| Holi | |
|---|---|
| |
| Ölkə | |
Holi — Rənglər, Sevgi və Yaz Festivalı kimi qeyd olunan məşhur və əhəmiyyətli Hindu bayramıdır. Bu bayram, tanrılar Radha və Krişnanın əbədi və ilahi sevgisini anmaq üçün keçirilir. Bundan əlavə, Holi yaxşının şər üzərində qələbəsini simvolizə edir və Vişnunun Narasimha şəklində Hiranyakşipunu məğlub etməsini xatırladır. Holi Hindistan yarımadasında yaranmış və əsasən burada qeyd olunur, lakin Hindistan diasporu vasitəsilə Asiyanın digər bölgələrinə və Qərb dünyasının bəzi hissələrinə də yayılmışdır.
Holi, həmçinin Hindistanda yazın gəlişini, qışın sonunu və sevginin çiçəklənməsini qeyd edir. Bu, həm də yaxşı yaz məhsul mövsümü üçün bir dua olaraq qəbul edilir. Bayram bir gecə və bir gün davam edir, Hindu təqvimi üzrə Phalguna ayında (tam ay günü) başlar, bu da Qriqorian təqvimində mart ayının ortalarına təsadüf edir.
Təsviri
| ]Holi, Hinduların qədim və müqəddəs bir ənənəsidir, Hindistanın bir çox ştatlarında və digər ölkələrdə regional bayramlarla qeyd olunur. Bu, Hindulara və Hindulardan olmayanlara bir-biriləri ilə rəngli su və toz ataraq əylənmək imkanı verən mədəni bir bayramdır. Holi, Hindistan yarımadasında geniş şəkildə qeyd olunur. Bayram, Hindu son tam ay günü olan Phalquna ayının sonunda, yazın gəlişini qeyd edərək qeyd olunur, bu da ay dövrünə görə dəyişir. Tarix adətən mart ayında, bəzən isə Qriqorian təqvimində fevralın sonlarına təsadüf edir.
Bu bayramın bir neçə məqsədi var; ən başlıcası yazın başlanğıcını qeyd etməkdir. XVII əsr ədəbiyyatında bu bayram, kənd təsərrüfatını qeyd edən, yaxşı yaz məhsulları və münbit torpaqları yad edən bir bayram olaraq tanınırdı. Hindular, yazın bollu rənglərindən zövq almaq və qışı yola salmaq üçün bu zamanı qeyd edirlər. Bir çox Hindular üçün Holi bayramı, əlaqələri yenidən qurmaq, münaqişələri sona çatdırmaq və keçmişdən gələn emosional çirkdən təmizlənmək üçün bir fürsət olaraq qeyd edilir.
Holi həmçinin dini bir məqsədə sahibdir, bu məqsəd Holika əfsanəsi ilə simvolik olaraq göstərilir. Holi gecəsindən əvvəl, Holika Dahan (Holikanın yandırılması) və ya Kiçik Holi adlanan mərasimdə odun alovlanır. İnsanlar ocaqların ətrafında toplaşır, mahnılar oxuyur və rəqs edirlər. Növbəti gün Holi, Sanskritdə Dhuli, ya da Dhulheti, Dhuland, I və ya Dhulendi olaraq qeyd olunur.
Hindistanın şimal bölgələrində uşaqlar və gənclər bir-birilərinə rəngli toz məhlulları (gulal) ataraq gülür və qeyd edirlər, böyüklər isə bir-birilərinin üzlərinə qurudulmuş rəngli toz (abir) sürtürlər. Evə qonaq gələnlər əvvəlcə rənglərlə zarafat edilir, sonra isə Holi şirniyyatları (məsələn, gujhia, şakkarpaare, matri və dahi vada), şirniyyatlar və içkilər təqdim olunur. Rənglərlə oynayıb təmizləndikdən sonra, insanlar çimirlər, təmiz paltar geyinirlər və dostları və ailələrini ziyarət edirlər.
Holika Dahan kimi, bəzi Hindistan bölgələrində Kama Dahanam da qeyd olunur. Bu bölgələrdə rənglər bayramı Rangapanchami adlanır və Poornima (tam ay) günündən beşinci gün keçirilir.
Əfsanələr
| ]Radha Krişna
| ]
Hindistanın Braj regionunda, Hindu tanrıları Radha və Krişnanın böyüdüyü yerdə, bu bayram onların ilahi sevgisini anmaq üçün gününə qədər qeyd olunur. Holi rəsmi olaraq yaz fəslini qarşılayır və sevgi bayramı kimi qeyd olunur. Müdrik tərəfindən yazılmış puranik əsər olan Qarqa Samhita, Radha və Krişnanın Holi oynayaraq romantik təsvir olunduğu ilk ədəbiyyat nümunəsidir.
Bu bayramın məşhur bir rəmzi əfsanəsi də var. Gənclik illərində Krişna, ədalətli (ağ) dərili Radhanın onu bəyənib-bəyənməyəcəyindən narahat olurdu, çünki onun dərisi tünd idi. Anası Yaşoda, onun bu narahatçılığından yorularaq, ona Radhaya yaxınlaşmağı və üzünü istədiyi rəngə boyamasını xahiş etməsini məsləhət görür. Radha da bunu edir və Radha ilə Krişna bir cütlük olurlar. O vaxtdan bəri, Radha və Krişnanın bir-birilərinin üzlərini rəngləməsi Holi bayramı kimi qeyd olunur.
