fbpx
Wikipedia

Sadıq bəy Ağabəyzadə

Avqust 17, 2021

Sadıq bəy Ağabəyzadə (15 mart 1865(1865-03-15), Göyçay, Bakı quberniyası – 9 oktyabr 1944(1944-10-09), Lvov) — general-mayor, şərqşünas alim, Azərbaycan polisinin qurucusu və islahatçısı, Azərbaycan Demokratik Respublikasının Daxili işlər nazirinin müavini.

Sadıq bəy Ağabəyov
Məhəmməd Sadıq bəy Hacı İsmayıl oğlu Ağabəyzadə

Sadıq bəy Ağabəyzadə
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirinin müavini
23 oktyabr, 1918 — dekabr, 1919
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Göyçay, Göyçay qəzası, Bakı quberniyası, Qafqaz canişinliyi, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi (79 yaşında)
Vəfat yeri Lvov, Ukrayna SSR, SSRİ
Dəfn yeri
  • Lıçakov qəbiristanlığı[d]
Hərbi xidmət
Rütbəsi general-mayor
Döyüşlər
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi şərqşünaslıq
Elmi dərəcəsi professor

Həyatı

Sadıq bəy Ağabəyzadə 1865-ci il mart ayının 15-də Bakı quberniyasının Göyçay şəhərində dünyaya gəlmişdir. 1883-cü ildə Bakı Real Məktəbini bitirmişdir. Məktəbi bitirdikdən sonra Peterburq şəhərində II Konstantinov hərbi məktəbinə daxil olmuşdur.

1886-cı ildə, Qafqazda podporuçik (çar ordusunda hərbi rütbə) rütbəsində xidmət etməyə başlamışdır. 10 il keçdikdən sonra, 1896-ci ildə imtahanlarını müvəffəqiyyətlə vermiş, Baş ştab nəzdində, Sankt-Peterburq şəhərində Şərq dilləri institutuna qəbul olunmuşdur. Həmin institutu bitirdikdən sonra, 1899-cu ildə hərbi xidmət keçmək üçün Türküstan vilayətinə göndərilmişdir.

Xidməti

1913-cü ildə Sadıx bəy xəstəliyinə görə General-mayor rütbəsində istefaya çıxmışdır. O, Türkmənistanda, hərbi xidmət keçdiyi müddət ərzində, bir şəqşünas alim kimi xalq rəvayətlərinin, dastanlarının və əfsanələrinin toplanması ilə məşğul olmuşdur. Böyük əmək nəticəsində Sadıq bəy "Türkmən Ləhcəsi" dərsliyini nəşr etdirmişdir. Bu xidmətinə görə Buxara əmiri onu xüsusi fərmanla mükafatlandırmışdır. Təqaüdə çıxdıqdan sonra Sadıq bəy əmin idi ki, onun hərbi karyerası başa çatdı və ömrünün qalan hissəsini doğma Göyçayda keçirmək ona qismət olacaq. Lakin I Dünya Müharibəsi onun həyatını dəyişmişdir. Sadıq bəy andına sadiq qalaraq müharibəyə könüllü yollanmışdır. Qafqaz, sonra isə Ukrayna cəbhəsində döyüşlərdə iştirak etmişdir. 1916-cı ildə Sadıq bəy öz vətəninə qayıtmış və Göyçay şəhərində valideynlərinin yanında yaşamağa başlamışdır.

AXC dövründə fəaliyyəti

1918-ci ilin 23 oktyabrında, Azərbaycan Demokratik Respublikası hökumətinin qərarı ilə Sadıq bəy Daxili işlər nazirinin müavini vəzifəsinə təyin edilmişdir. Bu vəzifədə o 1919-cu ilin dekabr ayına qədər fəaliyyət göstərmişdir.

Sadıq bəy Ağabəyzadə tərəfindən polis işçi rütbələrinin təsnifat sistemi işlənib hazırlanmışdır. 1919-cu ildə Azərbaycanda polis işçilərinin ümumi sayı 9661 nəfərə çatmışdır, onların 498-i 1-ci rütbəli şəhər polisi, 5089-u 2-ci rütbəli şəhər polisi, 242-i 1-ci rütbəli post polisi, 243-ü isə 2-ci rütbəli post polisi idi.

