fbpx
Wikipedia

Nikolay Danilevski

Aprel 02, 2023

Nikolay Yakovleviç Danilevski (rus. Никола́й Я́ковлевич Даниле́вский; 4 (16) dekabr 1822 və ya 28 noyabr (10 dekabr) 1822, Livnı qəzası[d], Orlov quberniyası[d], Rusiya imperiyası – 7 (19) noyabr 1885, Tiflis) — rus sosioloqu.

Nikolay Danilevski
rus. Николай Яковлевич Данилевский
Doğum tarixi 4 (16) dekabr 1822 və ya 28 noyabr (10 dekabr) 1822
Doğum yeri
Vəfat tarixi 7 (19) noyabr 1885 (62 yaşında)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Elm sahələri fəlsəfə, sosiologiya, geosiyasət, kulturologiya
Təhsili
  • Çarskoselsk liseyi[d]
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Əsas ideyaları

Rus alimlərindən Nikolay Yakovleviç Danilevski (1822–1885) tərəfindən aparılan sivilizasiyaların təsnifatı 5 əsas amilə söykənirdi: vahid dil birliyi, siyasi müstəqillik, qarşılıqlı təsir, tədrici inkişaf mərhələləri və müxtəlif etnik köklərin birləşməsi. O, dünyada özünəməxsusluğu ilə seçilən cəmiyyətləri "mədəni tarixi tiplər" adlandırırdı və onları tarix səhnəsində əsas subyektlər hesab edirdi. Onun təqdim etdiyi bəşər cəmiyyətinin "mədəni-tarixi tip"lərə bölgüsü (N.Danilevskinin təsnifatında 13 fərqli sivilizasiya tipi fərqləndirilir: Misir, Çin, Semit, Hind, İran, Yəhudi, Yunan, Roma, Ərəb, German-Roman, Slavyan və artıq məhv olmuş Meksika və Peru) sivilizasiyaların inkişaf tarixinin çoxnövlüyünün nümunəsini ortaya qoymuş oldu.

Bu yerdə məşhur alimin slavyan və türk mədəni tiplərini necə xarakterizə etməsinə də qısaca toxunmaq istərdik. Belə ki, Danilevskinin Slavyan sivilizasiyasının xarakteristikası və gələcəyi ilə bağlı özünəməxsus geosiyasi yanaşması var idi. O, bütün slavyan xalqlarını bir mədəni tipə aid edərək, onların birləşməsinin və paytaxtı keçmiş Bizansın mərkəzi Konstantinopol (o, Konstantinopolu Çarqorod adlandırırdı) olmaqla vahid dövlət yaratmasının zəruriliyini qeyd edirdi. Slavyanofil müəllifin türklərin sivilizasiya qruplaşmalarında rolu ilə bağlı mövqeyi isə daha çox təmsil etdiyi slavyanofillərin şovinist-millətçi hisslərindən irəli gəlirdi. Belə ki, o, "Rusiya və Avropa" kitabında yazırdı: "Günəş sistemində planetlərlə bərabər zaman-zaman ortaya çıxan və sonra da kosmik məkanda itib-batan kometalar olduğu kimi, bəşəriyyət tarixində də müsbət yönlü mədəni tiplər və ya müstəqil sivilizasiyalardan əlavə müvəqqəti ortaya çıxan və öz həmyaşıdlarına əsaslı təsir göstərən fenomenlər mövcuddur. Bunlar hunlar, monqollar, türklər kimi öz dağıdıcı yürüşləri ilə ölümlə mübarizə aparan sivilizasiyaların qalıqlarını məhv edərək heç nədən yarandıqları kimi də sakitcə tarix səhnəsində gizlənirlər. Onları insan cəmiyyətinin mənfi üzvləri adlandırmaq olar".

Nikolay Danilevski də Rusiyanın Qərbə yad olmasının səbəbini sivilizasiyalar arasındakı prinsipial fərqlərin olması ilə əlaqələndirirdi. O, "Rusiya və Avropa" kitabında yazırdı: "Avropa bizi özününkü qəbul etmir. Avropalılar Rusiya və slavyanlarda təkcə yad deyil, həm də düşmən obrazı görürlər". Qatı slavyançılıq ruhunda çıxış edən müəllifin Türk sivilizasiya daşıyıcılarına qarşı münasibəti də birmənalı deyildi. O, türkləri sivilizasiya yaradıcısı deyil, yalnız tarixin müəyyən mərhələsində gedən proseslərə təsir edən etnos kimi qiymətləndirirdi və germanlarla bərabər türkləri də slavyanların əsas rəqibi hesab edirdi. Panslavizm ideoloqu Rusiyanı bütün slavyan xalqlarının milli və dini maraqlarının müdafiəçisi kimi təqdim edir, onları Rusiyanın ətrafında birləşməyə və birgə mübarizə nəticəsində Osmanlı hökmranlığından azad olmağa çağırırdı. Bununla belə,

N.Y.Danilevski slavyanların romano-germanlarla mübarizəsində Türk sivilizasiyası daşıyıcılarının xidmətlərinə də toxunurdu. Onun fikrincə, Pribaltikada, Moraviyada slavyanların germanlaşdırılması prosesinin getdiyi bir şəraitdə uqor və türk tayfalarının şərqdən hücumu bu prosesin qarşısını almışdır. Alim bu qənaətə gəlmişdir ki, türklər və uqor tayfaları slavyan tarixində mühüm rol oynayırlar və onlar slavyanların germanlaşmasının qarşısında başlıca maneə olmuşlar.