Hindistandan kənarda bu əfsanələr Holi (Phagwah) bayramının əhəmiyyətini izah etməyə kömək edir. Bu bayram Hind mənşəli Karib icmalarında, məsələn, Qayana, Surinam, Trinidad və Tobaqo və Yamaykada geniş yayılmışdır. Holi həmçinin Mavriki, Fici və Cənubi Afrikada böyük coşqu ilə qeyd olunur.
Vişnu
| ]
Bhaqavata Purananın 7-ci fəslində Holinin niyə yaxşının şər üzərində qələbəsini simvolizə edən bir bayram kimi qeyd olunduğunu izah edən bir əfsanə var. Bu əfsanə Hindu tanrısı Vişnu və onun sadiq davamçısı Prahlada şərəfinə qeyd olunur.
Hiranyakşipu və Prahlada
| ]Kral Hiranyakşipu, Prahladanın atası və iblis Asuraların hökmdarı idi. O, ona beş xüsusi güc verən bir nemət qazandırmışdı:
- O, nə insan, nə də heyvan tərəfindən öldürülə bilməzdi.
- Nə içəridə, nə də çöldə öldürülə bilərdi.
- Nə gündüz, nə də gecə öldürülə bilərdi.
- Nə ox (uzaqdan atılan silah), nə də əl silahı ilə öldürülə bilərdi.
- Nə quruda, nə suda, nə də havada öldürülə bilərdi.
Hiranyakşipu özünü tanrı hesab edərək hər kəsin yalnız ona ibadət etməsini tələb edirdi. Lakin onun öz oğlu Prahlada, Vişnuya sadiq qalırdı. Bu, Hiranyakşipunu qəzəbləndirirdi. O, oğluna dəhşətli işgəncələr versə də, heç biri Prahladaya təsir etmədi və o, doğru bildiyi yoldan dönmədi.
Sonda Hiranyakşipunun bacısı Holika Prahladanı aldatdı və onunla birlikdə bir od çərçivəsinə (tonqala) oturdu. Holikanın oddan qoruyan sehrli örtüyü var idi, Prahladanın isə yox idi. Lakin od alovlandıqda örtük Holikadan uçaraq Prahladanı bürüdü, nəticədə Prahlada sağ qaldı, Holika isə yandı.
Bundan sonra Vişnu, Hindu inancına görə Dharmayı bərpa etmək üçün Narasimha avatarı şəklində peyda oldu – o, yarı insan, yarı aslan idi (nə insan, nə də heyvan).
- O, Hiranyakşipunu gün batımı zamanı öldürdü (nə gündüz, nə də gecə).
- Onu qapı ağzında tutdu (nə içəridə, nə də çöldə).
- Onu dizinin üstünə qoydu (nə quruda, nə suda, nə də havada).
- Onu aslan caynaqları ilə parçaladı (nə əl silahı, nə də uzaqdan atılan silah).
Beləcə, Holi və Holika tonqalı yaxşının şər üzərində qələbəsini, Prahladanın Hiranyakşipu üzərində üstünlüyünü və Holikanın yanmasını qeyd edir.
Kama və Rati
| ]Hindizmin Şaivizm və Şaktizm kimi ənənələrində Holinin əhəmiyyəti Şiva ilə bağlıdır. Parvati, Şivanı meditasiya və yogadan geri qaytarmaq üçün Vasant Pançami bayramında sevgi tanrısı Kamadevadan kömək istəyir. Kamadeva, Şivaya sevgi oxları atır. Lakin Şiva üçüncü gözünü açaraq Kamadevanı külə çevirir.
Bu hadisə Kamanın arvadı Ratini və Parvatini kədərləndirir. Rati 40 gün boyunca meditasiya edir. Nəhayət, Şiva mərhəmət göstərir, Kamanı yenidən dirildir və sevgi tanrısı geri qayıdır. Bu hadisədən 40 gün sonra, Vasant Pançamidən 40 gün sonra Holi bayramı kimi qeyd olunur. Bu Kama əfsanəsi, xüsusilə Cənubi Hindistanda fərqli formalarda nəql edilir və Holinin mənəvi dəyərini izah edən vacib nağıllardan biri hesab olunur.
Holi rəngləri
| ]
Ənənəvi rənglər
| ]Yaz fəsli zamanı hava şəraitinin dəyişməsi nəticəsində virus infeksiyaları və soyuqdəymə hallarının artdığına inanılır. Qulal adlanan təbii rəngli tozların oynaq şəkildə atılması müalicəvi əhəmiyyətə malikdir. Bu rənglər ənənəvi olaraq palaş, neem, kumkum, haldi, bilva və digər Ayurveda həkimləri tərəfindən tövsiyə olunan dərman bitkilərindən hazırlanır.
Bir çox rənglər əsas rənglərin qarışdırılması yolu ilə əldə edilir. Ustalar Holi bayramından həftələr və aylar öncə təbii mənbələrdən quru toz şəklində müxtəlif rənglər istehsal edir və satırlar. Ənənəvi bitki mənşəli rəng mənbələri bunlardır.
Narıncı və qırmızı
| ]Palaş (tesu) ağacının çiçəkləri (meşənin alovu adlanır) parlaq qırmızı və tünd narıncı rənglərin tipik mənbəyidir. Alternativ olaraq:
- Qırmızı sandalq ağacının tozu
- Qurudulmuş hibiskus çiçəkləri
- Madder ağacı
- Turp və nar fərqli qırmızı çalarlar verir.
- (haldi) tozuna əhəng əlavə etməklə narıncı toz əldə edilə bilər.
- Zəfəranı (kesar) suda qaynatmaqla başqa bir narıncı çalar əldə olunur.
Yaşıl
| ]Mehndi (xına) və gulmohur ağacının qurudulmuş yarpaqları yaşıl rəng mənbəyidir. Bəzi bölgələrdə yaz məhsullarının yarpaqları və otlar da yaşıl piqment kimi istifadə edilir.