1919-cu il oktyabrın əvvəlində, hökumətin tapşırığı ilə Sadıq bəy Batumi şəhərində ABŞ prezidentinin şəxsi nümayəndəsi general Ceyms Xarbortu qarşılamışdır. Sadıq bəy oktyabrın 4-10-na kimi prezident nümayəndəsini müşayiət etmiş və onu mühafizəçi ilə təmin etmişdir. Bakıya gələrkən general Xarbort Hacı Zeynalabdin Tağıyevin evində qonaq olmuşdur. Deyirlər ki, general Harbord gəlişinə həsr olunmuş ziyafətlərin birində, o, şəxsən müəyyən səbəblərdən ziyafətdə iştirak etməyən Sadıq bəyin sağlığına tost demişdir. O, öz tostunda qeyd etmişdir ki, Sadıq bəy yüksək intelektual imkanlara malik olan bir insandır və o, hərbçilər arasında belə yüksək təhsilli və maraqlı insana rast gəlməmişdir.

Sovet işğalından sonrakı həyatı

Azərbaycan Demokratik Respublikası süquta uğradıqdan sonra Sadıq bəy ailəsi ilə birlikdə Türkiyəyə mühacirət etmiş və İstanbulda qohumları ilə yaşamışdır. Sonra Parisə köçmüş və iki il Sorbon şəhərində fars və türk dillərini tədris etmişdir.

Parisdə alim-şərqşünas taleyin bir zərbəsinə məruz qalmışdır - istəkli həyat yoldaşı Gülnarəni itirmişdir. O, Parisin müsəlman qəbirstanlığında dəfn olunmuşdur.

Bu hadisədən sonra alimi Parislə heç bir şey bağlamamış və o, 1927-ci ilin fevral ayında Ziqmunt Smoqojevskinin dəvəti ilə Lvov şəhərinə köçmüşdür. O, Lvov universitetinin fəlsəfə fakultəsində işləmiş, lakin az sonra Lvov Ali Ticarət məktəbində türk, fars və ərəb dillərini tədris etmiş, eyni zamanda polyak və ukrayna dillərini öyrənmişdir.

Ziqmunt Smoqojevski, V. Kotviç və Sadıq bəy Ağabəyzadə şərqşünaslıq məktəbinin özəyini təşkil etmişlər. Bu məktəb sonralar Lvovsko-Peterburqskiy adlandırılmışdır.

Lvov universitetində Sadıq bəy bir sıra fənnləri, o cümlədən türk dili (müasir və əski), fars, ərəb dilləri, ərəb qrammatikası, islamşünaslıq, müsəlman paleoqrafiya, kalliqrafiya və epiqrafiyası və s. tədris etmişdir.

1931-ci ildə Sadıq bəy Ağabəyzadə polyak dilində özünün türk dili dərsliyini, 1932-ci ildə elementar ərəb dili qrammatikasını (fonetika və morfologiya), (Ovqusta Peryenin "Yeni ədəb dili qrammatikası" ikinci nəşr əsasında yazılmış) nəşr etdirmişdir. Lvov şəhərində Sadıq bəyin bir sıra tələbələri olmuşdur. Onlardan Teofil Bolodimirski, Maryan Leviski, Omelyan Prisak, Tadeus Leviski, Frantişek Maxalski və başqalarını misal göstərmək olar.

Ölümü

Faşist işğalı zamanı hitlerçilər qocaman alimi öz mənzilindən çıxarmışlar. O, pis qızdırılan yerdə yaşamalı olmuşdur. Sadıq bəy Ağabəyzadə 1943-cü ildə ağır xəstələnmiş və 9 oktyabr 1944-cü ildə Lvov azad ediləndən sonra vəfat etmişdir. Son günlərində tələbəsi Olqa Bak və onun əri alimin qayğısını çəkmişlər.

Sadıq bəy Ağabəyzadə Lvovda, Liçakovski qəbiristanlığının 84-cü sırasında dəfn edilmişdir. Lvov şəhərində onun adını daşıyan küçə vardır. Həmçinin məzarı üzərində büstü vardır.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ "AXC hökumətinin generalı". Azadlıq. 31 January 2013. 19 February 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 19 February 2021.
  2. Fəridə Ağazadə (14 March 2020). "Azərbaycan polisinin qurucusu Məhəmməd Sadıq bəy Ağabəyzadə haqqında BİLMƏDİKLƏRİMİZ". 19 February 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 19 February 2021.
  3. "Azərbaycanın ilk polisi: Məhəmməd Sadıq bəy". yenisabah.az. 2 July 2020. İstifadə tarixi: 19 February 2021.
  4. Vilayət Quliyev (23 February 2013). "Sadıq bəy Ağabəyzadənin sahibsiz məzarı". 525-ci qəzet. 19 February 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 19 February 2021.
  5. "Generalımızın abidəsi Lvovda bərpa edildi". axar.az. 17 January 2017. 19 February 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 19 February 2021.