Avrasiyaçılar N.Y.Danilevskini nə qədər ideoloji rəhbər hesab etsələr belə, onların bəzi ideyalarının heç uyğun gəlmədiyini, tam fərqli olduğunu da müşahidə edirik. Belə ki, Danilevski Rusiyanı, Avrasiyanı, bütün slavyanları bir mədəni tipdə birləşdirərək slavyan mədəni-tarixi tipi kimi, Avrasiyaçılar isə Rusiyanı və rusları fərqli mədəniyyət və sivilizasiyaların sintezindən yaranmış "özünəməxsus Avrasiya mədəniyyətinin daşıyıcısı" kimi dəyərləndirirlər. Avrasiyaçıların yanaşmasında ruslar digər slavyan xalqlarından daha çox Şərq mənşəli monqol, Turan xalqları ilə siyasi-mədəni əlaqədə yaranmış sivilizasiyanı təmsil edirlər.

İstinadlar

  1. ↑ Böyük Rusiya Ensiklopediyası (rus.). Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
  2. ↑ https://www.britannica.com/biography/Nikolay-Yakovlevich-Danilevsky.
  3. ↑ Russian Writers 1800-1917: Tome 2 (rus.). / под ред. П. А. Николаев Москва: Большая российская энциклопедия, 1992.Т. 2. 623 с. ISBN 5-85270-064-9, 5-85270-011-8
  4. ↑ Данилевский Николай Яковлевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  5. Данилевский Николай Яковлевич. Россия и Европа. Взгляд на культурные и политические отношения Славянского мира к Германо-Романскому. http://new.runivers.ru/bookreader/book10067/#page/1/mode/1up стр. 92
  6. Yenə orda, səh.94.
  7. Данилевский Н.Я. Россия и Европа. Москва:. Глаголь,1991, стр.50
  8. Данилевский Н.Я. Россия и Европа. Взгляд на культурные и политические отношения Славянского мира к Германо-Романскому. http://new.runivers.ru/bookreader/book10067/#page/1/mode/1up стр. 98; 246
  9. Yenə orda, səh. 388