Sarı
| ]
Haldi (zərdəçal) tozu sarı rəngin əsas mənbəyidir. Bəzən noxud unu (gram) və ya digər un növləri ilə qarışdırılaraq istənilən çalar əldə edilir. Bael meyvəsi, amaltas, xrizantema və cırçiçək (marigold) sarı rəngin alternativ mənbələridir.
Mavi
| ]İndiqo bitkiləri, Hindistan gilası, üzüm növləri, mavi hibiskus və jakaranda çiçəkləri Holi üçün ənənəvi mavi rəng mənbələridir.
Maqenta və bənövşəyi
| ]Çuğundur ənənəvi magenta və bənövşəyi rəng mənbəyidir. Adətən birbaşa suda qaynadılaraq rəngli su hazırlanır.
Qəhvəyi
| ]Qurudulmuş çay yarpaqları qəhvəyi rəngli su mənbəyidir. Müəyyən növ gil (palçıq) qəhvəyi rəng üçün alternativdir.
Qara
| ]Üzüm növləri, amla (qarağat) meyvələri və tərəvəz karbonu (kömür) bozdan tutmuş qara rəngə qədər müxtəlif çalarlar verir.
Digər mədəniyyətlərə təsiri
| ]
Holi ABŞ-ın bəzi bölgələrində sosial tədbir kimi qeyd olunur. Məsələn:
- Sri Sri Radha Krişna Məbədi – , Yuta
- NYC Holi Hai – Manhetten, Nyu-York
- Festival of Colors: Holi NYC – Nyu-York şəhəri
Holidən ilhamlanan tədbirlər
| ]Son illərdə Avropa və ABŞ-da Holi-dən ilhamlanan bir sıra sosial tədbirlər təşkil olunmağa başlayıb. Bu tədbirlər əsasən şirkətlər tərəfindən təşkil edilən kommersiya və ya xeyriyyə məqsədli ödənişli tədbirlərdir və Holi festivalının rəsmi tarixi ilə üst-üstə düşməyə bilər.
Bu tədbirlərə aşağıdakılar daxildir:
- Holidən ilhamlanan musiqi festivalları
- Festival Of Colours Tour
- Holi One (rəngli tozların müəyyən vaxtlarda atılması ilə)
- 5K qaçış yarışları
- The Color Run
- Holi Run
- Color Me Rad (qaçışçılar hər kilometrdə rəngli tozlarla örtülürlər)
- Bosniya və Herseqovinada hər il keçirilən BiH Color Festival (Holi-dən ilhamlanan elektron musiqi festivalı)
- Avstraliya və Yeni Zelandiyada məktəblərin xeyriyyə tədbirləri
- Australian Fundraising, School Fun Run, Colour Frenzy, Go Raise It Australia platformaları vasitəsilə təşkil olunur.
- Yeni Zelandiyada yerli Go Raise It NZ şirkəti Holi Powder Colour Run tədbirləri təşkil edir.
Bəzi insanlar bu tədbirlərin Holinin mədəni və mənəvi köklərini ticarət məqsədləri üçün mənimsədiyini və dəyərsizləşdirdiyini irəli sürürlər. Təşkilatçılar isə rəngli tozların təhlükəsizliyi, təhlükəsizlik tədbirləri və əyləncə proqramlarının təmin edilməsi üçün vəsait toplandıqlarını bildirirlər.
İstinadlar
| ]- (unspecified title).
- (unspecified title).
- The New Oxford Dictionary of English (1998) ISBN p. 874 "Holi /'həʊli:/ noun a Hindu spring festival ...".
- "What is Holi?". BBC Bitesize (ingilis). 19 dekabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 mart 2022.
- Yudit Greenberg, Encyclopedia of Love in World Religions, Volume 1, ISBN , p. 212
- McKim Marriott. John Stratton Hawley and Vasudha Narayanan (redaktor). The Life of Hinduism. University of California Press. 2006. səh. 102. ISBN ., Quote: "Holi, he said with a beatific sigh, is the Festival of Love!"
- Schwartz, Susan L. Rasa: Performing the Divine in India (ingilis). Columbia University Press. 6 oktyabr 2004. səh. 100. ISBN .
- R Deepta, A.K. Ramanujan's ‘Mythologies’ Poems: An Analysis, Points of View, Volume XIV, Number 1, Summer 2007, pp. 74–81
- What Is Hinduism? (ingilis). Himalayan Academy Publications. 2007. səh. 230. ISBN .
- "Festivals for Spring: Holi and Basant Kite Festival: Holi". 16 iyul 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2025.
Holi celebrates love, forgiveness, and triumph of good over evil
- David N. Lorenzen. Praises to a Formless God: Nirguni Texts from North India. State University of New York Press. 1996. 22–31. ISBN .
- Vittorio Roveda. Images of the Gods: Khmer Mythology in Cambodia, Thailand and Laos. River Books. 2005. səh. 70. ISBN .;
Sunil Kothari; Avinash Pasricha. Kuchipudi. Abhinav. 2001. 66–67. ISBN . - Ebeling, Karin (10), Holi, an Indian Festival, and its Reflection in English Media; Die Ordnung des Standard und die Differenzierung der Diskurse: Akten des 41. Linguistischen Kolloquiums in Mannheim 2006, 1, 107, ISBN
- Amber Wilson. Jamaica: The people. Crabtree Publishing Company. 2004. səh. 18. ISBN .
- "A Spring Celebration of Love Moves to the Fall – and Turns Into a Fight". The Wall Street Journal. 19 aprel 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 mart 2015.
