye Melkoye Severnoye Utinoye ve Sirsov Buzlaqlar Redakte Buzlaqlar adalarin 87 erazilerini ehate edirler Buzlaqlar debize dogru irelileyirler Onlarin qalinligi 100 500 m arasinda deyisir Buzlaqlar 300 il erzinde yox olma ehtimali vardir Iqlimi RedakteIqlimi arktikdir Havanin orta illik temperaturu 12 S Rudolf adasi iyul ayinin orta temperaturu 1 2 S Sakit buxtasinda Quker adasi 1 6 S Heys adasi burada dunyanin en simalda yerlesen meteoroloji stansiya olan Krenkeya adina stansiya fealiyyet gosterir yanvar ayinda ise 24 S en asagi temperatur 52 S teskil edir Kuleyin gucu 40 m s illik yagintinin miqdari 200 300 mm den 500 550 mm qeder olur Enliye gore gostericiler 78 80 82 1872 73 1881 82 1895 96 iller Sentyabr 9 4 6 7 Oktyabr 16 9 12 8 18 3 Noyabr 25 0 18 5 25 0 Dekabr 30 5 15 1 25 0 Yanvar 22 6 32 1 25 6 Fevral 34 9 32 6 23 3 Mart 32 0 18 6 12 2 Aprel 22 1 18 5 28 9 May 9 2 5 6 4 5 Iyun 0 7 1 1 Iyul 1 5 0 0 Avqust 0 3 1 7 Orta illik 16 8 14 4 gt Flora ve Fauna RedakteBitkiler alemi esasen Mamir ve Sibyelerden ibaretdir Burada hemcinin Qutb soyudu Dasdelen Yastiqotu Qutb lalesi kimi bitkilere rast gelinir Memelilerden quruda Ag ayi ve Qutb tulkusue rast gelinir Sularinda Halqasekilli suiti Saqqalli suiti Pagophilus Morj Narval ve Ag balina Ustelik 26 nov qusa rast gelinir Temizciler Qutb qagayisi Ag qagayi ve d Yayda ise quslar koloniyalar emele getirir Inkisaf perespektivliyi Redakte12 oktyabr 2004 ilde Aleksandr Torpaginda xarite lovhesi qoyulmusdur Burada Rusiyanin Artikanin XXI esrde tetqiqi bazasi yaradilmasi planlasdirilir 12 sentyabr 2008 ci ilde Aleksandr adasinda Rusiyanin Tehlukesizlik Soveti toplanmisdir Istinadlar Redakte Exploring Polar Frontiers A Historical Encyclopedia A To L and M To Z William James Mills 2 vol Santa Barbara CA ABC CLIO 2003 ISBN 1 57607 422 6 str 507 Kapitan Kucievin adasi 1 2 Ekspediciya AANII zafiksirovala novyj ostrov arhipelaga Zemlya Franca Iosifa 2012 09 11 Istifade tarixi 11 sentyabrya 2012 text ignored Topoqrafik xerite Kryukov V D Zacepin E N Sergeev M B Istoricheskij ocherk Polyarnoj morskoj geologorazvedochnoj ekspedicii Razvedka i ohrana nedr 8 2012 g Samoe severnoe otdelenie Pochty Rossii Rusiya poctuEdebiyyat RedakteSavatyugin L M Dorozhkina M V Arhipelag Zemlya Franca Iosifa istoriya imena i nazvaniya SPb AANII 2012 484 s ISBN 978 5 98364 054 2Menbe RedakteFrans Iosif Torpagi Zemlya Franca Iosifa v fotografiyah Zemlya Franca Iosifa v fotografiyah 2007 Zemlya Franca Iosifa v fotografiyah 88 91 g Surovyj kraj nastraivaet na seryoznyj lad Novosti NTV 2008 09 13 Istifade tarixi 2014 07 17 Ledovyj aerodrom na ZFI Arxivlesdirilib 2018 07 02 at Archive todayMenbe https az wikipedia org w index php title Frans Iosif Torpagi amp oldid 6071657, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.