Xarici keçidlər

Aprel 02, 2023
nikolay, danilevski, nikolay, yakovleviç, danilevski, Никола, ковлевич, Даниле, вский, dekabr, 1822, noyabr, dekabr, 1822, livnı, qəzası, orlov, quberniyası, rusiya, imperiyası, noyabr, 1885, tiflis, sosioloqu, Николай, Яковлевич, Данилевскийdoğum, tarixi, dek. Nikolay Yakovlevic Danilevski rus Nikola j Ya kovlevich Danile vskij 4 16 dekabr 1822 1 ve ya 28 noyabr 10 dekabr 1822 2 3 Livni qezasi d Orlov quberniyasi d Rusiya imperiyasi 1 7 19 noyabr 1885 Tiflis 4 rus sosioloqu Nikolay Danilevskirus Nikolaj Yakovlevich DanilevskijDogum tarixi 4 16 dekabr 1822 1 ve ya 28 noyabr 10 dekabr 1822 2 3 Dogum yeri Livni qezasi d Orlov quberniyasi d Rusiya imperiyasi 1 Vefat tarixi 7 19 noyabr 1885 62 yasinda Vefat yeri Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasi 4 Vetendasligi Rusiya imperiyasiElm saheleri felsefe sosiologiya geosiyaset kulturologiyaTehsili Carskoselsk liseyi d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Esas ideyalari 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerHeyati RedakteEsas ideyalari RedakteRus alimlerinden Nikolay Yakovlevic Danilevski 1822 1885 terefinden aparilan sivilizasiyalarin tesnifati 5 esas amile soykenirdi vahid dil birliyi siyasi musteqillik qarsiliqli tesir tedrici inkisaf merheleleri ve muxtelif etnik koklerin birlesmesi O dunyada ozunemexsuslugu ile secilen cemiyyetleri medeni tarixi tipler adlandirirdi ve onlari tarix sehnesinde esas subyektler hesab edirdi Onun teqdim etdiyi beser cemiyyetinin medeni tarixi tip lere bolgusu N Danilevskinin tesnifatinda 13 ferqli sivilizasiya tipi ferqlendirilir Misir Cin Semit Hind Iran Yehudi Yunan Roma Ereb German Roman Slavyan ve artiq mehv olmus Meksika ve Peru sivilizasiyalarin inkisaf tarixinin coxnovluyunun numunesini ortaya qoymus oldu 5 Bu yerde meshur alimin slavyan ve turk medeni tiplerini nece xarakterize etmesine de qisaca toxunmaq isterdik Bele ki Danilevskinin Slavyan sivilizasiyasinin xarakteristikasi ve geleceyi ile bagli ozunemexsus geosiyasi yanasmasi var idi O butun slavyan xalqlarini bir medeni tipe aid ederek onlarin birlesmesinin ve paytaxti kecmis Bizansin merkezi Konstantinopol o Konstantinopolu Carqorod adlandirirdi olmaqla vahid dovlet yaratmasinin zeruriliyini qeyd edirdi Slavyanofil muellifin turklerin sivilizasiya qruplasmalarinda rolu ile bagli movqeyi ise daha cox temsil etdiyi slavyanofillerin sovinist milletci hisslerinden ireli gelirdi Bele ki o Rusiya ve Avropa kitabinda yazirdi Gunes sisteminde planetlerle beraber zaman zaman ortaya cixan ve sonra da kosmik mekanda itib batan kometalar oldugu kimi beseriyyet tarixinde de musbet yonlu medeni tipler ve ya musteqil sivilizasiyalardan elave muveqqeti ortaya cixan ve oz hemyasidlarina esasli tesir gosteren fenomenler movcuddur Bunlar hunlar monqollar turkler kimi oz dagidici yurusleri ile olumle mubarize aparan sivilizasiyalarin qaliqlarini mehv ederek hec neden yarandiqlari kimi de sakitce tarix sehnesinde gizlenirler Onlari insan cemiyyetinin menfi uzvleri adlandirmaq olar 6 Nikolay Danilevski de Rusiyanin Qerbe yad olmasinin sebebini sivilizasiyalar arasindaki prinsipial ferqlerin olmasi ile elaqelendirirdi O Rusiya ve Avropa kitabinda yazirdi Avropa bizi ozununku qebul etmir Avropalilar Rusiya ve slavyanlarda tekce yad deyil hem de dusmen obrazi gorurler 7 Qati slavyanciliq ruhunda cixis eden muellifin Turk sivilizasiya dasiyicilarina qarsi munasibeti de birmenali deyildi O turkleri sivilizasiya yaradicisi deyil yalniz tarixin mueyyen merhelesinde geden proseslere tesir eden etnos kimi qiymetlendirirdi ve germanlarla beraber turkleri de slavyanlarin esas reqibi hesab edirdi Panslavizm ideoloqu Rusiyani butun slavyan xalqlarinin milli ve dini maraqlarinin mudafiecisi kimi teqdim edir onlari Rusiyanin etrafinda birlesmeye ve birge mubarize neticesinde Osmanli hokmranligindan azad olmaga cagirirdi 8 Bununla bele N Y Danilevski slavyanlarin romano germanlarla mubarizesinde Turk sivilizasiyasi dasiyicilarinin xidmetlerine de toxunurdu Onun fikrince Pribaltikada Moraviyada slavyanlarin germanlasdirilmasi prosesinin getdiyi bir seraitde uqor ve turk tayfalarinin serqden hucumu bu prosesin qarsisini almisdir Alim bu qenaete gelmisdir ki turkler ve uqor tayfalari slavyan tarixinde muhum rol oynayirlar ve onlar slavyanlarin germanlasmasinin qarsisinda baslica manee olmuslar 9 Avrasiyacilar N Y Danilevskini ne qeder ideoloji rehber hesab etseler bele onlarin bezi ideyalarinin hec uygun gelmediyini tam ferqli oldugunu da musahide edirik Bele ki Danilevski Rusiyani Avrasiyani butun slavyanlari bir medeni tipde birlesdirerek slavyan medeni tarixi tipi kimi Avrasiyacilar ise Rusiyani ve ruslari ferqli medeniyyet ve sivilizasiyalarin sintezinden yaranmis ozunemexsus Avrasiya medeniyyetinin dasiyicisi kimi deyerlendirirler Avrasiyacilarin yanasmasinda ruslar diger slavyan xalqlarindan daha cox Serq menseli monqol Turan xalqlari ile siyasi medeni elaqede yaranmis sivilizasiyani temsil edirler Istinadlar Redakte 1 2 3 4 Boyuk Rusiya Ensiklopediyasi rus Moskva Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 1 2 https www britannica com biography Nikolay Yakovlevich Danilevsky 1 2 Russian Writers 1800 1917 Tome 2 rus pod red P A Nikolaev Moskva Bolshaya rossijskaya enciklopediya 1992 T 2 623 s ISBN 5 85270 064 9 5 85270 011 8 1 2 Danilevskij Nikolaj Yakovlevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Danilevskij Nikolaj Yakovlevich Rossiya i Evropa Vzglyad na kulturnye i politicheskie otnosheniya Slavyanskogo mira k Germano Romanskomu http new runivers ru bookreader book10067 page 1 mode 1up str 92 Yene orda seh 94 Danilevskij N Ya Rossiya i Evropa Moskva Glagol 1991 str 50 Danilevskij N Ya Rossiya i Evropa Vzglyad na kulturnye i politicheskie otnosheniya Slavyanskogo mira k Germano Romanskomu http new runivers ru bookreader book10067 page 1 mode 1up str 98 246 Yene orda seh 388Xarici kecidler Redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Nikolay Danilevski amp oldid 5977185, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.