- Holi Festivals Spread Far From India Arxiv surəti 19 aprel 2017 tarixindən (Wayback Machine) saytında The Wall Street Journal (2013)
- Holi Festival of Colours Arxiv surəti 31 mart 2016 tarixindən (Wayback Machine) saytında Visit Berlin, Germany (2012)
- "Holi 2023 Date, Rituals, and Significance". 21 iyul 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2025.
- "Holi Hindu Festival". 26 dekabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2025.
- Wendy Doniger (Editor), Merriam-Webster's Encyclopedia of World Religions, 2000, ISBN , Merriam-Webster, p. 455
- Christopher John Fuller. The Camphor Flame: Popular Hinduism and Society in India. Princeton University Press. 2004. 291–293. ISBN .
- Javier A. Galván. They Do What? A Cultural Encyclopedia of Extraordinary and Exotic Customs from around the World. ABC-CLIO. 2014. 137–138. ISBN .
- J. Gordon Melton; Martin Baumann. Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices, 2nd Edition. ABC-CLIO. 2010. 1337–1338. ISBN .
- Holi Arxiv surəti 16 may 2006 tarixindən (Wayback Machine) saytında India Heritage: Culture, Fairs and Festivals (2008)
- Nachum Dershowitz; Edward M. Reingold. . Cambridge University Press. 2008. 123–133, 275–311. ISBN .
- "Holika Dahan Story: Why is the demoness Holika worshipped on Holi? - Times of India". The Times of India (ingilis). 27 mart 2021. 19 dekabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 mart 2021.
- Victoria Williams. Celebrating Life Customs around the World. ABC-CLIO. 2016. səh. 75. ISBN .
- Andrew Smith. The Oxford Encyclopedia of Food and Drink in America. Oxford University Press. 2013. səh. 185. ISBN .
- Holi Festival Arxiv surəti 22 dekabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında see Play of Colors (2009)
- Holi: Splashed with colors of friendship Arxiv surəti 24 sentyabr 2015 tarixindən (Wayback Machine) saytında Arxivləşdirilib 24 sentyabr 2015 at the Wayback Machine Hinduism Today, Hawaii (2011)
- Rangapanchami in Bhopal Arxiv surəti 21 dekabr 2013 tarixindən (Wayback Machine) saytında Los Angeles Times (2011)
- Holi – the festival of colours The Indian Express.
- Varadpande, M. L. Love in Ancient India (ingilis). SCB Distributors. 2 fevral 2011. 11–12. ISBN .
- Lynn Peppas (2010), Holi, Crabtree Publishing, ISBN , pp. 12–15
- The arrival of Phagwa - Holi Arxiv surəti 12 aprel 2018 tarixindən (Wayback Machine) saytında Arxivləşdirilib 12 aprel 2018 at the Wayback Machine The Guardian, Trinidad and Tobago (12 March 2009)
- Eat, Pray, SmearEat, Pray, Smear Arxiv surəti 2 dekabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında Julia Moskin, New York Times (22 March 2011)
- Holi in Mauritius Arxiv surəti 27 dekabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında. "Just as the many other major Hindu festivals, the large Indian majority.. celebrate Holi with a lot of enthusiasm in the island of Mauritius. It is an official holiday in the country..."
- Constance Jones, Holi, in J Gordon Melton (Editor), Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays Festivals Solemn Observances and Spiritual Commemorations, ISBN
- Roshen Dalal. Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. 2010. səh. 275. ISBN .
- Robin Rinehart. Contemporary Hinduism: Ritual, Culture, and Practice. ABC-CLIO. 2004. 135–137. ISBN .
- Michelle Lee. Holi. Scobre. 2016. 8–11. ISBN .
- "So drop colors – Holi, Brij Lal was". jagran. 19 mart 2014. 30 may 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2025.
- Usha Sharma. Festivals in Indian Society. Mittal Publications. 2008. 80–82. ISBN .
- Holi colors Arxiv surəti 19 dekabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında Society for the Confluence of Festivals in India (2009)
- Celebration powders (Gulal/Holi) Arxiv surəti 20 dekabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında Purcolor (2010)
- "Festival of Colors – Holi NYC 2016". Festival of Colors: Holi NYC.
- "NYC Holi Hai 2016". 9 fevral 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2025.
- Spinelli, Lauren. "Check out the multi-colored fun at this year's Holi party". Time Out New York. New York City. 9 may 2015. 14 may 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 fevral 2016.
- Lyford, Chris. "Hindu spring festivals increase in popularity and welcome non-Hindus". The Washington Post. New York City. 5 aprel 2013. 8 iyun 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 fevral 2016.
Despite what some call the reinvention of Holi, the simple fact that the festival has transcended cultures and brings people together is enough of a reason to embrace the change, others say. In fact, it seems to be in line with many of the teachings behind Holi festivals.
- Muncy, C.S. "Portraits From Holi NYC". The Village Voice. New York City. 4 may 2014. 1 avqust 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 fevral 2016.
Holi Hai, also known as the Festival of Colors, celebrates the coming of spring, the joy of friendship, and equality for all. Held on Saturday, May 3, 2014 at the Yard @ C-PAC (Cultural Performing Arts Center) in Brooklyn, thousands of participants joined in to dance and generally cover each other in colored powder. The powders used in Holi represent happiness, love, and the freedom to live vibrantly.
- "Welcome to HOLI ONE". Holi One. Birmingham, England. 30 oktyabr 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 oktyabr 2016.
Thousands of people, dressed in white, come together to share in music, dance, performance art and visual stimulation. Holi One brings this unforgettable experience to cities all around the world.