Xarici keçidlər

Avqust 17, 2021
sadıq, bəy, ağabəyzadə, mart, 1865, 1865, göyçay, bakı, quberniyası, oktyabr, 1944, 1944, lvov, general, mayor, şərqşünas, alim, azərbaycan, polisinin, qurucusu, islahatçısı, azərbaycan, demokratik, respublikasının, daxili, işlər, nazirinin, müavini, sadıq, bə. Sadiq bey Agabeyzade 15 mart 1865 1865 03 15 Goycay Baki quberniyasi 9 oktyabr 1944 1944 10 09 Lvov general mayor serqsunas alim Azerbaycan polisinin qurucusu ve islahatcisi Azerbaycan Demokratik Respublikasinin Daxili isler nazirinin muavini 1 Sadiq bey AgabeyovMehemmed Sadiq bey Haci Ismayil oglu AgabeyzadeSadiq bey AgabeyzadeAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Daxili Isler Nazirinin muavini23 oktyabr 1918 dekabr 1919Sexsi melumatlarDogum tarixi 5 mart 1865Dogum yeri Goycay Goycay qezasi Baki quberniyasi Qafqaz canisinliyi Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 9 oktyabr 1944 79 yasinda Vefat yeri Lvov Ukrayna SSR SSRIDefn yeri Licakov qebiristanligi d Herbi xidmetRutbesi general mayorDoyusler Birinci Dunya muharibesiElmi fealiyyetiElm sahesi serqsunasliqElmi derecesi professor Mundericat 1 Heyati 2 Xidmeti 3 AXC dovrunde fealiyyeti 4 Sovet isgalindan sonraki heyati 5 Olumu 6 Hemcinin bax 7 Istinadlar 8 Xarici kecidlerHeyati RedakteSadiq bey Agabeyzade 1865 ci il mart ayinin 15 de Baki quberniyasinin Goycay seherinde dunyaya gelmisdir 1883 cu ilde Baki Real Mektebini bitirmisdir Mektebi bitirdikden sonra Peterburq seherinde II Konstantinov herbi mektebine daxil olmusdur 1886 ci ilde Qafqazda podporucik car ordusunda herbi rutbe rutbesinde xidmet etmeye baslamisdir 10 il kecdikden sonra 1896 ci ilde imtahanlarini muveffeqiyyetle vermis Bas stab nezdinde Sankt Peterburq seherinde Serq dilleri institutuna qebul olunmusdur Hemin institutu bitirdikden sonra 1899 cu ilde herbi xidmet kecmek ucun Turkustan vilayetine gonderilmisdir 1 Xidmeti Redakte1913 cu ilde Sadix bey xesteliyine gore General mayor rutbesinde istefaya cixmisdir O Turkmenistanda herbi xidmet kecdiyi muddet erzinde bir seqsunas alim kimi xalq revayetlerinin dastanlarinin ve efsanelerinin toplanmasi ile mesgul olmusdur Boyuk emek neticesinde Sadiq bey Turkmen Lehcesi dersliyini nesr etdirmisdir Bu xidmetine gore Buxara emiri onu xususi fermanla mukafatlandirmisdir Teqaude cixdiqdan sonra Sadiq bey emin idi ki onun herbi karyerasi basa catdi ve omrunun qalan hissesini dogma Goycayda kecirmek ona qismet olacaq Lakin I Dunya Muharibesi onun heyatini deyismisdir Sadiq bey andina sadiq qalaraq muharibeye konullu yollanmisdir Qafqaz sonra ise Ukrayna cebhesinde doyuslerde istirak etmisdir 1916 ci ilde Sadiq bey oz vetenine qayitmis ve Goycay seherinde valideynlerinin yaninda yasamaga baslamisdir 1 AXC dovrunde fealiyyeti Redakte1918 ci ilin 23 oktyabrinda Azerbaycan Demokratik Respublikasi hokumetinin qerari ile Sadiq bey Daxili isler nazirinin muavini vezifesine teyin edilmisdir Bu vezifede o 1919 cu ilin dekabr ayina qeder fealiyyet gostermisdir Sadiq bey Agabeyzade terefinden polis isci rutbelerinin tesnifat sistemi islenib hazirlanmisdir 1919 cu ilde Azerbaycanda polis iscilerinin umumi sayi 9661 nefere catmisdir onlarin 498 i 1 ci rutbeli seher polisi 5089 u 2 ci rutbeli seher polisi 242 i 1 ci rutbeli post polisi 243 u ise 2 ci rutbeli post polisi idi 1919 cu il oktyabrin evvelinde hokumetin tapsirigi ile Sadiq bey Batumi seherinde ABS prezidentinin sexsi numayendesi general Ceyms Xarbortu qarsilamisdir Sadiq bey oktyabrin 4 10 na kimi prezident