- "Color Me Rad 5K Run". SanJose.com. 29 may 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 mart 2015.
- "Hindu Holi festival shows its colours in UK". Al Jazeera. 7 avqust 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 mart 2015.
- "Oboji svoje ljeto uz BiH Color Festival 28. i 29. jula u Brčkom" (bosniya). 6yka.com. 13 iyul 2017. 18 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 fevral 2025.
- "BiH Color Festival po drugi put u Brčkom" (bosniya). otisak.ba. 25 iyul 2017. 18 aprel 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 aprel 2018.
Xarici keçidlər
| ]wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya HoliOlke Hindistan Niderland Nepaldunya uzre d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Holi Rengler Sevgi ve Yaz Festivali kimi qeyd olunan meshur ve ehemiyyetli Hindu bayramidir Bu bayram tanrilar Radha ve Krisnanin ebedi ve ilahi sevgisini anmaq ucun kecirilir Bundan elave Holi yaxsinin ser uzerinde qelebesini simvolize edir ve Visnunun Narasimha seklinde Hiranyaksipunu meglub etmesini xatirladir Holi Hindistan yarimadasinda yaranmis ve esasen burada qeyd olunur lakin Hindistan diasporu vasitesile Asiyanin diger bolgelerine ve Qerb dunyasinin bezi hisselerine de yayilmisdir Holi hemcinin Hindistanda yazin gelisini qisin sonunu ve sevginin ciceklenmesini qeyd edir Bu hem de yaxsi yaz mehsul movsumu ucun bir dua olaraq qebul edilir Bayram bir gece ve bir gun davam edir Hindu teqvimi uzre Phalguna ayinda tam ay gunu baslar bu da Qriqorian teqviminde mart ayinin ortalarina tesaduf edir Tesviri span Holi Hindularin qedim ve muqeddes bir enenesidir Hindistanin bir cox statlarinda ve diger olkelerde regional bayramlarla qeyd olunur Bu Hindulara ve Hindulardan olmayanlara bir birileri ile rengli su ve toz ataraq eylenmek imkani veren medeni bir bayramdir Holi Hindistan yarimadasinda genis sekilde qeyd olunur Bayram Hindu son tam ay gunu olan Phalquna ayinin sonunda yazin gelisini qeyd ederek qeyd olunur bu da ay dovrune gore deyisir Tarix adeten mart ayinda bezen ise Qriqorian teqviminde fevralin sonlarina tesaduf edir Bu bayramin bir nece meqsedi var en baslicasi yazin baslangicini qeyd etmekdir XVII esr edebiyyatinda bu bayram kend teserrufatini qeyd eden yaxsi yaz mehsullari ve munbit torpaqlari yad eden bir bayram olaraq taninirdi Hindular yazin bollu renglerinden zovq almaq ve qisi yola salmaq ucun bu zamani qeyd edirler Bir cox Hindular ucun Holi bayrami elaqeleri yeniden qurmaq munaqiseleri sona catdirmaq ve kecmisden gelen emosional cirkden temizlenmek ucun bir furset olaraq qeyd edilir Holi hemcinin dini bir meqsede sahibdir bu meqsed Holika efsanesi ile simvolik olaraq gosterilir Holi gecesinden evvel Holika Dahan Holikanin yandirilmasi ve ya Kicik Holi adlanan merasimde odun alovlanir Insanlar ocaqlarin etrafinda toplasir mahnilar oxuyur ve reqs edirler Novbeti gun Holi Sanskritde Dhuli ya da Dhulheti Dhuland I ve ya Dhulendi olaraq qeyd olunur Hindistanin simal bolgelerinde usaqlar ve gencler bir birilerine rengli toz mehlullari gulal ataraq gulur ve qeyd edirler boyukler ise bir birilerinin uzlerine qurudulmus rengli toz abir surturler Eve qonaq gelenler evvelce renglerle zarafat edilir sonra ise Holi sirniyyatlari meselen gujhia sakkarpaare matri ve dahi vada sirniyyatlar ve ickiler teqdim olunur Renglerle oynayib temizlendikden sonra insanlar cimirler temiz paltar geyinirler ve dostlari ve ailelerini ziyaret edirler Holika Dahan kimi bezi Hindistan bolgelerinde Kama Dahanam da qeyd olunur Bu bolgelerde rengler bayrami Rangapanchami adlanir ve Poornima tam ay gununden besinci gun kecirilir Efsaneler span Radha Krisna span Radha Krisna Holi oynayir Hindistanin Braj regionunda Hindu tanrilari Radha ve Krisnanin boyuduyu yerde bu bayram onlarin ilahi sevgisini anmaq ucun gunune qeder qeyd olunur Holi resmi olaraq yaz feslini qarsilayir ve sevgi bayrami kimi qeyd olunur Mudrik terefinden yazilmis puranik eser olan Qarqa Samhita Radha ve Krisnanin Holi oynayaraq romantik tesvir olundugu ilk edebiyyat numunesidir Bu bayramin meshur bir remzi efsanesi de var Genclik illerinde Krisna edaletli ag derili Radhanin onu beyenib beyenmeyeceyinden narahat olurdu cunki onun derisi tund idi Anasi Yasoda onun bu narahatciligindan yorularaq ona Radhaya yaxinlasmagi ve uzunu istediyi renge boyamasini xahis etmesini meslehet gorur Radha da bunu edir ve Radha ile Krisna bir cutluk olurlar O vaxtdan beri Radha ve Krisnanin bir birilerinin uzlerini renglemesi Holi bayrami kimi qeyd olunur Hindistandan kenarda bu efsaneler Holi Phagwah bayraminin ehemiyyetini izah etmeye komek edir Bu bayram Hind menseli Karib icmalarinda meselen Qayana Surinam Trinidad ve Tobaqo ve Yamaykada genis yayilmisdir Holi hemcinin Mavriki Fici ve Cenubi Afrikada boyuk cosqu ile qeyd olunur Visnu span Ilahi sutundan cixan ve bagirsaqlarini acan tefsilati Bhaqavata Purananin elyazma yarpagi eramizin 1760 70 ci iller Bhaqavata Purananin 7 ci feslinde Holinin niye yaxsinin ser uzerinde qelebesini simvolize eden bir bayram kimi qeyd olundugunu izah eden bir efsane var Bu efsane Hindu tanrisi Visnu ve onun sadiq davamcisi Prahlada serefine qeyd olunur Hiranyaksipu ve Prahlada span Kral Hiranyaksipu Prahladanin atasi ve iblis Asuralarin hokmdari idi O ona bes xususi guc veren bir nemet qazandirmisdi O ne insan ne de heyvan terefinden oldurule bilmezdi Ne iceride ne de colde oldurule bilerdi Ne gunduz ne de gece oldurule bilerdi Ne ox uzaqdan atilan silah ne de el silahi ile oldurule bilerdi Ne quruda ne suda ne de havada oldurule bilerdi Hiranyaksipu ozunu tanri hesab ederek her kesin yalniz ona ibadet etmesini teleb edirdi Lakin onun oz oglu Prahlada Visnuya sadiq qalirdi Bu Hiranyaksipunu qezeblendirirdi O ogluna dehsetli isgenceler verse de hec biri Prahladaya tesir etmedi ve o dogru bildiyi yoldan donmedi Sonda Hiranyaksipunun bacisi Holika Prahladani aldatdi ve onunla birlikde bir od cercivesine tonqala oturdu Holikanin oddan qoruyan sehrli ortuyu var idi Prahladanin ise yox idi Lakin od alovlandiqda ortuk Holikadan ucaraq Prahladani burudu neticede Prahlada sag qaldi Holika ise yandi Bundan sonra Visnu Hindu inancina gore Dharmayi berpa etmek ucun Narasimha avatari seklinde peyda oldu o yari insan yari aslan idi ne insan ne de heyvan O Hiranyaksipunu gun batimi zamani oldurdu ne gunduz ne de gece Onu qapi agzinda tutdu ne iceride ne de colde Onu dizinin ustune qoydu ne quruda ne suda ne de havada Onu aslan caynaqlari ile parcaladi ne el silahi ne de uzaqdan atilan silah Belece Holi ve Holika tonqali yaxsinin ser uzerinde qelebesini Prahladanin Hiranyaksipu uzerinde ustunluyunu ve Holikanin yanmasini qeyd edir Kama ve Rati span Hindizmin Saivizm ve Saktizm kimi enenelerinde Holinin ehemiyyeti Siva ile baglidir Parvati Sivani meditasiya ve yogadan geri qaytarmaq ucun Vasant Pancami bayraminda sevgi tanrisi Kamadevadan komek isteyir Kamadeva Sivaya sevgi oxlari atir Lakin Siva ucuncu gozunu acaraq Kamadevani kule cevirir Bu hadise Kamanin arvadi Ratini ve Parvatini kederlendirir Rati 40 gun boyunca meditasiya edir Nehayet Siva merhemet gosterir Kamani yeniden dirildir ve sevgi tanrisi geri qayidir Bu hadiseden 40 gun sonra Vasant Pancamiden 40 gun sonra Holi bayrami kimi qeyd olunur Bu Kama efsanesi xususile Cenubi Hindistanda ferqli formalarda neql edilir ve Holinin menevi deyerini izah eden vacib nagillardan biri hesab olunur Holi rengleri span Enenevi ciceklerin hazirlanmasinda Dhaka ve ya ciceklerinden istifade edilir Enenevi rengler span Yaz fesli zamani hava seraitinin deyismesi neticesinde virus infeksiyalari ve soyuqdeyme hallarinin artdigina inanilir Qulal adlanan tebii rengli tozlarin oynaq sekilde atilmasi mualicevi ehemiyyete malikdir Bu rengler enenevi olaraq palas neem kumkum haldi bilva ve diger Ayurveda hekimleri terefinden tovsiye olunan derman bitkilerinden hazirlanir Bir cox rengler esas renglerin qarisdirilmasi yolu ile elde edilir Ustalar Holi bayramindan hefteler ve aylar once tebii menbelerden quru toz seklinde muxtelif rengler istehsal edir ve satirlar Enenevi bitki menseli reng menbeleri bunlardir Narinci ve qirmizi span Palas tesu agacinin cicekleri mesenin alovu adlanir parlaq qirmizi ve tund narinci renglerin tipik menbeyidir Alternativ olaraq Qirmizi sandalq agacinin tozu Qurudulmus hibiskus cicekleri Madder agaci Turp ve nar ferqli qirmizi calarlar verir haldi tozuna eheng elave etmekle narinci toz elde edile biler Zeferani kesar suda qaynatmaqla basqa bir narinci calar elde olunur Yasil span Mehndi xina ve gulmohur agacinin qurudulmus yarpaqlari yasil reng menbeyidir Bezi bolgelerde yaz mehsullarinin yarpaqlari ve otlar da yasil piqment kimi istifade edilir Sari span Holi rengleri bazarinda satilir Haldi zerdecal tozu sari rengin esas menbeyidir Bezen noxud unu gram ve ya diger un novleri ile qarisdirilaraq istenilen calar elde edilir Bael meyvesi amaltas xrizantema ve circicek marigold sari rengin alternativ menbeleridir Mavi span Indiqo bitkileri Hindistan gilasi uzum novleri mavi hibiskus ve jakaranda cicekleri Holi ucun enenevi mavi reng menbeleridir Maqenta ve benovseyi span Cugundur enenevi magenta ve benovseyi reng menbeyidir Adeten birbasa suda qaynadilaraq rengli su hazirlanir Qehveyi span Qurudulmus cay yarpaqlari qehveyi rengli su menbeyidir Mueyyen nov gil palciq qehveyi reng ucun alternativdir Qara span Uzum novleri amla qaragat meyveleri ve terevez karbonu komur bozdan tutmus qara renge qeder muxtelif calarlar verir Diger medeniyyetlere tesiri span 2013 cu ilin mart ayinda Yuta statinin Holi festivali Holi ABS in bezi bolgelerinde sosial tedbir kimi qeyd olunur Meselen Sri Sri Radha Krisna Mebedi Yuta NYC Holi Hai Manhetten Nyu York Festival