numayendesini musayiet etmis ve onu muhafizeci ile temin etmisdir Bakiya gelerken general Xarbort Haci Zeynalabdin Tagiyevin evinde qonaq olmusdur Deyirler ki general Harbord gelisine hesr olunmus ziyafetlerin birinde o sexsen mueyyen sebeblerden ziyafetde istirak etmeyen Sadiq beyin sagligina tost demisdir O oz tostunda qeyd etmisdir ki Sadiq bey yuksek intelektual imkanlara malik olan bir insandir ve o herbciler arasinda bele yuksek tehsilli ve maraqli insana rast gelmemisdir 1 Sovet isgalindan sonraki heyati RedakteAzerbaycan Demokratik Respublikasi suquta ugradiqdan sonra Sadiq bey ailesi ile birlikde Turkiyeye muhaciret etmis ve Istanbulda qohumlari ile yasamisdir Sonra Parise kocmus ve iki il Sorbon seherinde fars ve turk dillerini tedris etmisdir Parisde alim serqsunas taleyin bir zerbesine meruz qalmisdir istekli heyat yoldasi Gulnareni itirmisdir O Parisin muselman qebirstanliginda defn olunmusdur 2 Bu hadiseden sonra alimi Parisle hec bir sey baglamamis ve o 1927 ci ilin fevral ayinda Ziqmunt Smoqojevskinin deveti ile Lvov seherine kocmusdur O Lvov universitetinin felsefe fakultesinde islemis lakin az sonra Lvov Ali Ticaret mektebinde turk fars ve ereb dillerini tedris etmis eyni zamanda polyak ve ukrayna dillerini oyrenmisdir Ziqmunt Smoqojevski V Kotvic ve Sadiq bey Agabeyzade serqsunasliq mektebinin ozeyini teskil etmisler Bu mekteb sonralar Lvovsko Peterburqskiy adlandirilmisdir Lvov universitetinde Sadiq bey bir sira fennleri o cumleden turk dili muasir ve eski fars ereb dilleri ereb qrammatikasi islamsunasliq muselman paleoqrafiya kalliqrafiya ve epiqrafiyasi ve s tedris etmisdir 1931 ci ilde Sadiq bey Agabeyzade polyak dilinde ozunun turk dili dersliyini 1932 ci ilde elementar ereb dili qrammatikasini fonetika ve morfologiya Ovqusta Peryenin Yeni edeb dili qrammatikasi ikinci nesr esasinda yazilmis nesr etdirmisdir Lvov seherinde Sadiq beyin bir sira telebeleri olmusdur Onlardan Teofil Bolodimirski Maryan Leviski Omelyan Prisak Tadeus Leviski Frantisek Maxalski ve basqalarini misal gostermek olar 3 Olumu RedakteFasist isgali zamani hitlerciler qocaman alimi oz menzilinden cixarmislar O pis qizdirilan yerde yasamali olmusdur Sadiq bey Agabeyzade 1943 cu ilde agir xestelenmis ve 9 oktyabr 1944 cu ilde Lvov azad edilenden sonra vefat etmisdir Son gunlerinde telebesi Olqa Bak ve onun eri alimin qaygisini cekmisler 4 Sadiq bey Agabeyzade Lvovda Licakovski qebiristanliginin 84 cu sirasinda defn edilmisdir Lvov seherinde onun adini dasiyan kuce vardir Hemcinin mezari uzerinde bustu vardir 5 Hemcinin bax RedakteIbrahim aga UsubovIstinadlar Redakte 1 2 3 4 AXC hokumetinin generali Azadliq 31 January 2013 19 February 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 February 2021 Feride Agazade 14 March 2020 Azerbaycan polisinin qurucusu Mehemmed Sadiq bey Agabeyzade haqqinda BILMEDIKLERIMIZ 19 February 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 February 2021 Azerbaycanin ilk polisi Mehemmed Sadiq bey yenisabah az 2 July 2020 Istifade tarixi 19 February 2021 Vilayet Quliyev 23 February 2013 Sadiq bey Agabeyzadenin sahibsiz mezari 525 ci qezet 19 February 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 February 2021 Generalimizin abidesi Lvovda berpa edildi axar az 17 January 2017 19 February 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 February 2021 Xarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Sadiq bey Agabeyzade amp oldid 6019416, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.