of Colors Holi NYC Nyu York seheriHoliden ilhamlanan tedbirler span Son illerde Avropa ve ABS da Holi den ilhamlanan bir sira sosial tedbirler teskil olunmaga baslayib Bu tedbirler esasen sirketler terefinden teskil edilen kommersiya ve ya xeyriyye meqsedli odenisli tedbirlerdir ve Holi festivalinin resmi tarixi ile ust uste dusmeye biler Bu tedbirlere asagidakilar daxildir Holiden ilhamlanan musiqi festivallariFestival Of Colours Tour Holi One rengli tozlarin mueyyen vaxtlarda atilmasi ile 5K qacis yarislari The Color Run Holi Run Color Me Rad qaciscilar her kilometrde rengli tozlarla ortulurler Bosniya ve Herseqovinada her il kecirilen BiH Color Festival Holi den ilhamlanan elektron musiqi festivali Avstraliya ve Yeni Zelandiyada mekteblerin xeyriyye tedbirleriAustralian Fundraising School Fun Run Colour Frenzy Go Raise It Australia platformalari vasitesile teskil olunur Yeni Zelandiyada yerli Go Raise It NZ sirketi Holi Powder Colour Run tedbirleri teskil edir Bezi insanlar bu tedbirlerin Holinin medeni ve menevi koklerini ticaret meqsedleri ucun menimsediyini ve deyersizlesdirdiyini ireli sururler Teskilatcilar ise rengli tozlarin tehlukesizliyi tehlukesizlik tedbirleri ve eylence proqramlarinin temin edilmesi ucun vesait toplandiqlarini bildirirler Istinadlar span unspecified title ISBN 9781851099801 unspecified title ISBN 9781443838252 The New Oxford Dictionary of English 1998 ISBN 0 19 861263 X p 874 Holi heʊli noun a Hindu spring festival What is Holi BBC Bitesize ingilis 19 dekabr 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 mart 2022 Yudit Greenberg Encyclopedia of Love in World Religions Volume 1 ISBN 978 1851099801 p 212 McKim Marriott John Stratton Hawley and Vasudha Narayanan redaktor The Life of Hinduism University of California Press 2006 seh 102 ISBN 978 0 520 24914 1 Quote Holi he said with a beatific sigh is the Festival of Love Schwartz Susan L Rasa Performing the Divine in India ingilis Columbia University Press 6 oktyabr 2004 seh 100 ISBN 978 0 231 13145 2 R Deepta A K Ramanujan s Mythologies Poems An Analysis Points of View Volume XIV Number 1 Summer 2007 pp 74 81 What Is Hinduism ingilis Himalayan Academy Publications 2007 seh 230 ISBN 978 1 934145 27 2 Festivals for Spring Holi and Basant Kite Festival Holi 16 iyul 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 fevral 2025 Holi celebrates love forgiveness and triumph of good over evil David N Lorenzen Praises to a Formless God Nirguni Texts from North India State University of New York Press 1996 22 31 ISBN 978 0 7914 2805 4 Vittorio Roveda Images of the Gods Khmer Mythology in Cambodia Thailand and Laos River Books 2005 seh 70 ISBN 978 974 9863 03 9 Sunil Kothari Avinash Pasricha Kuchipudi Abhinav 2001 66 67 ISBN 978 81 7017 359 5 Ebeling Karin 10 Holi an Indian Festival and its Reflection in English Media Die Ordnung des Standard und die Differenzierung der Diskurse Akten des 41 Linguistischen Kolloquiums in Mannheim 2006 1 107 ISBN 978 3631599174 Amber Wilson Jamaica The people Crabtree Publishing Company 2004 seh 18 ISBN 978 0 7787 9331 1 A Spring Celebration of Love Moves to the Fall and Turns Into a Fight The Wall Street Journal 19 aprel 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 mart 2015 Holi Festivals Spread Far From India Arxiv sureti 19 aprel 2017 tarixinden Wayback Machine saytinda The Wall Street Journal 2013 Holi Festival of Colours Arxiv sureti 31 mart 2016 tarixinden Wayback Machine saytinda Visit Berlin Germany 2012 Holi 2023 Date Rituals and Significance 21 iyul 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 fevral 2025 Holi Hindu Festival 26 dekabr 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 fevral 2025 Wendy Doniger Editor Merriam Webster s Encyclopedia of World Religions 2000 ISBN 978 0877790440 Merriam Webster p 455 Christopher John Fuller The Camphor Flame Popular Hinduism and Society in India Princeton University Press 2004 291 293 ISBN 978 0 69112 04 85 Javier A Galvan They Do What A Cultural Encyclopedia of Extraordinary and Exotic Customs from around the World ABC CLIO 2014 137 138 ISBN 978 1 61069 342 4 J Gordon Melton Martin Baumann Religions of the World A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices 2nd Edition ABC CLIO 2010 1337 1338 ISBN 978 1 59884 204 3 Holi Arxiv sureti 16 may 2006 tarixinden Wayback Machine saytinda India Heritage Culture Fairs and Festivals 2008 Nachum Dershowitz Edward M Reingold Cambridge University Press 2008 123 133 275 311 ISBN 978 0 521 88540 9 Holika Dahan Story Why is the demoness Holika worshipped on Holi Times of India The Times of India ingilis 27 mart 2021 19 dekabr 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 mart 2021 Victoria Williams Celebrating Life Customs around the World ABC CLIO 2016 seh 75 ISBN 978 1 4408 3659 6 Andrew Smith The Oxford Encyclopedia of Food and Drink in America Oxford University Press 2013 seh 185 ISBN 978 0 19 973496 2 Holi Festival Arxiv sureti 22 dekabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda see Play of Colors 2009 Holi Splashed with colors of friendship Arxiv sureti 24 sentyabr 2015 tarixinden Wayback Machine saytinda Arxivlesdirilib 24 sentyabr 2015 at the Wayback Machine Hinduism Today Hawaii 2011 Rangapanchami in Bhopal Arxiv sureti 21 dekabr 2013 tarixinden Wayback Machine saytinda Los Angeles Times 2011 Holi the festival of colours The Indian Express Varadpande M L Love in Ancient India ingilis SCB Distributors 2 fevral 2011 11 12 ISBN 978 81 8328 217 8 Lynn Peppas 2010 Holi Crabtree Publishing ISBN 978 0 7787 4771 0 pp 12 15 The arrival of Phagwa Holi Arxiv sureti 12 aprel 2018 tarixinden Wayback Machine saytinda Arxivlesdirilib 12 aprel 2018 at the Wayback Machine The Guardian Trinidad and Tobago 12 March 2009 Eat Pray SmearEat Pray Smear Arxiv sureti 2 dekabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Julia Moskin New York Times 22 March 2011 Holi in Mauritius Arxiv sureti 27 dekabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Just as the many other major Hindu festivals the large Indian majority celebrate Holi with a lot of enthusiasm in the island of Mauritius It is an official holiday in the country Constance Jones Holi in J Gordon Melton Editor Religious Celebrations An Encyclopedia of Holidays Festivals Solemn Observances and Spiritual Commemorations ISBN 978 1598842067 Roshen Dalal Hinduism An Alphabetical Guide Penguin Books India 2010 seh 275 ISBN 978 0 14 341421 6 Robin Rinehart Contemporary Hinduism Ritual Culture and Practice ABC CLIO 2004 135 137 ISBN 978 1 57607 905 8 Michelle Lee Holi Scobre 2016 8 11 ISBN 978 1 62920 572 4 So drop colors Holi Brij Lal was jagran 19 mart 2014 30 may 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 fevral 2025 Usha Sharma Festivals in Indian Society Mittal Publications 2008 80 82 ISBN 978 81 8324 113 7 Holi colors Arxiv sureti 19 dekabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Society for the Confluence of Festivals in India 2009 Celebration powders Gulal Holi Arxiv sureti 20 dekabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Purcolor 2010 Festival of Colors Holi NYC 2016 Festival of Colors Holi NYC NYC Holi Hai 2016 9 fevral 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 fevral 2025 Spinelli Lauren Check out the multi colored fun at this year s Holi party Time Out New York New York City 9 may 2015 14 may 2015 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 fevral 2016 Lyford Chris Hindu spring festivals increase in popularity and welcome non Hindus The Washington Post New York City 5 aprel 2013 8 iyun 2019 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 fevral 2016 Despite what some call the reinvention of Holi the simple fact that the festival has transcended cultures and brings people together is enough of a reason to embrace the change others say In fact it seems to be in line with many of the teachings behind Holi festivals Muncy C S Portraits From Holi NYC The Village Voice New York City 4 may 2014 1 avqust 2015 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 fevral 2016 Holi Hai also known as the Festival of Colors celebrates the coming of spring the joy of friendship and equality for all Held on Saturday May 3 2014 at the Yard C PAC Cultural Performing Arts Center in Brooklyn thousands of participants joined in to dance and generally cover each other in colored powder The powders used in Holi represent happiness love and the freedom to live vibrantly Welcome to HOLI ONE Holi One Birmingham England 30 oktyabr 2019 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 oktyabr 2016 Thousands of people dressed in white come together to share in music dance performance art and visual stimulation Holi One brings this unforgettable experience to cities all around the world Color Me Rad 5K Run SanJose com 29 may 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 mart 2015 Hindu Holi festival shows its colours in UK Al Jazeera 7 avqust 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 mart 2015 Oboji svoje ljeto uz BiH Color Festival 28 i 29 jula u Brckom bosniya 6yka com 13 iyul 2017 18 aprel 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 fevral 2025 BiH Color Festival po drugi put u Brckom bosniya otisak ba 25 iyul 2017 18 aprel 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 aprel 2018 Xarici kecidler span Vikianbarda elaqeli media fayllar Lugetler ve ensiklopediyalarBoyuk norvec Boyuk rus Britannica onlayn Normativ yoxlamaLCCN sh86002490 Kateqoriya FestivallarGizli kateqoriyalar ISBN sehrli kecidlerinin istifade olundugu sehifelerVikipediya Vikidatada menbeleri olan meqalelerVikianbara kecidi olan meqaleler
